محقق:مهری ناصری
دبیرستان کارو دانش
نتیجه گیری :
پژوهش حاضر با هدف بررسی علل علاقه دختران به زیبایی در دبیرستان سال دوم دخترانه کار و دانش و با مقایسه این معیارها د ردختران اجرا گردید .
روش کار :
تعداد 30 دانش آموز دختر به شیوه نمونه گیری انتخاب و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته « علاقه دختران به زیبایی» مورد ارزیابی قرار گرفتند . داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و همبستگی مورد تحلیل قرار گرفتند .
یافته ها :
در پژوهش حاضر بین دختران بین سنین 16-18 ساله از لحاظ علاقه آنها به زیبایی تفاوتهایی وجود داشت . حدود %80 آنها علاقه داشتند زیباتر از آنچه هستند شوند و 20% به زیبایی که داشتند راضی بودند. و افرادی که از خود راضی بودند اعتماد به نفس بیشتری نسبت به کسانی که دوست داشتند زیباتر شوند .
مقدمه :
اي آينه به من بگو که من از همه زيباترم! اين جمله معروف را حتما شما هم به ياد داريد وقتي زن زشت داستان سفيد برفي نقشه‌ها مي‌کشيد براي از بين بردن دختر زيباي داستان و جلوي آينه مي‌ايستاد و از آينه –آن هم از آينه-دروغ مي‌خواست؛ بعد هم که به مراد خود نرسيد زد آينه را شکست!
بحث زشتي و زيبايي از قديم‌الايام مطرح بوده است و شايد بتوان گفت فلاسفه‌اي چون افلاطون جزو اولين‌هايي بودند که بحث هنر و زيبايي را مطرح کردند. امروزه روانشناسان و جامعه‌شناسان نيز درگير اين قضيه شده‌اند. پژوهش‌هاي روانشناسان مشخص کرده است که زيبايي و زشتي محصول نگرش، تصورات و برداشت‌هاي افراد از خود يا از پديده مورد نظر است. در اين رابطه دکتر پرويز رزاقي، روان‌شناس، به دو گروه اشاره مي‌کند: «افراد زشتي که ادعاي زيبايي دارند و افراد زيبايي که ادعاي زشتي دارند.» شايد با اين موضوع روبه‌رو شده‌ايد که دوستتان از لحاظ ظاهري تقريبا زشت است اما به محض ديدن ديگران شروع به عيب‌جويي از قيافه و ظاهر آنها مي‌کند. اين روان‌شناس علت برخورد ويژه دوست شما را به يکي از دو تا موضوع زير مربوط مي‌داند: «برخي از افراد زشت حاضر به پذيرش زشتي خود نيستند و در نتيجه با مکانيسم دفاعي انکار زشتي با آن برخورد مي‌کنند و برخي ديگر به دليل نگرش مثبتي که از خود دارند زشتي را انکار مي‌کنند.
در حالي که برعکس اين قضيه براي برخي افراد زيبا اتفاق مي‌افتد. افراد زيبايي که خود را زشت تصور مي‌کنند يا اعتماد به نفس کافي ندارند يا اينکه از نظر باور و تفکر به اشباعي رسيده‌اند که زيبايي را در محور تصور و افکارشان قرار نمي‌دهند و آن را امري عادي تلقي مي‌کنند يا اينکه به جنبه‌هاي ديگر زندگي مثل معنويات، زندگي خوب و… اهميت مي‌دهند.
زیبایی چیست ؟
کلمه‌ی زیبایی به معنای «حالت و کیفیت زیبا» بوده و عبارت است از «نظم و هماهنگی که همراه عظمت و پاکی، در شیئی وجود دارد و عقل و تخیل و تمایلات عالی انسان را تحریک کند و لذت و انبساط پدید آورد»
يکي از گرايشها در انسان، گرايش به زيبايي و جمال است. در انسان گرايش به جمال و زيبايي چه به معني زيبايي دوستي و چه به معني زيبايي آفريني که نامش هنر است به معني مطلق وجود دارد. اين هم خود يک گرايشي است در انسان و هيچ کس نيست که از اين حس فارغ و خالي باشد. انسان لباس هم که مي پوشد کوشش مي کند تا حدي که برايش ممکن باشد وضع زيباتري براي خودش به وجود بياورد. اتاقش را زيبا مي کند. انسان زيباييهاي طبيعت را دوست دارد. يک جا که يک آب صاف و زلال مي بيند، يک استخر، يک دريا، از ديدنش لذت مي برد، از مناظر خيلي عالي طبيعي لذت مي برد، از منظره آسمان، از افق، از کوهها، ازهمه اينها لذت مي برد، يعني اينها را زيبا مي بيند و از زيبايي اينها لذت مي برد و همين طور است مساله هنر که خودش خلق نوعي زيبايي است،زيبايي در عالم نسبي است. شما مي بينيد انساني، شي» يا انسان ديگري (معشوقش) در نظرش فوق العاده زيبا و حال آنکه يک انسان ديگر او را زيبا نمي بيند. پس معلوم مي شود به قول اين اشخاص زيبايي حقيقت مطلقي نيست، يعني ممکن است يک انسان در نظر انساني در نهايت زيبايي باشد و همان انسان در نظر انسان هاي ديگر اصلا زيبايي نداشته باشد. داستان معروف ليلي و مجنون همان نسبيت در زيبايي را بيان مي کند. يعني براي او زيباست، براي کس ديگر زيبا نيست. اين هم خودش مسئله اي است که مي گويند بر خلاف آنچه انسان ها خيال مي کنند که زيبائي، عشق مي آفريند، بر عکس است: عشق، زيبايي مي آفريند، يعني اول زيبايي وجود ندارد که بعد در اثر زيبايي، عشق ايجاد شود; اول عشق وجود پيدا مي کند و بعد عشق زيبايي را خلق مي کند. البته اين يک نظر افراطي است. نمي شود وجود زيبايي را در خارج به کلي انکار کرد.
