این روزها «هوا بس ناجوانمردانه سرد است» و اکثر شهرهای کشور دمای زیر صفر را تجربه می کنند. قاعدتاً زمانی که دمای هوا تا این اندازه سرد می شود مصرف گاز تا حد قابل توجهی افزایش می یابد. این کاهش شدید دما و افزایش بی رویه مصرف گاز تا حدی است که در چند شب گذشته مصرف گاز در بخش خانگی به 517 میلیون متر مکعب رسید که در واقع نوعی رکورد شکنی در این زمینه محسوب می شود. همزمان با این اتفاق در روزهای سرد زمستان، شرکت ملی گاز ایران نسبت به افت فشار و قطع گاز در برخی از شهرهای کشور هشدار داد. از این رو باید به مشترکین این موضوع را تأکید کرد که امروز وقت مسابقه در مصرف و ثبت رکوردهای جدید نیست بلکه با چند روش ساده می‌توان گاز را به نقاط دیگر کشور رساند. اگر چه برخی از مشترکین و همچنین مسئولان، کمبود گاز در کشور را به عدم تدبیر مسئولان فعلی و یا قبلی نسبت می دهند اما به نظر می رسد در شرایط فعلی که کشور نیازمند صرفه جویی همگانی است تا از این شرایط بحرانی گذر نماید بهتراست این صحبت ها بماند برای بعد که در فرصتی مناسب می توان بحث مفصلی در این زمینه ارائه کرد که چرا در چنین روزهایی کشور ما با این همه ذخایر می بایست با کمبود گاز مواجه گردد؟!
اما روی دیگر موضوع بحث دنباله دار فرهنگ مصرف در کشور است. اين واقعيت كه چرا علي رغم آموزه هاي ديني ما مسلمانان، مقوله ي مصرف صحيح و مناسب در كشور همواره مورد بي مهري قرار گرفته، سئوالي است كه در مقام پاسخ دهنده نمي توان توجيه مناسبي براي آن بيان نمود. ليكن مسلماً اين موضوعِ تلخ و آزار دهنده، نسل هاي بعدي ما را در پاسخگويي به نيازهاي طبيعي خود دچار مشكل مي نمايد. ركورد داري كشور ما -به نسبت جمعيت- در بسياري از زمينه هاي مصرفي از قبيل؛ انرژي، غذا، دارو، آب و… دلايل كافي فراهم مي آورد كه چگونگي مصرف و الگوهاي آن در جامعه مورد بازنگري قرار گيرد.
افزایش چشمگیر سهم گاز در سبد انرژی و روند صعودی آن در بخش‌های مختلف مصرف از جمله بخش صنعتی، تجاری، خانگی و نیروگاهی از یکسو و پایان پذیر بودن ذخایر گازی از سوی دیگر، ضرورت مصرف بهینه گاز را در تمام بخش‌های مصرف‌کننده بیش از پیش نشان می دهد. بخش خانگی با داشتن سهمی بالغ بر ۳۶ درصد از کل مصرف گاز به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده به‌شمار می‌آید. بنابراین تلاش برای رعایت الگوی مصرف گاز در بخش خانگی از اولویت بیشتری برخوردار است. با عنایت به اینکه عمده مصرف در این بخش صرف ایجاد گرمایش در ماه‌های سرد سال می‌شود، لذا ارائه راهکارهای عملی و متناسب با شرایط فعلی جهت بهینه نمودن مصرف گاز در بخش خانگی می‌تواند گام موثری در جلوگیری از هدر رفتن این نعمت خدادادی و ثروت عمومی باشد. علاوه بر ایجاد گرمایش، از گاز طبیعی به منظور تامین آب‌گرم و پخت‌وپز نیز در بخش خانگی استفاده می‌گردد. پس استفاده بهینه از گاز در ماه‌های غیرسرد سال نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
بررسی رفتار مصرفی خانوارها طی سال‌های اخیر حاکی از آن است که متوسط مصرف هر خانوار ایرانی در مقایسه با کشورهای مصرف‌کننده گاز که حتی دارای سرمای شدیدتری نیز هستند در سطح بالاتری قرار دارد و حتی سرانه مصرف هر خانوار در استان‌های معتدل از استان‌های سردسیر بالاتر است. همه موارد مذکور حاکی از فرهنگ غلط مصرف گاز طبیعی است. لذا باید با بهره گیری از راهکارهای مناسب فرهنگی الگوی مصرف انرژی و خصوصاً گاز درکشور اصلاح گردد.
به قلم مهدی یاراحمدی خراسانی
