نویسندگان: محمد محمودی میمند – امیر مقدمی
خلاصه کتاب
استاد : جناب آقاي مهدی ياراحمدي خراساني
موضوع تحقيق : شناخت صنعت جهانگردي
تهيه و تنظيم : ستارقاسمي-حامد قاليباف
آذرماه 91
•کتاب منبع :
مدیریت نوین توریسم جهانی
شناخت مفاهیم ، اصول و بازاریابی توریسم
نویسندگان : محمد محمودی میمند و امیر مقدمی
تهران : مهکامه ، 1390
نوبت چاپ : اول
1-گردشگری یک پدیده اقتصادی، یک تجارت و یک صنعت جدید (صنعت بدون دود ) است که بیش از 60 سال قدمت ندارد.
2- نوسانات فصلی شدید در تقاضا
3- هزینه های بالا برای ایجاد زیر ساخت ها امور روبنایی
4-توریسم به عنوان راه حلی برای مبادلات ارزی ، مشکلات موازنه پرداخت ها ، بیکاری و توسعه سریع ترمناطق توسعه نیافته به شمار می رود .
5-گردشگري از موضوعات « توافقنامه عمومی تجارت در خدمات سازمان تجارت جهانی » در زمینه اقتصادی است.
6- 11 % از تولیـد ناویه جهانی به گردشـگری اختصاص دارد.
7-اشتغال حدود 200میلیون نفردر دنیا در حـوزه گردشـگری
8- اختصاص 34% ازمهارت های خدماتی به گردشگری
9-بیش از هر صنعت دیگری شغل ایجاد می کند.
10- راه حل مناسبی بر ای فقر زدایی است.
11- خدمات توریستی در محل مصرف می شود و فرصت برای فروش خدمات و کالاها فراهم می کند.
12- گردشگری محدوده وسیعی از منابع را شامل می شود وهمچنین موجب مشارکت افراد و بخش های اقتصادی غیررسمی می گردد.
13- گردشگری به سرمایه های مهمی چون حیات وحش و فرهنگ وابسته است و با توجه به تمرکززدایی و تفویض اختیار اقشار ضعیف جامعه نیز منتفع می گردند.
14- بعد از کشاورزی بیشترین توانایی را در جذب انبوه نیروی کار در مقیاس های کوچک دارد.
15- گردشگری در مناطق فقرزده نیز که صادرات اندکی دارند به خوبی رشد می کند.
16- در اشتغال زنان سهم مهمی دارد و در حل مشکل نابرابری جنسیتی نقش کمکی ایفا می کند.
17- گردشگری در بعضی کشورها مانند هندوستان بیش از صنایعی همچون چای، قهوه، مهندسی و جواهرات سود دارد.
18- گردشگریبه صادرات نامحسوس یا نامرئی معروف است چون چیز محسو سی و قابل لمسی را به خارج کشور صادر نمی کند آنچه ارائه می شود خدماتی از قبیل غذا ،اقامت ، تفریحا ت ، حمل ونقل ، گشت ها تور ها و بازدید از موزه ها و اماکن دیدنی است .
19- تعداد شاغلان در صنعت گردشگری در سال 2010به تعداد235،785،000 نفر یعنی 8.1% کل مشاغل جهان وبه عبارتی 1 شغل در برابر 12.3 شغل بوده است.
20- پیش بینی می شود تعداد شاغلان در صنعت گردشگری در سال 2020به تعداد303،019،000 نفر یعنی 9.2% کل مشاغل جهان وبه عبارتی 1 شغل در برابر 10.9 شغل برسد.
21- در سال 2009 حدود 880 میلیون سفر با هدف تفریحی ، شغلی و غیره صورت گرفته است که بیش از نیمی از آن در اروپا بوده است.
22- پیش بینی می شود این تعداد در سال 2020 به حدود 1.6 میلیارد سفر بالغ شود که 1.2 میلیارد آن مسافرت منطقه ای و 387 میلیون آن مربوط به سفر های دور دست است.
•اقسام گردشگري بر اساس ديدگاه سازمان جهاني جهانگردي:
1 – گردشگري بين الملل(International Tourism) :
الف – گردشگري ورودي (Inbound Tourism) : ورود گردشگران غير مقيم به يك كشور
ب – گردشگري خروجي (Outbound Tourism) :خروج اتباع يك كشور جهت بازديد از كشورهاي ديگر
2- گردشگري درون مرزي (Internal Tourism) : بازديد مردمان يك كشور از نقاط داخل همان كشور نظير ايرانگردي
3- گردشگري داخلي (Domestic Tourism) : حاصل جمع گردشگري درون مرزي و گردشگري ورودي
4- گردشگري ملي (National Tourism) : حاصل جمع گردشگري درون مرزي و گردشگري خروجي
•اقسام گردشگري بر اساس ديدگاه سازمان جهاني جهانگردي:
1- گردشگري خانگي يا بومي :(Domestic Tourism) بازديد مردمان يك كشور از نقاط داخل همان كشور
ا2 – گردشگري ورودي يا وارد شونده (Inbound Tourism) : ورود گردشگران غير مقيم به يك كشور
3 – گردشگري خروجي يا خارج شونده(Outbound Tourism ) :خروج اتباع يك كشور جهت بازديد از كشورهاي ديگر
4- گردشگري داخلي (Internal Tourism) : شامل گردشگري خانگي يا بومي و گردشگري ورودي يا وارد شونده
5- گردشگري ملي (National Tourism) : شامل گردشگري خانگي يا بومي و گردشگري خروجي يا خارج شونده
6 – گردشگري بين الملل(International Tourism) :
شامل گردشگري ورودي يا وارد شونده و گردشگري خروجي يا خارج شونده
•فصل اول
اصول و مبانی توریسم
•گردشگران بين المللي از سال1950 ميلادي تا كنون بر اساس آمار WTO:
•سال 1950 حدود 25 ميليون نفر
•سال 1960 حدود 70 ميليون نفر
•سال 1970 حدود 160 ميليون نفر
•سال 1980 حدود 563 ميليون نفر
•سال 2000 حدود 702 ميليون نفر
•سال 2010 حدود 1 ميليارد نفر
•پيش بيني درسال 2020 حدود 1.6 ميليارد نفر
•حوادث تاثیر گذار بر گردشگري درآغاز قرن بیست و یکم:
1- حادثه 11سپتامبر 2001 در ایالات متحده آمریکا
2- بحران افغانستان
3- وقوع دو جنگ در عراق
4- انفجارهای بمب در بالی ، مصر و اسپانیا
5- افزایش بی سابقه بهای نفت
6- شیوع بیماری سارس
7- وقوع تسونامی و لرزه های ویرانگر در آسیای جنوب شرقی
8- سقوط تعدادی از هواپیما های مسافر بری
9- ………………..
•عوامل مهم رشد گردشگري در برخی کشورها در دوره معاصر:
1- رشد اقتصادی و افزایش درآمدهای مردم
2- گشوده شدن مرزهای سیاسی
3- رفع موانع مسافرت
4- خصوصی سازی حمل و نقل هوایی
5- عملیات بازاریابی متمرکز
•وظایف دولت ها و سرمایه گذاران بخش خصوصیجهت توسعه گردشگری:
1- برنامه ریزی های مدیریتی و توسعه زیر ساخت ها و امر روبنایی توسط دولت
2- تطبیق دادن مستمر عناصر صنعت گردشگری با نیاز ها وتمایلا ت توریست ها از جمله توجه به تامین رضایتمندی از خدمات ،سلامتی و احساس خوشی و لذت
•مفهوم و تعریف گردشگری:
1- از نظر لغوی:
از کلمه“tour“ از واژه لاتین“tornare“ و واژه یونانی ”
“tornasمشتق شده که به معنی ”چرخ“ یا ”دایره“ و یا ” حرکت به دور یک نقطه مرکزی یا یک محور“ استفاده می شده است.
ویژگی اصلی چنین حرکتی بازگشت به نقطه آغازین حرکت است بنابراین واژه ”tour ” بر یک سفر رفت و برگشتی دلالت دارد.
2- از نظر سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO)
مسافرت افراد به مناطقی خارج از محیط معمولی زندگی خود و اقامت در آنجا برای مدتی بیش از 24 ساعت و کمتر از یک سال پیاپی با هدف تفریح ،موارد شغلی و سایر موارد غیرمرتبط با کسب درآمد از منطقه ای که به آنجا مسافرت شده است.
•ويژگي هاي صنعت گردشگري:
1- گردشگري يك صنعت مصرف كننده ،تامين كننده و در سمت تقاضا قرار مي گيرد.
2- نامحسوس وغير قابل لمس است.
3- هيچ كالا وخدماتي مشخصا و ذاتا بيانگر توريسم نيست و بستگي به مصرف كننده و خريدار دارد.