زشتيها و زيباييها در جهان در جهان زشتي، نمايانگر زيبايي است. زشتيها نه تنها از اين نظر ضروري مي باشند که جزئي از مجموعه جهانند و نظام کل به وجود آنها بستگي دارد، بلکه از نظر نمايان ساختن و جلوه دادن به زيباييها نيز وجود آنها لازم است. اگر ما بين زشتي و زيبايي، مقارنه و مقابله برقرار نمي شد، نه زيبا، زيبا بود و نه زشت، زشت، يعني اگر در جهان، زشتي نبود زيبايي هم نبود، اگر همه مردم دنيا زيبا بودند، هيچکس زيبا نبود، همچنانکه اگر همه مردم زشت بودند هيچ کس زشت نبود. اگر همه مردم همچون يوسف صديق بودند، زيبايي از بين مي رفت، و اگر هم همه مردم در قيافه ” جاحظ ” بودند زشتي در جهان نبود. اينکه مردم به سوي زيباها کشانيده مي شوند و مجذوب آنها مي گردند، به عبارت ديگر اينکه تحرک و کششي به سوي زيبايي پيدا مي شود به خاطر اين است که زشتها را مي بينند و از آنان رو گردان مي شوند، همچنانکه اگر کوهستانها و سرزمينهاي مرتفع نبود سرزمين دشت نبود و آب از بالا به پايين سرازير نمي شد.در حقيقت، جاذبه زيبارويان از دافعه زشت رويان نيرو مي گيرد. جادوگري و افسونگري زيبايي از صدقه سر بي فروغي زشتي است. زشتها بزرگ ترين حق را بر گردن زيباها دارند. اگر زشتها نبودند زيباها جلوه و رونق نداشتند. اينان معنا و مفهوم خود را از آنان گرفته اند. اگر همه يکسان بودند نه تحرکي بود و نه کششي و نه جنبشي و نه عشقي و نه غزلي و نه دردي و نه آهي و نه سوزي و نه گدازي و نه گرمي و حرارتي. اين يک پندار خام است که گفته مي شود اگر در جهان همه چيز يکسان بود، جهان بهتر بود. گمان مي کنند که مقتضاي عدل و حکمت اين است که همه اشيا» همسطح باشند، و حال آنکه فقط در همسطح بودن است که همه خوبيها و زيباييها و همه جوش و خروش ها و همه تحرکها و جنبشها و نقل و انتقال ها و سير و تکامل ها نابود مي گردد. نظام جهان، چه از نظر طولي و چه از نظر عرضي، يک نظام ضروري است. خداوند متعال به هر موجودي همان وجود و همان اندازه از کمال و زيبايي را مي دهد که مي تواند بپذيرد، نقصانات از ناحيه ذات خود آنها است نه از ناحيه فيض باري تعالي. معني اينکه زشتي مثلا فلان فايده را دارد اين نيست که فلان شخص که ممکن بود زيبا باشد مخصوصا زشت آفريده شد تا ارزش زيبايي فلان شخص ديگر روشن شود تا گفته شود که چرا کار برعکس نشد؟ بلکه معنيش اين است که در عين اينکه هر موجودي حداکثر کمال و جمالي که برايش ممکن بود دريافت کرده است، آثار نيکي هم بر اين اختلاف مترتب است، از قبيل ارزش يافتن زيبايي، پيدايش جذبه و تحرک و غيره.
فصل اول : طرح تحقیق
موضوع تحقیق : علاقه دختران به زیبایی(ظاهری)
اهمیت و فایده تحقیق :
هدف کلی :
مشخص کردن تاثیرات جامعه و عوامل اجتماعی درمیزان علاقه دختران به زیبایی
هدف جزئی :
تعیین میزان تاثیر خانواد, دوستان , مردان و همجنسان بر میزان علاقه دختران به زیبایی
تعیین میزان تاثیر فرهنگ و آموزش بر علاقه دختران به زیبایی
تعیین میزان تاثیر تبلیغات بر علاقه دختران به زیبایی
تعیین میزان تاثیر طبقات اجتماعی (خانواده ضعیف و مرفه ) بر علاقه دختران به زیبایی
سوالات علمی :
آیا جامعه بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است ؟
آیا تربیت خانواده (روابط مادر و پدر – الگوبرداری از مادر) و مدرسه در میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است ؟
آیا طبقات مختلف اجتماعی از نظر مالی بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است ؟
آیا اعتماد به نفس بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است ؟
آیا فرهنگ و معارف اسلامی بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است ؟
آیا تبلیغات بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است ؟
فرضیه ها :
جامعه بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است .
تربیت خانواده (روابط مادر و پدر – الگوبرداری از مادر) و مدرسه در میزان علاقه دختران به زیبایی موثیر است .
طبقات مختلف اجتماعی از نظر مالی بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است .
اعتماد به نفس بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است .
فرهنگ و معارف اسلامی بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است .
تبلیغات بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است .
محدودیت های تحقیق :
در این پژوهش نیاز بود که با حجم نمونه بیشتر رابطه داشت تا بتوان بهتر موضوع را برای آن ها روشن کرد تا بتوانند بهتر به سوالهای پرسشنامه پاسخ دهند . یکی از دیگر از محدودیت ها نمی توانستم با اشکال مختلف وارد جامعه شوم تا بتوان رفتار های دیگران را مشاهده کنم .
فصل دوم : مروری بر ادبیات موضوع (پیشینه تحقیق)
در سال‌هاي بسيار دور بحث زيبايي و زشتي تب امروز را نداشت. امروزه اين تب چنان افزايش پيدا کرده که جان برخي افراد را هم تهديد مي‌کند. در حال حاضر جامعه ما با دخترهایی روبه‌رو است که علي‌رغم چهره زيبايي که دارند حاضر نيستند تحت هيچ شرايطي بدون آرايش ديده شوند.
بسیاری معتقدند که معیارهای زیبایی در قرن بیست و یکم تغییر کرده و دیگر معیارهایی که در گذشته وجود داشت، به طور کلی از میان رفته است، به طور مثال آدمی که در 80-70 سال پیش زندگی می کرد به مغزش هم خطور نمی کرد که روزی معیارهای زیبایی از افراد سیاه پوست یا دورگه وام گرفته شود و داشتن لبان کلفت و بزرگ، پوستان بسیار تیره که امروزه به نام پوست “برنزه” معروف است، موهای زبر و مواج یا داشتن ابروان بسیار نازک جزو معیارهای زیبایی باشد.
