اگر بخواهیم بدون رودربایستی صحبت کنیم باید بگویم زمانی که ما مدرسه می رفتیم بوی ماه مهر برای بچه ها چندان هم جالب نبود. نه اینکه فکر کنید بنده به درس و مشق خیلی علاقه نداشتم. نه! به خوبی در خاطر دارم که همان شاگرد اول های کلاس هم مهرماه را دوست نداشتند. یادش به خیر! وقتی که تلویزیون هم اصرار داشت با پخش ترانه «باز آمد بوی ماه مدرسه» نشاط و اشتیاق مدرسه رفتن را به بچه ها تلقین کند معمولاً ناموفق بود. به صورتی که تا این آهنگ پخش می شد بلافاصله بچه ها کانال تلویزیون را عوض و زیر لب غرولند می کردند؛ «باز دوباره مدرسه شروع شد، باید سختگیری های مدیر و ناظم و اخم و تَخم معلم را تحمل کنیم! باز هم تنبیه! باز هم درس! تکلیف و جریمه! حیف، چقدر زود سه ماه تعطیلی گذشت، کاش اصلاً مدرسه نمی رفتیم و…»
در واقع اول مهر همه چیز دست به دست هم می داد تا روحیه ی کسل کننده ای برای بچه ها ایجاد گردد؛ برگ ریزان درختان، هوای گرفته پاییز، پایان تعطیلات و انتهای بازی های کودکانه در کوچه و خیابان. از همه بدتر جملات آزار دهنده ی برخی پدر و مادرها بود که از صمیم دل دعا می کردند مدارس زودتر باز شود تا بچه ها به مدرسه رفته و از شیطنت آنها در خانه خلاص شوند. این عوامل کافی بود تا در میان همسالان ما کسی پاییز را دوست نداشته باشد. تازه مدرسه که شروع می شد اول دلشوره و سختی بود. توصیه های والدین هم که کار را بدتر می کرد؛ «توی مدرسه مواظب رفتارت باش، با بچه ها دعوا نکنی، اگر نمره پایین بیاوری وای به حالت، بچه های نامنظم تنبیه می شوند و…»
اما امروز نظام آموزش و پرورش بسیار متفاوت شده است. کتاب ها قشنگ تر، سبک تر و جذاب تر شده اند، دیگر خبری از چوب و فلک و تنبیه بدنی در مدارس نیست(نباید باشد)، نمره محوری کمرنگ شده است، به ورزش و بازی، گروه های دوستی دانش آموزان و فعالیت های پرورشی آن ها بیشتر بها می دهند. معلمان امروزی هم مثل آموزگاران قدیمی دلسوز بچه ها هستند اما کمی خنده روتر و خوش اخلاق تر.
اگر شما در خانواده خود دانش آموز دارید او جزو کدام یک از دآنش اموزان است؟ همان هایی که با شوروشوق دوهفته قبل از مهر ماه، کیف و وسایل خود را حاضر می کنند و هرروز به تقویم نگاه می کنند تا بالاخره انتظار تمام شود و به مدرسه بروند یا آنهایی که با بی حوصلگی چندروز از مهر که می گذرد کوله را روی دوش خود می اندازند و به مدرسه می روند و اگر اجباری در کار نباشد حاضرند تمام ایام سال را با خاطری آسوده در خانه بمانند و وقت خود را در مدرسه نگذارنند؟ فکر می کنید علت این این تفاوت در چیست؟ مسلماً ایجاد محیطی لذت بخش در کنار آموزش یکی از وظایف مهم مدارس است. محیطی که دانش آموزان آن را دوست داشته باشند و هنگامی که در آن به سر می برند از تمام شدن مدرسه و خروج از آن احساس ناراحتی کنند. اما اینکه چنین محیطی چگونه حاصل می شود موضوعی است که در این مجال به ان خواهیم پرداخت.
ویژگی های یک مدرسه مطلوب برای دانش آموزان
جذب دانش آموزان به مدرسه راهکارهایی دارد که بسیار ساده اند و فقط به کمی سلیقه، حوصله، ابتکار و مهارت نیاز دارد. برخی از مهمترین ویژگی های یک مدرسه مناسب برای دانش آموزان عبارتند از:
زیبایی ظاهری مدرسه: اولین مساله ای که برای هر دانش آموز در نگاه اول اهمیت دارد جذابیت های ظاهری مدرسه است. اینکه مدرسه فضای سبز داشته باشد،کلاسهای مرتب با درودیوار تمیز داشته باشد،وسایل و تجهیزاتش کهنه و قدیمی نباشد و به طور کلی یک فضای تمیز و زیبا هرچند کوچک اولین نکته ای است که دانش اموز در لحظه اول به ان توجه می کند زیرا قرار است طی 9 ماه تحصیلی هرروز در چنین مکانی به سر ببرد.
