در این مطالعه مذاکراتی پیمایشی و نیمه ساخت یافته برای آزمایش انطباق تکنولوژی وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی هدایت می شوند. یافته ها پیشنهاد می دهند که کتابداران ابزار وب ۰/۲ را در سه سطح مختلف استفاده می کنند و روی هم رفته وب ۰/۲ تأثیر مثبتی در آزمایش و یادگیری دارد.
مقدمه و بیان مسأله
با تعریف مجموعه ای از توانایی ها که افراد را ملزم به تشخیص این می کند که چه موقع به اطلاعات نیاز دارند و توانایی مکان یابی، ارزشیابی و استفاده مؤثر از اطلاعات مورد نیاز را به آنها می دهد، سواد اطلاعاتی مؤلفه ای قطعی در آموزش کاربر کتابخانه می باشد. متون کتابخانه با مطالعاتی درباره ساختار سواد اطلاعاتی بویژه در زمینه تربیت ساختاری افزایش می یابند. موفقیت ساختار سواد اطلاعاتی به تحویل محتوا و به عنوان وسیله تحویل وابسته است، رویکردهای تربیتی واکنش به چشم انداز اطلاعات که به سرعت در حال تغییر است و نیازهای کاربران استنتاج می شوند. یکی از تهیه کنندگان تحول تربیتی، فناوری های جدید است. مطالعات بسیاری تأثیرات آموزشی تقویت شده در نتیجه یکپارچگی، تسهیلات کامپیوتر و اینترنت در ساختار سواد اطلاعاتی را تصدیق کرده اند. اخیراٌ فناوری وب ۰/۲ که به سرعت در بین عموم در حال افزایش است، توجهات بسیاری از دنیای کتابخانه و کتابدارانی که پتانسیل تطبیق ابزارهای وب ۰/۲ را در کلاس های درسشان کشف کرده اند به دست آورده است. برای دستیابی به مفهومی بهتر از عامل ارتقا آموزش بر پایه وب ۰/۲، مطالعه ارائه شده در این مقاله در جستجوی آزمایشی تمرین جاری دربردارنده وب ۰/۲ در تمرین ساختار سواد اطلاعاتی و مشارکت دانش تربیت ساختار سواد اطلاعاتی است.
یک اصطلاح ابداع شده توسط تیم اریلی از رسانه اریلی، وب ۰/۲ را به صورت «گرایشات در حال تغییر در استفاده از فناوری شبکه گسترده جهانی و طراحی شبکه که به افزایش خلاقیت ارتباطات، اشتراک اطلاعات ایمن، همکاری و عملکرد وب کمک می کند» توصیف می کند ماهیت وب ۰/۲ یا وب خواندنی/نوشتنی، مشارکت در ایجاد اطلاعات به صورت پویا است، در حالی که مرحله اولیه وب یا وب فقط خواندنی در ابتدا بر ارائه اطلاعات به صورت ایستا تمرکز می کرد. دو ویژگی برجسته فناوری وب ۰/۲ ارتباطات چند شیوه ای و بازیابی / خلق اشتراکی اطلاعات است. نمونه هایی از چنین فناوری ها شامل سایت های شبکه های اجتماعی (برای مثال Face Book)، سایت های اشتراک ویدئو (برای مثال YouTube)، ویکی ها، بلاگ ها و سایت های نشانه گذاری اجتماعی (برای مثال Del.icio.us) می باشد.
از بین وسایل تقویت اثر متقابل و ارتباط بین افراد، وب ۰/۲ فرصت های جدیدی را برای آموزش ارائه کرده است. امروزه دانشجویان به جهان به دید عصر اطلاعات نگاه می کنند و فناوری را یک واقیعت از زندگی به حساب می آورند، و پرنسکای آنها را به عنوان «اهالی دیجیتالی» معرفی می کند. بررسی اخیر از گروه Pew Internet دریافت که ۷۵% انسان ها در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ ساله از فناوری های گروه های اجتماعی استفادهمی کنند، و این نقش در راستای مطالعات هدایت شده در محوطه دانشگاهی بود، نظر به اینکه همه آنها گزارش کردند که بیش از ۸۰% دانشجویان حداقل مدت زمانی را هر هفته در سایت های شبکه های اجتماعی سپری می کنند. با مشخص بودن استفاده زیاد دانشجویان از فناوری های وب ۰/۲، آموزگاران آغاز به کشف کاربردهای این فناوری ها در آموزش و یادگیری کرده اند. آنها نتیجه گرفتند که دسترس پذیری و عملگرایی ابزار وب ۰/۲ آنها را به عنوان ابزار ساختاری نمایان ساخته است و می توانند رویکردهای تربیتی سودمند مدار از قبیل یادگیری فعال و یادگیری اجتماعی به وسیله فراهم سازی محیط ها و فناوری هایی که این اثرات متقابل را پرورش و ارتقا می دهند، را حمایت کنند.
کتابداران ساختار سواد اطلاعاتی به ارزش آموزشی وب ۰/۲ پی بردها اند. به هر حال، آثار و نوشته ها فقط شاهد مطالعه موردی اندکی درباره انطباق فناوری های وب ۰/۲ در آموزش سواد اطلاعاتی بوده است. برای دستیابی به دیدگاه های وسیع درباره کاربرد وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی، این مطالعه گام نهادن در آن سوی محدودیت های موارد انفرادی را دنبال می کند، و این موضوع را از یک دیدگاهی مناسب تر می آزماید. سوال پژوهشی که این مطالعه تمایل به پاسخگویی آن دارد «چگونگی استفاده فناوری وب ۰/۲ توسط کتابداران ساختار سواد اطلاعاتی و چگونگی تأثیر آن» است. بر اساس پاسخ به این سوال، این مطالعه امیدوار است یک چارچوب ساختاری از انطباق وب ۰/۲ در آموزش سواد اطلاعاتی را پیشنهاد دهد.
مرور متون
کنراد بیان داشت که در قلمرو آموزش، دنیای جدید وب ۰/۲ به صورت «پیشرفت فنی و نامشخصی مرزها بین یادگیری فرموله شده و غیر رسمی بدون فرهنگ عامه» توصیف شده است. وی نظریه های شناسایی و خود ارائه ای را برای بحث این که یادگیرندگان در محیط وب ۰/۲ هم برای ادغام احساسشان به یادگیریشان و هم اثبات خودشان برای یادگیرندگان همراهشان جستجو می کنند، ترسیم کرد. بنابراین این فرهنگ یادگیری در حال تغییر، برای شمول بهتر اشتیاق، خلاقیت و جامعه برای استفاده آموزگاران راهنما و درک ارزش فناوری فراخوانده می شود.