عناصر گردشگري:
1- درآمد متغير يعني پولي كه صرف خريد لوازم غير ضروري مي شود.
2- وقت كه صرف خريد مي شود.
3 – سازماندهي در قالب مسكن ، وسايل نقليه و مابقي تسهيلات
*** ظهور پديده راه آهن در انگلستان در دوره ملكه ويكتوريا به دليل كاهش هزينه ،زمان و مشكلات سفر موجب توسعه سريع گردشگري شد.
•فصل دوم
تاريخچه و دلايل گسترش صنعت گردشگري
•عوامل موثر بر گسترش صنعت گردشگري
در دوره معاصر:
1- افزايش اوقات فراغت
2- گسترش شهر نشيني
3- دگرگوني در نگرش نسبت به سفر
4- افزايش سطح درآمد سرانه
5- پيشرفت هاي فني عرضه در صنعت گردشگري
گردشگران بين المللي از سال1950 ميلادي تا كنون بر اساس آمار WTO:
•سال 1950 حدود 25 ميليون نفر
•سال 1960 حدود 70 ميليون نفر
•سال 1970 حدود 160 ميليون نفر
•سال 1980 حدود 563 ميليون نفر
•سال 2000 حدود 702 ميليون نفر
•پيش بيني درسال 2010 حدود 1 ميليارد نفر
•پيش بيني درسال 2020 حدود 1.6 ميليارد نفر
•فصل سوم
انواع و انگيزه هاي گردشگري
•انگيزه هاي سفر
1- عوامل انگيزشي (Push Factors )
نيروهايي در درون فرد كه موجب حركت وي مي شوند.
2- عوامل جذب(Pull Factors)
ويژگي هاي يك مقصد كه گردشگر را به سمت خود مي كشاند
•روشهاي شناسايي انگيزه هاي گردشگران:
1- مطالعه تاريخ سفر و بررسي انگيزه گردشگران:
الف- گريز از گرمي محيط شهري وپناه بردن به استراحتگاه هاي ييلاقي
ب- بازديد از يادمان هاي تاريخي و جمع آوري يادگاري از آنها
ج- سفر به منظور زيارت با انگيزه هاي مذهبي
د- تعامل اجتماعي با مردمان سرزمين هاي ديگر
ه – خوشگذراني وتفريح
و – آموزش
ز-تجارت
روشهاي شناسايي انگيزه هاي گردشگران:
2- تحليل هاي روانشناختي براي بررسي رفتار مصرف كنندگان محصولات گردشگري
الف – انگيزه خود كنترلي و آنچه به بهبود شخصيت وموقعيت فرد مي انجامد
ب – عشق و مورد محبت وتوجه قرار گرفتن ج – نياز به تامين اميال جنسي
د – شايستگي ه – كاهش تنش هاي دروني
و – ميل به هيجان و انگيختگي ز – كاميابي و كسب موفقيت
ح – نياز به پذيرفته شدن از سوي ديگران ط – نياز به كسب احترام
ي – نياز به ارضائ حس كنجكاوي ك- امنيت
ل – خود شكوفايي م – شناخت پيرامون
ن – خودشناسي
•روشهاي شناسايي انگيزه هاي گردشگران:
3- انجام مطالعات بازار براي مقاصد گوناگون گردشگري :
الف – رهايي از يكنواختي زندگي
ب -كسب هيجان ولذت در سفر
ج – طبيعت گرايي
د – توجه به مجموعه عوامل فوق به عنوان انگيزه سفر
•نظريات وديدگاههاي مربوط به تحليل انگيزه هاي گردشگران براي انتخاب مقاصد وسفر :
1 –كرامپتون ( Crompton )
2 – اشميت هاوزر(Schmidhausen)
3- اوپي ديك ((oppedijk،وان وين ) (van veen و ورهالن
4- كوهن(Cohen)
5- استنلي پلاگ (Stanly Plog)
6 – ابراهام مازلو (Abraham Maslow)
7 – هادمن (Hudman)
8- مکینتاش و گلدنر (Mcintosh&Goeldner)
9- ایزوآهولا (Iso – Ahola)
•ديدگاهها:
1–كرامپتون ( Crompton )
رويكرد او روانشناسانه – جامعه شناسانه است و 7 عامل اصلي را به عنوان انگيزه سفر گردشگر مطرح مي كند :
1 – خودشناسي وارزيابي خويشتن
2 – استراحت
3 – رهايي از محيط يكنواخت وكسل كننده
4 – پرستيژ
5 – بازگشت به گذشته
6 – تقويت روابط نزديك
7 – تسهيل ارتباطات تعامل اجتماعي
نكته مهم در نظريه كرامپتون: پيش از انجام سفر نوعي عدم تعادل در نيازهاي فرهنگي،اجتماعي وروانشناختي فرد وجود دارد ووظيفه تعطيلات باز گردانيدن شرايط فرد به حالت تعادل وطبيعي آن است.
•ديدگاهها:
2 – اشميت هاوزر(Schmidhausen)
شناسايي كاركردهاي اجتماعي گردشگري كه عبارتند از 1- حس احترام به خود
2- نياز به بهبود ورهايي از استرسهاي جسمي
3- گسترش افق ديد فرد، ارضاء نيازكنجكاوي وشناخت ارزشهاي خويشتن
4- و …
•ديدگاهها:
3 – اوپي ديك ((oppedijk،وان وين ) (van veen
و ورهالن (verhalen)
عامل موثر بر انتخاب مقصد توسط انسانها سبك زندگي افراد است ومنظور از سبك زندگي رفتار هاي متمايز افراد در نحوه پوشش ،پول خرج كردن ،غذا خوردن ، تاكيد روي ورزش وسلامتي ومواردي از اين دست است
•ديدگاهها
5- استنلي پلاگ (Stanly Plog)
انسانها در دو طيف عمده طبقه بندي مي شوند
الف – درون گرا
ب – برون گرا
گروههای مختلف گردشگران
1- ماجرا جو
2- خوشگذران
3- خونسرد و بی تفاوت
4- دارای اعتماد به نفس
5- با برنامه
6- باخصوصیات مردانه
7- متفکر
8- مردم گرا
• ديدگاهها
6 – ابراهام مازلو (Abraham Maslow)
دیدگاه سلسله مراتب نیازها را مطرح مي كند و نياز را عامل تحريك و انگيزه رفتار انسان مي داند و نياز هارا به قرار زير تقسيم بندي مي كند:
1 – فیزیولوژیک
2- ایمنی
3-تعلق
4- احترام و جایگاه
5- اعتماد به نفس
6- خودشکفتگی
•ديدگاهها
7 – هادمن (Hudman)
نیازهاي مطرح شده توسط ابراهام مازلو را به عنوان عوامل پيش برنده سفر معرفي مي كند
مثالها:
1 – سفرهاي مبتني برخودشكفتگي و نياز به اعتماد به نفس = سفرهاي ماجراجويانه
2 – تامين نيازهاي ايمني = گردشگري درماني
8- مکینتاش و گلدنر (Mcintosh&Goeldner)
چهار طبقه از انگيزه ها را براي گردشگران معرفي مي كنند:
9- ایزوآهولا (Iso – Ahola)
افراد به دنبال تامين نيازهاي شخصي و برقراري ارتباط با ديگران هستند و مدل فرارو جستجو را مطرح مي كند:
1 – گريز از مشكلات شخصي وجستجوي توجه و تمجيد ديگران
2 – گريز از جمع و كسب رضايت از طريقغلبه بر مشكلات خود
3 – فرار از مشكلات خود و فرار از تعامل با ديگران
4 – به دنبال غلبه بر مشكلات خود وجلب توجه و تمجيد جمع به صورت همزمان
•انواع گردشگري
1- فرهنگي- تاريخي( Cultural Tourism)
2- ماجراجويانه Adventure Tourism) )
3- ورزشي
4- درماني Health Tourism) (
5- تفريحي
6- نوستالژيك
7- روستايي Rural Tourism) (
8- قومي
9- شهري
10- مبتني بر كسب و كار
11- مذهبي
12- مبتني بر رويدادها
13- طبيعت گردي (Ecotourism)
14- ديدار اقوام وبستگان
فصل چهارم
محصولات صنعت گردشگري
•انواع سيستمهاي توزيع خدمات گردشگري
1- مستقيم
مزايا: صرفه جويي در وقت ، افزايش سود ، انعطاف پذيري ، كنترل بيشتر
2- غير مستقيم
مزايا: مشاوره حرفه اي ، تنوع بيشتر ، قيمت پايين ، پرداخت يك جا
•برخي ويژگي هاي ديگر صنعت گردشگري و چالش هاي بازاريابي
1- غير ملموس بودن (امكان ملاحظه محصول يا نمونه آن پيش از خريد وجود ندارد)
2- ناهمگني محصولات صنعت گردشگري (استانداردهاي كيفي محصولات گردشگري در زمان هاي مختلف با هم متفاوت است)
3- به هم پيوستگي محصولات (تركيبي از محصولات گوناگون است كه هريك مي توانند دستخوش تغيير كيفيت قرار گيرند كيفيت پايين هر يك از خدمات در ديگر خدمات تاثير مي گذارد)
4- امكان بردن محصول نزد مشتري وجود ندارد (صندلي هواپيما ، قطار و…)
5- غير قابل ذخيره و انبار كردن
6- چتري بودن (طيف گسترده اي از فعاليت هاي اقتصادي گرد هم آمده اند)
7- در واكنش به تغيير تقاضا مشتري نمي توان به سرعت خدمات اين صنعت را تغيير داد.