نسل بعد از انقلاب در كشور ما الگوهای مناسب و عینی برای رفتار و عمل را داشتند مانند الگو شدن شهدا و ایثارگران و تا حدود زیادی نیز از آن درشكل دادن به هویتشان استفاده كردند اما دو نسل بعد از انقلاب همانگونه كه شاهد آن هستیم كم كم به ارزشهایی خود را پایبند نشان می دهند كه فاصله فكری و ذهنی آنها را روز بروز از خانواده و جامعه شان بیشتر می كند . از جمله آنها پایبند شدن به ارزشهای زودگذر و غیر منطقی در اكثر موارد و از جمله در نوع پوشش و علاقه به زیبایی می باشد . این ارزشهای غیر منطقی و زودگذر را در انتخاب نوع پوشش ، طرز صحبت كردن و آرایش تحت عنوان مدگرایی بررسی می كنیم. البته نمی توان مدگرایی را بعنوان هوس عمومی گذرایی كه عیناً شاهد آن هستیم فی نفسه منفی ارزیابی كرد. زیرا مدگرایی با بینش و خط مشی های جدید چه بسا عاملی برای ایجاد تفكر نو و جدید نیز می باشد . اما آنچه در جامعه شاهد آن هستیم پیروی و تقلید كوركورانه از ظواهر گاه در حد افراطی آن است . زیرا كه در این مسیر، جامعه فرهنگ مادی و معنوی خود را از دست می دهد و با از دست دادن آنها هر چه سریعتر راه هلاكت و نابودی خود را می پیماید .
در تاريخ كشور ما هم آرايش كردن از خيلي وقت پيش بين زنان ايراني مرسوم بوده. دكتر ويلز كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار به ايران سفر كرده در سفرنامه‌خود مي‌نويسد:
زنان ايراني، از ساليان قبل گونه ها را با سرخاب سرخ مي‌كردند و صورت و گردن خود را به كمك پودر سفيداب، سفيد. مژه و چشم ها هم به وسيله سرمه به كلي سياه مي‌شد. آنها حتي عقيده داشتند كه استعمال سرمه چشم را تقويت مي‌كند و موجب افزايش بينايي مي شود! براي تيره تر شدن ابروها هم از وسمه اي كه از ساعت ها قبل آن را جوشانده بودند، دم كرده و آماده ساخته بودند، استفاده مي‌كردند.
اين دکتر جامعه‌شناس در اين باره هم مي‌گويد: «در جوامعي که مسايل اخلاقي، انساني و سيرت زيبا در درجه دوم اهميت قرار دارند انسانها در تلاش هستند که به صورت زيبا بپردازند. به عنوان مثال معمولا در زندگي قبيله‌اي، افراد داراي مناسبات با ثبات و روابط انساني بسيار عميق هستند. در آنها خويشاوندي و روابط نسبي و سببي اصل است. پسرعموي زشت با دخترعموي زيبا ازدواج مي‌کند يا برعکس. اين زشتي و زيبايي باعث قطع رابطه نمي‌شود. زشتي و زيبايي ملاک روابط انساني قرار نمي‌گيرد. چرا در قبايل زن‌ها بيني خود را عمل نمي‌کنند؟ چون يک فرهنگ غني بر آنها حاکم است و زيبايي در درجه دوم اهميت قرار دارد.» شايد علت عمده تفاوت زيبايي و زشتي در شهر و روستا به همين موضوع برمي‌گردد. دکتر رجب‌لو مي‌گويد: «در شهرها به دليل اينکه نسبت‌ها کم‌رنگ مي‌شود و از سويي ديگر از آنجا که روابط انساني در پرتو مناسبات مالي، اشتغال، درآمد بالا و داشتن طبقه تعريف مي‌شود و از آن جايي که اين موارد دايما در حال تغيير هستند، در چنين جامعه‌اي ارزش و معيار انساني برابر مناسبات ظاهري زندگي رنگ مي‌بازد و افراد سعي مي‌کنند صورت ظاهري مساله را حفظ کنند.»
فصل سوم : روش جمع آوری اطلاعات
اطلاعاتی که توسط پرسشنامه از حجم نمونه جامعه آماری که دختران دبیرستان کارو دانش هستند و دخترانی که در سال دوم کلاس B3 درس می خوانند جمع آوری شد .
میزان آشنایی با فرهنگ ایرانی و معارف اسلامی بر میزان علاقه دختران به زیبایی
آشنایی با فرهنگ و اسلام ضعیف متوسط خوب
علاقه دختران 55% 40% 5%
داشتن اعتماد به نفس بر میزان علاقه دختران به زیبایی
اعتماد به نفس ضعیف متوسط خوب
علاقه زیبایی 80% 15% 5%
تبلیغات بر میزان علاقه دختران به زیبایی
تبلیغات 10% 35% 55%
قضاوت افراد (مردان) در میزان علاقه دختران به زیبایی
قضاوت 10% 30% 60%
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات
میزان آشنایی با فرهنگ ایرانی و معارف اسلامی بر میزان علاقه دختران به زیبایی
زيبايي يكي از امتيازات فيزيكي انسانها به شما مي رود كه بودن يا نبودن اش براي انسانها پيامدهايي را به دنبال دارد. عكس العمل جوامع گوناگون با فرهنگ هاي متفاوت نسبت به اين مساله يكسان نيست . اما بررسي اين مقوله اگرچه قابل تعميم نيست اما قابل تحليل است. زيبا بودن يا نبودن براي زنان و مردان تقريباً پيامدهاي مشابهي دارد اما به واسطه برخي از ساختارهاي فرهنگي تثبيت شده در اكثر جوامع وظيفه زيبا بودن به عهده زن و مختص به او شناخته شده است. که در جامعه ما این چنین است .
باز بيني وضعيت زنان زيبا به واسطه پاره اي از عوامل اجتماعي قابل توجه است. پايگاه و نقش غالب زنان در اجتماع ،ازدواج يا وابستگي به يك مرد،بعنوان تنها راه تحرك اجتماعي ،شكل گيري خودself به عنوان شيء عينيت يافته و… از عوامل گوناگوني هستند كه اين مقوله را قابل تامل مي سازد.
كارشناسان معتقدند كه علاقه به زیبایی یك رفتار اجتماعی نوظهور است كه به یكباره بصورت تغییر سلیقه های ناگهانی در افراد شكل می گیرد در حالیكه با فرهنگ و رسوم جا افتاده آن جامعه كه افراد بر حسب سابقه و قدمت از آن پیروی می كنند تناقض دارد. وقتی فرد در شرایطی باشد كه نیازهایش برآورده نشود و الگویی مناسب برای تقلید نداشته باشد در اینصورت این افراد جذب گروههایی می شوند كه كشش به تولید و الگوبرداری در آن گروهها بیشتر باشد . امروزه مردم مدام تلاش می كنند تا خواسته های كاذب خود را كه ثمره مدگرایی است پوشش دهند. این شیوه رفتار آنها را مدام بدهكار نموده و مرتب آینده خویش را پیش فروش می نمایند.