آموزگاران بسیاری انطباقشان از فناوریهای وب ۰/۲ در متون آموزش را گزارش کرده اند. برای مثال، بلاگ یکی از ابزار وب ۰/۲ محبوب مورد استفاده آموزگاران برای آموزش و یادگیری است. چرچیل در دوره فناوری آموزشی اش یک محیط بر پایه بلاگ آزمایشی را طراحی کرد که در آن دانشجویان به مواد دوره دسترسی داشتند، انعکاسات و مصنوعات ساخته شده در کلاس ها را ارسال می کردند و با ارسال کامنت درباره همکاری های همدیگر با هم در تعامل بودند. وی از دانشجویان درباره احساسشان در استفاده از بلاگ ها در کلاس مصاحبه کرد و دریافت که دانشجویان موافق اند که بلاگ ها یادگیریشان را تسهیل کرده است و بیش از همه از این جنبه بلاگ ها استقبال کردند که به افراد اجازه می دهد تا کار دیگران را ببینند و چیزهای جدید از دیدگاه دیگران یاد بگیرند. مشابه چرچیل، سیرز از بلاگ ها در یک کلاس انگلیسی زبان برای گروهی از دانشجویان برزیلی برای دستیابی که نتایج مثبت استفاده کرد و دانشجویان بیان داشتند که بلاگ ها ابزار یادگیری ای هستند که آنها را قادر می سازد با دانشجویان درگیر حوزه ها در ارتباط باشند و اینکه استفاده از زبان نوشتاری برای توضیح خودشان را پرورش دهد. هایدن و تاپاز از بلاگ ها برای تسهیل تکنیک های آموزش همزمان استفاده کردند جایی که اموزگاران از تکالیف درسی قبل از کلاس برای اندازه گیری درک دانشجو از مفاهیم دوره استفاده می کنند، و فعالیت های کلاس ها برای یافتن شکاف های خاص در یادگیری دانشجو به صورت همزمان تغییر کرده اند. نقش بلاگ ها در این تمرین آموزشی این بود که به دانشجویان اجازه پاسخگویی به سوالات قبل کلاس را بدهد و نویسندگان دریافتند که سطح و مهارت مباحثه درباره مفاهیم دوره به طور قابل توجهی بیشتر از حالتی بود که در آن از بلاگ ها استفاده نکنند. در مطالعه هاین و بک که در آن رویکرد بلاگ برای دوره های دانشگاهی متعددی به کاربرده می شد، آنها نتیجه گرفتند که بلاگ ها از «یادگیری انفرادی با تیکه بر انعکاس به عنوان مؤثرترین شیوه در یادگیری انفرادی» و «تکثیر این تلاش ها از طریق مباحثه و اثر متقابل با گروهی از افرادی که علایق مشترک دارند» حمایت می کنند.
تعداد زیادی مطالعه موردی درباره استفاده از دیگر ابزارهای وب ۰/۲ منتشر شده در متون وجود دارند، مک لالین و لی آنها را مرور کردند و از اینکه ابزار وب در چه مراحلی و چگونه استفاده می شوند یک لیست مصور تهیه کردند. به علاوه آموزگاران تلاش هایی برای بررسی انواع متفاوت ابزارهای وب ۰/۲ شامل بلاگ ها، ویکی ها و سایت های شبکه های اجتماعی و سایت های نشانه گذاری اجتماعی، مطالعه مزایای آموزشی شان و پیشنهاد استراتژی هایی برای استفاده از آنها در آموزش و یادگیری انجام داده اند.
تعدادی آموزگار بر اساس عمل انطباق وب ۰/۲ در محیط آموزشی مدل های ادراکی را پیشنهاد کردند. مک لالین و لی چشم انداز آموزشی در حال تغییر را تصدیق کردند جایی که یادگیرندگان همراهان فعال، خالق دانش و جستجوگران تجارب شخصی هستند. آنها یک نمونه یادگیری جدید که تربیت ۰/۲ نام داشت را پیشنهاد کردند، که مؤلفه های کلیدی اش شخصی سازی، مشارکتی و تولیدی است. راسن و نلسون اصطلاح آموزش ۰/۲ را برای ارجاع به محیط یادگیری ابداع کردند، جایی که ابزار وب ۰/۲ برای انتقال یادگیری و آموزش بوسیله مشارکت یادگیرندگان و آموزگاران در خلق دانش و ساخت جامعه ها و شبکه های یادگیری مشارکتی استفاده می شوند. یکی از ویژگی های مهم آموزش ۰/۲، تأکید بر تربیت سودمند اجتماعی است.
کتابداران با تشخیص پتانسیل آموزشی وب ۰/۲، شروع به آمیختن آن در ساختار سواد اطلاعاتی کرده اند و نتایج دلگرم کننده کامل شده اند. جکسون، بلک برن و مک دونالد فرآیند اجرای یک ویکی را برای ساخت محتوای دلخواه که اهداف آموزشی پیوسته و سواد اطلاعاتی چند مرحله ای را حمایت می کند مورد بحث قرار دادند، و تأثیر کار بهبود یافته بعد از پیاده سازی مشاهده می شد. باسرت، بروان و آرمسترانگ استفاده از فلیکر را برای سهولت در یادگیری جستجو در پایگاه های داده برای دانشجویان گزارش کردند و دانشجویان درباره ی این رویکرد تصویری نظرات مثبتی داشتند. مقاله آنجلا جوییت با عنوان «ادراک و استفاده کارمندان و دانشجویان کالج دانشگاهی نیوزیلند از پادکست های آموزشی منتشر شده در دوره ۳۶ شماره ۳ نشریه «مرور خدمات مرجع» (۲۰۰۸)، صفحات ۳۳۶-۳۱۲ ادراک دانشجویان از سخنرانی های سواد اطلاعاتی ارائه شده از طریق پادکست ها را مطالعه کرد و دریافت که اکثر دانشجویان پادکست ها را «خیلی خوب» می دانند. بی تردید، این مطالعات نتایج امید بخشی از تطابق وب ۰/۲ با ساختار سواد اطلاعاتی را نمایان کرده است؛ به هر حال آنها مطالعات موردی که بر کاربردهای وب ۰/۲ در یک برنامه سواد اطلاعاتی مجزا تمرکز می کردند را به آسانی جداسازی می کردند و فقط بخش اندکی از اهمیت های وب ۰/۲ در این مطالعات کشف می شدند. آثار و نوشته ها فاقد دیدگاه سیستماتیک درباره عملکرد کنونی تطابق وب ۰/۲ با ساختار سواد اطلاعاتی که به طور کامل توسط مطالعات موردی اندکی گرفته نمی شوند، هستند. برای پر کردن شکاف در نوشته ها و آگاهی از تربیت عمومی ساختار سواد اطلاعاتی، مطالعه پیشنهادی مایل به گام نهادن در برنامه های سواد اطلاعاتی انفرادی و ترسیم تصویری ساختاری تر از چگونگی استفاده از فناوری وب ۰/۲ در تسهیل ساختار سواد اطلاعاتی و چگونگی تأثیر آن است.
روش پژوهش
جامعه این مطالعه کتابدارانی بودند که وب ۰/۲ را در کلاس های آموزشی سواد اطلاعاتی تطبیق می دادند. از آنجایی که اعضای این جامعه قابل شناسایی نبودند، یک تکنیک نمونه گیری غیر رایج به نام «نمونه گیری داوری» برای انتخاب یک نمونه از موضوعات برای این مطالعه به کار برده شد.
نمونه گیری داوری نوعی از نمونه گیری غیر رایج است که در آن واحدهای مطالعه بر پایه قضاوت پژوهشگر درباره اینکه کدام یک مناسب ترین یا شاخص ترین خواهد بود، انتخاب می شوند. یک قضاوت فرهیخته ایجاد شده بود که بیان می داشت کتابداران عملی ساختار سواد اطلاعاتی تمایل به عضویت در گروه بحث ساختار سواد اطلاعاتی را دارند. این فهرست در سال ۲۰۰۲ ساخته شده بود و توسط بخش ساختاری انجمن کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی حمایت می شد. این فهرست با داشتن بیش از ۴۸۰۰ عضو، حوزه ای مهم برای ارتباط درباره سواد اطلاعاتی و ساختاری در بین کتابداران با شرایط و سوابق گوناگون است. مصاحبه های تلفنی پیمایشی و نیمه ساخت یافته برای مجموعه داده ها هدایت می شدند. یک پیام الکترونیکی به فهرست گروه بحث ساختار سواد اطلاعاتی فرستاده شده بود URL این پیمایش در پیام الکترونیکی دعوت نامه موجود بود. در پرسش نامه از پاسخگویان خواسته شده بود تا اگر مایل به مشارکت در مصاحبه بعدی هستند اطلاعات تماسشان را بجای گذارند.
