شيعه های واقعي مکتب جعفری

نگاهی كوتاه به زندگي امام صادق(ع): “شما گمان می کنید که ما به هر کس که دلمان بخواهد می توانیم امامت را واگذار کنیم؟! به خدا سوگند این چنین نیست؛ بلكه امر امامت عهد و فرمانی است از جانب خدا و رسولش برای افرادی مشخص که یکی پس از دیگری این امر را بر عهده می گیرند تا رسد به صاحبش (یعنی امام دوازدهم)”. اين كلام رئيس مذهب شيعه امام صادق(ع) است. شيخ الائمه(ع) در هفدهم ربیع الاوّل سال 83 هجرى قمرى در مدینه ديده به جهان گشودند. پدر گرامى آن حضرت، امام پنجم شيعيان حضرت محمّد باقر(ع) و مادر بزرگوارشان امّ فروه، دختر قاسم بن محمّد بن ابی بکر می باشد. نام شریف ايشان جعفر و لقب مشهورشان صادق و کنیه حضرت ابوعبداللّه می باشد. مصادف با اواخر حكومت امويان و اوايل حكومت عباسيان يعني در سال يكصد و چهارده هجري قمري به امامت رسيدند كه اين ايام مصادف با زعامت خلفاي اموي به نام هاي؛ هشام بن عبد الملک، ولید بن یزید، یزید بن ولید، ابراهیم بن ولید و مروان حمار و همچنين خلفاي عباسي به نام هاي عبد الله سفاح و منصور دوانیقی بود. ايشان در سال 148 و در سن 65 سالگي به دست منصور به شهادت رسيدند و در جوار مضجع منور جد بزرگوارشان در شهر مدينه و قبرستان بقيع به خاك سپرده شدند.

شيعه جعفري كيست؟
شیعه های واقعی بر اساس آموزه های قرآن و عترت باید در رفتار و کردار خویش رنگ و بوی امامان معصوم (ع) را دارا باشند؛ به گونه ای که هر کس آنها را مشاهده کند رفتارشان را منطبق با آن آموزه ها بداند. قدر مسلم این که جامعه امروزی شیعی با خواسته امامان (و آنچه از اوصاف شیعیان در کلام آن بزرگواران بویژه رئیس مکتب جعفری آمده است) فاصله زیادی دارد. براین اساس و برمبنای فرمایشات امام صادق(ع) شیعیان واقعی از خصوصیاتی به شرح زیر برخوردارند:
تقوا و نیکی: امام می فرمایند: “شیعه ما اهل هدایت و اهل تقواو اهل نیکی و اهل ایمان و اهل پیروزی و موفقیت اند” (الکافی، ج2)
حفظ نماز و اسرار و همدردی با برادران: امام در حدیثی می فرمایند:”شیعیان ما را در سه(وقت) امتحان کنید؛ در وقت نماز که چگونه بر آن محافظت می کنند، در نزد اسرار آنها که چگونه آن را از دشمنان ما حفظ می کنند و در نزد اموالشان که چگونه با آن با برادران خویش همدردی می کنند”( بحار الانوار، ج 83)
امانتداری، خوش اخلاقی با مردم و صداقت: امام ششم می فرمایند: ” هر گاه کسی از شما در دینش ورع داشته باشد و راست بگوید و امانت را رد کند و اخلاقش را با مردم نیکو گرداند، مردم می گویند: این «جعفری مذهب» است و این مرا شادمان می سازد “(وسائل الشیعة)
عفت دامن و شکم: امام صادق(ع) فرمود: «همانا شیعه علی کسی است که عفت شکم و دامن دارد، تلاشش زیاد، و عملش برای خدا باشد، و امید ثواب از او داشته باشد و از عقابش بترسد. پس اگر چنین افرادی را دیدی آنها شیعیان جعفر (امام صادق ع) می باشند.»
بذل و بخشش و پرهیز از طمع: امام ششم می فرماید: ” به راستی شیعیان ما با ویژگی هایی شناخته می شوند: با بذل و بخشش به برادران و با گزاردن پنجاه رکعت نماز [واجب و مستحب] در شبانه روز؛ شیعیان ما چون سگ زوزه نمی کشند و چون کلاغ طمع کار نباشند، با دشمن ما همجوار [و همراه] نشوند، درخواست کمک از کسی که کینه ما را در دل دارد نکنند، گرچه از گرسنگی بمیرند” (تحف العقول، ص540)
 
