نویسنده : احمد امیدوار – علی اکبر صارمی
ناشر : انتشارات تمرین همراه 09135118983
چاپ اول : پائیز 1381
شمارگان : 2200 نسخه
چاپ و صحافی : روزنامه قدس
شابک : 8-09-7695-964 ISBN
پیش گفتار
انقلاب الکترونیک ، انفجاراطلاعاتی و انقلاب رایانه ای تفاوتهای کمی وکیفی بسیاری در جهان نسبت به گذشته با خود بهمراه آورده است و آن تبدیل جهان به یک کلبه واحد است . مهمترین فعالیت فن آوری جدید برقراری ارتباطات و انتقال و تبادل اطلاعات در طیفی گسترده است که محدویتی هم نمی توان برای آن تصور کرد . ازبین رسانه های جمعی و فن آوری جدید اینترنت برای فرد ، خانواده و جامعه مسائل و مشکلاتی را ایجاد کرد که شایسته توجه و عنایت خاص متفکران ، پژوهشگران ، روان شناسان و روان پزشکان است .اگر چه مفاهیمی مانند اعتیاد به تکنولوژی ، اعتیاد به رایانه مورد مطالعه قرار گرفته بودند اما اعتیاد به اینترنت اصطلاحی بود که اولین بار توسط یانگ در سال 1996 معرفی گردید که مورد توجه روان پزشکان ، روان شناسان ، پژوهشگران ، درمانگران ، دانشمندان و بخصوص کاربران اینترنت قرار گرفت.
این اختلال با عناوین متفاوتی از قبیل :
1- وابستگی رفتاری به اینترنت
2- استفاده مرضی از اینترنت
3- استفاده مشکل زا از اینترنت
4- استفاده بیش از اندازه از اینترنت
5- سود استفاده از اینترنت
6- غیرسازشی و اختلال اعتیاد به اینترنت معرفی می شود .
بطور کلی این اختلال را می توان به عنوان تعریف کرد. رایج ترین اصطلاح اعتیاد به اینترنت است که نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت ایجاد می کند و با ویژگی های زیر تعیین می شود :
1- هزینه روز افزون برای اینترنت و موضوعات آن
2- احساس هیجانی ناخوشایند (مانند اضطراب ، افسردگی و مانند آن در زمانیکه فرد در تماس با اینترنت نیست )
3- قابلیت تحمل وعادت کردن به اثرات در اینترنت بودن
4- انکار رفتارهای مشکل زا
این دیدگاه اختلال را به عنوان اختلال تنشی یا کنترل تکانه مانند قماربازی بیمارگونه در نظر می گیرد و کسانیکه به این معیار می رسند . مشکلات روان شناختی ، اجتماعی و شغلی پیدا می کنند .
اینترنت به خودی خود ابزاری بی طرف و خنثی است که در ابتدا برای تسهیل تحقیقات بین نهاد های علمی و نظامی بوجود آمد اما اینکه اکنون مردم چگونه از آن استفاده می کنند مشکل عمده ای را بین جامعه بهداشت روانی ایجاد کرده است.به اعتقاد برخی استفاده بی رویه از اینترنت بعنوان نوعی از اعتیاددر نظر گرفته می شود که می تواند زندگی فرد یا کسانی که با او ارتباط هستند را به شدت تحت تاثیر قرار دهد در حالیکه دیگران برخلاف آن معتقدند که اعتیاد ی درکار نیست و لذت بردن و استفاده کردن از رایانه مانند لذت بردن از مواد مخدر نخواهد بود . بخشی از این تضاد در این است که بعضی اعتقاد دارند که فقط موادی که وارد بدن می شود می تواند بعنوان اعتیاد قلمداد گردد دیویس (1999-2001)اصطلاح اعتیاد را به نوعی وابستگی فیزیولوژیکی بین یک شخص و یک محرک ، که معمولا نوعی مواداست،اطلاق می کند به همین جهت در بین معیارهای1 DSM-IV-TR(2000) این اصطلاح برای استفاده مرضی یا سوء مصرف نیز مورداستفاده قرار نگرفته است همانطور که اجبار در قمار بازی نیز بعنوان اعتیاد در نظر گرفته نمیشود بلکه اصطلاح وابستگی رابرای مواد و مرضی را برای قمار بازی بیمارگونه مورد استفاده قرار میدهد .