پرسش نامه پیمایشی به دنبال پاسخ دادن به اولین بخش سوال پژوهشی است – چگونه ابزار وب ۰/۲ توسط کتابداران ساختار سواد اطلاعاتی هم در آموزش محتوا و هم در سازماندهی / ارائه محتوا استفاده می شوند. مصاحبه های بعدی به دنبال پاسخ برای بخش دوم سوال پژوهشی هستند – این ابزار چقدر مؤثر اند.
نتایج
تعداد ۵۰ پاسخ معتبر برای پرسش نامه پیمایشی دریافت شدند و ۸ مصاحبه بعدی در ادامه آمدند. پاسخ ها در بخش بعدی بحث می شوند.
آمارگیری پاسخگویان
پنج سوال در پیمایش برای جمع آوری اطلاعات آمار نفوس درباره پاسخگویان پرسیده شده بود. همانگونه که در جدول یک نشان داده شده است اکثر پاسخگویان کتابداران دانشگاهی بودند که در کتابخانه های کالج یا دانشگاه کار می کردند و بیش از یک سال تجربه کار با ساختار سواد اطلاعاتی را داشتند. شکل اصولی دوره های سواد اطلاعاتی تدریس شده توسط کتابداران جلسات نامعتبر برگزار شده دوره های رسمی بودند، و مجرای گذراندن دوره بیشترین کلاس های رو در رو هستند.
پاسخ ها به پرسش های آمار نفوس |
||||||||||
شرایط کاری شما چگونه است؟ |
||||||||||
کتابخانه دانشگاهی ۸۴% |
کتابخانه کالج ۱۲% |
کتابخانه دبیرستان ۲% |
کتابخانه مدارس ابتدایی ۲% |
|||||||
چند سال در حال آموزش سواد اطلاعاتی بوده اید؟ |
||||||||||
کمتر از یک سال ۱۴% |
یک تا سه سال ۳۸% |
بیش از سه سال ۴۸% |
||||||||
اولین مخاطب شما چه کسی بود؟ |
||||||||||
دانشجویان دوره لیسانس ۹۲% |
دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی ۶% |
دانش آموزان دبیرستان ۲% |
||||||||
شکل کلاس های سواد اطلاعاتی تان چگونه است؟ |
||||||||||
دوره های معتبر رسمی که یک ترم / نیم سال طول می کشد ۱۴% |
جلسات نامعتبر که جزئی از یک دوره رسمی اند ۶۸% |
هر دو دوره معتبر و نامعتبر ۱۶% |
کارگاه های غیر وابسته که توسط کتابخانه برگزار می شوند ۲% |
|||||||
نحوه گذراندن کلاس های سواد اطلاعاتی شما به چه صورت است؟ |
||||||||||
رو در رو ۷۸% |
ارتباط از راه دور ۶% |
هر دو ۱۲% |
دو جنبه ای(بخشی رو در رو ، بخشی پیوسته) ۲% |
|||||||
وب ۰/۲ در سازماندهی و تحویل محتوا
پاسخگویان تنوعی از ابزارهای وب ۰/۲ که برای سازماندهی و ارائه محتوای دوره های ساختار سواد اطلاعاتی استفاده شده بودند را ارائه کردند.
بلاگ
یک بلاگ می تواند به عنوان مجله ای پیوسته با مداخل تاریخ بندی شده نوشته شده توسط یک نفر یا تعدادی از همکاران توصیف شود. محتوای منتشر شده در یک بلاگ ممکن است شامل متون ساده، هایپر لینک ها، تصاویر و فایل های صوتی و تصویری باشد. همانگونه که در مرور متون و نوشته ها بیان شده، بلاگ ها بطور گسترده توسط آموزشگران برای سهولت در آموزش و یادگیری استفاده شده اند. مزایای آموزش بلاگ ها توسط ریچارد سون شامل موارد زیر می باشد:
ارتقای تفکر انتقادی و تجزیه ای
ارتقای تفکر خلاق، نگرشی و مشارکتی (در مفهوم بلاگ هایی که به عنوان یک ابزار ابتکاری و به عنوان یک منبع برای پیوند گذاری درونی و کامنت گذاشتن برای نظرات درون پیوندی)
- ارتقای تفکر قیاسی
- پتانسیل دسترسی افزایش یافته و ارائه برای کیفیت اطلاعات
- ترکیب عملکرد تقابل اجتماعی و انفرادی
پاسخدهندگان در کلاس های سواد اطلاعاتی شان از بلاگ ها به دو شیوه متفاوت استفاده کردند، و دو مزیت مشخص شده در بالا – ارتقای تفکر مشارکتی و عملکرد متقابل اجتماعی، و پتانسیل دسترسی افزایش یافته و ارائه برای کیفیت اطلاعات – در استفاده شان از بلاگ ها در آموزش سواد اطلاعاتی نمایان شده بود.
در ابتدا در بلاگ ها برای سازماندهی و نمایش محتوای در ارتباط با دوره استفاده می شوند. آموزگار یک بلاگ را هم برای انتشار محتوای جدید و هم مرور چیزهایی که در کلاس پوشش داده می شد می ساخت. نقل های زیر چگونگی استفاده از بلاگ ها برای ارائه هدف تحویل / سازماندهی محتوا را شرح داده اند.
«من فیلدهای RSS را برای افزودن محتوا به بلاگ ها به کار می برم»
«من از مدخل های بلاگ به عنوان مرور مطالبی که در کلاس بیان کرده بودم، استفاده کردم»
«من بلاگ ها را برای ارتباط با دانشجویانم و سازماندهی (نمایش محتوایی که هسته دوره نیستند اما با سواد اطلاعاتی مرتبط هستند) به کار می برم»
«من بلاگ ها را برای طراحی های کلاس ها و راهنمایی دوره ها استفاده می کنم»
عملکرد دیگر بلاگ ها تولید عمل متقابل بین کلاس است. همانگونه که در نقل قول های زیر بیان شده، از دانشجویان خواسته می شود که یک بلاگ را برای ارائه تکالیف درسی، مستندسازی تفکرشان و اثر متقابل داشتن بر یکدیگر از طریق کامنت های بلاگ ها بسازند.
«بلاگ ها برای داشتن پاسخ دانشجویان به تکالیف درسی هم کلاسی ها به کار می رود»
«من یک دوره نیمسالی رسمی را آموزش می دهم، ما در این کلاس از دانشجویان می خواهیم که تکالیف هفتگی منزلشان مانند جستجو در یک پایگاه داده یک کتابخانه یا فهرست را در بلاگ ارسال کنند. مدخل های بلاگشان ممکن است «این پایگاهی است که من استفاده کرده ام» یا «این اصطلاح جستجویی است که من بکار برده ام» باشد. پروژه پایانی آنها یک مدخل بلاگ با کتابشناسی منابع است که می تواند به یک سوال پژوهشی خاص که همه در نیمسال بوده اند، پاسخ دهد. به کار بردن بلاگ در کلاس به آنها در ادراک اشتراک وب و دیگر مفاهیم کمک می کند. »
«من از بلاگ برای اجازه دادن به دانشجویانم برای اشتراک مواد و دادن بینش هایی درباره پژوهش کتابخانه و اینترنت به آنها استفاده می کنم.»
ویکی ها
یک ویکی گروهی از صفحات وب است که به کاربران اجازه افزودن یک محتوا مشابه گروه بحث یا یک بلاگ می دهد، اما به دیگران نیز اجازه ویرایش محتوا را می دهد. دافی مزایای آموزشی ویکی را به صورت زیر مشخص کرده است:
- دانشجویان می توانند از ویکی برای گسترش پروژه های تحقیقاتی با عملکرد ویکی به عنوان مستندسازی مداوم برای کارشان استفاده کنند.