•Effect of Customer Relationship Management (CRM)
•واسطه ها در صنعت گردشگري
1- تورگردانها
وظيفه آنها خريداري خدماتي همچون حمل و نقل،اقامت ، پذيرايي و…و تبديل آن ب بسته سفر و ارائه آن به گردشگران به صورت مستقيم و غير مستقيم مي باشد.
عدم تعادل كه خصلت ذاتي صنعت گردشگري است با حضور تور گردانها تا حدودي مهار مي شود.و بدين وسيله ظرفيت خالي صندلي هواپيماها وتخت هتل ها و ساير هزينه هاي ثابت تاسيسات گردشگري را پوشش مي دهند
•واسطه ها در صنعت گردشگري
عمده ترين محصول فعاليت تور گردان ها:
1- برنامه هاي سفر تابستاني
2- برنامه هاي سفر زمستاني
3- فروش بسته حمل و نقل و اقامت
•انواع عمده فروشهاي خدمات گردشگري
1- درون مرزي ( در داخل يك كشور كه بعضا در ساير كشورها شعبه دارند)
2- برون مرزي ( براي كساني كه به خارج كشور مسافرت مي كنند)
3- بومي (ارائه خدمات به مسافران يك كشور يا يك محل)
4- شركت هاي هوايي (فروش بليت شركت هاي هوايي)
5- خرده فروش
6- متخصص (براي گروه هاي خاص مثل افراد مجرد يا باز نشسته)
7- باشگاههاي مسافرتي خاص (براي اعضا باشگاه ،دستگاه اجرايي يا سازمان خاص)
•عوامل تاثيرگذار بر عمده فروش ها
1- رقابت شديد
2- تغيير در سليقه مسافر وخودداري از مسافرت با گروههاي خاص
3- گردشگران آگاه و تحصيل كرده
4- تغييرات در قيمت بليت ،زمان مسافرت يا اتاق هاي هتل
5- تغييرات در برنامه پرواز هواپيماها
•واسطه ها در صنعت گردشگري
2- دفاتر خدمات مسافرتي و جهانگردي :
به عنوان واسطه ميان عرضه كنندگان اصلي خدمات همچون تورگردان ها ، شركت هاي حمل و نقل و واحدهاي اقامتي ، پذيرايي و تفريحي اريك سو وگردشگران متقاضي سفر از سوي ديگر عمل مي كنند و دو حسن بزرگ دارند:
الف – نيازمند سرمايه در گردش قابل ملاحظه اي براي خريد و انبار كردن (صندلي هواپيما ، تخت هتل و…نيستند.
ب – تعهد زيادي در قبال كيفيت محصولي كه براي مشتري از عرضه كنندگان خدمات تهيه كرده ، ندارند
•صنعت حمل و نقل
1 – حمل و نقل هوايي
2 – حمل و نقل آبي
3 – راه آهن
4 – زميني
4 – حمل و نقل زميني
الف – مسافرت با اتوبوس
ب – اتومبيل هاي شخصي
ج – شركت هاي كرايه اتومبيل
•آئين نامه ايجاد، اصلاح، تكميل، درجهبندي و نرخگذاری تاسیسات گردشگری مصوب 13/2/1368 با اصلاحات بعدي
فصل اول ـ تعاريف
ماده 1 ) تأسيسات گردشگري واحدهايي هستند كه به قصد ارائه خدمات و انتفاع براي پذيرايي ، اقامت و خدمات مسافرتی به مسافران يا ميهمانان طبق ضوابط و مقررات اين آييننامه به شرح زير تأسيس شده يا ميشوند:
1 ـ هتل ، متل و واحدهای خدماتی رفاهی بین راهی
2ـ مهمانپذیر
3 ـ مراکز خود پذیرائی شامل هتل آپارتمان ، پانسیون ، زائر سرا و از این قبیل
4ـ مراکز اقامتی جوانان
5 ـ تفرجگاهها ، اردوگاه گردشگري ، محوطه های کمپینگ و کاروانها
6- مراکز سرگرمی و تفریحی (مراکز تعطیلات)
7- دفترهای خدمات مسافرتی و جهانگردی
8- مناطق نمونه گردشگری
•آئين نامه ايجاد، اصلاح، تكميل، درجهبندي و نرخگذاری تاسیسات گردشگری مصوب 13/2/1368 با اصلاحات بعدي
9- اقامتگاهها با مالکیت زمانی
تبصره 1 ـ واگذاري مالکيت زماني مشاع يا مالکيت زماني منافع حداکثر 40% از ظرفيت اقامتي هر يک از تاسيسات اقامتي موضوع اين آئين نامه به افراد متعدد به نحوي که مالک مشاع عين يا مالک منافع آن بوده و به موجب قرارداد فيمابين حق استفاده در مدت معيت در سال را به طور موبد يا محدود داشته باشد ، با کسب مجوز سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بر اساس مقررات مربوط به پذيره نويسي شرکتهاي سهامي عام بلامانع است. ترتيبات اداره واحد و حقوق و وظايف متقابل مالکان در قالب دستورالعملي است که سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري آنرا تهيه و تصويب ميکند.
الف- مالک حق مالکيت زماني مشاع تاسيسات اقامتي موضوع اين آئين نامه ، حق فروش ، اجاره يا معاوضه خواهد داشت ، در اين صورت تعهدات ناشي از قرارداد اوليه بين خريدار و فروشنده بر عهده مالک بعدي قرار خواهد گرفت.
ب- هزينه نگهداري و ارائه خدمات کل مجموعه به نسبت سهم بر عهده همه مالکان است و مديريت مجموعه بر عهده مالک يا نماينده مالکان حداقل 60% از ظرفيت مجموعه خواهد بود.
ج- معاوضه يا اجاره مالکيت منافع در مالکيت زماني منافع تابع مفاد قرارداد اوليه بين طرفين خواهد بود.
د- واگذاري مالکيت زماني منافع محدود به اتباع خارجي با کسب مجوز از سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مجاز است.
هـ- سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلف است سند مالکيت به نام هر يک از مالکان زماني مشاع تاسيسات گردشگري صادر نمايد و سيستم بانکي اسناد فوق را به عنوان وثيقه قبول و تسهيلات بانکي لازم را براي خريداران تامين خواهد کرد.
تبصره 2 ـ فروش مالکيت زماني با همان ميزان مالکيت و زمان اوليه ميسر است و تفکيک آن به سهم يا زمان ممنوع است.
•انواع تاسیسات گردشگری
•1- هتل (Hotel)
•واحد اقامتي- پذيرايي است كه براي استفاده مسافران ايجاد ميشود. در هتل، امكانات اقامتي به صورت اتاقهاي يك نفره، دونفره، سوئيتهاي معمولي و ويژه عرضه ميشود. اين اقامتگاهها با توجه به مشخصات ساختماني، معماري و تاسيساتي به پنج درجه 1 تا 5 ستاره تقسيم ميشوند. هتلهاي 3، 4 و 5 ستاره داراي سرويس اختصاصي و رستوران هستند. حداقل خدماتي كه در هتل (مهمانخانه) ارائه ميشود، مرتب كردن روزانه تختخواب، نظافت اتاق و سرويسهاي بهداشتي است. افزون بر اين در هتلهاي 4 و 5 ستاره، تسهيلات رفاهي، تفريحي، ورزشي و خدمات ديگر مانند آرايشگاه، كفاشي، بانك، فروشگاههاي مختلف، زمينهاي بازي، استخر، سونا، سالنهاي اجتماعات و غيره ارائه ميشود.
انواع اتاق هاي هتلي:
الف – اتاق
الف -1 – اتاق يك نفره
اتاق یك نفره كه سینگل نامیده می شود . دارای یك تخت می باشد و اختصاراً با علامت SGL نشان داده می شود
الف -3- اتاق دو نفره(توین )
توئین اتاقی است كه دو تخت مجزا دارد و اختصاراً با علامت DBL نشان داده می شود.
