اكنون اقتصاد کشورمان از فضای جهانی هم تأثیر می‌پذیرد و هم بخاطر قدرتی که در حوزه های مختلف علمی، سیاسی و انرژی(خصوصاً نفت) به دست آورده و یا از قبل داشته است بر آن اثر می گذارد. با توسعه تحریم اقتصادی علیه ایران (که به بهانه ی واهی موضوع هسته ای صورت می‌پذیرد) یک ضرورت بیش از بیش نمایان است و آن دستیابی به یک مدل و الگوی مقاومتی از اقتصاد است. مدلی که نسبت به بحران های اقتصادی رویکردی فعالانه دارد و می تواند در شرایط بحرانی موانع را برطرف سازد. اقتصاد مقاومتی چشم‌اندازی کلان به جريان اقتصادي ایران اسلامي دارد و یک اقدام بلندمدت در راستاي چشم انداز را شامل می‌شود. البته تحريم اقتصادي عليه ايران مربوط به سال های اخیر نیست. بلکه اولين تحريم اقتصادي ايران سی سال پیش و در ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي توسط ايالات متحده صورت گرفت كه منجر به مسدودشدن اموال كشورمان در بانك هاي غربی گرديد. پس از آن در طول سال هاي گذشته تاكنون، تحريم ها به صورت مستمر به بهانه هاي مختلف تداوم يافته است. البته باید به این نکته اشاره نمود که در چندسال اخیر با تصويب قطعنامه 1929، تحريم ایران در برخی محورها از قبیل؛ خرید نفت ایران، سرمایه گذاری خارجی در اقتصاد ایران (خصوصاً بخش انرژی)، تحریم تجاری و حمل و نقل دریایی و هوایی ایران، بانک مرکزی و بانک های فعال در نقل و انقالات صادرات و واردات کشور ابعاد وسیع تری یافته است.
واژه اقتصاد مقاومتی بر این موضوع دلالت می‌کند که فشارها و ضربه‌های اقتصادی از سوی نیروهای دشمن سد راه پیشرفت جامعه است که باید بر آن غلبه کرد. براي درك مفهوم اقتصاد مقاومتي اول مي بايست فهم درستي از اقتصاد ملي و همچنين فضاي اقتصاد جهاني و به دنبال آن شدت فشاري که نظام سلطه استكبار و غرب نسبت به جمهوري اسلامي داشته است به دست آوريم. نظام سلطه بعد از شكست هايي که در عرصه نظامي داشته است، چند سالي است که در حوزه اقتصاد به طمع افتاده است تا اقداماتي را به صورت برنامه ريزي شده و هدفمند براي اثرگذاري بر محيط اقتصادي (با هدف‌هايي که تضعيف نظام و فشار روي آحاد مردم در رأس آن است) را در دستور کار قرار دهد. در اين ميان حركت اقتصادي كشور نيز مي بايست با اين جريانِ محيطي داراي واكنش و برنامه اي متناسب باشد. با اين تفاسير و با توجه به وضعیت امروز و آینده جهان که به شدت در حال تغییر و تحول است اقتصاد مقاومتی به دنبال تشکیل یک جريان اقتصادی فعال برای مقابله با هرگونه بحرانی است. دشمنان كشور ايران بیش از هر زمان دیگری عزم خود را جزم کرده‌اند تا اراده خودشان را به ما تحمیل نمايند تا از بسیاری حقوق مسلم و آشكار خود در گذریم. بنابراین مقاومت در برابر این زورگویی آشکار، نیازمند دو اصل انگیزه و برنامه ي مشخص است. كه در اين ميان اقتصاد مقاومتي به عنوان يك راهكار اساسي معرفي گرديده است. از اين منظر اقتصاد مقاومتي يعني تشخيص حوزه هاي فشار و متعاقباً تلاش براي کنترل و بي اثر کردن آن و تبديل چنين فشارهايي به فرصت از طريق باور و مشارکت همگاني و اعمال مديريت هاي مدبرانه كه پيش شرط و الزام چنين موضوعي است. اقتصاد مقاومتي کاهش وابستگي ها و تأکيد روي مزيت هاي توليد داخل و تلاش براي خوداتکايي است.
محورهای اساسی اقتصاد مقاومتی
اقتصاد مقاومتی مفهومی است که درپی مقاوم سازی، بحران زدایی و ترمیم ساختارها و نهادهای فرسوده و ناکارآمد موجود اقتصادی مطرح می شود، که قطعا باور ومشارکت همگانی واعمال مدیریت های عقلایی ومدبرانه، پیش شرط و الزام چنین موضوعی است. اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی ها و تاکید روی مزیت های تولید داخل و تلاش برای خود اتکایی است. برخی محورهای اساسی و مهم اقتصاد مقاومتی عبارتند از:
حمایت ازتولید ملی: هرچه قدر که مردم را تشویق به خرید کالای داخلی کنیم ولی کیفیت تولید کالای داخلی پایین باشد، عملاً رغبتی از سمت مردم به خرید کالای تولید داخلی نخواهد بود. اگر تولید کننده هم برای تولید کالای باکیفیت همت کند ولی دولت و سیستم بانکی کشور، خدمات پولی و مالی ارائه ندهند و یا قوانین اقتصادی، فضای کسب و کار را سخت کند و یا مردم نسبت به کالای داخلی بی رغبت باشند، باز هم نتیجه منفی خواهد بود. لذا باید تمامی ارتباطات این سه حلقه باهم اصلاح شده و در راستای افزایش تولید ملی بهبود پیدا کند.
