منظوری نداشتم
دکتر مهدی یاراحمدی خراسانی
این زبانی که در بین سایر اندام های بدن حجم زیادی هم ندارد می تواند مستقیم انسان را به قعر جهنم ببرد. پس مراقبش باشید. گاهی می توان همچون شمشیر با یک جمله سر یک نفر را برید، ریشه اش را زد، حالش را گرفت، دلش را شکست و خلاصه بلایی به سرش آورد که شاید مدت ها طول بکشد به روز اول برگردد. برخی می گویند «حرف باد هواست» پس به خودشان اجازه می دهند هر چه دلشان خواست به زبان بیاورند و هر جوری حال کردند حال دیگران را بگیرند. اما غافل هستند حرف گاهی ساتور و تبر، بمب و دینامیت، باد و طوفان و زلزله و آتشفشان است که می تواند آبرو و دودمان دیگران را به باد دهد. پس مراقب همین باد هوا باشید که همچون طوفانی دین و دنیای شما را خراب نکند و آبرویتان را نبرد. برخی عادت کرده اند هرز باشند. هر چه دلشان می خواهد به این و آن بگویند و دست آخر هم که از ناراحتی دیگران باخبر می شوند بلافاصله می گویند: حرف باد هواست. منظوری نداشتم. سخن گفتن با دیگران از ساده ترین انواع برقراری ارتباط بین انسان هاست که هم می تواند امید آفرین، دلنواز، زیبا و روحیه بخش باشد و هم می تواند سبب ناامیدی، ایجاد کینه و دشمنی و ده ها مشکل دیگر گردد. آدمی اگر می خواهد عاقبت به خیر شود باید زبان خود را جمع کند، افسارش را در دستان خویش محکم نگاه دارد، هر جا خواست خودنمایی کند و کلامی را نقل کند حسابی با عقل و وجدان او را کنترل و پیامدهای گفتارش را پیش بینی و گوشزد نماید و خلاصه این که حواسش باشد این زبان قدرت عجیبی دارد که هم می تواند انسان را به قعر جهنم ببرد و هم سبب رستگاری فرزندان آدم شود. انسان ها در برابر کلمات دفاع و سپری ندارند پس آن ها را همچون سنگ سختی به سمت آن ها پرتاب نکنید که به جسم و روح و اندیشه آن ها آسیب خواهید رساند. همان جایی که تصمیم می گیرید طرف را سر جایش بنشانید، خشم خود را خالی کنید، انسانی را تحقیر و یا به اصطلاح ضایع کنید، آبروی کسی را ببرید، اسرار فردی را بازگو نمایید، عیب و نقصان دیگران را نقل مجلسی کنید و یا از سر حسادت یا برای دو به هم زنی چیزی بگویید و … دقیقاً همین جا زمانی است که حرف ها آتشی می شود که به جان خود و دیگران خواهید انداخت که هر آن چه عمل خیر داشته اید را می سوزاند و آرامش را از شما می ستاند. علاوه بر این که «هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد» فراموش نکنیم در خیلی از موقعیت ها انسان نباید سخن بگوید. نشان به آن نشان که در بسیاری از اصول اخلاقی و ادبی «سکوت» محترم و نشانی از عقلانیت شمرده شده است. چه بسا انسان به خاطر پرحرفی و گزافه گویی، کلامی به زبان جاری سازد که ارزشی ندارد و یا سبب گناه می گردد. پس خوب است در بسیاری موارد سکوت را هم امتحان کنیم. گاهی یک سخن نابجا یا مغرضانه می‌شود یک کوه یا یک زخم که هیچ مرهمی ندارد و ممکن است اثرش تا مدت‌ها در دل آدمی باقی بماند و روان او را به‌کلی آشفته سازد. . در بیان یک روانشناس مشهور آمده است: « تمدن از آنجا آغاز شد که انسان به جای سنگ، کلمه پرتاب کرد. انگار انسان متمدن فهمیده بود سنگ‌ها به‌اندازه کافی دردناک نیستند و دیگر پاسخگوی پرخاشگری او نخواهند بود. کلمات متنوع‌تر از سنگ‌ها بودند، می‌شد قبل از پرت کردن، انتخاب کرد که چقدر دردآور یا ویرانگر باشند. از سنگ‌ها می‌شد گریخت اما از کلمات نه.»
منبع: هفته نامه نخست، پنجشنبه 26 بهمن 1402، شماره 1001
