سبک زندگی و تفریح و سرگرمی

از واژه سبك زندگي براي توصيف شرايط زندگي انسان استفاده مي شود و مجموعه اي از طرز تلقي ها، ارزش ها، شيوه هاي رفتار، حالت ها و سليقه ها در هر چيزي را در برمي گيرد. يكي از موضوعات كه در يك زندگي ديني بايد به آن توجه جدي شود تفریح و سرگرمی است. ما در اين زمينه دچار ضعف هستيم و نتوانسته ايم الگوي مناسبي از شادي و تفريح را بخصوص براي نسل جوان خود طراحي كنيم. تفریح و سرگرمی در گذشته به مفهوم مهمان‌نوازی و مهربانی در مورد میهمان‌ها بوده است. بعدها تفریح و سرگرمی با ماهیت جوامع گره خورد و معنای متفاوتی پیدا کرد. در این بین سؤال اصلی این است که تفریح چه نیازهایی را پاسخ می دهد؟ و چه کارکردهایی دارد؟ اگر تفریح نباشد چه می شود؟ هر مرحله از زندگي و هر رده سني تفريح خاص خود را مي طلبد و با توجه به اينكه خصلت انسان ها همواره زياده خواهي و برتري خواهي است بايد بتوان خواسته هاي جوانان و نوجوانان را مديريت كرد و تفريحات سالم متناسب با گروه سني شان را به آنان معرفي كرد داشتن تفریحات سالم از نیاز های یک خانواده و جامعه سالم است.

مفهوم شناسی تفریحات سالم
هر تفریحی که به حرام خدا نینجامد تفریح سالم است و اصلاً لزومی ندارد که بابت آن هزینه‌های سنگین پرداخت شود. سبک زندگی به آداب، مهارت‌ها و فرهنگ زندگی باز می‌گردد. انسان‌ها آن گونه که می‌اندیشند و اعتقاد دارند رفتار می‌کنند و سبک زندگی همان روش هایی است که برای رسیدن به اهدافمان در زندگی اتخاذ می‌کنیم، بنابراین برای داشتن سبک زندگی اسلامی – ایرانی باید ابتدا اعتقادات و مبانی فکری‌مان را بر اساس اندیشه‌ها و آراء اسلامی بنا کنیم آن زمان است که همه‌ رفتارهای ما اسلامی می‌شود. رفتن به محیط‌هایی همچون جنگل، پارک، نمایشگاه‌ها، موزه‌ها، شرکت در گردهمایی‌های فامیلی و گروه‌های همسالان، رفتن به سینما، تئاتر و گردهمایی‌های دانشجویی از انواع تفریحات سالم است که هزینه کمی دارد، ولی باید برای انجام آنها برنامه ریزی‌ و زمان بندی مناسب صورت پذیرد. امکانات تفریحی در جامعه‌ ما محدود است و باید افزایش امکانات تفریحی در دستور کار نهادهای مسئول و متولی این امر قرار گیرد. کالبد فردی یا جمعی که از تفریح محروم شود؛ یعنی تنها وادار به کار کردن و استراحت‌ها و انجام ضرورت‌های بیولوژیک بدنی شود، کالبدی که نتواند آزادی را در قالب‌های ذهنی و رفتاری تجربه کند، در زیر فشاری قرار می‌گیرد که هر چند ممکن است در کوتاه مدت آن را با ابزارهای الزام و کنترل اجتماعی حفظ کرد اما در میان مدت و دراز مدت نوعی انرژی منفی در خود ذخیره کرده و در لحظه‌ای بی‌شک منفجر خواهد شد.