از نظر فرهنگی معمولاً زنان به به لحاظ احساسی بودن واكنش هایشان نسبت به محیط ، عاطفی تر می باشند و بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند بنابراین تقلید و گرایش به الگوهای برتر با طبیعت بیولوژیكی زنان تناسب بیشتر دارد. همچنین در زنان زمینه های شناخت شهودی بیشتر است . آنها بیشتر به روابط و ظاهر اشخاص توجه می كنند و حس زیبا دوستی و زیبایی پرستی در آنها در حد اعلاست. به همین علت است كه گرایش به مد و تقلید از طرز لباس پوشیدن تا نحوه آرایش و نوع صحبت كردن در زنان بهتر و زودتر به منصه ظهور می رسد و گرایش به مد در زنان عینی است .
مد و محدودیت در تنوع رنگ ها باعث شد که زنان و نوجوانان ما به الگو برداری از منابع غیر رسمی رو بیاورند و مافیای مد اروپا با استفاده از این خلاء مد غرب را با اندکی تعدیل و قیمت ارزان وارد ایران کند .
آيات قرآن كريم زيباييها را به خداوند نسبت داده و او را به وجود آورنده تمام زيباييها دانسته‌اند، حوزه اين زيبايي محسوس باشد يا غيرمحسوس. بهر حال زيباييهاي موجود در جهان هستي همه منسوب به خداوند است.
« لقد خلقنا الانسان في أحسن التقويم[24]»
ما انسان را به نيكوترين صورت وسيرت آفريديم.
ـ « … و صوركم فأحسن صوركم …[25]»
و شما را صورت بخشيد و صورتهايتان را نيكو ساخت.
ـ « … و صوركم فأحسن صوركم و اليه المصير[26]».
ـ « فتبارك الله أحسن الخالقين[27]».
پاك و بزرگوار خدايي كه نيكوترين آفرينندگان است .
حسن صورت عبارت است از تناسب تجهيزات آن نسبت به يكديگر و تناسب مجموع آنها با آن غرضي كه به خاطر آن غرض ايجاد شده، اين است معناي حسن نه زيبايي منظر، چون حسن يك معناي عامي است كه در تمامي موجودات جاري است .
ابن عباس مي‌گويد: انسان در زيباترين صورت يعني مستوي القامه و مستقيم آفريده شده است . نه مثل ساير حيوانات سرافكنده و افتاده بر صورت.
أحسن التقويم يعني انسانها با كمال در نفوس و اعتدال در جوارح و اعضايشان آفريده شده‌اند و با سخن گفتن و تشخيص دادن و تدبير امور كردن از ديگر موجودات جدا شده‌اند .
طبق فرضیه اعلام شده فرهنگ و معارف اسلامی در میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است .
داشتن اعتماد به نفس بر میزان علاقه دختران به زیبایی
دکتر رزاقي است که نداشتن احساس مثبت به خود و اعتماد به نفس کافي و نيز موقعيتي که انسان در آن قرار مي‌گيرد از علل مهم تصور زيبايي و زشتي افراد از خود است. فرضا اگر فرد در موقعيتي قرار بگيرد که ديگران از وي زيباتر باشند ممکن است خود را زشت بپندارد. عوارض اين باورهاي افراطي حتي مي‌تواند شغل و منصب فرد را هم تحت تاثير قرار بدهد.
اعتماد به نفس، ويژگي‌اي است که در سنين پايين، شروع به شکل گرفتن مي‌کند و در خانم‌ها زودتر شکل مي‌گيرد و زودتر هم تمام مي‌شود. در دختران از سنين 7 تا 9 سالگي شروع و در 15 تا 16 سالگي تمام مي‌شود.
خانم‌ها اعتماد به نفس را بيشتر در زيبايي مي‌بينند.براي همين است که زنان بيشتر از مردان به جاي تقويت قدرت و توانمندي به دنبال انواع و اقسام جراحي‌هاي پلاستيک و زيبايي مثل کاشت گونه، جراحي بيني، ليفتينگ و… هستند در حالي که مردان کمتر به زيبايي چهره اهميت مي‌دهند و بيشتر در باشگاه‌هاي ورزشي بايد سراغ آنها را گرفت. همچنين به جز اين موارد دو دليل عمده ديگر باعث تفاوت در تعريف اعتمادبه‌نفس در زنان و مردان مي‌شود: تفاوت‌هاي روان‌شناختي بين زن و مرد و باورهاي به ارث رسيده از نياکان.
به هر حال تفاوت اعتمادبه‌نفس ريشه در هر مساله‌اي داشته باشد در حال حاضر اين موضوع به اثبات رسيده است که در انسان جنس مونث زيباتر است و در باورهاي عيني مشخص شده مردان زمخت‌تر هستند. زنان دوست دارند زيباتر باشند. آنها موجوديت خود را با زيبايي محک مي‌زنند چرا که احساس مي‌کنند با زيبايي مي‌توانند موجوديت بيشتري را از خود نشان بدهند و بنابر گفته‌هاي دکتر رزاقي نمي‌شود منکر اين افرادي که احساس زيبايي دارند احساس شادابي رفتاري و جسماني بيشتري دارند اما بايد اين را هم پذيرفت که زشتي تعاريف مختلفي دارد. هميشه نمي‌توان مورد پسند همگان قرار گرفت. با تغيير ديدگاه مي‌توان زندگي بهتري را نصيب خود کرد. افراد با نگرش منفي ضمن زشت شمردن خود ساير محاسن خود را ناديده گرفته و در نتيجه گردابي در ذهنشان ايجاد مي‌کنند که بيشتر و بيشتر در محورهاي منفي و ضعف‌هاي جسماني خود غوطه مي‌خورند.
ارائه تصویر کلیشه‌ای ناهمخوان با طبیعت از زیبایی زن نه تنها باعث کاهش اعتماد به نفس زنان می‌گردد و موقعیت اجتماعی زنان را متزلزل می‌سازد، بلکه برروی نقش زن در خانواده نیز بی‌تاثیر نیست وگاه تمایل به باردار شدن و زایمان و شیردادن به کودک را نیز در زنان کاهش می‌دهد. این تصویر نادرست از “زیبایی”، احساس ناخوشایندی دائمی از ظاهر خود را به زنان القا می‌کند، و زنی که دائم دچار احساس نارضایتی از خویش است، چگونه می‌تواند توانایی‌‌های خود را به دیگران ثابت کند و نقش برابر با مرد را در جامعه ایفا نماید.