الف -4-اتاق سه نفره (تريپل)
اتاق سه نفره كه تریپل نامیده می شود . دارای 3 تخت تك نفره می باشد و اختصاراً با علامت TPL نشان داده می شود .
ب – سوئيت
به اتاقهایی گفته میشود که قسمت جلو آن مختص پذیرایی و بزرگتر از اتاقهای معمولی هتل بوده و پشت آن، اتاق خواب قرار گرفته است. در بعضی از هتل ها قسمت پذیرایی در پایین و چند پله بالاتر اتاق خواب و حمام قرار دارد ( دوبلكس )البته میتوان در سوئیت یک آبدارخانه نیز دایر نمود
ج-آپارتمان
آپارتمانها مستقل و مجزا بوده و دارای فضاهای خدماتی میباشد، به طوری که امکان یک زندگی معمولی و ساده در طول اقامت فراهم گرددو موجبات اقامت و زندگی یک خانواده حداقل چهار نفره را فراهم نماید. و شامل اتاق نشیمن، پذیرایی، آشپزخانه، یک ، دو و یا سه اتاق خواب، حمام، توالت، دستشویی و رختکن باشد. . در صورتی كه دواتاق خوابه باشد، معمولاً یك اتاق ( دبل ) یك تخت دو نفره و اتاق دیگر توئین خواهد داشت و در قسمت پذیرایی به تعدادكافی صندلی یا مبل راحتی وجود دارد
د – استوديو
به اتاقهایی گفته می شود كه در بدو ورود به شكل اتاق پذیرایی دیده می شود ولی در صورتی كه مبلها یا كاناپه ها را به صورت تختخواب در آورند حكم اتاق خواب را خواهد یافت، از این رو روزها اتاق پذیرایی و شبها اتاق خواب است .البته كاناپه ها طوری ساخته شده اند كه می توان بالش و پتو و ملحفه را داخل آن جای داد. اتاق استودیو حمام نیز دارد، استودیو می تواند آشپزخانه كوچكی نیز داشته باشد .
ه – كنكتد روم
دو اتاق تودرتو را می گویند، هر دو اتاق به راهرو اصلی هتل راه دارد و هر كدام به تنهایی یك اتاق كامل است و حمام جداگانه ای هم دارد، این دو اتاق به وسیله دو درب از وسط به هم متصل است.که دو قفل جداگانه دارد وعایق صوتی است و معمولا با هماهنگی پذیرش باز می شود چنانچه یك خانواده چهار نفره ، چنین اتاقی را درخواست نماید ، بچه ها در یك اتاق و پدر و مادر در اتاق دیگر اقامت خواهند نمود ، بدون این كه درب راهرو اصلی را باز كنند، دو اتاق از درب وسط می توانند با هم در ارتباط باشند
و- كابانا
ساكن چنین اتاقی می تواند برای تعویض لباس از اتاق مخصوص خود استفاده نماید پنجره اتاق آن رو به محوطه ای باز میشود که متصل به استخر شنا یا ساحل دریا و پلاژ میباشد و اتاقها کاملاً مشرف به استخر یا ساحل هستند. ساكن چنین اتاقی می تواند برای تعویض لباس از اتاق مخصوص خود استفاده نماید و براي دسترسي به اين فضاها نيازي به عبور از راهروها يا لابي نيست
ز- فيستا سوئيت
این نوع سوئیت ها معمولاً در هتل هائی قرار دارند که دارای سالن عروسی است و پس از پایان مجلس عروسی ، برای استراحت و خواب در اختیار عروس و داماد قرار می گیرد . معمولاً مخارج این سوئیت قبلاً جزو هزینه های مجلس عروسی منظور گردیده و حساب جداگانه ای ندارد
2– هتل پانسيون
پانسيون دانشجويي، نوعي پانسيون است كه با ضوابط و مجوزهاي خاصي تأسيس شده و مهمانان آن عمدتاً دانشجويان هستند. معمولاً تسهيلات پيشبيني شده در اين نوع پانسيون در مقايسه با پانسيون مسافري Tourist Boarding House مشابه آن، متفاوت بوده و منطبق با نياز خاص دانشجويان است.این پانسیون هاشامل اتاق ،سالن غذاخوري،كتابخانه، اتاق تلويزيون،سالن مطالعه و…هستند
۳- بوتیک هتل:
نوع جدیدی از هتل ها است، که بخاطر خاص بودن سبک هنری و بی نظیردر معماری خود شهره هستند. آنها معمولا کوچکتر از گراندهتل ها هستند و لوکس بودن هدف اصلی آنها نیست، بلکه خود هدف اصلی بازدید هستند.
۴- رسورت (resort )
در بيرون شهر ودر مناطق خوش آب و هوا و در نزديكي چشمه هاي آب معدني و… ساخته مي شود .
۵ – اتاق و صبحانه B) & BREAKFAST (B&Bed
اتاق وصبحانه سيستمي براي تامين اسكان مسافران است كه ابتدا در امريكا رواج داشت واينك در سراسر دنيا گسترش يافته است با فراهم كردن امكانات مورد نياز مسافران در منازل شخصي به ارائه خدمات مي پردازند.
۶ – متل(Motel)
متل، واحدي اقامتي است كه امكان اقامت شبانه مسافر را همراه با خدمات مورد نياز وسيله نقليه او فراهم ميآورد. در متل، مسافر ميتواند وسيله نقليه خود را كنار محل اقامت پارك كند. اين نوع امكانات اقامتي به صورت ويلا و اتاقهاي پراكنده در فواصل و موقعيتهاي مناسب و معين در محوطهاي وسيع ساخته ميشود. معمولاً در كنار جادهها و معابر عمده در مناطق ساحلي، كوهستاني و جنگلي ايجاد ميشود و در جوار آنها امكانات و تسهيلات و خدمات مورد نياز جادهاي مانند: پمپ بنزين، خدمات اتومبيل، فروشگاه مواد غذايي و اغذيه فروشي وجود دارد و معمولاً در هر يك از واحدهاي اقامتي امكانات پخت و پز، حمام و سرويس بهداشتي پيشبيني شده، در غير اين صورت امكان استفاده از هر يك از موارد مذكور به صورت مشترك در نظر گرفته شده است
۷ – مهمانپذير
به واحدهای اقامتی ارزان قیمت گفته می شود که جهت پذیرش عمومی گردشگران مورد استفاده قرار می گیرند این واحدها ازهتل ها کوچک تر بوده و فضاهای خدماتی محدودتری دارندغالباً سرويسهاي بهداشتي، حمام و اتاق نشيمن مشترك است،
8- هتل آپارتمان
اقامتگاه عمومي كه در آن مجموعهاي از آپارتمانها براي اقامت مسافران وجود دارد. هـر واحد آپارتمان داراي يك ، دو، سه و يا بيشتر اتاق خواب جداگانه، نشيمن سرويس بهداشتي و آشپزخانهبوده و در آن وسايل و تجهيزاتي نظير تختخواب، مبلمان، تلويزيون، يخچال و غيره پيشبيني شده است به نحوي كه گردشگران مقيم اين واحدها بتوانند از خود پذيرايي نمايند.اين واحدها در ايران از يك تا سه ستاره درجه بندي مي شوند ودر هتل آپارتمان هاي دوستاره فضاهاي عمومي و رستوران هاي داراي تجهيزات لوكس تري است و در هتل آپارتمان هاي سه ستاره جداي از امكانات بهتر نسبت به درجات قبلي فضاهاي ديگر ازجمله فروشگاه مواد غذايي،مغازه هاي تجاري از جمله فروشگاههاي صنايع دستي،پوشاك،سوغات ،شيريني و…سالن اجتماعات و فضاهاي ورزشي، استخر،سونا و محل بازي بچه ها و غيره در آنها الزاما پيش بيني مي شود .
۹ – هتل کپسولی
“هتل کپسول” Capsule Hotel در شهرهای بزرگ ژاپن، میهمانان در اتاق هایی که از نوعی پلاستیک ساخته شده و با ارتفاع و عرض حدود 25 فوت و 6/7 فوت عمق مستقر می شوند این هتل ها از درصد اشغال بسیا بالایی برخوردارند واغلب اشغال هستند و جای خالی به ندرت در آنهاپیدا می شود. هر یک از این کپسول ها مجهز به رادیو، تلویزیون، کولر و ساعت و سایر لوازم گردشگران می باشد و هر هتل بالغ بر 400 کپسول دارد
۱۰– زائرسرا
زائرسرا واحدي اقامتي است كه امكان اقامت شبانه يا استراحت روزانه را براي زائران فراهم ميسازد. اين گونه اماكن اقامتي در جوار زيارتگاهها و بقاع متبركه ايجاد ميشود.
