در بند اول مقولاتی همچون نماز، روزه، خمس و .. مطرح می گردد. یعنی مجموعه تکالیفی که یک مسلمان باید بنا به فرمان الهی بدان عمل نماید و معمولاً در قالب فروع دین مطرح می شود. اما آن چه در ارتباط با باورها و روح حاکم بر رفتارهای انسان در بند دوم مطرح می گردد اهمیت بسیاری دارد و تقویت و ایجاد آن نیازمند تمرین و خودسازی است. یک مسلمان باید در کلیه اعمال و رفتارهایش روح ورع و مسلمانی حاکم باشد. روح مسلمانی در واژگانی نظیر تقوا، ناظر دانستن خدا، نیت خالص، عدالت طلبی، رعایت حقوق و احترام سایر انسان ها، صداقت، حق طلبی، مردم داری، وفاداری، امانت داری، اخلاق مداری، شرافت، کرامت و … متجلی می گردد. غیرت دینی مجموعه ای از باورهای اصیل و خالص است که به صورت فطری و ذاتی در انسان ها وجود دارد و با خودسازی و خویشتن داری به شکوفایی و کمال می رسد. افرادی که از آن غافل باشند و در مسیر تعالی موارد ذکر شده ممارست انجام ندهند آرام آرام از اصالت خویش فاصله گرفته و غرق مادی گرایی خواهند شد. اصلاً دین آمده است برای به کمال رساندن مکارم اخلاق. یعنی انسان فراتر از منافع مادی و «خور و خواب و خشم و شهوت» باید در مسیر مسائل روحی و معنوی نیز به تربیت خویش بپردازد تا بتواند در بزنگاه های زندگی تصمیمات انسانی و عاقلانه بگیرد. هم دل پاک و نیت خالص لازم است هم وفاداری عملی به مبانی اخلاق. اگر این باور در انسان ایجاد شود و در هر امری خداوند را بر رفتار خود ناظر و شاهد بداند غیرت دینی حفظ می شود و مانع انحراف و بی تفاوتی می گردد. در عصر حاضر با دجال های آخر الزمان حفظ مکارم اخلاق و آموزه های دینی و رفتاری کار بسیار سختی است که نیاز به آگاهی، تمرین و توجه دارد. نباید از خویشتن غافل شد، خود را رها کرد و گرفتار زرق و برق های غیر اخلاقی گردید. نکته قابل توجه دیگر در این راستا مهم انگاشتن همه موارد ذکر شده است. برخی در ظاهر اهل نماز و مناسک دینی هستند ولی از هیچ ظلم و اجحافی در حق مردم هراس ندارند. و گروهی معتقدند که انسان باید دلش پاک باشد و پرداختن به مناسک و ظواهر اهمیتی ندارد. که این هر دو مردود است. آدمی باید روح پاک و لوح سفید وجود خویش را حفظ نماید و بر سلامت آن تأکید داشته باشد. آدمی مکلف است در طول زندگی در هر امر فردی و اجتماعی خویش از غیرت دینی و اخلاقی بهره مند بوده و هیچ گاه حق الله و حق الناس را تضییع ننماید. غیرت دینی به انسان حکم می نماید در برابر تخلّفاتى که از مسیر حق، اخلاق، حقیقت، عدالت و احکام الهى مشاهده می کند، خاموش و بى تفاوت نباشد بلکه هر چه انحراف شدیدتر جوش و خروش او نیز بیشتر گردد. کسانى که خونسرد و بى رمق از مقابل این مسائل عبور می کنند فاقد غیرت دینى هستند.
منبع: هفته نامه نخست، پنجشنبه 30 دی 1400، شماره 906