جالب است که بدانید : کسانی که برای زیبایی دست به آرایش می زنند روانشناسان مي‌گويند هر چه آرايش تندتر باشد، اعتماد به نفس پايين‌تر است و افراد خجول از آرايشي استفاده مي‌كنند كه تصور مي‌كنند برايشان شخصيت بيشتري مي‌آورد. اغلب آرايش خشن و چشم هايي با زاويه هاي تند مختص آدم‌هاي بي اعتماد به نفسي است كه مي خواهند ديگران باورشان كنند و مورد پذيرش جامعه قرار گيرند. بيشتر آنها فكر مي‌كنند كه در صورت خود نقص عمده اي دارند، اين نقص گاهي آنقدر بزرگ جلوه مي كند كه براي رفع آن دست به هر كاري مي زنند. آرايش در اينجا به كاهش اضطراب و افسردگي ناشي از تصور داشتن نقص كمك مي‌كند. اين افراد آرايش غليظ را نه به خاطر مردان بلكه در واكنش به فروپاشي درون خود انجام مي‌دهند، يعني تلاش مي‌كنند ديگران چهره غمگين، ژوليده و پريشان آنان را نبينند.
طبق فرضیه اعلام شده اعتماد به نفس بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است و یکی از مهمترین عاملان است .
تبلیغات بر میزان علاقه دختران به زیبایی
دغدغه زيبا شدن به هرقيمت درسايه تبليغات گسترده وغيرواقعي، اين روزهازنان و دختران زيادي رابه سمت مراكزي مي كشاند كه اغلب شان با فعاليت هاي پنهاني وبدون مجوز، كلاه هاي گشادي برسرافرادساده دل مي گذارندو نتيجه اين همه آگهي هاي فريبنده، نشان از مشكلات ريز و درشتي است كه سلامت مردم را تهديد مي كند.
دكتر «زهره نيكبخت»، متخصص و جراح پوست و مو مي گويد: «بيشتر مراجعه كنندگانش به محض ورود به مطب دقايقي از جديدترين تبليغات ماهواره اي حرف مي زنند اغلب آنان نيز دائم در گفته هايشان با صراحت از علاقه شديد خود براي شبيه شدن به افراد مشهور و هنرپيشه هاي مختلف سخن به ميان مي آورند.
در اين ميان انگشت اتهام، به سوي وسايل ارتباط جمعي است، و احتمالاً متهم‌هاي رديف اول! آنها دنياي مد هستند: مد لباس، مو و آرايش! كارشناسان علوم اجتماعي معتقدند با ايجاد و گسترش ارتباطات بين طبقات مختلف يك جامعه و در نگاهي وسيع‌تر، بين جوامع مختلف، مخصوصاً از طريق رسانه هاي ديداري، افراد به عنوان مخاطب با نمونه هايي آشنا مي شوند كه خارج از فرهنگ و آداب و رسوم و ارزش هاي جامعه خودشان است، نمونه‌هايي كه به دليل متنوع بودن در اكثر مواقع به الگو تبديل مي شوند. ولي آيا شما هم موافقيد كه همه تقصيرها را نبايد تنها به گردن ماهواره و فرهنگ غرب بيندازيم؟ بهتر نيست به جاي اين كار، به نقشي كه خودمان درايجاد اين مشكلات ايفا كرده‌ايم توجه كنيم؟
از دیدگاه اجتماعی آن، چنین برمی آید که امروزه با گسترش شبکه های جهانی و نفوذ زیر مجموعه های آن در سراسر دنیا بسیاری از شرکت های تبلیغاتی یا گروه های مختلف از این ابزار و ابزاری مشابه آن برای استفاده های تبلیغاتی خود بهره می برند تا از این طریق بتوانند نفوذ فرهنگی روی جوامع به ویژه کشورهای در حال توسعه داشته باشند.
بر اساس تبلیغات انسان های خوب در رسانه های دیداری بسیار زیبا , لاغر اندام , موهای بلند و با آرایش ظاهر می شودند و انسان های بد و بدسرشت و شیطان انسانهای زشت , پیر با موهای سفید و صورتی پر از چین و چروک ظاهر می شوند . بازتاب افراد جامعه بعد از دیدن مثلا دختر زیبا فیلم ایکس و دیدن علاقه افراد جامع نسبت به آنها و تعریف و تمجید از آن خود باعث دامن زدن به علاقه دختران به زیبایی میشوند .
تبلیغات نیز بر میزان علاقه دختران به زیبایی موثر است و دومین عامل مهم علاقه دختران به زیبایی و مهم است .
قضاوت افراد (مردان) در میزان علاقه دختران به زیبایی
اما گاهي تصور زشت بودن به سال‌هاي سال قبل برمي‌گردد يعني سنين 2 تا 12 سالگي! روان‌شناس‌ها در اين باره مي‌گويند: «در اين سنين افراد خود را با ارزيابي‌هاي بيروني يعني نگاه ديگران و برداشت ديگران مقايسه مي‌کنند. اگر پيام‌هايي که از محيط، از جمله خانواده مي‌گيرند منفي باشد اثرات روان‌شناختي منفي بيشتري را روي باورهاي افراد نسبت به خويشتن ايجاد مي‌کنند. اگر خانواده گوش، دماغ، قوز و… فرزند خود را مورد تمسخر قرار بدهند در شکل‌گيري اعتماد به نفس فرزند تاثير خواهد داشت. درحالي که در اين دوران توجه به زيباييهاي فرد بسيار مهم است. بايد از فرزند با شرايط خاص، در جمع حمايت شود. بايد زيباييهاي اين فرزند را در جمع بازگو کرد که ديگران به جاي توجه به بعد زشتي به بعد زيبايي وي توجه کنند.
معمولاً زنان اي كه داراي زيبايي تاحدي بيش از معمول اند هميشه مورد توجه قرار مي گيرند حتي وقتي دختر بچه اند ! همه به سر و گوششان دستي مي كشند ومي گويند چه دختر قشنگي! محال است كه كسي در مواجه با چنين كودكاني از صفات ديگري مثل خوب بودن،باهوش بودن، منظم بودن،درسخوان بودن و… استفاده كند حداقل در برخورد هاي اول تنها زيبايي اين كودكان جلب توجه مي كند . حتي به شوخي هم كه شده در همان كودكي برايش همسر كانديد مي كنند و… بسياري از تعارفات معمول ايراني كه هنوز هم خيلي مرسوم است. شكل گيري شخصيت زنان زيبا تنها با مراقبت و تربيت دقيق والدين امكان پذير است اما غالباً والدين ايراني با كودكان خود مخصوصاً دختر بچه ها مثل عروسك زيبايي رفتار مي كنند كه قرار است برايشان كسب وجهه كند.
