اما به هر حال چرخ روزگار چرخید و توسعه ی مفرط تکنولوژی به علاوه تسهیل ارتباطات و نفوذ و تهاجم فرهنگ غربی در جامعه ی ما سبب شد امروز دیگر بنیان کوچک ترین و در عین حال مهم ترین نهاد اجتماعی در کشور ما نیز به اندازه ی قدیم استحکام و صلابت لازم را نداشته و ما هر سال به سال شاهد رشد بی رویه ی آمار طلاق و از هم پاشیدگی خانواده باشیم. گسست خانوادگی و عدم سلامت و دوام نظام کوچک ترین نهاد اجتماعی سبب می شود جامعه روز به روز بیشتر در معرض آسیب قرار گرفته و هر گونه تزلزل فکری و اخلاقی در جامعه سبب ایجاد پدیده های اجتماعی نامطلوب گردد.
زوال و نزول اخلاق، وندالیسم، اعتیاد، نا امنی عمومی، ازدیاد فرزندان بی سرپرست یا بد سرپرست و مسائل فراوان دیگری از این دست در معرض و کمین جوامعی قرار دارد که در آن خانواده از استحکام و سلامت لازم برخوردار نیست. امری که متأسفانه در سال های اخیر رشد فزاینده ی آن را در کشور قابل مشاهده است. هر چه در ارتباط با ارزش و اثر خانواده در بهبود روابط اجتماعی و سلامت اخلاقی عمومی صحبت کنیم باز هم کم است. خانواده آن قدر مقدس و ارزشمند است که پیامبر اکرم(ص) در فرمایشی گران قدر خانواده را محبوب ترین نهاد نزد خدای عز و وجل معرفی می فرماید و بر ضرورت تشکیل و استحکام آن توصیه های فراوانی دارد. خانواده ای که بر محور دو رکن مودّت و رحمت قرار دارد، خدایی شکل می گیرد و دارای اساسی مستحکم است و در چنین خانواده ای فرزندی به بار می آید که مایه قوام است و با سخن کریمانه با پدر و مادر رفتار می کند و بال ذلّت و مهربانی و رحمت را برایشان می گستراند. بر اساس همان دو عنصر محوری، خدا به مرد که مسئول تأمین هزینه هاست، دستور می دهد که در زندگی زناشویی با زن معاشرت معروف داشته باشد و با آن ها به شایستگی رفتار کند. بی تردید، این گونه منش ها مایه استحکام خانواده اند. نخستین محیطی که کودک در آن پرورش می یابد و در رفتار بعدی فرد فوق العاده موثر است، همین جاست. آنچنان که حتی عده ای از جرم شناسان آن را عامل سلامت یا بیماری آینده فرد ذکر کرده اند و مخصوصاً ظهور آثار آن را در دوره جوانی فوق العاده دانسته اند. جامعه ی امروز فقر محبت دارد، اخلاق حلقه ی مفقوده ی مناسبات فی مابین افراد آن است، روابط فرازناشویی و نامشروع در آن بی حد و حصر توسعه پیدا کرده، بی حجابی، بی بند و باری و ولنگاری فرهنگی در آن گسترش روز افزون یافته و اموری که هیچ گاه وجود نداشته همانند گریز از خانه در بین جوانان و نوجوانان بر بدنه اجتماع تحمیل شده است و همه ی این ها با خود پیام عمیقی به همراه دارد و آن ضرورت بازگشت به کانون گرم خانواده در جهت فلاح و صلاح جامعه است. فضای خانواده به لحاظ کیفیت تعاملات، یکی از عوامل مهم اثرگذار بر روحیات اعضای آن بوده و حوزه وسیعی از مطالعات خانواده درمانگران و روانشناسان سیستمی را تشکیل می‌دهد. الان با توجه به اتفاقات محیطی بیش از هر زمان دیگری خانه ی پدری امن، مطمئن و دوست داشتنی است. علیرغم همه ی اتفاقاتی که بدان اشاره گردید جامعه ی ما بسیار با آن چه از جنس بی اخلاقی و از هم گسیختگی خانواده در غرب رواج یافته فاصله دارد و کماکان خانواده های سالم بی شماری هستند که توجه به آن می تواند مانع مناسبی در جهت افول اخلاق باشند.
جامعه شناسان رابطه ای بین جنایت و حیات خانوادگی یافته اند به طور ی که میزان بِزِه اجتماعی را در خانواده از هم گسسته بسیار زیاد می دانند. رویدادهای خانوادگی در سرنوشت افراد موثرند، روابط ناخوشایند والدین، فوت و طلاق، جدایی و متارکه، مشکلات بسیاری برای افراد می آفرینند. در اسلام، کار کرد خانواده فقط در فراهم ساختن نیازهای اقتصادی خلاصه نمی شود؛ بلکه وظیفه اساسی اش پرورش و مراقبت از فرزندان، نظام بخشی به رفتار غریزی نوجوانان و جوانان و تأمین نیازهای فرهنگی و اجتماعی آنان است. البته در جوامعی که خانواده در آن ها جز آسایشگاه موقت شبانه سهمی ندارد، چنین احکامی هم نیست، چون به اهمیت خانواده و تأثیر مهم آن در فرهنگ سازی جامعه پی نبرده اند. از مفاهیم مهم و برجسته در مطالعات خانواده، مفهوم همبستگی است. همبستگی به معنای وحدت، وفاق و وفاداری است که برخاسته از علایق، احساسات، همدلی و کنش های مشترک است. این توافق مشترک، حائز یک معنای اخلاقی است که متضمن وجود یک اندیشه ،یک وظیفه یا الزام متقابل است. خانواده چون شبکه و نظامی در هم پیچیده است که افراد آن در کنش متقابل با یکدیگر و این نظام در مجموعه ای از نظام های اجتماعی بزرگتر قرار گرفته است جامعه بزرگتر خود جزئی از زمینه فرهنگی برای الگوهای رفتاری خانواده است و در تثبیت یا تزلزل آن تاثیر دارد.
با توجه به ناامنی اجتماعی گسترده ای که ایجاد گردیده است بشر امروزی برای نجات خود از بند بی اخلاقی و نابسامانی تنها یک راه دارد و آن بازگشت به خانه و خانواده است. خانواده ای که اعضا و عناصر آن دلبسته و وابسته ی یکدیگر بوده، مسئولیت پذیر، وفادار و مهربان اند، از یکدیگر حمایت کرده و در روزگار سختی پشت و پناه هم هستند، بستر مناسبی برای آرامش ذهنی اعضای خود ایجاد می کنند. قطعاً پدر و مادر، خواهر و برادر و سایر بستگانی که در چارچوب خانواده تعریف می گردند همواره خیرخواه انسان بوده و به دلیل تعلقات نَسَبی و خونی و وابستگی های دیگری که هیچ گاه قابل گسسته شدن نیست بیش از هر بیگانه ای مطمئن، خیرخواه و دوست دار انسان هستند. اگر کسی در منزل از مادر خود ناراحت است، پدرش برخی خواسته هایش را توجه نکرده و با او پرخاش می کند، خواهر یا برادرش گاهی به او حسادت می کنند و یا هر مشکل ریز و درشتی از این جنس در زندگی اش مشاهده می کند خوب بداند که محیط خانه و خانواده با تمام مشکلات احتمالی که دارد باز هم بهترین مأوا و مأمن برای انسانی است که می خواهد طبیعی و سالم زندگی کند.
منبع: روزنامه رسالت مورخ دوشنبه 7 خرداد 1397 شماره 9227