سیاست های اصل 44 قانون اساسی: محدود سازی اقتصاد دولتی و آزاد سازی اقتصاد از پیامدهای مهم اصل 44 قانون اساسی است. اقتصاد مقاومتی فعال و پویا نیازمند برنامه ریزی استراتژیک و راهبردی، مبتنی بر مردمی کردن اقتصاد از طریق میدان دادن بیشتر به فعالان بخش خصوصی و رفع موانع و مشکلات این بخش می باشد. بخش خصوصی به عنوان موتور و محرک اصلی رشد اقتصادی و صنعتی است که با بکارگیری سرمایه خود و جذب و مشارکت سرمایه های غیردولتی، استفاده بهینه از منابع انسانی و اعمال مدیریت کار آمد، ضمن ایفاء نقش خود در رشد اقتصادی و صنعتی کشور، می تواند اهداف توسعه ای دولت را محقق نماید.اقتصاد مقاومتی بر پایه و اساس سرمایه معنوی افراد و جامعه استوار است و بخش خصوصی بدون شک برترین بستر، برای همراهی مردم به عنوان اصلی ترین ارکان مقاومت درجامعه، برای ضد ضربه کردن اقتصاد در برابر تحریم هاست.
توجه به نخبگان واستفاده ازفناوری نوین: نخبه به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می شود که اثرگذاری وی در تولید علم، هنر و فناوری کشور محسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و متوازن کشور گردد. زمانی که فناوری های نوین مشمول تحریم قرار می گیرند و کشورهای دشمن اجازه نمی دهند این فناوری ها به ایران برسند، اگر از نخبگان حمایت شود، می توان این فناوری ها را تبدیل به فعالیت تجاری کرد. میدان دادن به نخبگان در عرصه صنعت، تجارت و کشاورزی، از ویژگی های اقتصاد مقاومتی است و نیز باید شرایط به گونه ای باشد که نخبگان بدون مانع کارهای خود را پیش برند. آنچه جای نگرانی است، تحریم خارجی نیست بلکه نگرانی در خصوص موانع تولید و تجارت درداخل کشور است که گاهی شدیدتر از تحریم ها عمل می کند.
سخن پایانی
در زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی باید به آسیب‌شناسی اقتصاد کشور و موانع و نیازمندیهای تحقق اقتصاد مقاومتی پرداخت و مرکز و محوری برای فعالیت در عرصه اقتصاد مقامتی داشته باشیم.به بيان ديگر اگر در گذشته می‌گفتیم که فلان مجموعه نمی‌تواند انتظارات ما را برآورده کند، در رویکرد جدید به دنبال آن هستیم که با بازتعریف سیاست‌های نهادهای موجود، کاری کنیم که انتظارات ما را برآورده سازند كه اين يك رويكرد فعال است. مفهوم اقتصاد مقاومتي با واژگاني از قبيل؛ حمایت از تولید ملي، كارآفريني، اتخاذ سیاست‌های پولی و ارزی متناسب، اصلاح الگوي مصرف، اجرای اصل 44، تصحيح سياست هاي بازرگاني، توجه به نخبگان، توليد دانش كاربردي و استفاده از فناوری نوین كه از محورهاي مهم تحقق آن هستند معناي عملياتي مي يابد. سیاست‌های اقتصاد مقاومتی شروعی برای «اصلاحات عمیق اقتصادی» کشور در راستای تکمیل سیاست‌های قبلی از جمله اصل 44 است که اگر در گذشته به انتظارات رهبری اهتمام بیشتری می‌شد، اکنون اقتصاد ما آسیب کمتری را تجربه کرده بود و مسائل تحریم و غیرتحریم تأثیری در اقتصاد کشور نداشت. اما امروز ایجاد زمینه‌های اجرایی و عملیاتی کردن آن، به‌طور قطع، اشتغال‌زایی، درآمد، رفاه و آسایش بیشتری را برای مردم به ارمغان خواهد آورد که جز با همت همگان امکان‌پذیر نخواهد بود.
منبع: پایگاه خبری تحلیلی الف
تاریخ انتشار : شنبه ۲۵ ارديبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۰۸:۳۴
http://alef.ir/vdcamene049nmw1.k5k4.html?353057