- یک ویکی می تواند برای دانشجویان جهت افزودن خلاصه هایی به تفکراتشان از مطالعه های تعیین شده، برای ساخت یک کتابشناسی تغییری اشتراکی استفاده شود.
- در محیط های آموزشی از راه دور، آموزگار می تواند منابع دوره مانند خلاصه های مفید و نوبت ها را منتشر کند و دانشجویان می توانند آنها را مستقیماٌ ویرایش کنند و نظراتشان را درباره آنها بگذارند.
- ویکی می تواند به عنوان پایگاه دانش برای آموزگاران با توانمند سازی آنها در اشتراک بازخوردها و تفکراتشان راجع به تمرین های آموزشی و اجازه یافتن در ویرایش و مستندسازی استفاده شود.
- ویکی می تواند برای تسهیل یک ارائه در مکان نرم افزاری مرسوم استفاده شود.
- ویکی ها ابزارهایی برای گردآوردن نویسندگانی برای یک اثر هستند.
- ویکی ها می توانند برای ارزیابی دوره و اجازه دادن به دانشجویان برای نوشتن مرورها برای دوره هایی که گذرانده اند، استفاده شوند.
این مزایا به طور وسیع ناشی از دو ویژگی برجسته یک ویکی هستند – فرآیند ویرایش مداوم و حمایت از همکاری. بنابراین ویکی ها توسط پاسخدهندگان به عنوان جایی برای سازماتندهی مواد آموزشی برای برگزاری بحث ها و گسترش نظرات استفاده شده اند. نقل و قول های زیر اهداف آموزشی وسیعی که ویکی ها در کلاس های سواد اطلاعاتی ایفا می کنند را نمایان می سازد:
- «ویکی ها به عنوان مکانی برای بحث دانشجویان جهت ارسال نظرات و اطلاعاتی درباره پروژه های تحقیقاتی استفاده می شدند.»
- «ویکی (Pbwiki) به عنوان قالبی برای پروژه پایانی کلاس مان استفاده می شد – یک سایت مشارکتی با تمرکز بر بیان سابقه که منابع را از کتابخانه دیجیتالیمان استفاده می کند.»
- «ما اخیراٌ شروع به استفاده از یک ویکی کرده ایم که در بردارنده یک صفحه برای هر جلسه کتابخانه است که باید انجام شود. دانشجویان می توانند جهت یادآوری دوره برای دسترسی به نوبت ها، پاورپوینت ها و یافتن اطلاعات تماس کتابدارانی که به آنها آموزش داده اند، به سایت متصل شوند.»
- «ویکی برای سازماندهی محتوا قبل جلسه و در طول جلسه استفاده می شود، به علاوه برای کلاس، واسطه ای فراهم می کند تا کتابداران بعد از جلسه با هم تعامل داشته باشند.»
به علاوه برای تسهیل آموزش یادگیری، تعداد کمی از پاسخدهندگان گزارش دادند که ویکی ها همچنین در بین کتابداران برای توسعه دوره در کلاس های سواد اطلاعاتی استفاده می شدند.
سایت های نشانه گذاری اجتماعی
سایت های نشانه گذاری اجتماعی شیوه ای برای کاربران جهت ذخیره و سازماندهی صفحات وب با تگ ها، یا کلید واژه های توصیفی فراهم می کند. آنها همچنین به کاربران اجازه می دهند در حالی که برای اطلاعات خاصی جستجو می کنند از تگ های افراد دیگر استفاده کنند. یکی از استفاده های آموزشی واضح نشانه گذاری اجتماعی برای اهداف پژوهش پیوسته است. یادگیردندگان می توانند از سایت های نشانه گذاری اجتماعی برای منابع وبی کمکی ایمن، جستجوی دیگر منابع وبی با تگ های مشابه و اشتراک گذاری این منابع با دانشجویان و دیگر آموزگاران استفاده کنند.
چندین سایت نشانه گذاری اجتماعی توسط پاسخدهندگان این پیمایش در کلاس های سواد اطلاعاتی شان شامل Del.icio.us و Portaportal.com و Diigo.com و Librarythining.com استفاده می شد. در بین آنها Del.icio.us محبوب تر از بقیه بود. بر اساس پاسخدهندگان، تطابق سایت های نشانه گذاری اجتماعی در سازماندهی و ارائه دوره ها آنها سه دسته ای بود. در اولین سطح، آموزگاران سایت های نشانه گذاری اجتماعی را برای ذخیره و سازماندهی منابع مرتبط با دوره برای اطمینان خودشان بکار می برند، ولی آنها الزاماٌ این سایت ها را با کلاسشان به اشتراک نمی گذارند. برای مثال:
- «من سایت Diigo را برای سازماندهی صفحات وبی که من در کلاس هایم استفاده می کردم، به کار می برم اما آن را برای دانشجویانم آموزش نمی دهم.»
- «وقتی که من چیزهایی را در وب می یابم، واقعاٌ به آنها علاقه پیدا می کنم ولی وقت کافی برای نگاه کردن به آنها را ندارم، من Del.icio.us را برای نشان کردن آنها استفاده می کنم، بنابراین بعداٌ می توانم به آنها مراجعه کنم. من از آن فقط برای مقاصد شخصی ام استفاده می کنم و استفاده از آن را از دانشجویانم نمی خواهم.»
در سومین سطح، آموزگاران نه تنها منابع مفید و مرتبط برای دوره شان را نشان می کنند، بلکه آن را با دانشجویان به اشتراک می گذارند. برای مثال:
- «من در گذشته Del.icio.us را برای ساخت و سازماندهی نشان های خاص دوره (شامل منابعی برای یافتن مشاغل داوطلبانه در NYC) و دیدن نیازهای اصولی خاص (شامل پیوند هایی به مجموعه های تصاویر پیوسته، نمایشگاه های پیوسته و غیره برای دانشجویان هنر و طراحی) به کار برده ام.»
- «من Del.icio.us زا جهت ساخت نشان هایی برای دوره های خاص و موضوعات مطمئن که ما سوالاتی درباره آنها در دوره ها تکرار می کنیم مثل اطلاعات و اقتصاد سنجی آماری دولت، به کار برده ام.»
در سومین سطح از دانشجویان خواسته می شود که از سایت های نشانه گذاری اجتماعی برای مکان دهی، سازماندهی و اشتراک منابع وبی مه به آنها در تسلط یافتن به محتوای دوره ها کمک می کند، استفاده کنند.برای مثال:
- «من در ابتدا Del.icio.us را در کلاسم به عنوان راهی برای دانشجویان جهت اشتراک گذاری یافته های تحقیقاتی و وب سایت های مفید به کار می بردم. ما با یک تگ دوره ای که همه مان برای اضافه کردن به تگ های خودمان به کار می بردیم، موافق بودیم.»
- «من دانشجویانی دارم که Del.icio.us را به منظور سازماندهی ۲۰ وب سایت در یک تکلیف درسی که من برایشان طراحی کرده بودم، استفاده کردند. آنها باید سایت ها را تگ گذاری کنند و خلاصه ای ۷۵ کلمه برای خلاصه سازی سایت و توضیح علت انتخاب آن از بین دیگر وب سایت های موجود در وب رایگان، فراهم کنند. در این تکلیف، من استفاده از Gov Docs در وب را الزامی کردم – ۱۰ تا از سایت هایشان باید سایت های دولتی باشند.
