نویسنده: ایمان علمدار
توريسم را بايد با زادگاهش معنا كرد ، زادگاه توريسم در مكان خود ( يعني دنياي بيرون) محصولي عيني است ،نه ذهني و توريسم در معناي امروزيش طي سه يا چهار دهه اخير تغييراتي بسيار زيادي پيدا كرده است .پس زمان نيز به زادگاه توريسم احاطه دارد.
مشخصه ديگر زادگاه توريسم دنيايي است كه آخرين دست آوردهاي دانش و فن در آنجا به شكل بهينه به كار گرفته مي شود ،پس با دنيايي سر و كار داريم كه ظرفيت به كارگيري آخرين پديده علمي و فني را دارد .توريسم در واقع ميوه شهر نشيني پست مدرنيسم است .زندگي در تمدن ،رفاه، در بالاترين حد فراغت ذهني بر آمده از تكنولوژي و اطمينان از آينده و هزارن مسئله ديگر، اينها بخشي از معرفه هاي زادگاه مفهوم توريسم اند .(مجله زمان ،ماهنامه خبري ،تحليلي ،شماره 44).
جهانگردي از جمله رشته هاي بسيار متنوع و گسترده اي است كه عرصه هاي مختلفي را در بر مي گيرد ،بدين لحاظ شناخت پايه اين صنعت ،مفاهيم اوليه آن و در عين حال توجه به ساختارهاي اساسي آن از جمله گام هاي ابتدايي در راه توسعه و بهبود كمي و كيفي صنعت جهانگردي محسوب مي شود.
همانطور كه در سلسله مقالات قبلي اشاره گرديد ،اصولاَ صنعت جهانگردي بر پايه دو بخش اصلي زير بنا و روبنا ايجاد گرديده است ،كه زيربنا ،شامل وسايل ارتبطي ،راهها ،مراكز اقامتي و پذيرايي ،جاذبه هاي جهانگردي ،سيستم حمل و نقل و در مجموع عوامل سخت افزاري موضوع مي گرديد و در رابطه روبنا هم به نقش عوامل انساني و نيروهاي متخصص و ماهر و در عين حال تبليغات گسترده رسانه اي اشاره گرديد .
در خصوص مباحث سخت افزاري و پتانسيل هاي بالقوه به تفضيل توضيح داده شد. و در اينجا تلاش مي شود كه به جنبه هاي تربيت و آموزش نيروي انساني متخصص در حوزه هاي جهانگردي پرداخته شود .
يقيناَ در هر حوزه كاربردي و خدماتي تنها توجه به بخش هاي اجرايي جهت ارائه بهترين كارآيي ،كافي نبوده بلكه مطمئناَ داشتن بعد نظري و تئوريكي قوي ،با رويكرد جامع و كلان نگر ،مي تواند زيربناي مناسي جهت ،جاذبه هاي عملياتي باشد .
در خصوص آموزش هاي جهانگردي در دوره اي قبل و بعد از انقلاب ،فعاليتهايي صورت گرفته است .و ليكن هيچكدام از آنها بصورت مستمر و پيگير نبوده است .
شايد علت اين امر بنا به گفته معاونت سابق آموزش و تحقيقات سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ؛ آقاي دكتر مستوفي ،براي تلف نشدن وقت ، و به كارگيري كمك هاي سازمان هاي بين المللي ،مطالعات عميق و وسيعي صورت گرفت ، و از كارشناسان سازمان جهاني جهانگرديW.T.O) )
براي نوشتن شرح خدمات اين برنامه ريزي كمك گرفته شد .
نكته بسيار مهم در طرح ريزي اين برنامه توجه به بخش پرورش نيروي انساني متخصص و اهميت ويژه اي آن بود .
به نحويكه در اولين فاز اجراي اين طرح به نحوي برنامه ريزي گرديده است كه براي 15 ساله آينده از لحاظ تامين نيروي انساني متخصص و ماهر در امر جهانگردي اقدامات لازم صورت گرفته است .متاسفانه تا به حال آموزش ها بر اساس ذهنيات انجام مي گرفته است ،نه بر اساس استانداردهاي آموزشي ،بدين سبب در برنامه ريزي جديد كوشش گرديده است كه هم از لحاظ كيفيت و هم از نظر كميت ،استانداردهاي بين المللي لحاظ گردد .يكي از راه اي اجراي اين امر توقف انحصار آموزش دولتي و اختصاص آن به بخش هاي خصوصي است .بطوريكه دولت تتها جنبه نظارتي و حمايتي داشته باشد.