DSM-TV-TR راهنمای تشخیص و آماری بیماریهای روان 1
بنابراین دیویس(2001) معتقد است که اصطلاح ( استفاده مرضی از اینترنت ) مناسب تر از اصطلاحات دیگر است زیرا استفاده از اینترنت صرفا یک رفتار اعتیادی نیست بلکه مجموعه ای از عوامل شناختی و رفتاری را در زمینه اینترنتی تشکیل میدهد که روی زندگی فرد اثر می گذارد .
گریفیتز می گوید که اختلال به اینترنت ممکن است از یک یا چند جنبه اینترنت ناشی شود : تایپ کردن ، نبودن رابطه رویاروی ، محتوی و فعالیت های اجتماعی
اعتیاد به اینترنت به عنوان ( اعتیادی رفتاری) به مانند اعتیاد به قمار ، پرخوری ، تماشای اجباری تلویزیون و مانند آن در نظر گرفته می شود و در این جا فرد نه به ماده بلکه به آنچه که در رایانه انجام میدهد یا به احساسی که در هنگام انجام آن به او دست میدهد معتاد می شود .
اورزاک معتقد است هر کسی که رایانه دارد در معرض اعتیاد است ، اما افرادی که خجالتی ، افسرده ، تنها و بی حوصله هستند یا آنهایی که از یک اعتیاد دیگر بهبودی می یابند ، بخصوص آسیب پذیری بیشتری دارند .
براساس دیدگاه گریفیتز این اعتیاد رفتاری ، جز ء اصلی اعتیاد است که دارای اجزای زیر است :
1- برجستگی : این در زمانی رخ میدهد که فعالیت معینی مهمترین فعالیت زندگی یک شخص شود و بر تفکر، احساس و رفتار فرد تسلط دارد بعضی از مردم حتی وقتی به این کار مشغول نیستند در مورد نحوه استفاده بعدی فکر می کنند .
2- تغییر خلق : شامل تجربیات ذهنی که مردم در اثر پیامد مشغول شدن در فعالیت معین گزارش می کنند .
3- تحمل : این مورد شامل فرآیندی است که در آن نیاز به فعالیت گسترده و روز افزونی برای رسیدن به همان اثرات قبلی است مثلا یک قمار باز ممکن است بطور روز افزونی میزان شرط بندی خود را افزایش دهد تا به همان رضا مندی که در روزهای اول یا شرط بندی کمتر هم بدست می آورد برسد .
4- نشانه های کناره گیری : اینها شامل حالت ها یا اثرات فیزیکی نا خوشایندی هستند که وقتی فعالیت ادامه نمی یابند یا نا گهان کاهش می یابند در فرد دیده می شود : مانند زودرنجی ، حساسیت و…
5- تعارضی : این حالت شامل بوجود آمدن تعارض بین معتاد و افراد ی که با او سروکار دارند ( تعارض بین شخصی ) یا در درون خود فرد ( تعارض درون فردی ) است که در ارتباط با یک فعالیت معین وجود دارد .
6- بازگشت (عود): شامل تمایل برای تکرار حالت های قبلی فعالیت معین است که در موارد شدید سالها بعد از کنترل رفتار نیز دوباره عود می کند .
اعتیاد به اینترنت بعنوان اعتیاد رفتاری در نظر گرفته می شود و زمانی استفاده از اینترنت مشکل زا است که بتواند مشکلات شلغی ، درسی ، اجتماعی ، کاری ، خانوادگی ، مالی ، روان شناختی و فیزیولوژیکی برای فرد ایجاد نماید ، علاوه بر آن باعث تغییرات خلقی و عاطفی قابل ملاحظه گردد .