۱۱ – منزل شخصي واستيجاري
اين نوع واحد اقامتي امكان اقامت را براي مسافران (مهمانان) فراهم ميسازد و مسافران (مهمانان) از امكانات خواب و سرويسهاي بهداشتي موجود استفاده ميكنند. اين قبيل امكانات اقامتي غالباً در جوار اماكن زيارتي، شهرهاي مذهبي، سواحل دريا، و قطبهاي عمدة سياحتي ديده ميشود و در زمان اوج مسافرتها تعداد قابل ملاحظهاي از مسافران (مهمانان) را جذب ميكند
۱۲ – پلاژ
پلاژ، واحدي اقامتي است كه در ساحل درياها و درياچهها ايجاد شده و امكان اقامت مهمانان را در مكانهايي مانند: چادر، اتاقك، اتاق، ويلا، سكوي نصب چادر و ارائه خدماتي نظير دوش آب سرد، سرويس بهداشتي، آب آشاميدني، نجات غريق، تلفن همگاني، فروشگاه مواد غذايي، رستوران، وسايل تفريحي و ورزش آبي فراهم ميكند
۱۳ – مجموعه هاي مشاركت زماني( Time Share Complex )
تایم شرینگ Time Sharing نوعی خاص از هتل ها است که در ابتدا در کشورهای اروپایی آغاز به کار کرد.این نوع از هتل ها بیشتر به منظور جلب سرمایه های اشخاص به منظور تامین سرمایه های مورد نیاز جهت احداث و تکمیل پروژه های گردشگری استفاده می شود و از مزیت های دیگر آنها افزایش سطح اشغال هتل و میزان در آمد هتل هاست.
14– كاروان
واحدهاي اقامتي سيار هستند كه امكانات رفاهي اوليه براي ميهمانان را دارا مي باشند ومزيت اين نوع واحدها اين است كه هر كجا مسافر قصد اقامت داشته باشد مي تواند همانجا توقف نمايد
۱۵- مراكز تعطيلات و سرگرمي (Holiday Centers )
مجموعه اي از امكانات و فضاهاي اقامتي تفريحي و سرگرمي است در اين مراكز امكانات تفريحي لازم با توجه به سليقه مشتريان فراهم مي شود.
16 – كمپينگ يا اردوگاه جهانگردي
اردوگاه جهانگردي، واحدي اقامتي است كه در محدوده تلاقي جادههاي اصلي و پر رفت و آمد يا در جوار شهرهاي عمده سياحتي و زيارتي، ايجاد ميشود و امكان اقامت را در يك فضاي محصور و مشخص براي مهمانان (مسافران) فراهم ميكند. اردوگاه جهانگردي، داراي امكاناتي نظير سرويسهاي بهداشتي متعدد، روشنايي و پريز برق، تلفن همگاني راه دور، نمازخانه، اتاق كرايهاي، سكوي نصب چادر، چادر كرايه، آشپزخانه مشترك، رختشويخانه مشترك، حمام مشترك، فروشگاه مواد غذايي، وسايل سرگرمي و تفريحي ميباشد
۱۷-مجتمع های خدماتي ـ رفاهي بين راهي
مجتمع خدماتي ـ رفاهي مجموعهاي است كه به منظور ارائه خدمات مورد نياز رانندگان، مسافران و وسايل نقليه در محورهاي اصلي و ترانزيتي كشور بنا ميشود و در آن خدمات تعميرات، بهداشت، درمان، رستوران، مسجد، استراحتگاه، جايگاههاي عرضه سوخت، پاركينگ، و ساير خدمات رفاهي ـ اداري مورد نياز پيشبيني شده است
18- مجتمع جهانگردي
مجتمع جهانگردي، واحدي اقامتي است كه عموماً در كنار حداقل يكي از جاذبههاي عمده سياحتي ايجاد شده و امكانات اقامت را براي مهمانان (مسافران) درمهمانسرا، ويلا و شاله (اتاقك) فراهم ميكند. غالباً در اين نوع واحد اقامتي، تسهيلات و خدماتي متناسب با نوع جاذبه سياحتي براي استفاده عموم ارائه ميشود
19- هتل ميراثي
اماكن اقامتي هستند كه در ساختمان ها وعمارت هاي قديمي كه داراي ويژگي هاي خاص تاريخي است، ايجاد مي شوند.
•High Season
•به پرکارترین فصل کاری هتل می گویند . در این فصل هتل ها بسیار شلوغ و درصد اشغال بالايي دارند. و معمولا ً قیمت هتل ها در بالاترين سطح قرار دارد
•Low season
•در این فصل هتل ها تعداد مسافرین کمتری دارند و درآمد حاصل پایین است . صاحبان هتل ها و متصدیان امر برای جبران این موضوع امتیازاتی را نظیر تخفیف و تورهای رایگان ارائه می کنند .
•رستوران و خدمات پذيرايي
1- تامين غذاي گردشگر متناسب با تفاوت هاي فرهنگي افراد
2 – انواع رستوران هاي معمولي ، ارزان قيمت ، گران قيمت ، تخصصي (دريايي ، چيني ، هندي ، ايراني و…) در دنيا به ارائه خدمات به مسافران مي پردازند.
•جاذبه هاي گردشگري
1 – جاذبه هاي طبيعي
2 – جاذبه هاي دست ساز بشري
عجايب هفت گانه جهان:
1 – مقبره هاليكارناسوس يا ماسولوس
2 – اهرام ثلاثه مصر
3 – باغ هاي معلق بابل
4 – مجسمه زئوس
5 – معبد آرتميس
6 – چراغ دريايي اسكندريه
7 – مجسمه رودس
•وقايع گردشگري
1 – مذهبي
2 – ورزشي
3 – جشنواره هاي مختلف
•راهنمايان تور
ويژگي هاي راهنمايان تور:
1- خوش برخورد و شاداب باشند
2- روابط عمومي بالا و ارتباط كلامي باگردشگران جهت تامين رضايت انها
3- داشتن اطلاعات كافي در خصوص فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلي
4- توانايي رهبري ، نظارت و كنترل ، بودجه بندي، سازماندهي ، هماهنگي و بكارگماري نيروها
5- انجام هماهنگي هاي مربوط به اقامت حمل و نقل ،رستوران ،جاذبه ها و نظاير آن با عرضه كنندگان خدمات در مقصد
6- آشنايي كامل به مقررات اداري و شرايط حاكم بر سرزمين مقصد و ويژگي هاي كلي سياسي واقتصادي آن
•ويژگي هاي راهنمايان تور
7- توانايي جلب همراهي گردشگران جهت پيشبرد برنامه سفر
8- عكس العمل مناسب در شرايط خاص
9- امكان برقراري ارتباط كلامي براي مفاهمه و مبادله اطلاعات با مسافران
10-آشنايي با اصول اوليه بودجه بندي و حسابداري جهت رعايت دخل و خرج سفر
11- داشتن اطلاعات كافي در خصوص مسير هاي مناسب عبور ،يافتن مسير در شب به كمك ستارگان و شيوه كار كردن با وسايلي چون قطب نما و…
12- پذيرش مسئوليت كليه مشكلات ناخواسته گردشگران در طول سفر
•فصل پنجم
آثار فرهنگي ،اجتماعي گردشگري
•الف – آثار فرهنگي – اجتماعي گردشگري بر فرد
1 – سلامت جسم و روان (يكجا نشيني موجب انحطاط ،آلودگي و فساد)
2 – كسب تجربه
3 – معرفت يابي (پند آموزي)
4 – تاثير پذيري فرهنگي
5 – تعديل شناخت گردشگر نسبت به مقتضيات فرهنگي – اجتماعي مقصد
6 – تعديل شناخت گردشگر …زبان آموزي
•ب – آثار فرهنگي – اجتماعي گردشگري بر مقصد
1 – هرچه تعداد گردشگران بيشتر باشد درجه تاثيرپذيري مقصد بيشتر است وبالعكس
2 – مقصد متناسب با نوع واهداف گردشگران تاثيرات متفاوتي مي پذيرد
3 – توانمندي فرهنگي – اجتماعي مقصد و يكپارچگي فرهنگي مقصد در درجه تاثير پذيري آن موثر است
4 – تعاملات فرهنگي وتوسعه صلح و گفتگوي جهاني
5- گسترش جرايمي چون كلاهبرداري ، سرقت ، اخاذي وفحشا ، قماربازي و…
6 – تاثير بر نحوه پوشش ، آداب و رسوم و نحوه معيشت مردم جامعه محلي
•روش هاي مطالعه در صنعت گردشگري
الف – روشهاي كمي
1 – تجزيه و تحليل رگرسيون چند متغيره
اثر چند عامل مانند ميزان درآمد گردشگر،هزينه سفر، سطح نسبي قيمت ها يا نرخ ارز را بر تعداد گردشگرمحاسبه مي كنند.
