مقدمات مدیریت آموزشی(ویراست پنجم): خلاصه كتاب: ناشر:روان- نوبت چاپ سی و یکم- شمارگان:5000 جلد – لیتوگرافی چاپ و صحافی:طیف نگار- تاریخ نشر:زمستان1385- متخلص کننده:مهدی ملاک- سازمان و مدیریت: سازمان هنگامی پدید میاید که عده ای از افراد هدف مشترکی داشته باشند بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند مایل باشند که برای نیل به ان هدف همکاری نمایند.
تعریف سازمان
سازمان عبارت است از هماهنگی معقول عده ای از افراد که از طریق تقسیم وظایف و برقراری روابط منظم و منطقی برای تحقق هدف مشترکی بطور پیوسته فعالیت می کنند
نظام همکاری میان افراد در صورتی که به اقتضای شرایط زندگی اجتماعی و بطور خودجوش پدید اید سازمان اجتماعی و در صورتی که از روی قصد و هدف آگاهانه به وجود اید سازمان رسمی نامیده می شود
خصوصیات مشترک سازمان ها
1_سازمان ها هدف دارند یعنی برای دستیابی به مقاصد معینی به وجود میایند
2_سازمان ها از ترکیب اجتماعی افرادی که به صورت گروهی همکاری می کنند تشکیل میشود
3_سازمان ها بطور پیوسته و مستمر عمل میکنند
4_سازمان ها فعالیت های خود را از راه تفکیک وظایف و از روی برنامه و با استفاده از منابع مالی و مادی و دانش و فن و ابزار انجام می دهند
5_سازمان ها بعنوان واحد های یکپارچه فعالیت های منظم و ساختمند و کار خود را بطور عقلانی و منطقی هماهنگ و هدایت میکنند
تعریف مدیریت
مدیریت فن و هنری قدیمی است در گذشته های دور عمدتا به وسیله سلاطین وزیران روحانیون و فرماندهان نظامی و در گذشته های نزدیک توسط مدیران تجاری و دولتی بکار می آمد
مدیریت از دیدگاه بزرگان علم مدیریت
مدیریت عبارتست از:
1_هنر انجام دادن کار به وسیله دیگران(فالت1924)
2_فراگرد هماهنگ سازی فعالیت های فردی و گروهی برای تحقق هدف های گروهی (دانلی و همکاران1971)
3_ایجاد محیطی موثر برای افرادی که در گروه های رسمی سازمانی فعالیت می کنند(کونتز و اودانل1972)
4_کار کردن با و به وسیله افراد و گروه ها برای تحقق هدف های سازمانی(هرسی و بلانچارد 1972)
5_هماهنگ سازی منابع انسانی و مادی در جهت تحقق هدف ها(کاست و رزنزویگ1974)
6_فراگرد تصمیم گیری و برنامه ریزی و سازمان دهی و رهبری و کنترل منابع انسانی مالی و مادی و اطلاعاتی سازمان بمنظور تحقق اثر بخش و کارامد هدف های ان(گریفین 1987)
کارکردهای مدیریت
کارکرد های مدیریت به صورت های متفاوتی طبقه بندی شده اند.این تفاوت ها معمولا ناشی از میزان اهمیت کارکرد های در نزد صاحب نظران است یا غالبا ناشی از اصطلاحات مختلفی است که برای توصیف آنها بکار برده میشود
نخستین بار هنری فایول مدیریت را به کار کرد های پنجگانه زیر تفکیک و تعریف کرد:
1_برنامه ریزی:یعنی پیش نگری و تدارکات وسایل برای عملیات آینده
2_سازمان دهی:یعنی ترکیب و تخصیص افراد و منابع دیگر بمنظور انجام دادن کار
3_فرماندهی:یعنی هدایت و جهت دهی افراد در انجام دادن کار
4_هماهنگی:یعنی وحدت و یگانگی بخشیدن به همه کوشش ها و فعالیت ها
5_کنترل(نظارت):یعنی رسیدگی به اینکه آیا کلیه امور و فعالیت ها مطابق با مقررات و دستورات صورت میگیرند یا نه.