دیویس اعتیاد به اینترنت را با دو دسته از علائم و نشانه ها مشخص می کند :
1- نشانه های رفتاری : مشکلات درسی ، شغلی و یا بین فردی ، کناره گیری ؛ بی توجهی و غفلت از دوستان ، خانواده و شغل – تغییر در سبک زندگی به منظور وقت بیشتر برای رفتن به اینترنت ، کاهش عمومی قابل ملاحظه فعالیت های جسمانی ، محرومیت و تغییر درالگوی خواب ، دروغگویی به خانواده ، دوستان و درمانگر به منظور پنهان کردن مدت زمان بودن در اینترنت
2- نشانه های شناختی غیرسازشی : کاهش فعالیت های لذت بخش و سرگرمی های قبلی برای رفتن به اینترنت ، کناره گیری از دوستان قدیمی واقعی به جای دوستان اینترنتی واحساس گناه ،
معتادان به اینترنت دائما از درد مچ شکایت می کنند ، در هنگام اتصال به اینترنت و جلو رایانه غذا را میل می کنند ، هر جا هستند خود را سریع به منزل می رسانند تا ای – میل خود را بررسی کنند ، در محیط های زندگی واقعی از اصطلاحات و نشانه های گپ استفاده می کنند ، اطرافیان آنها به رایانه حسودی می کنند و رایانه را رقیب خود می دانند ، ترجیح میدهند با دوستان و همشهریان چت کنند تا با آنها به طور مستقیم صحبت کنند .
یانگ برمبنای معیار تعدیل شدهDSM-IV (1995) قماربازی بیمارگونه ، دریافت که معتادان به اینترنت بطور متوسط 38 ساعت در هفته از اینترنت استفاده میکردند در حالیکه غیروابسته ها فقط 8 ساعت در هفته بوده است . در تحقیق برنر(1997) 19 ساعت در هفته استفاده از اینترنت بعنوان متوسط در نظر گرفته شده است . همچنین در تحقیق اسکرر (1997) بر روی دانشجویان دانشگاه ، وابسته ها 11 ساعت در هفته را دراینترنت میگذرانند. مورهان ، مارتین واسکامیکر 5/8 ساعت درهفته را پیدا کردند . آندرسون (1998) بر روی 1000 دانشجوی در سطح دنیا 5/9 ساعت در هفته و بررسی شبکه بهداشتی روانی بین 7 تا 14 ساعت پیدا کردند .البته باید در نظر داشت که سعی در تعریف اینترنت صرفا برمبنی وقتی که فرد در اینترنت صرف میکند ، شاید خیلی علمی نباشد.
یانگ معتقد است که خط برش معینی وجود ندارد که معتاد و غیر معتاد را براساس آن بتواند از همدیگر جدا کرد . بعلاوه اعتیاد فقط بامیزان ساعت استفاده تشخیص داده نمیشود بعضی ازمردم ممکن است علایم اعتیاد را با 20 ساعت در هفته نشان دهند در حالیکه بعضی دیگر بیش از 30 ساعت در هفته وقت صرف می کنند ، این علائم را نداشته باشند . مساله مهم در این است که مشخص شود اینترنت در زندگی فرد چکار کرده است . آیا صرف زمان در اینترنت در زندگی خانوادگی ، زناشویی ، اجتماعی ، شغلی ، تحصیلی ، کار های روزمره ، سرگرمی ها …. و مانند آن مداخله کرده است یا خیر ؟
همه گیر شناسی
میزان شیوع اختلال به اینترنت معلوم نیست. تخمین زده می شود 149 میلیون نفر از اینترنت استفاده می کنند و میزان آن هر ماه 12 % افزایش می یابد . اکثر این افراد اینترنت را برای تجارت ، بانکداری ، ارتباط با خانواده و دوستان ، گرفتن اطلاعات بهداشتی ، سرگرمی و کاربردهای مفید دیگر مورد استفاده قرار میدهند . اختلال اعتیاد به اینترنت در بین نوجوانان بیشتر از والدین آنها شیوع دارد و افراد بزرگسال به احتمال زیاد کمتر مبتلا به اختلال اعتیاد به اینترنت می شوند . حدود 11 در صد از افراد بالا ی 55 سال از اینترنت استفاده می کنند.