تجهیزات مدرسه: در عصر جدید که انواع وسایل اموزشی جدید ابداع شده اند توجه مدارس به تجهیز به این وسایل اهمیت زیادی دارد .باید توجه داشت که مدارس کنونی مانند مکتب و نهضت های سواد دانش اموزی 50سال قبل نیست که دانش اموز فقط از روی یک کتاب خط ببرد و بنویسد و کتابش را ببندد تا روز بعد دوباره به مدرسه برود. دوران کتاب محوری به سر رسیده است و دانش اموزان باید از دستان،گوشها و چشمهای خود برای اموزش استفاده کنند یعنی باید آنچه را که در کتاب می خوانند خودشان لمس و تجربه کنند و از نزدیک ببینند.
اردوهای آموزشی: شاید درگذشته این تصور بود که اردوهای آموزشی فقط یک هزینه گزاف روی دست مدرسه می گذارد در حالی که یک اردو لازم نیست در یک محیط دور از مدرسه و با هزینه ای سنگین برای تمام مدرسه برگزار شود.بلکه دانش آموزان هر کلاس می تواند به همراه معلم کلاس با هزینه ای اندک به مکانی که قرار است در مورد آن یا موضوع خاص دیگری آموزش ببینند رفته و یک یا دوساعتی را به مشاهده وقایع از نزدیک بپردازند.
برخورد و رفتار معلمان در کلاس: آنچه باعث ایجاد کشش در دانش آموز و لذت بردن از حضور در فضای مدرسه می شود رفتار معلم با ایجاد ارتباط با اوست و این موضوع آن چنان اهمیت دارد که از قدیم گفته اند؛«درس معلم ار بود زمزمه ی محبتی/جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را».
مشارکت دانش آموزان در مدیریت مدرسه: اگر دانش آموزان در مدیریت مدرسه مشارکت کنند نسبت به آن همان احساس تعلق و تعهدی را که در خانه دارند پیدا می کنند و حضور در مدرسه برایشان جذاب مي شود. این موضوع در همه ابعاد مدیریتی مدرسه است؛ چه مدیریت فضای فیزیکی مدرسه و چه مدیریت کلاس با حضور و مشارکت در مباحث درسی.
سخن پایانی
اگر می گوییم مدرسه خانه دوم است باید شرایط آرامش خانه را در مدرسه ایجاد کنیم. رفتارها و برخوردهای محبت آمیز و دوستانه، محیط شاداب و بانشاط و تجهیزات آموزشی مناسب همه دست در دست هم می دهند تا دانش آموزان واقعاً احساس کنند در خانه دوم خود حضوریافته اند. پاییز برای همه بوی مدرسه می دهد؛ هم برای کودکانی که این روزها از این مغازه به آن مغازه می روند تا خود را برای شروع سال تحصیلی مجهز کنند، هم برای بنده و شما که رژه بچه مدرسه ای ها با لباس های فرم را به نظاره می نشنیم و هم برای پیرمردهایی که در پارک ها دفترچه خاطرات دوران مدرسه را در ذهن ورق می زنند. بوی ماه مهر، بوی مدرسه، بوی کیف و کتاب نو، بوی نیمکت های تازه و تخته سیاهی که هنوز هیچ تکه گچی ردی روی آن باقی نگذاشته است. پاییز بوی مدرسه می دهد، حتی اگر معلم های دوران ابتدایی ات زیر خروارها خاک خفته باشند و همبازی های دوران کودکی ات موی سپید کرده باشند. در آغاز سال تحصیلی جدید برای آموزگاران درگذشته طلب مغفرت، برای معلمان امروز آرزوی سلامت و برای آینده سازان کشور توفیق و سربلندی را از خداوند مهربان مسألت می نماییم.
منبع: روزنامه رسالت، دوشنبه 27 شهریور 1396 شماره 9037
http://www.resalat-news.com/Uploads/Pdf/974627.pdf
