بی شک گفتمان سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پاسخگوی نیازهای فعلی جامعه ایران اسلامی خواهد بود. اما قبل از آن باید بدانيم زماني که می گوییم “پیشرفت” منظور ما کدام پیشرفت، با کدام تفسیر است؟ از نگاه رهبر معظم انقلاب پیشرفت باید مبتنی بر یک نگاه همه جانبه باشد که صرفاً در حوزه ای محدود(مثلاً پیشرفت اقتصادی) تعریف نمی شود. لذا وقتی که از پیشرفت سخن می گوییم باید ابعاد مختلف آن از قبیل؛ آزادی، معنویت، اخلاق، اعتماد به خویشتن و… مورد توجه قرار گیرد. در این راستا یکی از نظریه های مهمی که ریشه در دوران بیداری اسلامی دارد و باید بر اساس آموزه های اسلام ناب تبیین شود نظریه “پیشرفت اسلامی” است که جوهر حقیقت آن رسیدن به سبک زندگی و جامعه اسلامی است.
در روند شکل گیری نظریه پیشرفت اسلامی، همیشه فراز و فرودهای فکری وجود داشته است. به عنوان مثال در اوایل شکل گیری آن تنها به شکل کلی تکیه می‌کردند. بدان معنا که به جای تمرکز بر تفکر غرب باید از آموزه‌های اسلامی استفاده و به کلیاتی مانند وحدت، برادری، قانون مداری، نظم، آزادی و عدالت پرداخته شود. و یا اینکه اسلام می‌تواند به دور از دنباله روی مدل‌های غیراسلامی برمبنای الگویی برآمده از قرآن و عترت پیشرفتی را ایجاد کند که علاوه بر مدل توسعه غربی(که تنها بر توسعه مادی توجه دارد) معنویت را نیز دخالت دهد. برای وقوع این امر نیازمند گفتمان سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت هستیم که بر اساس عناصر زیر تحقق مي يابد:
عقلانیت: بی شک نخستین عنصر لازم جهت گفتمان سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت عقلانیت است که درون آن مفاهیمی چون علم و دانش، خردورزی و آگاهی وجود دارد. شایان ذکر است این عقلانیت اسلامی ایرانی غیراز مدل غربی آنست، چرا که جامعه در مسیر این نوع عقلانیت می بایست به خدا نزدیک شود.
عدالت: از آن جا که رهبر معظم انقلاب عناصر” عدالت و خودباوری” را مهمترین عناصر پیشرفت اسلامی عنوان کرده اند، می بایست عدالت جزء لاینفک فرآیند گفتمان سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت باشد. عدالت باید در همه سطوح جامعه اعم از خانواده، مدرسه، محل کار، شهرها، خیابان‌ها، مسجد، اداره و دولت ظهور و تبلور پیدا کند و به یک گفتمان نخبگانی تبدیل شود.
معنویت: جوهره ی معنویتِ حقیقی، ورع و تقوای الهی است که باعث اعتلای فرهنگ جامعه می‌شود و گفتمان مبتنی بر ایمان را در جامعه نهادینه می کند.
دولت اسلامی: برای تحقق گفتمان پیشرفت و عدالت ابزارهایی وجود دارد که مهمترین آنها تشکیل دولت اسلامی است و با توجه به دیدگاه مقام معظم رهبری برای حرکت به سمت پیشرفت ما نیاز به تعمیق معرفت دینی و روحیه جهادی در جامعه با شکل‌گیری دولتی با اقتدار، اجرایی و کارآمد و ولایتمدار داریم که بتواند ظرفیت ملی را بسیج کرده و با دادن روحیه نشاط و امید در همه کشور موجبات وحدت میان نخبگان را فراهم کند.
ایده های تازه از طریق نیروهای جوان: گفتمان سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت یک سرمشق پویاست كه در مؤلفه‌ها و شاخص‌های اجرایی نباید به صورت ایستا تعریف گردد. از این رو جوانان به خاطر ذات پرشور، انگیزه و نشاط فراوان می‌توانند به تحرک و جریان یافتن بیش از پیش این موضوع كمك نمايند. ایده‌های جدید، تفکرات تازه و اندیشه‌های متناسب با شرایط روز، مسائلی است که می‌توان از رویکرد نسل جوان انقلاب اسلامی برداشت نمود و آنان را در مسیر گفتمان سازي دخیل نمود. اگر چنین باشد و نظارت‌های ارزشی و محتوایی نسل گذشته نیز به طور پویا تداوم یابد، می‌توان به روزآمدی وكارآمدي پیشرفت اسلامی باور بیشتری داشت و تحقق آن را در جامعه‌ی اسلامی خویش با سرعت بیشتری پيگيري كرد.
اعتماد به نفس و خود باوری: در زمان طاغوت به مردم القا می‌کردند که شما توان انجام هیچ کاری ندارید. اما امروز ملاحظه می کنیم که با تکیه بر ارزش های اسلامی و ایرانی کشور به پیشرفت‌های قابل توجهی در عرصه های مختلف رسیده است از این رو یکی دیگر از عناصر گفتمان سازی الگوی اسلامی ایرانی افزایش روحیه اعتماد به نفس و خودباوری در پيشرفت است.
سخن پایانی:
این که توجه به عناصر تحقق گفتمان سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از آن جهت اهمیت دارد که از دیدگاه مقام معظم رهبری، پیشرفت حقيقي و مبتني بر آموزه هاي اسلامی ایرانی با مواردي همچون؛ ارتقای معنویت، اقتدار اقتصادی، امنیت، علم و فناوری و عدالت(به عنوان هسته اصلی پیشرفت اسلامی)، معنا می‌یابد و بدون التزام به این مؤلفه‌ها، هر الگوی پیشرفتی در خطر لغزیدن به سوی الگوهای پيشرفت غربی قرار خواهد گرفت و از این‌رو در نگاه معظم له، پیشرفت با مفهوم توسعه غربی و ارزش‌های وابسته به آن متمایز و متفاوت است که در فرآیند گفتمان سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت باید مورد عنايت ويژه قرار گیرد.
*فرهنگ نیوز
به قلم مهدی یاراحمدی خراسانی