جنسیت یکی از عواملی است که نوع کاربری و میزان اعتیاد به اینترنت را تحت تاثیر قرار میدهد . مرد ها در اینترنت بیشتر به دنبال قدرت ، مقام ، سلطه طلبی و رویاهای جنسی هستند و زنها بیشتر گروه های دوستی حمایتی ، روابط عاشقانه و ارتباط را که بتوان در پناه آن خود را از دیگران پنهان کرد را طلب می کنند . این تفاوت به نوعی نشان دهنده نوع نگرش است که جامعه برای مرد و زن در نظر می گیرد .
پیامدهای اعتیاد به اینترنت
اعتیاد به اینترنت صرف نظرازاینکه آن را بیماری یا آسیب روانی یا معضل صرفا اجتماعی بدانیم،پدیده ای است مزمن، فراگیروعود کننده که با صدمات جدی جسمانی،مالی،خانوادگی، اجتماعی و روانی همراه است.شخص وابسته(معتاد)متعاقب وابستگی به آن دچارافت جدی در کارکردهای فردی و اجتماعی می گردد .
بعضی معتقدند که اینترنت به کنارگیری اجتماعی افراد منجر شده است . در حالیکه دیگران می گویند اینترنت با آزاد کردن مردم از محدودیت جغرافیایی و موانعی مانند بیماری ، ناتوانی ها و برنامه ها به روابط اجتماعی بهتر انجامیده است بر طبق نظر آنها اینترنت به مردم اجازه میدهد که به گروه هایی با علایق مشترک که پیش از این ارتباط با آنها آسان نبود، بپیوندند . اینترنت یک نیروی مثبت باقی خواهد ماند به شرطی که مردم این تکنولوژی جدید را مسئولانه مورد استفاده قرار دهند . استفاده مسئولانه بدین معنی است که کاربراجازه ندهد که وقت و انرژی او را به جای صرف شدن در جنبه های مهم زندگی نظیر خانواده ، ازدواج و یا ارتباطات دیگر ، بهداشت ، شغل و تحصیلات صرف دنیای اینترنت شود . مسئولانه استفاده کردن بدین معنی نیز هست که مطمئن شویم کودکان ما نیز از این تکنولوژی به روشی سالم استفاده نمایند وقتی که برروی اینترنت صرف می کنند ، منطقی باشد و بر روی آن کنترل وجود داشته باشد . تا اینکه جهت تاریک این استفاده ، آنها را قربانی خود نکند .
اینترنت بخودی خود ابزاری بیطرف است ، در اتاق های گپ زدن ، شما تا آنجا که خودتان مایل هستید می توانید خودتان را بشناسانید . حتی می توانید چیزی غیر از خودتان باشید و هر زمانی که خواستید هویت جدید برای خود فراهم کنید یا هر زمانی که خواستید با زدن یک کلید دور شوید یا یک نامه جدید دیگر بفرستید .
موضوعات گرافیکی و تعاملی اینترنت میتواند محرک قوی ای باشد و هر زمانی که اراده کنید میتواند در خلوت شما حضور داشته باشد بنابراین هر چه که از اینترنت بخواهید بلافاصله حاضر می شود . اما این احساس خوب ، خیلی طول نمی کشد و بزودی درد و تهی بودن درونی جای آن را می گیرد و اعتماد به افراد بی چهره ، فرد را مایوس می کند و آسیب می رساند .
پیامد های زیستی – جسمانی
مشخصه پیامد های وابستگی به مواد ، تغییرات جسمانی بسیار همچون التهاب کبد در مورد الکسیم ، یا افزایش حمله قلبی در مورد کوکائین و مانند آن است . اما خطر پذیری جسمی اعتیاد به ایتنرنت جزئی تر و در عین حال قابل ملاحظه است . اگرچه زمان تنها عامل تعیین کننده در تعریف اعتیاد به اینترنت نیست . عموما معتادان بین 40 تا 80 ساعت از وقت خود را با جلساتی که ممکن است هرکدام حتی تا 20 ساعت طول بکشد صرف می کنند و این کار باعث می شود اختلالاتی در میزان و زمان خواب کاربر بوجود آید . در موارد شدید حتی قرص های کافئن برای تسهیل زمان طولانی تری در اینترنت بودن مصرف می شود . این اختلال ، خستگی بیش از اندازه در بدن ایجاد می کند که کارکرد درسی و شغلی را تحت تاثیر قرار میدهد و ممکن است نظام ایمنی بدن را ضعیف کند و فرد آسیب پذیری بیشتری به بیمارها پیدا کند.