بر همين اساس سر فصل هاي جديد و مطابق با استانداردهاي بين المللي آموزش جهانگردي و رائه همه دروس تخصصي به زبان انگليسي و آموزش زبان دوم به دانشجويان اين رشته تحصيلي ،از جمله تلاش هاي صورت گرفته در اين زمينه بوده است .
ماهيت جهانگردي در ارتباط با مردم چهان است و زبان تنها ابزار ارتباط آن محسوب مي گردد ،پذيرش نقطه كانون يعني تطابق كيفيت استاد و دانشجو با 25 كشور جهان و حوزه هاي آموزشي آنها و اموزش بايدبه حدي برسد تا همه كشور هاي عضو اسكاپ ،(كميسيون اقتصادي ،اجتماعي ،سازمان ملل متحد در منطقه آسيا آاقيانوسيه) ،به تجربه يكساني برسند براي حل ايم مشكل دوره هاي آموزشي
مطابق با استاندارد تتكوآل جهاني براي اموزش مربيان و مدرسين بخش هاي خصوصي شروه شده و همچنين قرار است تعدادي از مربيان را بدون هيچ هزينه جانبي به خارج از كشور اعزام نماييم و قطعاَ اين مربيان بايد تجربه عملي را كسب نمايند .
حركت بعدي تشويق اتحاديه هتلداران براي راه اندازي مركز آموزش در داخل هتل هاست ،بطوريكه دانشجويان ضمن تحصيل در محيط ،كار عملي هم بياموزند و جذب بازار كار شوند .
در خصوص برنامه ريزي هاي جديد مي توان از برخي از نكات را كه در طرح هاي ملي جهانگردي ساير كشور هاي در حال توسعه لحاظ گرديده است ،استفاده نمود ،به عنوان مثال كشور تايلند به عنوان يك از كشور هايي است كه در سالهاي اخير گام هاي بلندي براي رسيدن به توسعه جهانگردي كشور خود برداشته است .و به گفته سفير وقت تايلند آقاي سوپوت كايموك،صنعت توريسم در تايلند تحت نظر دولت برسازمانهاي جهانگردي تايلند نظارت دارد و در راس سازمان يك وزير قرار دارد كه بر فعاليتهاي تشكيلات جهانگردي نظارت مي كند .
در تايلند همزمان با راه اندازي صنعت توريسم ،آموزش دست اندركاران اين صنعت هم آغاز شده است از آنجا كه تايلند همواره ارتقاي صنعت توريسم را البته با تاكيد بر اكوتوريسم ،در سياستهاي كلي خود در نظر داشته و دارد ،به همين دليل آموزش در اين زمينه را از مدارس شروع كرده است ،تا شهروندان تايلندي هنگام ورود به جامعه ،با كليات مفاهيم توريسم و موجهه با توريست توجيه باشند .
به هر تقدير .هر گونه تلاشي كه در چارچوب برنامه ملي گردشگري ايران و در راستاي اهداف توسعه جهانگردي باشد ،مي تواند در بهبود اوضاع اين صنعت پر در آمد مفيد واقع شود .
در نهايت آنكه آموزش و موثر تر از آن پرورش نيروي انساني متخصص و ماهر بايد از سطوح دبيرستاني و با جهتگيري خاص آغاز گردد ،تا در بعد نرم افزاري و روبنايي اين صنعت به حداكثر توان مطلوب دست يابيم .
• فهرست منابع :
1. مجله زمان ،ماهنامه خبري ،تحليلي ،شماره 44 -بخش گفتگو با مدير برنامه ملي توسعه گردشگري .
2. مجله زمان ،ماهنامه خبري ،تحليلي ،شماره 44 -بخش گفتگو با سفير تايلند در ايران ،آموزش گردشگري مدارس تايلند .
3. راجر،داس ويل ،ترجمه محمد اعرابي ،داوود ايزدي ،مديريت جهانگردي،مباني راهبردها و آثار ،دفتر پژوهش هاي فرهنگي 1378 .
4. سازمان جهاني جهانگردي، ترجمه محمود عبدالله زاده ،برنامه ريزي ملي و منطقه اي جهانگردي ،دفتر پژوهش هاي فرهنگي .