دختر بچه هاي زيبا بيشتر از آنكه خود را بعنوان يك انسان يا زن بشناسند بيشتر تصويري چون يك عروسك فريبنده از خود مي سازند. و به واسطه يادگيري وشرطي شدن حتي در دوران بزرگسالي نيز با تكيه بر فيزيك خود در اجتماع حضور مي يابند. به زعم من اين فرآيند بي رحمانه در مورد دختر بچه هاي زيبا باعث تضعيف ديگر نقش هاي اجتماعي می شود.
زيبايي زن براي شوهرش نشانه اي از قدرت و مقبوليت اجتماعي او در جامعه است و شايد يكي از علل گرايش مردان به زنان زيبايي كه نزديك به معيار هاي مد روز هستند يكي ازدلايل آن باشد.
روان شناسان اعتقاد دارند که مردان و زنان الگوها و معيارهاي کاملا متفاوتي براي تحليل زيبايي افراد اطراف خود دارند که با ديدن چهره يک فرد فورا او را با آن الگوها مطابقت داده و درباره زيبايي آن فرد راي مي دهند. شايد شما اين مطلب را متوجه شده باشيد که برداشت شما به عنوان يک خانم از زيبايي با يک آقا متفاوت است ولي دليل آن را ندانيد. به تازگي محققان علت اين تفاوت را درک کرده اند. به گفته محققان مردان زيبايي را با نيمکره راست مغزشان تحليل مي کنند و زنان با تمام مغزشان و به همين دليل است که نظر آقايان و بانوان درباره زيبايي يک شخص، يک جسم و يا حتي يک منظره مي تواند با يکديگر متفاوت باشد. به نظر مي رسد مرکزي که در تحليل زيبايي اجسامي که چشم مي بيند، در بخش راست مغز آقايان فعال است، در حالي که بانوان اين تحليل را با استفاده از رشته هاي عصبي هر دو نيمکره مغزشان انجام مي دهند. اين امر باعث مي شود نگاه زنان به مقوله زيبايي، نگاهي دقيق تر و جزيي تر باشد در حالي که مردان با ديدي کلي و اجمالي به زيبايي نظر مي کنند. حقيقت اين است که بيشتر ما در برخورد اول با يک شخص غريبه، زيبايي ظاهري فرد را ملاکي براي ارزيابي شخصيت او قرار مي دهيم. نتايج يک تحقيق که در يکي از دانشگاه هاي لندن انجام شد، نشان داد که از ميان 11 هزار فردي که مورد مطالعه قرار گرفته بودند، افرادي که زيبايي ظاهري بيشتري داشتند، درآمدي بيش از ديگران کسب مي کردند و کساني که زيبايي ظاهري کمتري داشتند 13درصد درآمد کمتري از ديگران داشتند. محققان اعتقاد دارند علت اين پديده اعتماد به نفسي است که زيبايي ظاهري به شخص مي بخشد تا در موقعيت هاي شغلي و اجتماعي موثرتر و مطمئن تر عمل کند. بعضي اعتقاد دارند زيبايي ظاهري به فرد اين امکان را مي دهد که از منافع و امکانات جامعه بيشتر استفاده کند. به عنوان مثال، شغل بهتري کسب کند و در حرفه خود پيشرفت کند و يا بتواند شريک زندگي مناسب تري انتخاب کند.
خصوصيات يک چهره زيبا گرچه مي گويند: «زيبايي بايد در نگاه تو باشد نه در آنچه بدان مي نگري»، مطالعات علمي نشان داده اند، چهره هايي که به نظر ما زيبا و جذاب به نظر مي رسند، ويژگي هاي خاصي دارند که اين ويژگي ها را در 3 گروه اصلي مي توان جاي داد: 1) سلامت و تندرستي، 2) زيبايي، 3) حالتي از معصوميت چهره کودکان
نکته جالب اینکه در میان اکثر زنان، لاغر شدن – صرف نظر از وزن طبیعی آنان – نوعی دستاورد محسوب می‌شود. زنی که وزن کم می‌کند، ازسوی زنان همقطارش مورد تشویق و تحسین قرار می‌گیرد و امریکایی‌ها حتی برای آن ضرب‌المثل ساخته‌اند که “هر چقدر لاغر یا پولدار شوی، باز هم کم است”*. از همین رو همه حسرت و آرزوی لاغر شدن را دارند.
نوع نگاه مردان به زنان و سیاست های مردانه باید اصلاح شود در جامعه امروز ارزش افراد به وضعیت ظاهرشان است و توجهی به شخصیت فرد نمی شود .
قضاوت افراد هم عامل بسیار مهمی در علاقه دختران به زیبایی است چون دختران دوست دارند مدام از آنها تعریف شوند .
در این پژوهش
تعداد دوستان و رابطه آنها با یکدیگر بر میزان علاقه دختران به زیبایی
رابطه دختران با خانواده هایشان بر میزان علاقه دختران به زیبایی
سطح طبقاتی خانواده ها بر میزان علاقه دختران به زیبایی
شناخت طبیعت و بیولوژیک دختران بر میزان علاقه دختران به زیبایی
مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفت ولی بدلیل نزدیک بودن پاسخ ها به همدیگر و مشابه بودن تقریبی آنها نمی توان روی آنها کار کرد . بیشتر دختران رابطه خوبی با خانواده هایشان داشتند و طبیعت و بیولوژیک خود را می شناختند و رابطه با دوستانشان محدود به دبیرستان و خرید بود .
فصل پنجم : خلاصه و نتیجه گیری
در میزان علاقه دختران به زیبایی عامل زیاد دخیل است ولی در این پژوهش به بعضی از این عاملان اشاره کرده است .که از مهمترین عاملات عبارتند از :
نقش مهم اعتماد به نفس در درجه اول
نقش مهم تبلیغات در درجه دوم
نقش مهم قضاوت دیگران در درجه سوم
نقش مهم فرهنگ و معارف اسلامی در درجه چهارم
فاصله طبقاتی خانواد , روابط والدین با یکدیگر و با فرزندان که در میزان علاقه دختران به زیبایی نقش دارند .
دکتر رزاقي نمي‌شود منکر اين حقيقت شد. افرادي که احساس زيبايي دارند احساس شادابي رفتاري و جسماني بيشتري دارند اما بايد اين را هم پذيرفت که زشتي تعاريف مختلفي دارد. هميشه نمي‌توان مورد پسند همگان قرار گرفت. با تغيير ديدگاه مي‌توان زندگي بهتري را نصيب خود کرد. افراد با نگرش منفي ضمن زشت شمردن خود ساير محاسن خود را ناديده گرفته و در نتيجه گردابي در ذهنشان ايجاد مي‌کنند که بيشتر و بيشتر در محورهاي منفي و ضعف‌هاي جسماني خود غوطه مي‌خورند.