مشکلات خانوادگی :
در زمینه روابط زناشوئی ، اینترنت در وظایف و کارهای روزمره دخالت می کند و درهمسر فرد معتاد این احساس را ایجاد می کند که بیوه اینترنتی است . مثلا مادر ممکن است رفتن به دنبال فرزند خود از مدرسه ، تهیه شام و نهار و مانند آن را فراموش کند . اگر چه همسر فرد معتاد ممکن است در ابتدا فکر کند که این مرحله ای است که بزودی سپری خواهد شد و رایانه جذابیت خود را از دست خواهد داد اما وقتی بتدریج به مشکل بودن موضوع پی می برد و شکایت می کند معمولا در این زمینه با انکار فرد روبرو می شود .
– گزارش های زیادی مربوط به بالارفتن آمار طلاق بخاطر ایجاد چنین استفاده هایی از این چنین تکنولوژی ای گزارش شده است زیرا افراد ممکن است آنچنان درگیر در اینترنت باشند که از وقت صرف کردن با افراد زندگی واقعی خود باز بمانند.
از طرف دیگر معتادان ممکن است در میزان وقتی که در اینترنت صرف می کنند یا تعداد پولی که برای آن خرج می کنند نیز به همسر خود دروغ بگویند که به نوبه خوب باعث بی اعتمادی زن و شوهر نسبت به همدیگر می شود و پیوند های خانوادگی را سست می کند .
مشکلات درسی
استفاده ازاینترنت اکنون در بسیاری از کشورها پیشرفته به محیط کلاس و آموزش وارد شده است اما در یک نظر خواهی از معلمان ، کارمندان کتابخانه وهمکاران رایانه86 % اعلام کرده اند،استفاده از اینترنت کارائی درسی دانش آموزان و دانشجویان را بهتر نکرده است زیرا اطلاعات اینترنت آنقدر بی سازمان و به موضوعات برنامه درسی نامربوط هستند که به آنها کمکی در بدست آوردن نمره بالا در آزمون های استاندارد نمی کند.
عواملی که دانشجویان خوابگاه را مستعد اعتیاد به اینترنت می کنند:
1- دسترسی مجانی و نامحدود به اینترنت
2- میزان وقت تنظیم شده زیاد
3- تجربه آزادی جدیدی که از کنترل والدین بدست آورده اند
4- عدم پی گیری یا سانسور شدن آنچه می بیند یا انجام میدهند.
5- ترغیب کامل از طرف اعضاء و مدیران دانشکده
6- آموزش نوجونان در فعالیت های مشابه
7- میل به فرار کردن از عوامل استرس زای دانشکده
8- کناره گیری و بیم اجتماعی
9- آزادی قانونی
مشکلات شغلی
سوء استفاده ازاینترنت یک مشکل جدی در بین مدیران بوده است،در تحقیقی که بر روی حدود 1000 شرکت طراز اول در آمریکا انجام گرفته است ،معلوم شده است 55% افراد اعلام کرده اند،که سوء استفاده از اینترنت در کارآمدی و اثربخشی آنها اثر منفی گذاشته است.
بررسی روشهای پیشگیری
در سال 1964جرالد کاپلان بر آن شد که بر اساس طبقه بندی سطوح بهداشتی عمومی در سال 1953 توسط لیوال وکلارک صورت گرفته بود، بهداشت روانی را نیز در سه سطح مورد برسی قرار دهد:1- پیشگیری اولیه 2- پیشگیری ثلانویه 3- پیشگیری ثالث
1- پیشگیری اولیه: بر به تاخیر انداختن و بازداری از تجربه اعتیاد به اینترنت توسط افراد عادی متمرکز است. هدف مداخله در پیشگیری اولیه،جلوگیری از شروع بیماری یا اختلال است به نحوی که احتمال وقوع آن را در مقطع زمانی خاص کاهش دهد.