2 – روش هاي ايجاد كننده سفر
اثرعوامل ايجاد كننده ميل به سفر(Propensities to travel) مانند جمعيت و درآمد جهانگرد را برعوامل ايجاد كننده مقاومت (Resistances to travel)مانند فاصله مقصد و هزينه سفر مورد توجه قرار مي دهند.
3 – الگوي مبتني بر دوره هاي زماني
از اطلاعات و داده هاي تاريخي جمع آوري شده براي چند دوره زماني استفاده مي كنند.
•روش هاي مطالعه در صنعت گردشگري
ب – روشهاي كيفي
1 – تحقيق بازار (پيمايشي)
اطلاعات به صورت سنتي جمع آوري مي شود مانند سوال از مديران هتل ها و دفاتر خدمات مسافرتي در مورد پيش بيني ميزان گردشگرورودي در سال آينده
2 – مدل دلفي (Delphi Model)
از افراد صاحب نظر به صورت مستقل وبدون مقايسه پرسش مي شود.
3 – الگوي مبتني بر قضاوت
از طريق بحث و گفتگوي افراد صاحب نظر ومتخصص در يك سمينار جهت رسيدن به توافق در مورد موضوعي خاص انجام مي شود.
•تعاريف
1 – شوك فرهنگي (Culture Shock)
مجموعه واكنش هاي افراد يك جامعه نسبت به تازه واردها و تشكيلات جديد كه احتمالا به رفتارهاي ناگوار مي انجامد.
2 – گستاخي فرهنگي(Cultural Arrogance)
اگر به علت رفتار گردشگران شرايطي پيش آيد كه جامعه ميزبان پيوسته خود را تحقير شده بپندارد.
•استراتژي ها براي خنثي كردن آثار منفي فرهنگي – اجتماعي گردشگري
1 – اطلاعات پيش از سفر
2 – تفسير در محل
3 – بازاريابي اجتماعي ( تقويت نقاط برجسته فرهنگ محلي)
4 – تشكيلات مناسب
5 – ايجاد فرصت هايي براي تماس هاي فرهنگي
6 – مهارت هاي ارزيابي ( تحقيقات در مورد عوامل تاثيرگذار بر جامعه)
7 – توضيح و توجيه مسائل جهانگردي
8 – جلب مشاركت جامعه ميزبان در برنامه ريزي جهانگردي
9 – آموزش مهارت براي حل مسئله تعارض
•فصل ششم
آثار اقتصادي صنعت گردشگري
•تعريف برخي مفاهيم اقتصادي گردشگري
1- نشت درآمدها( Leakage)
فرايندي است كه طي آن درآمدهايي كه از جهانگردان دريافت مي شود از سيستم اقتصادي مقصد خارج مي شود
مثال:
الف- سرمايه گذاري خارجيان در مقصد كه درآمدهاي خود را به كشور اصلي خود برمي گردانند
ب- استخدام خارجيان در مقصد كه حقوق ودرآمدهاي خود را به كشور اصلي خود برمي گردانند
ج- واردات كالاهاي خارجي به مقصد گردشگري
•تعريف برخي مفاهيم اقتصادي گردشگري
2- كسر مسافرت Travel Deficit
اگر درآمدهاي ارزي يك كشور از محل جهانگردان كمتر از مبلغي باشد كه شهروندان آن كشور در خارج صرف مي كنند به آن كسر مسافرت مي گويند.
3 – مازاد درآمد جهانگردي Travel Surplus
اگر درآمدهاي ارزي يك كشور از محل جهانگردان بيشتر از مبلغي باشد كه شهروندان آن كشور در خارج صرف مي كنند به آن مازاد درآمد جهانگردي مي گويند.
•منافع اقتصادي گسترش صنعت گردشگري
•هزينه هاي اقتصادي گسترش صنعت گردشگري
منافع صنعت گردشكري
1 – افزايش درآمدها وبالا رفتن سطح زندگي در سايه مبالغي كه گردشگران در آن منطقه هزينه مي كنند.
2 – ايجاد فرصت هاي شغلي جديد
3 – افزايش ماليات و پول هايي كه نصيب دولت مي شود.
4 – مطرح شدن جامعه ودر نتيجه ايجاد فرصت هاي بيشتر براي توسعه وپيشرفت
5 – بهبود ساختارهاي زيربنايي و تشكيلات اصولي منطقه
6 – افزايش منابع مالي به منظور حفظ آثار فرهنگي وتاريخي
7 – توسعه صنايع دستي ، بومي و محلي
•هزينه هاي صنعت گردشكري
1 – مشاغل فصلي
2 – افزايش هزينه زندگي ساكنان مقصد از جمله افزايش ارزش زمين ، خانه ، و خدمات
3 – افزايش ميزان آلودگي هوا
4 – افزايش رفت و آمدها ، وسيله نقليه و راه بندها
5 – تاثيرات منفي بر آثار فرهنگي و طبيعي
6 – افزايش ميزان جنايت ها
7 – افزايش ماليات مردم مقصد
8 – نشت درآمدها به خارج از منطقه و افزايش وابستگي به كالاها و خدمات وارداتي
9 – وابستگي بيش از حد منطقه به صنعت گردشگري و يك بعدي شدن فعاليت هاي اقتصادي
•تاثير گردشگري بر متغيرهاي كلان اقتصادي
1- اشتغال
– معادل 200ميليون نفر 8 درصد جمعيت شاغل دنيا در صنعت گردشگري اشتغال دارند
– به ازاي هر فرصت شغلي مستقيم در صنعت گردشگري 5/1 فرصت شغلي در كسب و كاهاي مرتبط ايجاد مي شود
– ميزان سرمايه گذاري در صنعت گردشگري جهت اشتغال به مراتب نسبت به صنايعي همچون خودروسازي و شيميايي كمتر است
•تاثير گردشگري بر متغيرهاي كلان اقتصادي
2- رشد اقتصادي
-موجب افزايش مستمرتوليد ناخالص ملي سرانه واقعي مي شود.
– نقش لكوموتيو اقتصاد را دارد.
تاثير گردشگري بر متغيرهاي كلان اقتصادي
3- حفظ تراز پرداختها
— نوعي صادرات نامرئي از طريق گردشگران خارجي صورت ميگيرد
– در سال 2003 گردشگران ايراني معادل 4 ميليارد دلار در خارج هزينه كرده اند كه در همين سال ورود ارز به كشور از محل ورود گردشگرخارجي معادل 500 ميليون دلار بوده كه معادل 5/3 ميليارد دلار كسري داشته ايم
•تاثير گردشگري بر متغيرهاي كلان اقتصادي
4- توزيع عادلانه درآمدها و مبارزه با فقر
— فقر وبيكاري دو روي يك سكه هستند كه ويژگي اشتغالزايي گردشگري به از بين بردن فقر كمك مي كند
– حضور گردشگران مستلزم فراهم آمدن زير بناهايي نظير حمل و نقل ،بهداشت و انرژي و…است كه از دامنه فقر و نابرابري مي كاهد.
•آثار تكاثري فعاليت هاي صنعت گردشگري بر اقتصاد مقصد
MPC = ميل نهايي به مصرف
MPS = ميل نهايي به پس انداز
/mps 1=- mpc 1/1=ضريب تكاثر
5/2 = 4/0/1= 6/0-1/1=ضريب تكاثر
2500= 5/2 *1000=ضريب تكاثر
•سيستم محاسبه ماهواره اي
Tourism Satellite Account
– شيوه اي شناخته شده است كه توازن بين مقياس هاي عرضه و تقاضا رادرصنعت گردشگري پي جويي مي نمايد به عبارت ديگر ساختاري مبتني بر توازن يا تراز بين تقاضاي ايجاد شده براي كالا وخدمات توسط گردشگران و ديگر مصرف كنندگان از يك طرف وعرضه كالاها وخدمات از طرف ديگر مي باشد .
