اسلام را زنده نگاه دارد. سبط نبی گرامی اسلام مصداق ثقلین، قرآن ناطق و همان عترت پیامبر است که «خونش خون های همه ملت های اسلامی را به جوش می آورد». انقلاب حسینی خواست خداست و در تحقق خواست خدا هیچ شک و شبه ای وجود ندارد. بر همین اساس نه یزدیان توانستند نام حسین و ارزش های حسینی را در کربلا محاصره و محدود نمایند و نه دیگر طاغوتیان زمان می توانند کاروان سید الشهدا و عَلَم مبارزه با ظلم و ستم را در عاشورای ۶۱ هجری دفن نمایند. همان خدایی که می خواهد بندة برگزیدة خود را کشته و خانواده اش را اسیر ببیند می خواهد نام او و گسترة عزاداری اش آنچنان جاویدان و فراگیر باشد که حتی «در بارگاه قدس که جای ملال نیست، سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است». در کشور ما نیز با فرارسیدن محرم و صفر مردم برای برپایی مجالس عزاداری امام مظلوم و یاران فداکارش سر از پانمی شناسند. اما این مراسم همواره در معرض آسیب هایی قرار دارد که می بایست برای حفظ شأن آن در جهت شناسایی و کاهش این آسیب ها اقدام نمود. بر این اساس آسیب شناسی مراسم عزاداری امام حسین از دو منظر ظاهری و محتوایی مطرح می گردد:
الف: آسیب های ظاهری: برخی از مهمترین آسیب های که شکل و قالب عزاداری ها را تهدید می نماید عبارتند از:
1- عدم توجه به شعور و آگاهی و اکتفا به شور و هیجان: ماندگاری شور و هیجان در مجالس عزاداری در صورتی تضمین می گردد که مفهوم قیام عاشورا که با فطرت ظلم ستیز آدمی همخوانی دارد در دایرة شعور و آگاهی آحاد جامعه خصوصاً جوانان تبیین گردد. هرچند شور و هیجان حاصل از سینه زنی ها و زنجیرزنی ها قابل توجه و در جای خود ارزشمند است اما باید بدین نکته توجه شود که رسیدن به معنای واقعی قیام حسینی و شعور حاصل از آن اهمیت بیشتری دارد. لذا باید با پرهیز از اکتفای صرف به مداحی در مجالس عزاداری خطبای آشنا به ابعاد مختلف اسلامی نسبت به تبیین قیام عاشورا به شیوه ای که برای مردم گیرا و قابل درک باشد اقدام نمایند.
2- استفاده از موسیقی های لهوی: استفاده از موسیقی هایی با آهنگ های لهوی و حرام و یا حتی موسیقی هایی که بیشتر حالت طرب و شادمانی دارند با روح مجالس عزاداری امام حسین(ع) منافات دارد. متأسفانه بعضاً مشاهده می شود برخي مداحان ترانه هاي لس آنجلسي امروز را گوش مي دهند و برای آن آهنگ محتوایی جهت عرضه در مجلس عزای حسینی تهیه می نمایند. که این امر بدون شک ناپسند وهتک حرمت مجالس عزاداری است.
3- برخورد کاسبکارانه با مجالس عزاداری: یکی دیگر از آسیب های شکلی عزاداری ها برخورد کاسبکارانه با مجالس سوگواری امام معصوم می باشد. متأسفانه عده ای با معارف، مدایح و مراثی اهل بیت(ع) همانند کالا برخورد کرده و بدان نگاه کاسبکارانه دارند. البته قاعدتاً حساب این دسته از افراد با آنانی که تنها برای خدا در این راه تلاش می کنند و مردم از سر ارادت به خاندان عصمت و طهارت به آنها هدیه می دهند جداست.
ب: آسیب های محتوایی: این آسیب ها که محتوای مجالس عزاداری را تهدید می نماید عبارتند از:
1- دروغ گویی و طرح مسائل غلوآمیز: متأسفانه عده ای برای مقدس جلوه دادن خود با طرح مسائل غلوآمیز در عزاداری ها موجب وهن باورهای مردم می گردند. این در حالیست که قیام سرخ حسینی حقیقتی ماندگار است که نیاز به غلو ندارد. بی شک غلو کردن در عزاداری ها سبب تخریب چهرة منطقی شیعه آن می گردد. همچنین علاوه بر غلو کردن دروغ گویی نیز از دیگر آفت ها در این مجالس است. متأسفانه بعضاً مشاهده می شود که برخی از افراد مطالبی در رابطه با سالار شهيدان می گویند که تنها حاصل ذهن آنهاست، با عقل منافات دارد و دروغ بودنش آشکار است.