You Tube
You Tube وب سایت محبوب اشتراک ویدئو است که در آن کاربران می توانند کلیپ های ویدئو را آپلود و مشاهده کنند و آن را به اشتراک بگذارند. آموزگاران به صورت رو به رشد از آن به عنوان منبعی تربیتی برای نمایش ویدئو های آموزشی با برای اشتراک محتوای نوشته شده توسط دانشجویان، استفاده می کنند. نتایج پیمایش، دو نوع استفاده از You Tube را در کلاس های سواد اطلاعاتی نمایان کرد. مورد اول، پاسخدهندگان گزارش کردند که آنها کلیپ های ویدئویی موجود در You Tube برای مصور کردن محتوای دوره استفاده کردند. ویدئوهای You Tube در گستره ای از موضوعات سواد اطلاعاتی از قبیل ارزیابی اطلاعات و جستجوی بولین وجود دارند، و آموزگاران آنها را به کلاس ها هم به عنوان مکانیسم ارائه یک دوره و هم به عنوان شیوه ای برای ساخت تجارب آموزشی تصویری بیشتر و درگیر کردن بیشتر دانشجویان نشان می دهند.
- «من بعضی مواقع از آموزگاران می خواهم کلیپ های مطمئن Teacher Tube و You Tube را برای ارتقای آمادگی دانشجویان اختصاص دهند.»
- «من به صورت قاعده مند ویدئوهایی از You Tube را برای تصویرسازی مطالب در کلاس ها، برای تغییر اندک چیزها و برای جلب کردن توجه دانشجویان استفاده می کنم. تعدادی ویدئوهایی کوتاه بسیار عالی با هدف آموزش مفاهیم سواد اطلاعاتی، در دسترس هستند.»
- «من ویدئوهای موجود در وب را برای تصویرسازی مفاهیم، از قبیل یک ویدئو بر Wikiality از Colbert Report برای صحبت درباره خطرات ویکی پدیا استفاده کرده ام.»
دومین استفاده You Tube با ایجاد محتوا توسط خود آموزگاران دیگر است. همانگونه که در نقل قول های زیر بیان شده است آموزگاران نرم افزارهایی را برای ساخت ویدئو جهت اثبات چگونگی دسترسی و استفاده از پایگاه های داده کتابخانه و دیگر منابع مرتبط استفاده می کنند، و سپس آنها را مشاهده توسط کلاس در You Tube آپلود می کنند.
- «از آنجایی که هدایت کردن در پایگاه های داده فرآیندی چند مرحله ای است، من نرم افزار تصویربرداری از صفحه را برای ساختن یک ویدئو سه دقیقه ای برای دانشجویانی که بر چه، چه زمانی و کجا کلیک کنند، استفاده کردم. من این فرآیند را در کلاس مطرح کردم؛ من هنوز آن را در You Tube آپلود می کنم تا به دانشجویان یادآوری کنم که چگونه در پایگاه های داده حرکت کنند. این ویدئو بیش از هزاران بار بازدید شده بود، اگرچه مطمئن نیستم همه آنها دانشجویان کلاسم هستند یا افراد دیگری که آن را در You Tube پیدا کرده اند.»
- «جین پرو (از TeachSmith) اکنون آپلودهای مستقیم از نرم افزار تصویربرداری صفحه به You Tube را پیشنهاد می دهد، که می تواند راه هایی عالی برای اثبات استفاده از منابع در شیوه ای که به دانشجویان اجازه مرور آن را در آینده را می دهد، باشد.»
تعدادی از پاسخدهندگان علاوه بر You Tube همچنین استفاده از پادکست ها در کلاس هایشان را گزارش کردند. متأسفانه آنها چگونگی استفاده از پادکست ها مشخص نکردند.
ابزارهای مدیریت کتابشناختی بر وب
ابزارهای مدیریت کتابشناختی بر پایه وب، جزئی از فناوری وب ۰/۲ نیستند. به هر حال، چگونگی آموزش سازماندهی منابع پژوهشی و چگونگی ارجاع دادن متناسب آنها یک مؤلفه کلیدی در ساختار سواد اطلاعاتی است، تعدادی از پاسخدهندگان ابزارهایی را گزارش کردند که آنها برای کمک به دانشجویان در سازماندهی و مدیریت کتابشناختی از قبیل Zotero و Noodlebib و Citationmation.net استفاده کردند.
وب ۰/۲ در آموزش مفاهیم سواد اطلاعاتی
جنبه دیگر انطباق وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی که در این مطالعه آزمایش شده است، چگونگی استفاده کتابداران از فناوری وب ۰/۲ جهت تسهیل نمودن درک دانشجویان از مفاهیم سواد اطلاعاتی است. پاسخدهندگان در پاسخ هایشان سه مفهوم سواد اطلاعاتی که می تواند با ارجاع به فناوری وب ۰/۲ بهتر ترسیم شوند را مشخص کردند.
ارزیابی اطلاعات
توانایی ارزیابی منتقدانه اطلاعات یکی از مؤلفه های قطعی در تعاریف انجمن کتابداران آمریکا با سواد اطلاعاتی است. بنابراین، آموزش مهارت های ارزیابی اطلاعات، حوزه ای ضروری در آموزش سواد اطلاعاتی شده است. همان طور که در نقل قول های پاسخدهندگان در پایین نشان داده شده، پاسخدهندگان به منظور کمک به دانشجویان برای درک بهتر اهمیت ارزیابی هنگامی که مقدار تقریباٌ نامحدود اطلاعاتی که در وب به طور تعریف شده در حال افزایش اند روبرو می شوند، ابزارهای وب ۰/۲ از قبیل FaceBook و Wikipedia را برای تصویرسازی ضرورت توانایی قضاوت درباره کیفیت اطلاعات به کاربرند.
- «من اغلب از FaceBook / My Space به عنوان تشبیهی برای ارزیابی اطلاعات در وب (یا هر جای دیگری) استفاده می کنم. من ارزیابی درخولست یک دوست را با ارزیابی اطلاعات برابر می دانم.»
- «امروزه تغییر یک مقاله در ویکی پدیا برای اثبات مشارکت فعال وب همانند چرایی ارزیابی اطلاعات، ضروری است.»
- «من چیزهایی که توسط وب ۰/۲ ایجاد شده اند را استفاده کردم (با هدایت یک جستجو در گوگل برای هر موضوعی و نگاه کردن به نتایج) برای اثبات اینکه هیچ استاندارد حرفه ای واقعی برای صداقت و درستی وجود ندارد. با نقل قول از اندروکین» «امروزه در یک وب ، جایی که همگان حقی مساوی دارند، گفته های یک مرد عاقل با غرولندهای یک احمق برابر به حساب می آیند.» مشکل با تلاش برای فهماندن دانشجویان برای گیر آوردن قابل قبول چیزی تمام می شود، ولی اغلب چیزی که آنها به صورت پیوسته می یابند همان چیزی است که آنها دوست دارند.
سازماندهی اطلاعات
ادراک چگونگی سازماندهی اطلاعاتی به دانشجویان در جایابی و بازیابی مؤثرتر اطلاعات کمک می کند. یکی از مفاهیم مهم سازماندهی اطلاعات، واژگان کنترل شده است. همانگونه که در پاسخ های نمونه در زیر بیان شده، یک فناوری ویژه وب ۰/۲ – تگ گذاری – توسط پاسخدهندگان برای اثبات چگونگی کارکرد واژگان کنترل شده و چگونگی تفاوت آن نسبت به جستجوی کلید واژه ای استفاده شده است.
- «من تگ گذاری در Delicious را برای تصویرسازی واژگان کنترل شده استفاده می کردم.»
- «من از فیلیکر برای آموزش مفاهیم سر عنوان های موضوعی و سازماندهی عمومی پایگاه داده استفاده می کنم؛ و Del.icio.us را برای آموزش تگ گذاری (و هدایت به بحث های سر عنوان های موضوعی / وازگان کنترل شده) بکار می برم.»