•موارد قابل اندازه گيري در سيستم محاسبه ماهواره اي (TSA)
1 – سهم گردشگري در توليد ناخالص داخلي(GDP)
2 – رتبه صنعت گردشگري در مقايسه با ديگر بخش هاي اقتصادي
3 – تعداد مشاغل ايجاد شده توسط صنعت گردشگري در يك اقتصاد
4 – ميزان سرمايه گذاري در صنعت گردشگري
5 – درآمدهاي مالياتي حاصل از صنعت گردشگري
6 – مصرف صنعت گردشگري
7 – تاثير گردشگري بر تراز پرداخت هاي ملي
8 – ويژگي منابع انساني در صنعت گردشگري
•دستگاه هاي همكاري كننده با سيستم محاسبه ماهواره اي(TSA)
1 – نهاد هاي متولي آمار و اطلاعات گردشگري
الف – سازمان ملي آمار
ب – سازمان ملي گردشگري
ج – بانك مركزي
د – اتحاديه هاي صنوف مختلف در زمينه گردشگري
2 – دستگاههاي ايجادكننده اطلاعات در زمينه گردشگري
الف – سازمان حمل و نقل
ب – اداره گمرگ
ج – اداره مهاجرت
3 – مصرف كنندگان بالقوه
الف – سازمان هاي گردشگري
ب – دانشگاهها
•حساب ماهواره اي گردشگري استراليا بر مبناي سال مالي 1999- 1998
•فصل هفتم
آثار زيست محيطي صنعت گردشگري
•تعريف يك مفهوم زيست محيطي گردشگري
ظرفيت قابل تحمل (Carrying Capacity)
بيشترين استفاده از محيط بدون بر جاي گذاشتن اثرات منفي را ظرفيت قابل تحمل مي گويند
•نقش بازيگران صنعت گردشگري و محيط زيست
الف – دولت ، گردشگري و محيط زيست
1 – تامين زيرساخت هاي گردشگري
– حمل و نقل جاده اي ، ريلي وهوايي
– تامين آب شرب سالم، آموزش ، انرژي ، امنيت
2 – برنامه ريزي ، نظارت و كنترل بر محيط هاي مقصد
– تدوين ضوابط و چارچوب ها و بهره گيري از كارشناسان جهت جلوگيري از آثارغير اصولي زيست محيطي
مثال 1 – برخورد و ممانعت از ساخت و ساز در بستر رودخانه ها
مثال 2- مرمت و نگهداري ابنيه تاريخي
•نقش بازيگران صنعت گردشگري و محيط زيست
ب – فعالين غيردولتي ، گردشگري و محيط زيست
تاسيسات افامتي و پذيرايي
آثار منفي
– نياز به زمين
– وارد كردن مصالح ساختماني و مواد غيرطبيعي به طبيعت بكر
– توليد آلودگي و زباله
– ازدحام
– افزايش بهره برداري از منابع
– آلودگي شيميايي و فيزيكي هوا
آثار مثبت
توسعه گردشگري = توسعه مقصد
نظارت وكنترل دولت موجب كاهش آثار مخرب مي شود
سيماي جذاب رستوران ها و هتلها وتامين فضاهاي سبز موجب زيبايي و جذابيت مي شود.
•نقش بازيگران صنعت گردشگري و محيط زيست
ب – فعالين غيردولتي ، گردشگري و محيط زيست
گردشگران
آثار منفي
– توليد آلودگي و زباله
– آسيب رساندن به درختان
– آزار حيوانات
– آتش سوزي
– و غيره
ضرورت ها
– آموزش و ايجاد گردشگران متعهد و كم ضرر با رويكرد جامه عمل پوشاندن به گردشگري پايدار
– برگزاري تورهاي گروهي نظير پاكسازي كوهستان
•استراتژي ها براي خنثي كردن آثار منفي زيست محيطي گردشگري
1 – ظرفيت قابل تحمل (Carrying Capacity)(تعيين مناطق و بررسي قابليت هاي آنها جهت پذيرش گردشگران به لحاظ تعداد و نوع گردشگرو…)
2 – الگوي مبتني برمحدوديت تغييرات قابل قبول
(Limits to Acceptable Change or LAC Model)
3 – منطقه بندي (Zoning)
4 – جواز و اجازه
5 – تعيين معيارهاي محيطي(مثل تعيين حداكثر ارتفاع وتعداد اتاق مجاز و سطح اشغال زمين مجاز در ساخت و سازها)
6 – طرح هاي استاندارد (رعايت سبك معماري محلي و مصرف بهينه انرژي و …)
7 – سيستم مديريت جهانگردان(كنترل تعداد وميزان ورود جهنگردان به يك مكان)
8 – حصاربندي(Site hardening)
9 _ بازاريابي و برنامه هاي آموزشي براي جهانگردان و كاركنان
10 – تحقيقات و نظارت بر امور
•فصل هشتم
توسعه پايدار گردشگري
•شاخص هاي گردشگري پايدار
1 – كيفيت گردشگري پايدار
الف –تجربه اي با كيفيت بالا براي گردشگر
ب – بهبود كيفيت زندگي جامعه ميزبان
ج – حفظ كيفيت محيط
2 – حفظ و دوام
الف – دوام منبع طبيعي
ب – حفظ و دوام فرهنگ جامعه ميزبان
3 – تعادل
تعادل بين نيازهاي صنعت گردشگري ، حمايت از محيط زيست وجامعه محلي
•نكات مورد توجه در صنعت گردشگري
1 – اصولي كه سياست هاي توسعه پايدار بر مبناي آن قرار داده مي شود.
2 – زمينه هاي مهم توسعه پايدار كه در مورد صنعت گردشگري كاربرد دارد.
3 – چگونگي تقسيم مسئوليت هاي توسعه پايدار گردشگري
4 – تدوين دستور كاري براي اقدامات توسعه پايدار در بخش گردشگري
•اصول توسعه پايدار صنعت گردشگري
1 – اصل وابستگي متقابل به معناي شناسايي ارتباطات وتاثير گردشگري بر بخش هاي اقتصادي و اجتماعي
2 – استفاده از تخصص و تجارب افراد جهت رسيدن به خلاقيت براي توسعه پايدار گردشگر
3 – تجربه قبلي
4 – برتر بودن هر چيز در حالت طبيعي خود
5 – اصل سياست و قدرت به معناي پذيرش نابرابري انسان ها و كشور ها در برخورداري از مواهب و منابع جهاني
•موضوعات مهم دربرنامه ريزي توسعه پايدار گردشگري
1 – تعيين جامعه مورد نظر
2 – تعيين افق زماني برنامه ريزي.
3 – تعيين ابعاد پايداري
4 – تعيين ارزش هايي كه توسعه پايدار گردشگري بر مبناي آن برنامه ريزي مي شود.
•تقسيم مسئوليت هاي توسعه پايدار گردشگري
الف – سرفصلها جهت تبيين يك دستور كار
1 – ايجاد هماهنگي براي تبيين يك فلسفه گردشگري و ترسيم ديدگاه ها براي منطقه
2 – مشخص كردن اهداف اصلي منطقه در رابطه با گردشگري
3 – رسيدن به تفاهم در مورد استاندارد هاي ظرفيت قابل تحمل اجتماعي ،فيزيكي ، فرهنگي براي منطقه مورد بحث
4 – شناسايي اقدامات لازم براي تحقق اهداف توسعه گردشگري ضمن رعايت استاندارد هاي ظرفيت قابل تحمل
5 – تفاهم وجلب توافق در مورد معيارها و تدابير كنترل آثار گردشگري در مقصد
•تقسيم مسئوليت هاي توسعه پايدار گردشگري
ب – تبيينيك دستور كار
1 – تعيين حد اكثر تعداد بازديد كنندگان از منطقه
2 – وضع قوانين مالياتي براي حمايت از برنامه ريزي ، توسعه و نگهداري از زير ساخت هاي گردشگري
3 – وضع قوانيني براي حفاظت و نگهداري از منابع و ميراث فرهنگي منطقه مورد حمايت جامعه محلي باشد .
4 – جلب توافق جامعه و صنعت در مورد استانداردهاي معماري و جلوه هاي بصري
5 – جلب پشتيباني براي اعمال استانداردها و صدور مجوز براي فعاليت هاي مختلف در اين صنعت كه موجب پيشبرد كيفيت خدمات قابل ارائه و توسعه نيروي انساني شاغل در آن مي گردد .
•مقايسه دو مفهوم در گردشگري
1- گردشگري محيط زيستي Ecotourism
شامل مسئوليت هايي است كه گردشگر بايد نسبت به رفتار خود و تاثير آن بر محيط بپذيرد .
2 – توسعه پايدار گردشگري
Sustainable Tourism Development
به مسئوليت هاي تخصصي يك جامعه اشاره دارد كه انجام آن براي حفاظت از محيط فيزيكي لازم است تا بتوان آن را براي نسل هاي آينده محافظت كرد .
•برخي تعاريف گردشگري محيط زيست
1 – يك سفر متعهدانه مبتني بر آگاهي بازديد كنندگان جهت حفاظت از محيط مقصد است .
2 – سفري با هدف دوستي بامحيط است كه تاكيد بر بازديد از گنجينه هاي طبيعي و تاريخي مقصد دارد
3 – ابزاري براي محافظت از محيط زيست است
4 – بايد فرصت هاي اقتصادي براي محافظت از منابع طبيعي براي ساكنين محلي به وجود آورد .