2- بیان تعابیر ذلت آمیز: ساحت مقدس اهل بیت(ع) از هرگونه ذلت و خواری به دور است. بدون شک یکی از دستاوردهای مهم قیام حسینی برای آزادگان طول تاریخ تحقق شعار«هيهات منا الذلة»است. امام معصوم خود نماد عزت است تن به ذلت نمی دهد و به بازماندگان خویش هم بر حفظ عزت تأکید می نماید. پس طرح عناوین ذلت آميز و تعابیری همچون بیمار خواندن امام سجاد(ع) و یا مضطر خواندن زینب کبری(س) از آسیب های جدی در این راستا می باشد.
3- پادشاه انگاری اهل بیت و بیان مطالب موهن: یکی از آسیب هایی که مجالس عزاداری را تهدید می کند بیان مطالبی است که در شأن دربار پادشاهان طاغوتی است نه امام معصوم(ع). مثلاً عده ای به ظاهر برای عرض ارادت در عزاداری می گویند؛ «من سگ کوي زينبم» یا مطالب تحقیرآمیز و موهن دیگری از این جنس. مسلماً تواضع و محبت به اهل بیت پیامبر بسیار پسندیده است اما به طور حتم این امر با ذلیل کردن خویش منافات دارد. چرا که اهل بیت از پیروان خود می خواهند پیرو آن ها و مومن و صالح باشند نه ذلیل و فرومایه.
4- اکتفا به طرح جنبة ملکوتی سیمای معصومین: معصومین(ع) دو جنبه دارند؛ یکی جنبه ملکوتی که براین اساس معصوم اند، ولایت تکوینی و علم غیب و سایر مواردی از این دست دارند و دیگر جنبة زمینی که الگوی زندگی و به تعبیر قرآن بشری هستند مثل سایر انسان ها:«قل انما انا بشر مثلکم». متأسفانه در حالی که باید در مجالس عزاداری به هر دوبعد توجه شود بسیاری تنها به جنبة ملکوتی پرداخته و از ذکر خصایص رفتاری آنها همچون مهربانی، زهد، کمک به مردم و … سخنی نمی گویند.
5- طرح معارف اهل بیت بر مبنای خواب و مکاشفه: برخی افراد در مجالس عزاداری، معارف اهل بیت را تنها در قالب خواب و مکاشفه مطرح می کنند. خواب و مکاشفه براي خود بيننده حجت نيست تا چه رسد به ديگران. به بیان دیگر هرچند ممکن است برخی رویاها صادق باشند ولی قطعاً حجت شرعی نخواهند داشت. طرح مبانی معرفتی اهل بیت بر مبانی سست خواب و مکاشفه که راهی برای اثبات و نفی آن نیست بی شک حربه ای خواهد شد برای شیادان و افرادی که با سواستفاده و دروغ پردازی از این راه به دنبال آسیب رساندن به چهرة واقعی شیعیان هستند.
6- افراط و تفریط در مناسبات فی مابین دین و سیاست: مجالس عزاداری در ارتباط با مسائل سیاسی گاهی دچار افراط و تفریط می شود. قاعدتاً نه آنهایی که می گویند ما تنها می خواهیم گریه کنیم و کاری به سیاست نداریم در مسیر اعتدال و معنای واقعی مجلس عزای امام حسین(ع) هستند و نه آنهایی که مجلس عزاداری را جایی برای میتنیگ ها و تسویه حساب های سیاسی و یا کانون های حزبی می پندارند.
سخن پایانی اینکه در بحث آسیب شناسی مراسم عزاداری سیدالشهدا(ع) معمولاً دو نظریه افراطی و تفریطی وجود دارد؛ اول نظریه افراطی؛ که بیان می دارد به جهت آن که عزاداری امری مقدس است نباید نقد شود بلکه می بایست به مردم اجازه داد به هر صورتی که می خواهند عزاداری نمایند. که قاعدتاً این نظر صحیح نیست. زیرا اگر عزاداری آسیب شناسی و آسیب زدایی نشود در مرور زمان بدعت های غلطی در این عرصه وارد می شود که سبب تحریف می گردد. دوم؛ نظریه تفریطی که طی آن عده ای چنان بی محابا به نقد مجالس عزاداری، مداحان و خطبا می پردازد که ممکن است مردم را از اصل برپایی مجالس دلسرد نماید. باید نقد و آسیب شناسی به گونه ای باشد که با ضمن روشنگری با پرهیز از افراط و تفریط اصل عزاداری وحرمت برپاکنندگان مجالس ذکر مناقب و مصائب اهل بیت را حفظ نماید.
منبع: پایگاه خبری تحلیلی الف
تاریخ انتشار : جمعه ۱۶ مهر ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۳۸
کد مطلب: 399863
http://alef.ir/vdcfv1dmmw6d1ca.igiw.html?399863