آموزه های اجتماعی مکتب امام صادق(ع)
در زمان امام صادق(ع) براثر کشمکش های بنی عباس برای برانداختن حکومت بنی امیه، فضای مناسبی فراهم گردید تا ایشان بزرگ ترین دانشگاه اسلامی را پایه ریزی نمایند. رهنمودهای خردمندانه ی امام ششم در زمینه های فردی و اجتماعی سند افتخار تاریخ شیعه می باشد. ایشان توسط شاگردانشان آموزه های فردی، اخلاقی، اجتماعی فراوانی را به مسلمان ها ارائه فرمودند. برخی از مهمترین آموزه های اجتماعی در مکتب امام صادق(ع) عبارتند از:
معاشرت جمیله در خانواده: امام صادق(ع) برای معاشرت جمیله در خانواده می فرمایند: «مرد در اداره خانه و خانواده اش باید خود را به سه خصلت بیاراید گرچه این خصال در سرشت او نباشد: رفتارخوش، گشاده دستی به اندازه و غیرتی همراه با خویشتنداری». در نگاه امام صادق(ع) زن، وزیر مرد است، کمک کار و مشاور خانواده و متقابلاً نسبت به مرد وظایفی دارد که اگر آن را به درستی انجام دهد، مرد در انجام مسئولیت های خود موفق و زندگی به کام هر دو شیرین می شود.« زن نیز در روابط خود با همسرش از سه ویژگی بی نیاز نیست»پاکی(عفاف) و پاکیزگی، پاسداری از دارایی خانواده و ابراز عشق به همسر»
تدبّر در قرآن و پیروی از اخلاق حسنه: در منظر رئیس مذهب « قرآن جایگاه نور هدایت و چراغ شب های تار است. پس شخص تیزبین باید در آن دقّت کند و برای بهره مندی از پرتوش نظر خویش را بگشاید» همچنین در نگاه امام ششم نیاز به اخلاق حسنه یک نیاز انسانی است و به جامعه خاصّی اختصاص ندارد. چنان که امام می فرمایند: «حسن خلق یافت نمی شود مگر در وجود دوستان و برگزیدگان خداوند و آن چه در حقیقت خلق نیکوست، جز خداوند متعال کسی نمی داند»
تبلیغ عملی و دانش اندوزی: مؤثرترین روش امامان در عرصه تبلیغ «تبلیغ عملی» بود، یعنی خود، تجسم عالی ارزش های انسانی بودند. امام صادق(ع) در این زمینه می فرماید: « مردم را با عمل خود به نیکی ها دعوت کنید نه با زبان خود»همچنین از منظر امام صادق(ع) علم و دانش نوری است که خداوند به قلب و دل هر کس بخواهد، می تاباند، به همین جهت با عبارات حکیمانه ای شیعیان را به کسب دانش ترغیب می کرد. آن حضرت در معروف ترین کلام خود فرمود: « دوست ندارم جوانی از شما را ببینم مگر این که در یکی از این دو حالت صبح کند: یا عالم و دانشمند باشد و یا متعلّم و آموزنده، پس اگر در هیچ کدام از این دو حالت نبود، کم کاری و کوتاهی کرده و در این صورت عمر خود را ضایع نموده و گناهکار است و نتیجه آن عذاب الهی خواهد بود.»
رعایت اعتدال و استفاده از فرصت ها: رعایت اعتدال و میانه روی در مخارج و درآمدهای زندگی موجب آسایش و رفاه خواهد بود. امام صادق(ع) می فرماید: « اسراف موجب فقر و میانه روی سبب توانایی است» همچنین در کلام امام داریم: «هر کس فرصتی را به دست آورد و با این حال منتظر فرصت بهتری باشد، روزگار آن فرصت به دست آمده را از دستش خواهد گرفت، زیرا عادت روزگار سلب فرصت ها و رسم زمانه از بین بردن موقعیت هاست.»
تربیت نسل جوان: در تربیت اسلامی هدایت و تربیت نسل جوان اهمیت ویژه ای دارد. شیوه رفتاری امام صادق(ع) با جوانان و دستورالعمل های آن حضرت برای جوانان و نحوه برخورد با آنان بهترین راهکار برای حل مشکلات و معضلات این قشر است.آن حضرت می فرماید: « بر تو باد تربیت نوجوان، زیرا آنان زودتر از دیگران خوبی ها را می پذیرند»
تشویق به تفکّر: آن حضرت در سیره خود برای تفکّر ارزش والایی قایل بود و زیباترین سخنان را درباره ارزش تعقّل و تفکّر در مسائل دینی بیان فرموده اند. ایشان در این زمینه می فرماید: «کسی که در دین خدا اندیشه نکند، امید خیری در او نیست. اگر یکی از دوستان ما در دین خود تفقّه نکند و به مسائل و احکام آن آشنا نباشد، به دیگران (مخالفین ما) محتاج می شود و هرگاه به آن ها نیاز پیدا کرد، آنان او را در خط انحراف و گمراهی قرار می دهند در حالی که خودش نمی داند.»
سخن پایانی
مسلماً داعيه داران شیعه بودن و ولایت مداری ائمه معصومين(ع) زياد، لكن شیعه هاي واقعی، ولايت مدار و عامل به دستورهاي امام كم هستند. گذر سال ها و فاصله افتادن بین شیعه ها و زمان حضور امام معصوم(ع) و همچنين تهاجم فرهنگ غربي و سایر فرهنگ های طاغوتی به جامعه شیعیان و علاوه براین راه یافتن برخی انحراف ها، خرافه ها و بدعت ها باعث شده است که در رفتار و فرهنگ شیعیان تحولاتی نامطلوب به وجود آید. که در رفتار و گفتار برخی از مدعیان شیعی تردید ایجاد کرده است. بر این اساس رئیس مذهب با مشخص نمودن برخی نشانه ها شیعه های راستین را از مدعیان جدا می سازند. در المحجّة البیضاء(ج4، ص356) به نقل از امام صادق(ع) آمده است: «شیعه سه دسته اند؛ گروهی به وسیله ما زینت می یابند [و ما را وسیله عزت و آبروی خویش قرار می دهند] و گروهی به وسیله ما می خورند [و ما را وسیله درآمد زندگی دنیایی خویش قرار می دهند] و گروهی از ما و به سوی ما هستند، با امنیّت ما آرامش می یابند و با ترس ما ترسانند، بذر (های کاشته شده اسرار را) پخش نمی کنند و در برابر جفاکاران خودنمایی ندارند، اگر پنهان باشند کسی سراغ آنها را نمی گیرد و اگر آشکار باشند به آنها اعتنا نمی شود ]یعنی شهرت گریز و بی نام و نشانند[ آنها چراغ های هدایتند.»

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *