برمبنای تعریف بین المللی کلانشهر (معادل مادرشهر یا متروپلیس) که سازمان ملل متحد ارائه کرده است شهری که بالغ بر چهار میلیون نفر جمعیت داشته باشد کلانشهر محسوب می گردد. اما مفهوم کلانشهر براساس سطح فعالیت‌ها، حوزه نفوذ شهر و جمعیت‌پذیری در هر کشور متفاوت است. در کشور ما شاخص جمعیت بیشترین اثر را در تعیین یک نقطه جغرافیایی بعنوان شهر یا کلانشهر دارد. براین اساس اصطلاح کلانشهر معادل مادرشهر (متروپلیس) است و به شهرهایی اطلاق می‌شود که حداقل یک میلیون نفر جمعیت داشته و واجد مرکزیتی اقتصادی سیاسی است که در مقیاس ناحیه‌ای یا ملی از موقعیتی مرکزی برخوردار باشد. در ارتباط با مفهوم کلانشهر و نیازها، ارتباطات و چالش های آن فعالیت های زیادی صورت گرفته است. اما کمتر به نگاه تمدن سازی و جهان شهری پرداخته شده است. زیرا کلانشهرهای ما هنوز از شاخص های جهانشهری بهره مند نیستند و ارتباطات و اثرات فراملی برای مدیریت شهری ما هنوز در معنای واقعی آن درک نشده است. جهان شهری دو پیش نیاز اساسی دارد:
1: بهره مندی کلانشهر از بستر معنایی، معرفتی و محتوایی جهانشمول: کلانشهر مشهد به دلیل وجود مرقد شریف امام هشتم شیعیان و حضور سالیانه قریب به سی میلیون زائر داخلی و خارجی و ارادت بسیاری از مسلمانان و آزادگان جهان به ساحت مقدس امام همام از این بستر معنایی و محتوایی به نحو کاملی برخوردار است. بر همین اساس بسیاری از آموزه های رضوی در حوزه دینی، علمی، اخلاقی و معرفتی ادبیاتی فراگیر و جهانشمول دارد.
2: زیرساخت های جهان شهری: زیرساخت های جهان شهری طیف گسترده ای از تسهیلات، تجهیزات، خدمات و اقدامات اقتصادی، اجتماعی و بنیادی جهت خدمات اثربخش شهری است که تأثیرات عمده ای بر کیفیت زندگی اجتماعی، رشد و چشم انداز توسعه اقتصادی دارد. لذا زیر ساخت های جهانشهری قوی ترین مظاهر و نمادهای فرهنگ مادی و طیف گسترده ای از تأسیسات کلان شامل؛ فرودگاه¬های بین المللی بزرگ باعملکرد هاب هوایی، شبکه حمل و نقل پیشرفته، زیرساخت های مدرن اطلاعاتی، ارتباطاتی، مراکز فرهنگی، آموزشی، ورزشی و آثار معماری با شهرت و برند جهانی است.
اکنون که با پدیده جهانی شدن و تغییر ساختار و عملکرد شهرها مدیریت شهری از اختیارات بیشتری در توسعه محلی با رویکرد فراملی برخوردارگردیده است باید برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری با تأکید بر زیرساخت های شهری مبتنی بر استانداردهای جهان شهری در راستای رقابت های جغرافیایی و ارتقای منزلت شهری پیش از پیش در عملکرد سازمان های محلی ظهور و بروز یابد. امری که در دوره ششم شورای اسلامی چرخش دیدگاه کاربست کلانشهری به جهانشهری را ضروری ساخته است.
منبع: روزنامه شهرآرا، شنبه 24 مهر 1400، شماره 3504
https://shahraranews.ir/fa/publication/content/12183/334837
