عجب حکایت تلخی است داستان خانواده ای که به روزهای آخر سال و زمان مهلت اجاره شان نزدیک می شوند و هنوز نتوانسته اند سرپناه مناسبی برای سال آینده ی خود پیدا کنند. مرد جوان با همسرش کنار بنگاه املاک ايستاده اند و به اطلاعیه ها و برگه هاي چسبانده شده پشت شیشه ی بنگاه با دقت و وسواس خاصی نگاه مي کنند. همان برگه هايي که روي آن قيمت خانه ها و شرايطشان را نوشته اند. چند لحظه سکوت بينشان حکمفرما مي شود و فقط به هم نگاه مي کنند. زن سرش را به نشانه نااميدي تکان مي دهد و مرد براي اين که باز هم تلاش خود را کرده باشد وارد بنگاه مي شود و به بنگاه دار مي گويد: ببخشيد خانه هاي اجاره اي فقط همان هايي است که پشت پنجره زده ايد؟ بنگاه دار با بي حوصلگي سري تکان مي دهد و می گوید: آری. مرد دوباره مي پرسد: مورد ارزان تر نداريد؟ اين قيمت ها خيلي بالاست. اما بنگاه دار بار ديگر با حالتي تشرآميز مي گويد: «آقا خونه گرون شده دنبال خونه ارزون نگرد!» مرد از بنگاه بيرون مي آيد و به همسرش مي گويد: مگر حقوق من مي تواند جوابگوي پرداخت هزينه هاي سنگين اجاره خانه و رهن آن باشد؟ اين را مي گويد و باز دوباره به گشتن ادامه مي دهند.
اين ماجراي بسياري از خانه به دوش ها و اجاره نشين هاي شهر ما در اين روزهای پایانی سال است. روزهايي که کم کم مهلت قراردادهاي اجاره تمام مي شود و خانواده ها به دنبال خانه جديد مي گردند؛ خانه هايي با قيمت هاي سرسا م آور و نظارتي که بر اين قيمت ها وجود ندارد. هر روز که مي گذرد قيمت اجاره ها افزايش قابل توجهی پيدا مي کند. در این میان هر اتفاقي هرچند هم نامربوط مي تواند بهانه اي براي موجران باشد تا خانه هاي خود را با قيمت هاي بيشتر کرايه دهند؛ دلار گران مي شود، تورم افزايش مي يابد، مسکن مهر چنین و چنان می گردد و… صاحب خانه ها هم سعي مي کنند از قافله عقب نمانده و قيمت خانه هايشان را بالا ببرند. در اين ميان نظارت جدي نيز وجود ندارد. آيين نامه هاي زيادي در اين راستا ابلاغ شده است، اما هيچ نهادي براي نظارت جدي بر قيمت خانه ها پاسخگو نيست و زماني که مستاجر نسبت به قيمت بالاي خانه اجاره اي خود اعتراضي داشته باشد صدايش به گوش کسي نمي رسد و اگر هم به رسد کاری از پیش نمی برد.
قدیم ترها بیشتر مردم اجاره نشینی را به دلیل اینکه هر چند سال یک بار خانواده می توانست خانه ی جدیدی با شرایط دلخواه برای خود هماهنگ کند به خوش نشینی تعبیر می کردند امری که دلیل اصلی آن ثبات بازار مسکن و تورم پائین بود موضوعی که در دو دهه ی اخیر کاملاً برعکس شده و اجاره نشینی برای مردم تبدیل به معضلی پیچیده گردیده است. امروز به راستی دیگر اجاره نشینی خوش نشینی نیست. درست است که کسانی پیدا می شوند که دستشان به دهانشان می‌رسد و می‌توانند اجاره پرداخت کنند، ولی اکثریت اجاره نشین ها مشکلات بسیاری دارند. به عنوان مثال مگر یک کارمند دولت چه قدر حقوق می‌گیرد که بخواهد در کنار خرج و مخارج خانه، زندگی، بچه ها، رفت وآمد و … هزینه اجاره نیز پرداخت نماید.خصوصاً در هشت سال اخیر که روند رو به رشد نرخ مالکیت و افزایش نرخ اجاره نشینی سرعت فزاینده ای پیدا کرده است.