شاید بهترین راه برای آنکه چهره ی شهرمان با پوشش ها ی نا مطلوب وزننده خراب نشود وجوانانمان تمام فکر وذکرشان برنزه شدن امروز وسفید شدن فردا و تغییر قیافه وسایز نباشد ، داشتن روش تربیتی در خانواده و مدرسه بهترین راه حل است. برای داشتن جوانانی شاد ، توانا ، بالنده ، با اعتماد به نفس و مهم تر از همه با ایمان باید از همان ابتدای کودکی شروع کنیم . فردا دیر است .هرروزی را که ما از دست دهیم ،هستند افرادی که از غفلتمان سوء استفاده کنند و بزرگ ترین سرمایه های زندگی مان – فرزندانمان _ را به دنبال خواسته هایخود بکشند .
پس پدر ومادر ، هشیار باشید!
احتمالاً همه ما در صفحه حوادث روزنامه ها می خوانیم كه دختر یا پسری جوان در حین سرقت اتومبیل یا مثلاً تلفن همراه دستگیر شد كه اگر با دید اجتماعی و نظر كارشناسی به قضیه نگریسته شود حتماً رد پای یكی از دلایل فوق را پیدا خواهیم كرد .ا لبته در نقطه مقابل از نقش وسایل ارتباط جمعی و تبلیغات و افزایش درآمد خانواده ها و متنوع شدن نیازهای امروزه جامعه بشری نیز نباید غافل بود. متاسفانه مدگرایی در جامعه ما در تمامی اقشار رسوخ كرده است و همین عامل سبب اشاعة آن شده است . طبیعی است كه در این گیر و دار بزرگسالان به دلیل كوله بار تجربه سعی می كنند تا حدودی ثابت بوده اما جوانان بدلیل اقتضای سن و سال براحتی الگوبرداری می نمایند. بنابراین وظیفه والدین ، روانشناسان و مددكاران اجتماعی كه بیشترین ارتباط را با جوانان دارا هستند، می باشد كه با ارائه الگوهای مناسب و عینی جوانان و نوجوانان را در بحران یاری دهند و با ارائه برنامه های برتر هویت اصلی جامعه را در جوانان و نوجوانان زنده نگه دارند و نگذارند جامعه آینده از درون تهی گردد .
اگر دلیل آن ها این بود که همه این کار را انجام می دهند پس ما هم انجام می دهیم نتیجه بی فکری و تقلید است و خانواده ها مسئول هستند زیرا که آن ها را راهنمایی نکرده اند.
زمان در حال گذر است و از شاهزاده سوار بر اسب رؤیاها خبری نیست. انتظارِ بیثمر، دخترک را نومید می‌کند و این نومیدی، سرآغاز لغزشها و سقوطهایی برگشتناپذیر است. شدت و حدّت این ناامیدی به شرایط و موقعیت خانواده و فضایی که دختر در آن رشد می‌کند و میبالد، بستگی دارد. باید تا دیر نشده فکری به حال این همه زیبایی کرد؛ زیبایی و طراوتی که در پسِ پرده انتظار ـ انتظار درازمدت برای خواستگار ـ پنهان مانده است. راه گریز برای دخترک عجول و گریزپا آماده است، اگر پایههای خانواده بر بنیانی محکم و استوار قرار نگرفته باشد. نامادری، ناپدری، اعتیاد یکی از والدین، طلاق و بسیاری از عوامل شناخته شده که از فرط تکرار در متنها و مقالههای روانکاوانه، اهمیت حیاتی خود را از دست دادهاند، راه گریز را برای دختر هموارتر
کمی هم بشنوید از دردسرهای زیبایی :
شايد زيبايي به عنوان يك امتياز براي زنان محسوب شود و بسيار از پيامدها و محاسن چنين خاصيتي صحبت شده اما معايب زيبا بودن زن در بستر اجتماع مقوله اي ست كه كمتر به آن توجه شده است.
گاهي گوشه و كنار مي شنويم كه پدر و مادر ها خيلي هم مايل نيستند دخترشان زيبا باشد. حتي مثل هاي عامه هم به نوعي اين مساله را تقويت مي كند مثل اينكه زشتها شانس اشان بهتر است يا مال به شبي و زيبايي به تبي بند است.
هر چند كه بعضي به هر وسيله اي براي رفع نقايص هر چند اندك اشان تلاش مي كنند اما بعضي از زنان نيزآرزو مي كنند كمتر زيبا بودن
حضور زنان زيبا در اجتماع نيز با محدوديتهايي مواجه است.مشاغلي كه امكان دستيابي آن براي زنان زيبا فراوان تر ند بيشتر جزء مشاغل خدماتي اند . فروشندگي ،منشي گري ،مهمانداري هواپيما، مانكن شدن،هنرپيشگي و… از جمله مشاغلي است كه اهميت ويژه اي به فيزيك و زيبايي متقاضيان شغل قائل است.
خيلي از زنان علي رغم ميل اشان جذب چنين مشاغلي مي شوند و باز به واسطه چهره خود در برخي از مشاغل موفق نخواهند بود در اصول پژوهشگري تكيه بر چهره عادي و عاري از هرگونه عنصر جالب توجه تاكيد شده. بنابراين بخاطر پيامدهاي نامناسب برنتيجه پژوهش زنان زيبا در چنين مشاغلي موفق نيستند . گاه گوشه و كنار مي شنويم كه چهره زيبا براي كار خبر نگاري نيز چندان مناسب نيست.
اشاره به نا امني و آزار و اذيت هايي كه اطراف زنان زيبا انباشته شده و باعث محدوديت آنها در فعاليتهاي اجتماعي و شغلي باشد مهمترين آسيب زندگي اينگونه زنان است. مورد توجه بيش از حد مردان قرار گرفتن همواره در معرض نگاه جنسي قرار داشتن، مورد آزار و اذيتهاي خياباني قرار گرفتن است.
در خيلي از موسسات و ادارات استخدام زنان زيبا را باعث كاهش بهره وري و ايجاد تنش در محيط كار مي دانند و از استخدام اين زنان پرهيز مي كنند. در برخي از شركت ها و موسسات نيز تنها بخاطر جذابيت جنسي آنها را استخدام مي كنند و متعاقباً براي آنها مزاحمت ايجاد مي كنند.
بسياري اززنان زيبا بعنوان كالا هاي جذاب و شاخصي براي طبقه سرمايه دار و مرفه جامعه محسوب مي شوند و به عنوان نمادي از قدرت و مقبوليت براي مردان اين طبقه محسوب مي شوند.