2- پیشگیری ثانویه:مداخله زود هنگام در شناخت ودرمان سریع اختلال با این هدف که شیوع وگسترش آن بوسیله کوتاه کردن مدت آن کاسته شود.
3- پیشگیری ثالث:بر روی گروه هایی متمرکز است که از مشکلات ناشی از اعتیاد به اینترنت یا همراه آن مثل فرار از خانه یا مدرسه ، مسایل یاد گیری ،جرم وجنایت رنج میبرند.
تقسیم بندی دیگری از پیشگیری ،برنامه ها را با توجه به مخاطبان آنها به سه گروه تقسیم میکند.
1- برنامه های همگانی :که جمعیت کلی را مد نظر دارند
2- برنامه های انتخابی :که معطوف به گروه های در معرض خطر یا زیر مجموعه هائی از جعیت کلی هستند
3- برنامه شاخص: که برای استفاده کننده گان فعلی یا افرادی که رفتارهای خطر سازدیگری دارند طراحی شده است . ثابت شده است که درمان این اختلال مشکل ، گران و کاربر است در چنین شرایطی اهمیت پیشگیری در این است که به طور منطقی جایگزین درمان شود. لذا هدف از پیشگیری به تاخیر انداختن یا جلوگیری از شروع اختلال در جامعه است.
برنامه های پیشگیری باید به گونه ای طراحی شوند که عوامل محافظتی را گسترش دهند و معطوف به کاهش عوامل خطر آفرین باشند.
مقابله و راهبردهای مقابله ای
مقابله کردن نوعی مهارت است جنبه مثبت این حقیقت آن است که به همه امیدواری میدهد که میتوانند این مهارتها را بیاموزند. البته این به آن معنا نیست که مقابله کردن با مشکلات به آسانی بدست می آید، بلکه برای آن باید زحمت کشید.
گامهای واقعی برای از بین بردن مشکل
برای بهبودی از اعتیاد اینترنت باید یک برنامه عملیاتی واقعی و گام هایی برای هر قسمت برنامه داشته باشید.اگر خواب شما دچار مشکل است ، خود را موظف کنید که ساعت 11 به جای 2 رایانه را خاموش کنید و بخوابید . جدول زمان بندی خود را عوض کنید تا جایگزین کردن آسانتر باشد اگر بدنبال شغلی هستد ، بلافاصله تلفن را بردارید وبرای آن قرار و مدار بگذارید . هدف عمده این گام این است که خودتان وارد عمل شوید.
گوش کردن به پیام انکار
مانند تمام معتادان دیگر ، معتادان به اینترنت نیز به علت انکار مشکل ، در مقابل کمک گرفتن مقاومت میکنند.انکار اغلب مربوط به نیاز فرد برای فرار کردن از چیزی در زندگی روزمره است ، فهرست زیراز مواردی است که این اجتناب در آن وجود دارد :1- تنهایی 2- عدم رضایت زناشویی 3- فشار های روانی مربوط به کار 4- دلزدگی 5- افسردگی 6- مشکلات مالی 7- عدم امنیت از ظاهر جسمانی 8- اضطراب 9- کشمکش برای بهبودی از اعتیاد دیگر 10- زندگی اجتماعی محدود
با تنهایی خود کنار بیائید:
1- کیفیت های مثبتی را که در اینترنت کشف کرده اید به زندگی واقعی خود منتقل کنید اگر دراینترنت باهوش و زرنگ بوده اید سعی کنید در اینجا هم باشید.
2- به شرایط زندگی خود و اینکه چگونه در تنهایی به شما کمک کرده اند نگاهی بیندازید . فعالیت های مثبتی را از جانب خود شروع کنید و زندگی واقعی خودتان را برای شرایط بهتر عوض کنید.
3- احساسات مشکل دار را بررسی کنید.مهم نیست چه احساسی ، تنها راه درست آن است که با کسی که به او اعتقاد دارید صحبت کنید درباره آن بنویسید و بگذرارید قسمتی از شدت آن برطرف شود و سپس فراتر از آن پیش بروید اگرچه این بررسی احساسات ممکن است در ابتدا ناراحت کننده باشد، اما به تدریج آن را یک روش درمانی و مفید برای رها شدن از یک الگوی تفکری و رفتاری که مخرب واعتیادی است ، می یابند .