بنا برگزارش بانک مرکزی متوسط شاخص بهای مسکن اجاره ای در ۹ ماه اول سال ۹۳ نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۶.۱ درصد افزایش نشان می دهد. شاخص مذکور در دوازده ماه منتهی به آذرماه ۱۳۹۳ نسبت به دوازده ماه منتهی به آذرماه ۱۳۹۲ معادل ۱۷.۴ درصد افزایش داشته است. آماری که برای مستأجرین واقعاً سرسام آور است.
در طرف دیگر قضیه از آن جايي که گاهي اوقات کميسيون بنگاه ها با توجه به ميزان اجاره بها تعيين مي شود برخي بنگاه داران نیز به منظور افزايش درآمد خود صاحب خانه ها را به افزايش قيمت خانه ها تشويق مي کنند و در اين ميان از آب گل آلود ماهي مي گيرند. اما اگر قيمت کميسيون بنگاه ها با توجه به معيارهايي مانند مکان خانه، مساحت آن و… از سوي نهادهاي ذي ربط به طور ثابت تعيين شود بسياري از مشکلات موجود در اين زمينه حل می گردد. متاسفانه در کنار تمام اين مشکلات و هزينه هاي سنگين جابه جايي اسباب و وسايل، از بين رفتن اثاث خانه هم از ديگر معضلات اجاره نشین هاست. به خصوص براي زوج هاي جوان که در ابتداي زندگي خود هستند اين مسئله بسیار سخت تر است زيرا وسايل نو خانه شان را خيلي زودتر از آن چه فکر مي کردند بايد تعويض کنند. اگر صاحب خانه ها با مستاجران خود کنار بيايند و به جاي اين که فقط به فکر سود خود باشند کمي هم به شرايط دشوار طرف مقابل فکر کنند با توافق بر سر قيمتي مناسب مي توان چند سال در يک خانه اجاره اي زندگي کرد و اين کار علاوه بر اين که مقداري آرامش فکري و زمان براي تلاش و خانه دار شدن را به مستاجر مي دهد صاحب خانه را هم از معضلات ناشي از مستاجران جديد و ناشناخته که گاه باعث بروز مشکلاتي مي شوند رهايي مي بخشد. چه بسیار خانه های خالی که خاک می خورد و در کنارش مردمانی بی خانمان به دنبال سرپناهی می گردند؟ آیا این رسم مسلمانی است؟
خدا وکیلی پیدا کردن خانه ی اجاره ای مناسب از نظر کیفیت و قیمت کار بسیار مشکلی است. باید تمام آگهی روزنامه ها را بخوانی، مشاورین املاک بسیاری را بسیج کنی، تمام خیابان های شهر را گز کنی و محله به محله خانواده ات را به دنبال خودت بکشانی تا شاید خانه ای مناسب پیدا کنی که با جیبت سازگار باشد و حداقل یک سال بتوانی درآن زندگی کنی.
آمارهای اتحادیه مشاوران املاک نشان می دهد در دهه ۹۰ نسبت به دهه های قبل با سیر صعودی اجاره نشینی روبرو بودیم به طوری‌که در دی ماه ۹۳، ۵۲ هزار و ۸۵۴ اجاره نامه به ثبت رسید است و این رقم در دی ماه ۹۲، ۴۵ هزار و ۸۶۴ قرارداد بوده است. لذا در اين اوضاع نابه سامان اقتصادي بايد موجران بيشتر از گذشته رعايت حال مستاجران را بکنند. همچنین دولت موظف است که در این رابطه از نقطه نظرات همه ی افرادی که در این بخش صاحب نظر کارشناسی هستند، استفاده کند تا بتواند با استفاده از مبانی قانونی، کنترل مناسبی را بر روی قیمت اجاره مسکن اعمال نماید.
منبع: روزنامه رسالت مورخ دوشنبه 25 اسفند ماه 1393 شماره 8344