بطور نمونه در امریکا چندین دهه است که زنان سیاه‌پوست نیز به عنوان ملکه زیبایی در مسابقات سراسری برگزیده میشوند. هنرپیشه‌های زن چاقی و با قیافه معمولی هستند که بسیار معروف شده‌اند و بدون شرم درباره هیکل خود صحبت می‌کنند.پس می توان در جامعه معیارهای زیبایی را عوض کرد .
منابع و مآخذ
– موسسه جهانی سبطین
– خبرگزاری برنا
– گروه اینترنتی نیک صالحی www.niksalehi.com
مجله سلامت
پیوست 1
چه افرادي بيشتر از همه به دنبال زيبايي هستند؟
با توجه به بررسي‌هاي انجام شده که اغلب در کشورهاي اروپايي و آمريکا بوده است، حدود 20 درصد افرادي که جراحي زيبايي بيني انجام مي‌دهند مبتلا به اختلالات روان نژندي مانند اضطراب، وسواس و افسردگي و حدود 70 درصد نيز مبتلا به اختلال شخصيت خودشيفته و اختلال شخصيت وسواسي هستند و فقط 10 درصد اعمال جراحي ناشي از حالت واقعا غيرطبيعي بيني است. از نظر سني، اعمال جراحي زيبايي بيني بيشتر در سنين 15 تا 25 سال انجام مي‌شود و در ميان تحصيلکرده‌ها و افراد مرفه فراوان‌تر است. هر چند طبقات اجتماعي متوسط و پايين هم با وجود هزينه بالاي اين قبيل اعمال با تحت فشار قرار دادن خود و خانواده به اين امر اقدام مي‌کنند.
چند درصد از جراحي‌هاي بيني براي زيبايي دلايل روحي رواني دارد و چرا اين جراحي رو به تزايد است؟
همه ساله تعداد بسيار زيادي در ايران به خصوص تهران عمل جراحي زيبايي انجام مي‌دهند که به طور عمده شامل جراحي بيني، ليپوساکشن (برداشتن چربي از نواحي گوناگون بدن) و کشيدن پوست صورت براي برطرف کردن چين و چروک است. اين جراحي‌ها بيشتر براي احساس رضايت از ظاهر خود و به تعبيري افزايش اعتماد به نفس انجام مي‌شود. درصد زيادي از اين افراد مبتلا به اختلالات شخصيت خودشيفته و وسواسي و همچنين اختلالات اضطرابي مانند بيماري وسواس و يا اختلال افسردگي هستند. تبليغات روزنامه‌ها و مجلات که به طور عمده همراه با عکس است نيز در ترغيب افراد موثرند.
آيا براي اعمال جراحي بيني نياز به مشاوره روان‌پزشکي است؟
بله. به‌طور قطع بايد پيش از اقدام به اين عمل از مشاوره يک روان‌پزشک بهره گرفت. زيرا اين افراد قبل از عمل در ارتباط ميان فردي داراي مشکل هستند، اغلب گوشه‌گير و افسرده هستند، نسبت به ناراحتي‌هاي خود بصيرت و بينش کافي ندارند، ناراحتي خود را به اشتباه به ظاهر خود نسبت مي‌دهند و با عمل جراحي زيبايي براي از بين بردن آن اشکال اقدام مي‌کنند. از نظر شخصيتي نيز اغلب افرادي که جراحي زيبايي بيني انجام مي‌دهند، ويژگي‌هاي وسواسي بارزي دارند و در درجه دوم، افراد داراي شخصيت خودشيفته که کمال‌گرايي آنها متمرکز به خود و با هدف افزايش جذابيت است، اين اعمال را انجام مي‌دهند.
آيا تاکنون با بيماراني مواجه بوده‌ايد که عمل جراحي بيني انجام دهند اما هنوز احساس ناخوشايندي داشته باشند؟
بله. در روان‌پزشکي اختلالي به نام بدشکلي بدن وجود دارد که نوعي اختلال شبه جسمي (سوماتوفرم) است و يک احساس ذهني مداوم درباره زشت بودن برخي از جنبه‌هاي ظاهر يا چهره در افراد وجود دارد، با وجود اينکه ظاهر آنها طبيعي و يا تقريبا طبيعي است. اساس اين اختلال، باور يا ترس قوي بيمارگونه است از اينکه ظاهر جذابي ندارد و يا حتي نفرت‌انگيز است. اين افراد بيشتر به متخصصان پوست يا جراحان پلاستيک مراجعه مي‌کنند تا روان‌پزشکان. علايم اين بيماري عبارتند از باور يا هذيان واضح انتساب (اغلب درباره توجه ديگران به عيب ادعايي بدن)، اجتناب از آينه و سطوح شفاف و يا برعکس، نگاه کردن بيش از حد در آينه و کوشش براي پنهان کردن نقص فرضي (با آرايش يا تغيير لباس). درمان از طريق روش‌هاي جراحي يا درمان‌هاي پوستي تقريبا بدون استثنا ناموفق است. به همين علل، چنين افرادي پس از عمل نيز دچار مشکل خواهند بود و چه بسا پس از عمل جراحي، بيني آنها وضعيتي بدتر از قبل پيدا مي‌کند و افسردگي آنها را افزايش مي‌دهد.
آيا جراحي بيني واقعا به افزايش اعتماد به نفس کمک مي‌کند؟
در بعضي افراد که بيني بزرگ يا ناموزون دارند، عمل جراحي به افزايش اعتماد به نفس کمک مي‌کند ولي تقريبا در بيماران نتيجه خوبي ندارد. يک سوم اين بيماران خانه‌نشين مي‌شوند زيرا نگران‌اند که از سوي ديگران مورد تمسخر قرار گيرند و حتي حدود يک پنجم آنها نيز اقدام به خودکشي مي‌کنند. ولي به جرات مي‌توان گفت که بخش عظيمي از اين بيماران از رويارويي اجتماعي و شغلي دوري مي‌جويند و عملکرد اجتماعي آنها کاهش مي‌يابد.
از نظر شما چه افرادي براي جراحي بيني مناسب هستند؟
افرادي که از نظر شخصيتي مشکلي نداشته باشند، عملکرد خانوادگي، اجتماعي و شغلي خوبي داشته باشند و بهتر از همه با تاييد اطرافيان، بيني آنها ظاهر نابهنجار و ناموزوني داشته باشد و يا اين عمل در تنفس آنها تاثير مثبت داشته باشد.