مراقب علایم احتیاتی کودکان باشید
امروزه بعضی از والدین ممکن است از کاربری اینترنت فرزندان خود آگاهی نداشته باشند . علایم احتیاطی زیر میتوانند نشانه استفاده نادرست از اینترنت باشد.
1- خستگی بیش ازاندازه 2- کاهش علاقه به سرگرمی ها
3 – نافرمانی و جواب دادن 4- مشکلات درسی
5 – کناره گیری از دوستان
اگر فرزند شما سه علامت یا بیشتر ازاین علائم را داشته باشد ، ممکن است به اینترنت معتاد شده باشد . جوانان و نوجوانان هم مانند بزرگسالان میتوانند به اینترنت معتاد شوند.
شیوه های مداخله
وقتی تعیین میشود که باید به فرزند خود برای اعتیاد به اینترنت نزدیک شوید . نزدیک شدن به کودکان برای اعتیاد به اینترنت وتقریباً هرموضوع حساس دیگر نیاز به مهارت و ملاحظات ویژه دارد :
1- آغوش بازی برای کودکان داشته باشید
2- توجه خود را ابراز کنید
3- یک زمان بندی استفاده ازاینترنت و یاد داشت کردن آن را تعیین کنید.
4- قوانین منطقی وضع کنید
5- رایانه را در جاهای قابل دید قرار دهید.
6- فعالیتهای دیگر را مورد ترغیب قرار دهید
7- از کودک حمایت کنید.
8- منابع بیرونی را اگر لازم باشد مورد استفاده قرار دهید.
پنج گام برای بهبود از اختلال به اینترنت
1- از برگشت اختلال جلوگیری کنید : یکی از کلیدهای بهبودی این است که استفاده مختصر اما منظمی را برنامه ریزی کنید وقتی این برنامه ریزی انجام گرفت ،حداقل سه هفته آن را اجرا کنید.
2- با خود صبور باشید : برای بهبودی وقت کافی در نظر بگیرید. تغیرات زندگی واقعی از صمیمیت و رضایتی که در اینترنت بدست می آورید وقت بیشتری میگیرد.
3- تلاش خودتان را مهم قلمداد کنید : برای هر قدم جزئی که در این زمینه برمیدارید ، اهمیت قائل شوید و برای اجرای آن احساس غرور کنید.
4- عوامل اعتیادی خود را هماهنگ کنید : سعی کنید عواطفی را که در شما تمایل به استفاده از اینترنت را ایجاد میکنند، بشناسید.
5- فرد مورد علاقه خود را به کمک بگیرید : سعی کنید از علاقه خود بهره مند شوید برای او روشن کنید که هدف ، پرهیز کامل از اینترنت نیست بلکه میخواهید آن را تعدیل کنید.
درمان اعتیاد به اینترنت از دیدگاه یانگ
اعتیاد به اینترنت عواقب منفی بهداشتی ، اجتماعی و قانونی دارد و پس از آنکه الگوی اعتیاد به اینترنت شکل گرفت ترک کامل بسیار مشکل است . بنابراین برنامه های درمانی در سطوح متفاوتی انجام می شوند و شکل های گوناگونی دارند این برنامه ها را می توان در گروه های کلی زیر تقسیم بندی کرد .
1- تمرین متضاد : تشخیص اینکه وقت فرد در اینترنت چگونه صرف می شود یکی از عناصر عمده برای درمان آن است . بنابراین درمانگر برای پیدا کردن این عادت می تواند سوالاتی همچون :
1- کدام روز هفته معمولا با اینترنت تماس برقرارمی کنی
2- چه ساعت روز معمولا این کار را شروع می کنی
3- درهر جلسه چه مدتی تماس ادامه دارد
4- معمولا آن را در کجا مورد استفاده قرار می دهی ؟
را از مراجع بپرسید . وقتی ماهیت ویژه اعتیاد مراجع به این شکل مشخص گردید یک جدول زمانبندی دیگری که متضاد آن باشد می تواند مفید واقع شده و هدف آن مداخله در عادت های قدیم مراجع و ایجاد یک برنامه جدید برای از بین بردن آن عادت ها است .
