«مناسب سازی ضابطه ها برای مردم به جای مردم برای ضابطه ها» یکی از بندهای مهم چرخش های تحول آفرین سند چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت است. سیستم اداری کشور چه از دیدگاه سلامت و چه از نظر کیفیت خدمات دهی با چالش های فراوانی روبه روست.
با افزایش چشمگیر اثرگذاری شهرها در عرصه های مختلف ملی و جهانی و روند رو به توسعه ی دولت های محلی چالش های مربوط به فناوری های جدید، نظام های دانش بنیان، اقتصاد مدرن، تنوع فرهنگی و پایداری زیست محیطی نیز روز به روز افزایش یافته است. با این مقدمه باید به سراغ مفهوم «شهرهای یادگیرنده» رفت.
بسیاری از کارشناسان و نظریه پردازان حوزه مدیریت شهری معتقدند ارتباط هدفمند و مؤثر شهرداری با دانشگاه، نیمی از مسیر توسعه پایدار شهری است. تامین و تجهیز بنیان های پیشرفت اقتصاد شهر امروز درحالی به یکی از دغدغه های اصلی سامانه های اداره شهرها تبدیل شده است که براساس یافته های علمی، بهره گیری از نهادهای دانش بنیان و ظرفیت های علمی و تحقیقاتی شهرها، تحقق نیمی از این هدف را ممکن می کند.
در نظام مطالعات سازمان های محلی انواع مختلفی از طرح های شهری وجود دارد که هر یک بر اساس اهداف تنظیم و تدوین طرح و یا گستره ی مطالعاتی و عملیاتی آن از سایر موارد مجزا می گردد. «طرح جامع، طرح تفصیلی و طرح هادی» از مجموعه طرح‌های شهری مرسوم در ایران هستند که تقریباً برای همه شهرهای کشور تهیه شده‌اند.
حالا که مدیریت واحد شهری نداریم و بسترها و زیرساخت های تحقق آن ممکن نیست باید خودمان دست به کار شویم و با تعاملات مناسب و افزایش حداکثری هماهنگی و هم افزایی زمینه توسعه و پیشرفت شهر را فراهم آوریم. شهرها امروز بستر کسب و کار و زندگی آحاد مردم هستند که با رونق و شکوفایی محیطی آنها آرامش و رفاه برای شهروندان ایجاد می گردد.
«حاشیه نشینی» از پدیده های مهم عصر حاضر و شاید همزاد شهر و شهرنشینی است که به عنوان یکی از چالش های عمده کلان شهرها محسوب می شود. دلایل بروز حاشیه نشینی بسیار است اما شایع ترین آن عدم وجود امکانات در شهرهای کوچک یا عدم آبادانی روستاها است که سبب می شود گروهی با سودای دست یافتن به زرق و برق زندگی شهری و یا رسیدن به حداقل امکانات معیشتی در حاشیه شهرها سکنی گزینند.
امید اجتماعی ضرورت جامعه دموکراتیک و یکی از عوامل اصلی تحقق حقوق شهروندی است. بر این اساس، جامعه و پدیده های ناشی از آن وظیفه دارند امید را به شهر و شهروندان تزریق کنند و همواره خود را دربرابر این پرسش قرار دهند که: «آیا ظرفیت مناسبی برای تداوم امیدواری و بازسازی خود در مقابل آسیب ها دارند؟» ایجاد و گسترش امید اجتماعی، یکی از وظایف مهم مدیریت شهری است که براساس آن باید به دنبال ایجاد الگوی ذهنی و رویکرد فعالانه و امیدوارانه برای آحاد جامعه و عموم شهروندان باشد.
ساخت و سازهای شهری و امور عمرانی آن صرفاً در سازه های فیزیکی و بی روح خلاصه نمی شود. بخش مهمی از آن در قالب جلوه های بصری تعریف می گردد که در منظر عموم قرار داشته و اتفاقاً به دلیل اثراتی که بر ذهن و روح آدمی می گذارد اهمیت فراوانی نیز دارد.
یکی از چالش های اساسی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن روبه‌رو هستند، حوادث و بحران های طبیعی و غیرطبیعی است. مدیریت بحران، واکنشی در برابر وضعیت غیرعادی و آسیب آفرین شامل مجموعه ای از اقدامات پیوسته و پویاست که به طورکلی براساس اصول کلاسیک مدیریت شامل «برنامه ریزی، سازمان دهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل» رخ می دهد. بسته به زمان و مکانی که بحران در آن روی می دهد، مدیریت آن رویکردهای متفاوتی خواهد داشت.
یکی از چالشی ترین مسائل پیش روی مدیریت شهری در کشور بحث تورم نیروی انسانی و ساختارهای بزرگ، ناکارآمد و با تشریفات گسترده اداری است. مقوله ای که در کلان شهرها پاشنه ی آشیل فرایند خدمت رسانی شهرداری ها گردیده است. هر چند در سال های اخیر نهادهای مطالعاتی وزارت کشور در جهت یکسان سازی و اصلاح ساختار در مدیریت شهری اقداماتی انجام داده اند اما کماکان تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیاری پیش رو داریم.