5 – بايد نياز هاي اقتصادي ، اجتماعي وزيست محيطي را تامين نمايد
•اهميت و مزاياي گردشگري محيط زيست
1 – ايجاد شغل و درآمد براي ساكنين محلي
2 – منابع مالي لازم براي خريد زمين و جذب گردشگر محيط زيستي بيشتري را فراهم مي كند .
3 – موجب محافظت و تقويت بيشتر ميراث فرهنگي و محيط طبيعي مي گردد .
•فعالان در زمينه محافظت از محيط زيست و توسعه پايدار گردشگري
1 – سازمان هاي بين المللي گردشگري
2 – مسئولين محلي
3 – دولت ها
•فصل نهم
سازمان هاي ملي و بين المللي گردشگري
•انواع روابط بين المللي
1 – روابط دو جانبه
2 – روابط چند جانبه
•انواع سازمان هاي بين المللي
1- سازمان هاي بين المللي منطقه اي
2 – سازمان هاي بين المللي جهاني
•انواع سازمان هاي بين المللي گردشگري
1 – سازمان هاي بين المللي دولتي
2 – سازمان هاي بين المللي غير دولتي
•سازمان هاي بين المللي گردشگري دولتي
1 – سازمان جهاني گردشگري
( World Tourism Organization)
2 – سازمان بين المللي هواپيمايي كشوري
(Int. Civil Aviation Organization)
سازمان هاي بين المللي گردشگري غيردولتي
1 – شوراي جهاني سفر و گردشگري
( World Travel &Tourism Council)
2 – اتحاديه بين المللي هواپيمايي
(Int. Air Transport Association)
3 – فدراسيون بين المللي اتحاديه آژانس هاي مسافرتي
) (United Federation of Travel Agent Association
4 – اتحاديه بين المللي هتل ها و رستوران ها
(Int. hotel & restaurant Association)
5 – اتحاديه جهاني آموزش حرفه اي گردشگري
(World Wide Association for Professional Training Tourism )
• سازمان جهاني گردشگري
( World Tourism Organization)
1– مقر : مادريد
2 – ساختار سازماني
الف – دبيرخانه تعيين دبير كل براي4 سال
ب – مجمع عمومي : تشكيل جلسه هر دو سال عضويتها:1- كامل (كشور هاي مستقل) 2- وابسته( كشورهاي غير خودمختار) 3- پيوسته(شركت ها و تاسيسات گردشگري)
ج _ شوراي اجرايي : 29 عضو و اسپانبا عضو دائم ، تشكيل جلسه هر دو سال و 9 كميته كاري تخصصي شامل كميته هاي 1 – برنامه ريزي 2- بودجه و تامين مالي 3 – آمار و تحليل هاي اقتصاد كلان گردشگري 4 – اطلاعات و ترويج بازار 5 – توسعه پايدار 6 – حمايت از كيفيت 7 – آموزشي 8 – تجاري 9 – اخلاق گردشگري
د – كميسيون هاي منطقه اي : 6 كميسيون منطقه اي شامل:آمريكا ، آفريقا ، آسياي شرقي و حوزه اقيانوس آرام ،اروپا جنوب آسيا ، خاورميانه
• سازمان بين المللي هواپيمايي كشوري (Int. Civil Aviation Organization)
1– مقر : مونترآل كانادا
در سال 1947 به نهادي تخصصي وابسته به شوراي اقتصادي ، اجتماعي ملل متحد در آمد
هدف اصلي آن تدوين وتصويب مقررات و آيين نامه هاي پروازي و حمل و نقل هوايي است
• شوراي جهاني سفر و گردشگري
( World Travel &Tourism Council)
1– مقر : لندن
شامل مديران ارشد برجسته از تمامي بخشهاي صنعت گرشگري از سراسر جهان با هدف جلب كشور هاي جهان در زمينه گسترش گردشگري است
2 – ساختار سازماني
الف – دبيرخانه
ب – شوراي عمومي :
ج _ شوراي اجرايي : 15 عضو
• اتحاديه بين المللي هواپيمايي
(Int. Air Transport Association)
1– مقر : دفتر مديريت آن در مونترال كانادا و دفتر اجرايي آن در ژنو سوئيس است
شامل شركت هاي هوايي از سراسر جهان با هدف جلب كشور هاي جهان در زمينه گسترش همكاري ها و ارائه خدمات هوايي است .
• فدراسيون بين المللي اتحاديه آژانس هاي مسافرتي
(United Federation of Travel Agent Association )
– مقر : رم ايتاليا
حاصل ادغام دو سازمان بزرگ فعال يكي در زمينه دفاتر خدمات مسافرتي (FIAV) و خدمات تورگردانان (UOTAA) است
• اتحاديه جهاني آموزش حرفه اي گردشگري
(World Wide Association for Professional Training Tourism )
– مقر : نيس فرانسه
اعضاي آن شامل دانشگاهها مراكز آموزشي فعال در صنعت گردشگري از سراسر جهان با هدف پرورش نيروي متخصص گردشگري است .
• سازمانهاي ملي گردشگري در ايران
1- اداره جلب سياحان خارجي وتبليغات (در سال 1314وزارت داخله)
2- اداره امور جهانگردي (در سال 1320وزارت كشور)
3- شوراي عالي جهانگردي (در سال 1340وزارت كشور متشكل از نمايندگان 12 وزارتخانه و سازمانهاي دولتي)
4- سازمان جلب سياحان (در سال 1342)
5- وزارت اطلاعات و جهانگردي (در سال 1353 از ادغام سازمان جلب سياحان و وزارت اطلاعات )
6- وزارت ارشاد ملي (در سال 1357)
7- وزارت ارشاد اسلامي – معاونت سياحتي
8- دفتر ايرانگردي و جهانگردي
9- سازمان مراكز ايرانگردي و جهانگردي (مصوبه شوراي انقلاب1358 )
10- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي – معاونت سياحتي و زيارتي 1370
11- سازمان ايرانگردي و جهانگردي 1376
12- سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري 1382
13- سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري 1383
• فصل دهم
چشم انداز آتي صنعت گردشگري
• عوامل تاثيرگذار بر آينده صنعت گردشگري
1 – متغيرهاي محيط بيروني صنعت گردشگري
2 – متغيرهاي محيط دروني صنعت گردشگري
• 1 – متغيرهاي محيط بيروني صنعت گردشگري
1- افت رشد جمعيت در كشور هاي توسعه يافته
2- حركت مسير توسعه در كشورهاي توسعه يافته بسوي سرمايه بر بودن
3- تغيير نگرشها نسبت به مسائل اقتصادي ومحافظت از محيط زيست
4- گره خوردن گردشگري با اوقات فراغت و حركت به سمت انعطاف پذيري بيشتر
5- باز شدن فضاي سياسي در كشورهاي درحال توسعه بعد از فروپاشي شوروي
6- استمرار بي ثباتي سياسي در خاورميانه و منطق مختلف جهان
7- دگرگوني در مرز بندي هاي بين المللي
8- توسعه و گسترش خصوصي سازي و كاهش تصدي گري هاي دولتي
9- تاثيرپذيري فعاليت هاي اقتصادي از پيشرفت هاي تكنولوژيكي و علمي
• 2 – متغيرهاي محيط دروني صنعت گردشگري
1- تخصصي و حرفه اي شدن گردشگري
2- متمايز شدن گردشگران از يكديگر
3- توجه به عنصر كارآيي در صنعت گردشگري
4- نياز روز افزون به نيروي انساني توانمند و مجرب
سپاسگزارم …
درپناه حق …
• آدرس سايت هاي گردشگري
Austriahttp://www.austria-tourism.at/
Francehttp://www.franceguide.com/
Germanyhttp://www.germany-tourism.de/
Greecehttp://www.gnto.gr/
Italyhttp://www.enit.it/
Netherlandshttp://www.holland.com/
Russiahttp://www.russiatourism.ru/
Spainhttp://www.tourspain.es/
Switzerlandhttp://www.myswitzerland.com/
Turkeyhttp://www.tourismturkey.org/
Brazilhttp://www.turismo.gov.br/
Mexicohttp://www.promotur.com.mx/
Australiawww.australia.com
• آدرس سايت هاي گردشگري
Chinahttp://www.cnta.gov.cn/lyen/index.asp
Malaysiahttp://tourism.gov.my/
Thailandhttp://www.tourismthailand.org/
India http://www.tourismofindia.com/
Egypthttp://www.visitegypt.gov.eg/
Lebanonhttp://www.lebanon-tourism.gov.lb/
Saudi Arabia www.sct.gov.sa
Kenyahttp://www.magicalkenya.com/
Moroccohttp://www.tourisme-marocain.com/
South Africahttp://www.southafrica.net/
Tunisiahttp://www.tourismtunisia.com/