2- حمایت بیرونی : یک روش دیگر تنظیم وقت این است که اگر مثلا قرار است ساعت 5/7 سرکار برود به او اجازه داده شود ساعت 5/6 به اینترنت وارد شود در حالیکه فقط یک ساعت فرصت برای او در نظر گرفته شود .
یک خطر مهم این شیوه در این است که مراجع ممکن است از این چنین ساعت طبیعی چشم پوشی کند . اگر اینکار انجام بگیرد یک ساعت زنگ دار واقعی میتواند در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد . ساعت را تننظیم کنید در کنار رایانه قرار دهید و به مراجع بگوئید هر وقت زنگ زده شد وقت اینترنت تمام شده است .
3- کارت خاطر نشان :اغلب مراجعین بخاطر خطاهای تفکری خود در مشکل خود اغراق می کنند و امکان اعمال اصلاحی را به حداقل می رسانند برای اینکه در هدف کاهش استفاده از اینترنت با استفاده نکردن از یک برنامه معین ثابت قدم باقی بماند از او بخواهید :
1- پنج مشکل عمده ای که با استفاده از اینترنت برایش بوجود آمده است را بنویسد .
2- پنج سودی که از بکار بردن یک برنامه معین عاید او می شود ، را بنویسد .
سپس از او بخواهید آن را در یک جدول بر روی کارتی بنویسد و آن را در جیب یا کیف خود نگهدارد و هرگاه که تماس به اینترنت یا فرصت آن برایش حاصل شد کارت را درآورده مشاهد کند که از چه چیزهایی می خواهد اجتناب کند و چه کار هایی را می خواهد انجام بدهد تا زندگی سازنده ای داشته باشد .
4-سیاهه فردی : یک راه خوب برای مراجع این است که از او بخواهید یک فعالیت جایگزین برای آن پیدا کند درمانگر باید از مراجع بخواهد یک سیاهه از آنچه را که قطع کرده یا کاهش داده از نظر زمانی تهیه کند مثلا رفتن به ورزش ، مهمانی و مانند آن سپس بوسیله خود او رتبه بندی شود ضمن اینکه صادقانه معین می کند که قبل از استفاده از اینترنت زندگی او چگونه بوده است . اینکار به او کمک می کند بین اینترنت و آنچه قبل از آن باعث افزایش تنش می شده است مقایسه و انتخاب نماید و در جایگزین کردن لذت از یک فعالیت دیگر در زندگی واقعی به جای استفاده از اینترنت کمک می کند .
5-گروه حمایتی : بعضی از افراد ممکن است بدلیل اینکه در زندگی واقعی حمایت اجتماعی ندارند به طرف اینترنت کشانده شوند .
درمانگر باید کمک کند یک گروه حمایتی جایگزین را که بتواند بهتر با موقیت مراجع جور آید پیدا کند .
گروه اجتماعی معینی که بدین طریق با مراجع جور در آید به او در پیدا کردن دوستان مشابه خودش کمک خواهد کرد و در نتیجه میل و وابستگی آنها به اینترنت کاهش خواهد داد .
6-خانواده درمانی : برای مراجعینی که مشکلات زناشوئی یا خانوادگی دارند و در نتیجه زندگی آنها را بطور منفی تحت تاثیر قرار داده است خانواده درمانی میتواند مورد استفاده قرار گیرد :
الف )آموزش دادن به خانواده در زمینه اینکه یک معتاد به اینترنت چگونه می تواند باشد .
ب) کاهش دادن سرزنش کردن دیگران برای رفتار اعتیادی مراجع
ج) بهتر است ارتباطات شفاف بین اعضای خانواده برای شناخت و از بین عواملی که باعث شده است فرد برای جبران آنها به اینترنت پناه ببرد و ارضای روانی بدست آورد .
د) تشویق کردن اعضای خانواده برای کمک در بهبودی رفتار مراجع با فراهم کردن سرگرمی های جدید ، مسافرت های طولانی و گوش کردن به احساسات مراجع یک حس قوی حمایت خانوادگی مراجع می تواند در بهبودی او تاثیر چشمگیری داشته باشد .