- «من ابزار تگ گذاری تصویر و یادداشت FaceBook را برای توضیح مفهوم سر عنوان های موضوعی (به عنوان نقاط دسترسی) برای دانشجویان به کار می برم. این ابزار توسط دانشجویان سال اول به خوبی استفاده می شود.»
حق مؤلف
بر اساس پاسخ های پیمایش، ابزارهای وب ۰/۲ همچنین می توانند برای آموزش حق مؤلف و تسهیل ادراک دانشجویان نسبت به چگونگی استفاده مناسب از اطلاعات موجود در وب در کار خودشان، استفاده شدند. نقل قول زیر یک رویکرد ابتکاری برای معرفی حق مؤلف را نمایان ساخت، و پیشنهاد می دهد که ماهیت اشتراکی تأثیر متقابل وب ۰/۲ برای آموزش دانشجویان درباره ی فرهنگ نوشتن وب که برای افزایش خلاقیت و کاهش موانع مشارکت جستجو می کند، استفاده شود.
«من از فیلیکر تدریس می کنم، برای توضیح چگونگی به مانع رسیدن تصاویر دیجیتالی و به کار بردن تخصص. من از ویکی پدیا همین کار ار می کنم و اشتراک های خلاق را توضیح می دهم. به عقیده من، من تلاش می کنم که از دیدگاه های مثبت به حق مؤلف برسم. به جای گفتن «کات و پیست نکنید»، من می گویم وقتی که می خواهیم از مواردی مثل تصاویر از وب استفاده کنید، اجازه اشتراک های خلاق را چک کنید و اختصاص را به کار ببرید.»
انطباق وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی – مشاهدات کتابداران
در مصاحبه های بعدی، از پاسخدهندگان درباره انگیزه هایشان از استفاده از ابزارهای وب ۰/۲ در کلاس های سواد اطلاعاتی شان و تأثیرات مشاهده شده این ابزار، سوال شده بود.
انگیزه ها
انگیزه های کتابداران برای تطبیق تکنولوژی وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی می توانند در سه دسته گروه بندی شوند:
- راحتی
- اشتیاق شخصی
- ارتباط با دانشجویان
قابلیت خواندن/نوشتن وب ۰/۲، آن را برای کتابداران برای ساخت و اشتراک منابع با دانشجویان و همکاران راحت تر می سازد. یکی از پاسخدهندگان به ساخت یک ویکی در کلاس سواد اطلاعاتی اش اشاره کرد؛ او مجبور نبود دست مایه ها را چاپ کند و آنها را به کلاس بیاورد، و می تواند محتوا را به آسانی در وب قرار دهد و آن را با دانشجویان و دیگر کتابدارانی که در زمینه موضوعی مشابه بدون مراجعه به کارمند فنی برای به روز رسانی محتوا به اشتراک بگذارد. پاسخدهنده دیگری این تفسیر را منعکس کرد و بیان داشت که You Tube را به عنوان مکانی برای اشتراک ویدئوهای آموزشی انتخاب می کند به خاطر اینکه اگر از فضای سرور کتابخانه برای ذخیره و انتشار این ویدئو استفاده کرده بود، نگرانی های فنی مثل فرمت ویدئوها یا پسورد حفاظتی را می داشت.
اشتیاق شخصی درباره ی فناوری جدید آموزشی نیز انگیزه ای برای کتابداران جهت تجربه ابزار وب ۰/۲ در کلاس هایشان است. پاسخدهندگان خود کاربران مشتاق ابزارهای وب ۰/۲ هم به دلایل حرفه ای هستند. برای مثال، یکی از آنها بلاگی در مورد سواد اطلاعاتی می نویسد، و دیگری اعلام نمود که تمایل به کشف هر ابزاری دارد که به دانشجویان کمک می کند.
همان گونه که در این اثر نمایان شده، امروزه دانشجویان در جهانی دیجیتالی رشد می کنند و آنها کاربران مکرر فناوری وب ۰/۲ هستند. با دانستن این، پاسخدهندگان شرح دادند که یکی از دلایل تلفیق وب ۰/۲ در کلاس هایشان، به گفته آنها این است که «هم اینک بچه ها هم از این فناوری ها استفاده می کنند». آنها ابزارهای وب ۰/۲ را میانجی مفید و مرتبط برای اتصال دانشجویان با محتوای دوره به خاطر اتصالات پایه گذاری شده نشان به این ابزارها به حساب می آورند.
واکنش دانشجویان به انطباق ابزارهای وب ۰/۲
روی هم رفته پاسخدهندگان اظهار کردند که به طور معمول آنها عکس العمل مثبت دانشجو را نسبت به استفاده از ابزارهای وب ۰/۲ در کلاس های سواد اطلاعاتی شان مشاهده کردند. به هر حال، باید یادآور شد که آنها هیچ بررسی رسمی برای اندازه گیری ادراک دانشجویان از انطباق وب ۰/۲ در کلاس را به عمل نیاورند، و پاسخ هایشان بر پایه شواهد نقل شده بود. همان طور که در نقل قول های نمونه ای زیر بیان شده، واکنش مثبت دانشجویان به سه شیوه مشاهده می شود: آمارهای دسترسی، اثرات متقابل بین آموزگاران و دانشجویان، و بیان دانشجویان از درک ارزش.
- «دانشجویان خواستار داشتن چیزهای خاص برای کلاسشان هستند.کلاسی که من هر فصل آن را تدریس می کنم صفحه ویکی دارد. این ویکی از روزی که ساخته شده دو هزار بازخورد دریافت کرده است. ویکی ابزار آسانی برای دانشجویان است. من بسیار تلاش می کنم که اطمینان یابم اساتید درباره آن اطلاع دارند، و لینکی در صفحه رئوس مطالب یا طرح دوره شان قرار می دهم. اساتید به خوبی از آن قدردانی کرده اند.»
- «ما از دانشجویان می خواهیم که برای ارسال تکالیف درسی شان و عمل متقابل داشتن با دیگر دانشجویان در این کلاس یک بلاگ بسازند، و معمولاٌ دانشجویان نسبت به این تجربه بی طرف یا خیلی مثبت دارند. این یک دوره ای است که باید بگذرانند نه اینکه خود به گذراندن آن علاقمند باشند. اما وبلاگ نویسی یکی از چیزهای مثبتی است که آنها تمایل دارند. هنگامی که از آنها درباره ی چیزهایی در وبلاگ نویسی دوست دارند و چیزهایی که دوست ندارند سوال شد، تقریباٌ همه ی پاسخ هایشان مثبت بود. ما هفت همکار در آموزش این دوره داشتیم و بعضی از آنها به بلاگ نویسی برای دوره گرایش نداشتند و آموزش دوره را ترک کردند. اما بخاطر بازخورد مثبت از سوی دانشجویان، ما به عنوان یک بخش تصمیم گرفتیم به استفاده از بلاگ ها در این کلاس ادامه دهیم. خوشحالم از اینکه درباره ی این موضوع از دانشجویان نظرخواهی کردیم و به ما کمک کرد دیگر آموزگاران را مطمئن سازیم از دست دادن زمانشان برای ساختن وبلاگ می ارزد.»
- «بچه ها به You Tube علاقمند اند. من ویدئوهایی از You Tube درباره چگونگی جستجو از پایگاه های اطلاعاتی کتابخانه را به آنها نشان دادم، آنها فکر می کنند این ویدئوها واقعاٌ معرکه هستند. آنها همچنین ویدئوهای دیگری که در You Tube یافتند را با من به اشتراک گذاشتند و به من گفتند این را هم نگاه کن.»
- «ما از Del.icio.us و فیلیکر در کلاسی که آن را بخش تجربی نامیدیم استفاده کردیم و نتایج آموزشی قابل اندازه گیری مشابه نتایج در کلاس های سنتی بود. اما فکر می کنم فرآیند آموزشی در بخش تجربی برای دانشجویان سرگرم کننده تر بود.»