سبک زندگی و  ویژگی های تفریح و سرگرمی سالم
انسان به صورت فطری همان طور که به غذا، خواب، نظافت، استراحت و نوشیدنی نیاز دارد نیازمند به تفریح و سرگرمی سالم نیز هست؛ هیچ‌کس نمی‌تواند این نیاز فطری و طبیعی انسان را انکار نماید. نوع تفریحات ما به عنوان یک رفتار فرهنگی برگرفته از فرهنگ ماست. لذا با توجه به اینکه فرهنگ دینی ما بر تفریحات سالم به لحاظ روحی و جسمی تاکید فراوان دارد باید مجموعه ای از تفریحات و سرگرمی های نشاط آور و سالم را طراحی و به جامعه معرفی نماییم. اسلام دین نشاط و شادابی است و همه انسان ها را به بهره مندی از لذایذ حلال دنیایی توصیه می کند. اسلام با شادی انسانها هیچ مشکلی ندارد اما برای حفظ سلامت و کرامت انسانها و جامعه قیودی را برای آن در نظر گرفته است که هرگز به معنای مخالفت با شادی نیست. لزوم داشتن تفریحات سالم در روایات بسیاری آمده است از جمله حضرت علی(ع) می‌فرماید: مؤمن را سه وقت است؛

اول؛ وقتی که در آن با پروردگار خود راز و نیاز می‌کند؛
دوم؛ وقتی که به حساب نفس خود می‌سد؛
و سوم؛ وقتی که به لذت حلال و خوش می‌گذراند.

بر این اساس سبک زندگی ما باید به گونه ای  باشد که اولاً تفریح و سرگرمی در آن به خوبی تعریف گردیده باشد. و ثانیاً این تفریح و سرگرمی بر اساس آموزه های دینی و فرهنگی ما دارای ویژگی های زیر باشد:

در سبک زندگی اسلامی ایرانی چه چیزهایی تفریح نیستند؟
هرگونه عمل اعتیاد گونه ای که وقت و زمان انسان را گرفته، او را از یاد خدا غافل نماید، وابستگی ایجاد کند، عقلانیت را کاهش دهد و تنش ها و تیک های عصبی بوجود آورد از دایره تفریحات سالم خارج می باشد. بر این اساس مواردی که در برخی گروه های اجتماعی و سنی به عنوان تفریح مطرح می گردند ولی در سبک زندگی اسلامی ایرانی مورد پذیرش نیست عبارتند از:

سخن پایانی
تفریحات نقش موثری در شادابی جامعه دارند و وجود آن در رده های مختلف جامعه به نشاط اجتماعی منجر خواهد شد. داشتن تفریحات سالم از نیاز های یک خانواده و جامعه سالم است. نوع تفریحات ما به عنوان یک رفتار فرهنگی برگرفته از فرهنگ ماست.لذا با توجه به اینکه فرهنگ دینی ما بر تفریحات سالم به لحاظ روحی و جسمی تاکید فراوان دارد باید مجموعه ای از تفریحات سالم را طراحی و به جامعه معرفی نماییم. اسلام دین نشاط و شادابی است و همه انسانها را به بهره مندی از لذایذ حلال دنیایی توصیه می کند.اسلام با شادی انسانها هیچ مشکلی ندارد اما برای حفظ سلامت و کرامت انسانها و جامعه قیودی را برای آن در نظر گرفته است که هرگز به معنای مخالفت با شادی نیست.
یکی از مشکلاتی که جامعه ما امروز با آن روبه رو است خلاء فرهنگی در خصوص چگونگی ابراز شادی و انجام تفریحات سالم است. ارائه تفریحات و سرگرمی های سالم هر چند نیازمند الگوبرداری است اما با تقلید هم ممکن نیست. در راستای الگوی تفریح سالم باید به مشترکات تفریحی تمام جوامع توجه کنیم؛ زیرا شاد زیستن در تمام جوامع امر پسندیده‌ای است. امانمی توانیم از دیگران یا کشورهای همسایه و کشورهای شرقی و غربی تقلید کنیم؛ بلکه باید بر اساس سنتهای جامعه خود روش درست تفریح و سرگرمی را با توجه به فرهنگ ایرانی- اسلامی خود بازسازی نماییم. برای تعریف یک الگوی مناسب و سالم برای تفریح و سرگرمی نیازمند همکاری همه دستگاه‌های اجرایی هستیم چرا که تفریحات سالم همانند قطعات پازلی هستند که باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا هدف اصلی تشکیل شود. همه مسئولین و متولیان فرهنگی کشور وظیفه دارند متناسب با سبک زندگی اسلامی الگوی تفریح و شادی سالم را به جامعه معرفی نمایند.