حاشیه نشینی (یا ایجاد پدیده سکونتگاه های غیررسمی) نَفَس شهرها را گرفته و چهره شهر را مکدر ساخته است و پرداختن ناخودآگاه شهرداری های ادوار مختلف در جهت توسعه مراکز برخوردار شهری فاصله نقاط توسعه یافته و رشد نایافته شهری را بیشتر و بیشتر کرده است. همچنین اثرات اجتماعی مخربی که عدم پرداختن به مراکز کم برخوردار شهری داشته و دارد به علاوه آسیبی که به عدالت اجتماعی وارد می سازد شهرداری و شورای اسلامی شهر را بر آن داشته تا به دنبال متوازن و متعادل کردن خدمات در متن و حاشیه شهر باشد تا بدین ترتیب گام بلندی در جهت ایجاد توسعه همه جانبه و تحقق عدالت اجتماعی در گستره ی شهری بردارد. خصوصاً این که در بند ششم چرخش های تحول آفرینِ سند چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت؛ «اقدام بر اساس آمایش و عدالت در تخصیص منابع و فرصت ها به جای عدالت توزیعی» مورد تأکید قرار گرفته است. هر چند تحقق قطعی و کامل این امر بسیار سخت و با مشکلات و مقاومت های فراوانی همراه خواهد بود اما بدون شک تغییر شیب خدمات به سمت حاشیه شهر می تواند ایجاد کننده ی عزم جدی مدیران و تصمیم گیران برای تحقق پیشرفت همه جانبه و متوازن باشد. البته این امر به تنهایی توسط شهرداری محقق نخواهد شد بلکه همه نهادهای دولتی و بخش خصوصی نیز باید در این فرایند نقش آفرینی نمایند. چرا که بسیاری از امور شهر بین نهادی است که با نگاه جزیره ای و بخشی نمی تواند به خوبی مدیریت شود. نکته حائز اهمیت دیگر این که مقوله توسعه متوازن شهری هر چند باید با ملاحظات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و … صورت پذیرد اما باید فرابخشی، همه جانبه، آگاهانه، عالمانه و با پرهیز جدی از نگاه سیاسی انجام پذیرد تا ضمن پیشبرد امور بر اساس «نقشه جامع علمی خدمت رسانی» منافع شهر و شهروندان را عادلانه تضمین و تأمین نماید. آمایش شهری قبل از اینکه به عمل بپردازد، نوعی تفکر، مبانی و معیار تصمیم گیری در امر توسعه مبتنی بر اراده آگاهانه، عالمانه و خردمندانه است که آن را «سیاست آمایش شهری» می‌خوانند امر مهمی که در قالب تغییر شیب خدمت در عمل تعبیر می گردد. بهره گیری از «مدل رشد هوشمند» در فرایند آمایش شهری و ایجاد رشد متوازن خدمت، می‌تواند نتایج چشمگیری به بار آورد. این مدل بر قابلیت دسترسی تاکید می‌کند. یعنی فعالیت‌هایی که مردم مدام با آن سروکار دارند، دردسترس آن‌ها باشد؛ به همین دلیل واحد اصلی برنامه ریزی رشد هوشمند جوامع محلی هستند. امروز تغییر شیب خدمت برای توسعه فراگیر شهری نه یک انتخاب بلکه ضرورتی برای ایجاد برخورداری همه شهروندان از امکانات شهری است.
منبع: روزنامه شهرآرا، 30 شهریور 1401، شماره 3766