- «دانشجویان به خوبی عکس العمل نشان داده اند. آنها باید یک پروژه وسیع را انجام می دادند، ما منابعی که آنها برای پروژه نیاز داشتند را به یک ویکی اضافه کردیم بنابراین دانشجویان می توانند خود کفا شوند. و فشار کاری در میز مرجع می تواند کاهش یابد زیرا آنها مجبور به آمدن به کتابخانه برای کمک گرفتن نیستند، اما وقتی یکی از این دانشجویان به کتابخانه می آید، آنها نکته قابل تأملی برای من درباره ی ویکی به وجود می آورند.»
معایب
انطباق وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی یک روند هموار نیست و دارای معایب یا چالش هایی است که کتابداران باید بر آنها غلبه یابند. معایب اصولی بیان شده توسط پاسخدهندگان به دسته بندی های زیر می تواند مشخص شود.
چالش های فنی یک منحنی یادگیری برای تسلط بر فناوری وجود دارد. بعضی از ابزار وب ۰/۲ می توانند کاملاٌ فنی باشند و کتابداران برای یادگیری آنها ملزم به اختصاص زمان زیادی هستند. برای مثال، یک پاسخدهنده اظهار داشت ویکی قوانین قالب بندی منحصر به فردی دارد و او مجبور است هر بار برای به روز رسانی محتوا در وب ، چگونگی کار با قالب بندی ویکی را برای خود یادآوری کند. با این حال، بعضی مواقع آن طور که انتظار می رود دانشجویان با فناوری وب ۰/۲ آشنا نیستند. برای مثال، یک پاسخدهنده گزارش داد وقتی از دانشجویانش خواسته شده بود با استفاده از WordPress یک بلاگ بسازند، آنها با نمایش HTML یک دانشجو به خاطر فقدان دانش درباره چگونگی کار بلاگ، وقتی از وی خواسته شده بود مدخل دوم به بلاگش اضافه کند، بلاگ دیگری ساخت.
خرابکاری پیوسته امکان ویرایش همگانی بعضی از ابزارهای وب ۰/۲ مثل ویکی توسط افراد کج فهم دستکاری شوند و در معرض خرابکاری قرار گیرند. یک پاسخدهنده بیان داشت که ویکی کلاسش نیاز به بازبینی هایی در زمان های معین دارد، برای اطمینان از اینکه هیچ چیز نامناسبی در آن نیست. وقتی یک ویکی جهت ویرایش توسط دانشجویان باز گذاشته می شود، اشتراک آن توسط دانشجویان راحت است اما متأسفانه فرصتی برای خرابکاری نیز می باشد.
پیش زمینه های دانشجویان از وب ۰/۲٫ همه دانشجویان شهروندان فهمیده، ماهر، چیره دست دنیای وب ۰/۲ نیستند. بعضی از آنها دانشی درباره وب ۰/۲ ندارند زیرا از مناطق روستایی یا از طبقه پایین اجتماعی – اقتصادی پایین تری می آیند و دارای سطح بالای سواد کامپیوتری نمی باشند. از نظر پاسخدهندگان آنهایی که کاربران همیشگی ابزارها و وب ۰/۲ از قبیل You Tube یا FaceBook هستند، از این ابزارها به عنوان یک «سرگرمی» استفاده می کنند.
دانشجویان از پتانسیل آموزشی وب ۰/۲ آگاه نیستند، به نظر می رسد آنها به جنبه های اجتماعی و تفریحی دنیای وب ۰/۲ علاقه دارند. یک پاسخدهنده اظهار کرد که وقتی او به دانشجویانش گفت ویدئو آموزشی پایگاه داده در You Tube وجود دارد، دانشجویان متوجه منظورش نشدند تا اینکه او واقعاٌ ویدئو را در You Tube به آنها نشان داد. تعداد کمی از پاسخدهندگان اشاره کردند که وقتی در حال آموزش ابزارهای نشانه گذاری اجتماعی از قبیل Del.icio.us بودند، در ایجاد علاقه در دانشجویان موفق نبودند. فقدان نیاز چنین ابزارهایی چه به صورت شخصی و چه دانشگاهی درآنها ممکن است از علل فقدان علاقه آنها در نظر گرفته شوند. یک پاسخدهنده بیان کرد که راه حل این مشکل این بود که ابزارهای نشانه گذاری اجتماعی را فقط به برخی از دانشجویان (برای مثال دانشجویان سطح بالاتر) که نیازمند انجام پروژه های گروهی هستند و می توانند از منابع نشانه گذاری اشتراکی موجود در وب بهره مند شوند.
بحث
طبق یافته ها، فناوری وب ۰/۲ فعالانه توسط کتابداران پیمایش شده دوره های آموزشی سواد اطلاعاتی، استفاده شده اند. انطباق آنها با ابزارهای وب ۰/۲ در یک سلسله مراتب سه سطحی آشکار می شود. در اولین سطح، کتابداران (۴% از ۵۰ نفر) ابزار وب ۰/۲ را برای مقاصدشخصی استفاده می کنند بدون اشتراک دادن دانسجویان. در دومین سطح، کتابداران (۸۴% از ۵۰ نفر) ابزارهای وب ۰/۲ را برای تسهیل در ارائه محتوا به دانشجویان استفاده می کنند. آنها همچنین از این ابزار جهت انتشار محتوا برای دانشجویان برای دسترسی و در ارتباط بودن با آنها استفاده می کنند، یا دانشجویان را در استفاده از این ابزارها برای تکمیل کار گروهی دوره یا تقویت اثر متقابل، درگیر می کردند. در سومین سطح، کتابداران (۳۸% از ۵۰ نفر) امکانات معینی از فناوری وب را برای تصویرسازی مفاهیم سواد اطلاعاتی استفاده کردند. یک طبقه بندی مفصل از این سلسله مراتب سه سطحی در جدول ۲ نشان داده شده است. ظاهراٌ دومین سطح استفاده از وب ۰/۲ بین کتابداران محبوب تر بود. به هر حال توزیع سه سطح کاربرد وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی، نشانگر نمایندگی نداشتن از نمونه، قابلیت تعمیم دادن به عموم را ندارد. بنابراین خلاصه ارائه شده در جدول ۲ منحصراٌ چگونگی مشارکت وب ۰/۲ در کار تربیتی ساختار سواد اطلاعاتی را بدون دلالت کردن بر قابلیت عمومی سازی نشان می دهد.