در کتابهای درسی غالبا از اصطلاح ساختگی ((p o s d c o r bبرای معرفی وظایف مدیریت استفاده میشود0این اصطلاح از ترکیب سر کلمه1_ planning برنامه ریزی2_organizing سازمان دهی 3_commanding فرماندهی 4_coordinating هماهنگی 5_controlling کنترل(نظارت) 6_ staffingکارگزینی 7_reporting گزارش دهی(ارتباط) 8_budgetting بودجه بندی به زبان انگلیسی ساخته شده است0
امروزه در اغلب کتابهای درسی کاکردهای مدیریت به 1_برنامه ریزی 2_سازمان دهی3_هدایت ) رهبری (leading5_کنترل(نظارت) تفکیک میشود0
فصل دوم: تصمیم گیری و برنامه ریزی
تصمیم گیری:تصمیم گیری فراگرد گزینش شیوه عمل خاصی برای حل یک مشکل بزرگ است (استونر1982).تصمیم گیریهای سازمانی را به دو گروه میتوان طبقه بندی کرد.
تصمیم گیری های معمول(با برنامه)مثلا تصمیم گیری برای تعیین حقوق کارمند جدید.
تصمیمات غیر معمول (بی برنامه)با مسایل و مشکلات جدید و غیر عادی سر و کار دارند.ملاک غیر معمول بودن تصمیم تکراری نبودن و فقدان رویه های معین برای اتخاذ ان است.بسیاری از وظایف مدیریت مثل برنامه ریزی و بودجه بندی مستلزم تصمیم گیری غیر معمول است.
مراحل تصمیم گیری:
1_تعریف و تشخیص مسئله یا مشکل
2_دست یابی به راه حل های فرضی
3_ارزشیابی راه حل هایی و گزینش راه حل یا شیوه عمل مناسب
4_اجرای تصمیم و باز نگری
برنامه ریزی
برنامه ریزی فراگرد تصمیم گیری درباره کار و فعالیت در آینده است به بیان دیگر برنامه ریزی عبارتست از فراگرد تعیین و تعریف هدف ها و تدارک اقدامات و وسایلی است که تحقق هدف ها را میسر میسازد.
برنامه ریزی شامل مراحل زیر است:
1_هدف گذاری:تعیین هدف ها و اولویت آنها
2_پیش نگری:بررسی و پیش بینی منابع و امکانات لازم برای تحقق هدف ها
3_بودجه بندی:تشخیص فعالیت ها و اقداماتی که با استفاده از منابع و امکانات صورت خواهد گرفت(تبدیل امکانات به اقدامات عملی دقیق)
4_تعیین خط و مشی ها:روش ها و ملاک های عملیات
هدف گذاری
هدف نتیجه مطلوبی است که رفتار در جهت ان هدایت میشود0
عبارتها و اظهار اتی که چیستی هدف ها را بیان می کنند هدفهای لفظی نامیده میشود
عبارتها و اظهاراتی که چیستی هدفها را بیان میکند را هدفهای لفظی نامیده میشوند0
نتایجی که رفتار عملا در جهت آنها هدایت میشود هدفهای واقعی را تشکیل میدهند0
تعیین هدفها و تحقق آنها تابع شرایطی و ظوابطی است
1_هدفها باید سنجش پذیر باشند0
2_هدفها باید تحقق پذیر باشند0
3_هدفها باید پذیرفتنی باشند0
4_هدفها باید همخوانی و توافق داشته باشند0
پیش نگری
تعریف پیش نگری پیش نگری عبارت از فراگرد استفاده از اطلاعات گذشته و حال برای تخمین شرایط و رویدادهای آینده
