تصميم گيری مناسب

نویسنده: مهدي ياراحمدي خراسانی

هيچ مدير و كارمندي از ‌تصميم‌گيري بي‌نياز نيست

اشاره
«‌تصميم‌گيري» در ميان مباحث علم مديريت جايگاهي بس رفيع دارد. در مدیریت اسلامی نیز توجه بسیاری به امر تصمیم‌گیری شده است. امام علی (ع) تصمیم فرد را برابر با میزان عقل و اندیشه او می‌دانند. همچنین ایشان تصمیمی را كه بر مبنای عقل و خرد اتخاذ شده باشد، نجات بخش معرفی می‌نمایند. در این مجال با عنایت به اهمیت تصمیم گیری صحیح در زندگی فردی و اجتماعی بدان می پردازیم.

مقدمه
امروزه بخش مهم و عمده ای از وقت مدیران صرف حل مشكل و تصمیم گیری می‌شود به طوری كه وظایف اساسی برنامه‌ریزی، سازماندهی، رهبری و كنترل نیز مستلزم تصمیم‌گیری است. یكی از صاحب نظران مدیریت، تصمیم‌گیری را قلب سازمان و مدیریت تلقی می‌كند و معتقد است كه تمام كاركردهای مدیریت و ابعاد سازمان را می‌توان بر حسب فراگرد تصمیم‌گیری توضیح داد.از این رو، تصمیم‌گیری به منزله كلید فهم پیچیدگی های سازمان و عملكردهای مدیریت است.

تصمیم گیری و مراحل آن
تصمیم ‌گیری، فراگردی است كه طی آن، شیوه عمل خاصی برای حل مسأله یا مشكل ویژه‌ای، برگزیده می‌شود. (استونر،1982) بر اثر تصمیم، خط مشی ها، جریان امور و اقدامات آتی مشخص شده، دستورات لازم صادر می‌گردند. تصمیم‌گیری چهارچوبی برای عملكرد كاركنان سازمان فراهم می‌سازد. از این رو ، نقش بسیار مهمی در مدیریت ایفا می‌كند. این اهمیت تا بدانجاست كه سایمون، تصمیم‌گیری را مترادف مدیریت می‌داند. در قرآن کریم، سه مرحله برای تصمیم‌گیری بیان شده است :
1- مشورت
2- اتخاذ تصمیم
3- توكل بر خداوند.

از لحاظ علمی نیز تصميم گيري دارای مراحل زیر است:
1- مشخص كردن موضوع يا چالش
2-جمع آوري اطلاعات
3- بررسي عواقب هر انتخاب
4- اجراي تصميم گيري
5 – ارزشيابي مجدد.

انواع تصميم گيري
با عنایت به نحوه و سرعت تصمیم گیری انواع آن عبارتند از:
1- ساده (در مورد مسائل روزمره و عادي زندگي)
2- اضطراري(در شرايط اضطراري)
3- احساسي(بر اساس واكنش هاي هيجاني)
4- آني(درشرايط غيرمترقبه)
5- تقديري(تصميم را به شانس وا گذارکردن)
6- تأخيري(تأخیر در تصمیم براي فرار از تصميم گيري چالش برانگيز)
7 -تصميم گيري منطقي و اساسي( با تعمق و تفكر بيشتر)

عوامل تأثير گذار در تصميم گيري
تصمیم گیری معممولاً تحت تأثیر عواملی از قبیل؛ اطلاعات، موقعیت فشارهاي اجتماعي، فشار همسالان و گروه،ويژگي هاي شخصي، سن افراد، موقعيت مكاني و زماني ورسانه هاي جمعي قرار دارد.

راهكارهاي تصميم گيري درست و منطقي
برای اخذ تصمیمات مناسب نیازمند اتخاذ راه کارهای صحیح تصمیم گیری هستیم که اهم آن عبارتند از:
1- مشورت با افراد آگاه متخصص و با تجربه
2- جویا شدن نظر تمامي افراد در مورد تصميمات گروهي
3- افزایش خودآگاهی
4-اجازه ندهيم ديگران براي ما تصميم بگيرند
5- به عهده گرفتن مسؤوليت پيامدهاي تصميم
6-كنترل هيجان هاي خود
7-توجه به تمام جوانب موضوع
8- بررسی پيامدهاي مثبت و منفي تصمیم
9- داشتن نگاه مثبت، توأم با تفكر و شناخت
10- تقویت شهامت تصميم گيري
11-توجه به عوامل مؤثر در تصميم گيري( مانند اطلاعات و… )
12- هدف گذاري در زندگي مقدمه ي تصميم گيري است
13- مطالعه ي زندگينامه ي انسان هاي موفق در عرصه های مختلف
14-عدم تغییر تصمیم خود .

نتیجه گیری
هيچ مدير و كارمندي از ‌تصميم‌گيري بي‌نياز نيست. اما سنگيني اين وظيفه بر دوش مديران بيشتر است. مديران نه تنها بايد تصميمات مناسب اتخاذ كنند بلكه بايد مراقب ‌تصميم‌گيري زيردستان هم باشند. در مدیریت اسلامی ، تصمیم‌‌گیری تنها با اتخاذ تصمیم پایان نمی‌پذیرد بلكه پس از اتخاذ تصمیم باید به خدا توكل كرد و از درگاه لایزال الهی مدد خواست و امور خویش را بدو واگذار نمود. توكل بر نیروی بیكران الهی ، ترس و وحشت و تردید را از بین می‌برد و دل انسان را آرام می‌سازد و این از ویژگیهایی منحصر به فرد تصمیم‌گیری در مدیریت اسلامی است .

Definition Of Decision Making

The standard definitions

If you search for the definition of decision making here are some samples of what you’ll find:

• The cognitive process of reaching a decision.
• A position or opinion or judgment reached after consideration
• Choosing between alternative courses of action using cognitive processes – memory, thinking, evaluation, etc
• The process of mapping the likely consequences of decisions, working out the importance of individual factors, and choosing the best course of action to take.

Other disciplines may have a slightly different definition of decision making, for example, games theory or computer programming have variations in their uses for the terminology. And even if you compare models there are variations in each models definition.

So what’s a decision?

If you look up the definition of a decision it’s often referred to as

• the act of making up your mind about something, or
• a position or opinion or judgment reached after consideration.

And when people ordinarily consider their own definition of decision making, it is typical that they consider that somehow it is a thinking process, with lots of mental activity involved in choosing between alternatives.

But this doesn’t include the way some people make decisions. You may have heard people saying

• I have a gut feeling
• I know in my heart
• I feel it in my bones

So how do we explain this?

More practical definition of decision making

I much prefer this particular definition of decision making:

The process of selecting from several choices products or ideas, and taking action.

Because I think when people make decisions, they actually use their whole system, not just their thinking abilities. I also consider that thewhole system approach is considerably more effective than simply ‘thinking it through’.

Consider, for example, when somebody uses a phrase such as I knew at the time that I probably shouldn’t have chosen this one, but I did it anyway. Usually what happens is that their system is making one choice, and mentally they choose something else. There are basically ignoring their own body wisdom. And later, of course, the bad decision comes back to haunt them.

The way around this so that you make good decisions is obviously to learn your own signals in your physical system so that you recognize them when they occur. And the most important thing is to pay attention to the signals!

{endslide}