جدول ۲) چارچوب انطباق وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی:
سطح |
انطباق وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی |
مزایا |
سطح۱٫ استفاده از ابزارهای وب ۰/۲ برای سازماندهی و مدیریت مواد مرتب با دوره برای مقاصد خود کتابداران |
ابزارهای نشانه گذاری اجتماعی مثل Del.icio.us برای سازماندهی منابع وبی که به طور مکرر در کلاس های سواد اطلاعاتی کتابداران استفاده می شوند، به کار می روند. کتابداران این ابزارها را برای آمادگی در دوره استفاده می کنند ولی آنها را به دانشجویان معرفی نمی کنند. قالب مناسب: هم جلسات نا معتبر یکباره ای سواد اطلاعاتی و هم دوره ای معتبر رسمی سواد اطلاعاتی که یک فصل به طول می انجامد. |
مدیریت مؤثر منابع در آمادگی کتابداران برای کلاس های سواد اطلاعاتی |
سطح۲٫ استفاده از ابزارهای وب ۰/۲ |
ابزارهای وب ۰/۲ جهت انتشار محتوا برای دانشجویان جهت دسترسی و اثر متقابل داشتن استفاده می شوند. |
راحتی کتابداران در ساخت و مدیریت مواد |
برای تسهیل تحویل محتوا به دانشجویان |
بلاگ ها و ویکی ها جهت انتشار طرح های درس، راهنمای دوره، مرور محتوا و دیگر اسناد/منابع دوره استفاده می شوند. ابزارهای نشانه گذاری اجتماعی برای سازماندهی منابع وبی که دانشجویان نیاز به دیدن در کلاس ها دارند، استفاده می شوند. ویدئوهای You Tube درباره سواد اطلاعاتی به دانشجویان نشان داده می شوند. کتابداران می توانند چنین ویدئوهایی را با استفاده از نرم افزار ضبط صفحه بسازند، یا ویدئوهای معتبر را استفاده کنند. قالب مناسب: هم جلسات نامعتبر یکباره ای سواد اطلاعاتی و هم دوره های معتبر سواد اطلاعاتی که یک فصل به طول می انجامد. دانشجویان ابزار وب ۰/۲ را برای تکمیل کار دوره به طور مشارکتی یا تقویت اثر متقابل استفاده می کنند. از دانشجویان خواسته می شود که برای ارسال تکالیف درسی، اشتراک نظرات با دوره شان، و اثر متقابل داشتن با همدیگر از طریق کامنت های بلاگ، بلاگ بسازند. از دانشجویان خواسته می شود که ویکی ها را برای افزایش همکاری در پروژه های گروهی استفاده کنند. از دانشجویان خواسته می شود که ابزارهای نشانه گذاری اجتماعی را برای مشخص کردن و سازماندهی منابع وبی مفید برای پروژه های گروهی استفاده کنند. قالب مناسب: دوره های معتبر رسمی سواد اطلاعاتی که یک فصل به طول می انجامد. دانشجویان آموزش داده نمی شوند که چگونه ابزارهای نشانه گذاری اجتماعی و ویکی ها را جهت سازماندهی منابع به طور اشتراکی و جهت پیشبرد پروژه های گروهی برای کلاس ها در حوزه های موضوعی شان استفاده کنند. دانشجویان جهت استفاده از سایت های شبکه های اجتماعی مثل فیس بوک به عنوان منبع انسانی انبوه از اطلاعات، آموزش داده می شوند. دانشجویان ممکن است از مخاطبانشان در سایت های اجتماعی، جستجوی اطلاعات را بیاموزد. قالب مناسب: هم جلسات نامعتبر یکباره ای سواد اطلاعاتی و هم دوره های معتبر سواد اطلاعاتی که یک فصل به طول می انجامد. |
دوره برای دانشجویان راحتی کتابداران جهت جمع آوری بازخورد دانشجویان سودمند در ایجاد علاقه در دانشجویان سودمند در گسترش ادراک وب ۰/۲ در دانشجویان از یک مکان اجتماعی و تفریحی به محیطی با پتانسیل بالا |
سومین سطح. استفاده از وب ۰/۲ برای تصویرسازی مفاهیم سواد اطلاعاتی |
طرح تگ گذاری ابزارهای نشانه گذاری اجتماعی جهت تصویرسازی مفاهیم واژگان کنترل شده استفاده می شود. ماهیت خواندن/نوشتن وب ۰/۲ (برای مثال امکان ویرایش همگانی ویکی ها) برای اثبات اهمیت ارزیابی اطلاعات استفاده می شود. روشی که اطلاعات در دنیای وب ۰/۲ ایجاد و توزیع می شوند (برای مثال تعداد زیادی از کاربران فیلیکر تمایل به ارائه کارهایشان تحت جوازهای اشتراکات خلاق دارند) برای آموزش حق مؤلف از زاویه ای مثبت استفاده می شوند. قالب مناسب: هم جلسات نامعتبر یکباره ای سواد اطلاعاتی و هم دوره های معتبر سواد اطلاعاتی که یک فصل به طول می انجامد. |
سودمند در مرتبط ساختن مفاهیم ظاهراٌ مشکل سواد اطلاعاتی برای دانشجویان و تسهیل نمودن ادراک آنها |
جدول ۲ نه تنها به سوال پژوهشی «چگونگی استفاده کتابداران ساختار سواد اطلاعاتی از فناوری وب ۰/۲» پاسخ می دهد، بلکه همچنین پایه ای برای کتابداران علاقمند به ساختار سواد اطلاعاتی فراهم می کند تا از آن طریق دستورالعمل یکپارچه وب ۰/۲ شان را گسترش دهند. اگر چه هیچ مطالعه رسمی برای ارزیابی تأثیرات انطباق وب ۰/۲ هدایت نشده اند، بر اساس نتایج تحقیق منطقی است نتیجه بگیریم که انطباق وب ۰/۲ زمینه ای مؤثر به کتابداران جهت سازماندهی و مدیریت مواد دوره ارائه می دهد برای تقویت اثر متقابل و همکاری در کلاس، و کمک به دانشجویان در تسلط یافتن بر مفاهیم و مهارت های سواد اطلاعاتی. مسلماٌ چالش هایی وجود دارد که کتابداران نیازمند چیرگی بر آنها جهت استفاده بهتر از وب ۰/۲ در کلاس هایشان هستند. ادراک دانشجویان از ابزارهای وب ۰/۲ به عنوان «سرگرمی» اجتماعی و تفریحی و دانش فنی مناسب شان ممکن است برای کتابداران جهت ایجاد ارتباط بیشتر تلاش های اضافی بطلبد.
چشم انداز وب ۰/۲ به طور مدام در حال تحول است و اساسی است که کتابداران با این توسعه ها همگام باشند و قادر به شناسایی ابزارهایی باشند که در ساختار سواد اطلاعاتی سودمند هستند. خواند متون منتشر شده، دنبال کردن بلاگ های حرفه ای و پیام های تویتر، ارتباط با همکاران، کنفرانس های اتندینگ مقیاس های کمک کننده ای هستند که کتابداران برای همگام بودن با فناوری به سرعت در حال توسعه می توانند کسب کنند. نکته مهمتر این است که کتابداران باید علاقه واقعی در کشف بهترین رویکردهای تربیتی ممکن برای کلاس های سواد اطلاعاتی شان داشته باشند، و تمایل به کشف ابزارهای وب ۰/۲ و آزمون کاربرد احتمالی شان در آموزش و یادگیری داشته باشند. همه فناوری های جدید در آموزش سواد اطلاعاتی به دانشجویان با همه نوع سابقه مناسب نیستند. کتابداران نیاز به ترویج مفهوم وسیعی از نیازهای دانشجویان به منظور انتخاب بهترین ابزارها برای استفاده در مناسب ترین زمینه ها دارند.
مسلماٌ وب ۰/۲ متداول تر می شود و ارزش آن در تسهیل دستورالعمل سواد اطلاعاتی شناخته شده است. مؤلف امیدوار است که این مطالعه درک عمیق تری از پتانسیل وب ۰/۲ در آموزش سواد اطلاعاتی برای کتاب فراهم می کند و در شناسایی بهترین ابزارها برای استفاده در کلاس های سواد اطلاعاتی شان کمک می کند. برای پژوهش آینده، باید بر ارزیابی تمرکز شود. این درک حرفه ای ما از انطباق وب ۰/۲ در ساختار سواد اطلاعاتی را عمیق می کند اگر مطالعات ارزیابی بیشتری جهت بررسی دقیق چگونگی پذیرش تکنولوژی توسط دانشجویان و چگونگی تأثیرگذاری آن بر دستیابی نتایج آموزشی دانشجویان، هدایت شوند.
*****************************
مشخصات کتابشناختی مقاله:
- Web 2.0 Integration in Information Literacy Instruction: An Overview
- Lili Luo
- The Journal of Academic Librarianship
- Volume 36, Issue 1, January 2010, Pages 32–۴۰
- http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S009913330900202X