هر ابزاری به فراخور حال خود هم امکانات مثبت و هم منفی دارد. این روزها که فضای مجازی و صفحات اجتماعی راهی برای ارتباط بیشتر و سریعتر شده اند اخبار در عرض چند دقیقه یا حتی چند ثانیه جهانی می شوند. اما این خبرها، نظرها، عکس ها و پست ها همیشه مطابق میل افراد مختلف و یا در چارچوب عرف اجتماعی نیست و گاهی بعضی افراد به سبب نارضایتی و یا مخالفت با آن از باب توهین وافترا به صاحب همان صفحه وارد می شوند. بعد از این موضوع انگار ماجرا شروع شده پست در جواب پست به قولی موشک علیه موشک رد وبدل می شود. دشنام و فحاشي، از جريان‌هاي هميشگي جوامع بوده و از طريق مطبوعات و رسانه‌هاي جمعي، به‌خصوص اينترنت، نشانگر فرهنگ منحط يك جامعه است .قدیم ترهایی که خیلی هم دور نیست اگر قرار بود فردی سخنی بگوید به قول معروف زبانش را چند بار دور دهانش می چرخاند و به حرفی که می خواست بزند خوب فکر می کرد تا مبادا کلام نامطلوبی از زبانش خارج نشود. اما امروز در فضای مجازی دیگر هیچ محدودیتی وجود ندارد.
محرم و نامحرم، خودی و بیگانه، خصوصی و عمومی که معنای خود را در این فضا برای برخی ها به کلی از دست داده است. از آن بدتر بعضاً خانم برای آقا، یا آقا برای خانم پیام هایی می فرستند که اگر چشم در چشم باشند شاید حیا هیچ گاه اجازه ندهد تا جملاتی حتی بسیار ساده تر از آن را بیان نمایند. اما وقتی در فضای مجازی قرار می گیرند انگار حریم و حرمتی وجود ندارد و همه ی پرده ها از میان می رود.
حکایت این نوشتار، حکایت تلخ و غیر قابل تصور بهره برداری نامطلوب از ظرفیت شبکه های اجتماعی در قالب پیام ها و جوک پراکنی های غیر اخلاقی و اراجیف گویی به جای لطایف ادبی است. امر نامطلوبی که از توهین و تحقیر قومیت ها و مردمان شهرهای مختلف کشور شروع شد، بعداً رسید به بد و بیراه گفتن به مسئولان دولتی و حکومتی، سپس مسائل وقیح و جوک های جنسی و غیراخلاقی و اکنون متأسفانه دامنه ی این هرزه نگاری ها به جوک ساختن و اراجیف گویی برای مقدسات و انسان های برگزیده دینی و الهی نیز رسیده است. که مسلماً زمانی که وقاحت به اینجا می رسد دیگر چشم پوشی کردن از آن خود گناهی بزرگ و نابخشودنی است. متاسفانه بارها مشاهده شده که کاربران دنیای مجازی با هویت های جعلی و اکانت های متعدد در این فضا فعالیت کرده و بدون توجه به قید و بندهای اخلاقی و اجتماعی ضمن مزاحمت برای دیگران اقدام به نشر اکاذیب، هتک حرمت و حیثیت کرده و برای دیگر کاربران مشکل ایجاد می کنند.
گاهی از سوی برخی افراد که در ذهن انسان بسیار اخلاق گرا و مبادی آداب هستند پیام هایی دریافت می کنی که از تعجب دهانت باز می ماند. مگر می شود فلانی با آن همه پرستیژ اجتماعی چنین پیامی را بفرستد؟ انگار در این محیط شخصیت انسان به کلی تغییر می کند و فرد دیگری می شود.
شکی وجود ندارد که مراکزی هستند که به صورت برنامه ریزی شده و با اهدافی از قبیل؛ سست کردن بنیاد خانواده، از بین بردن عفت عمومی و حیای اجتماعی، ایجاد تفرقه بین مردم و بد بینی مردم نسبت به مسئولین، ترویج یأس و ناامیدی، هتک حرمت ها و ارزش ها و حتی تمسخر دین و باورهای مردمی اقدام به تولید چنین پیام ها و بعضاً تصاویر و کلیپ های نامتعارف می کنند. آن ها که تکلیفشان مشخص است. اما چطور می شود که بسیاری از مردم علی رغم عدم اعتقاد و باور به متن پیام با تساهل و تسامح این چنین پیام هایی را تنها یک شوخی می دانند و آن را برای دیگران به اصطلاح “فوروارد” می نمایند؟ امری که در جای خود قابل تأمل و بررسی است.
در مقوله ی بهره برداری از شبکه های اجتماعی همزمان گرفتار دو آسیب جدی هستیم؛ تأخر و تهاجم فرهنگی. کاملاً مشخص بود که فیلتر کردن فیس بوک، واییر، وی چت و … هیچ اثری نخواهد داشت. چه خوب بود بجای فیلترینگ های بی اثر فکری برای فرهنگ سازی درجهت کاربرد مناسبت تر از این فضاها می گردید تا امروز این گونه شاهد توسعه ی بی بند و باری و فحشای نوشتاری، کلامی و بصری در چارچوب شبکه های اجتماعی نباشیم.
بی شک اگر می خواهیم مبانی اخلاقی کماکان در جامعه وجود داشته باشد می بایست به سهم خود از ساده و بدون مرز انگاشتن ترویج هرگونه پیامی در داخل شبکه های اجتماعی پرهیز کنیم. از آن‌جايي كه محيط سايبر، محيطي مخفي، آزاد و نامحدود است، احتياج به نظم دارد و اگر خلاف اين باشد، هر صفحه از اين محيط مي‌تواند تبدیل به صحنه جرم و آشفتگي شود .چرا که با تداوم این وضع معلوم نیست برای نسل بعد چه بر سر مبانی اخلاقی می آید؟ مسلماً در سال‌های آینده، رسانه‌ها و نرم‌افزارهای اجتماعی توسعه و رواج بیشتری خواهند یافت و مسائل و موضوعات، نگرانی‌ها جدیدی را دامن خواهند زد. با از بین رفتن مکانیسم‌های کنترل و نظارت و محو شدن دروازه‌بانی محتوا در رسانه‌های اجتماعی، ورود و گردش حجم انبوه اطلاعات در زندگی کاربران اجتناب‌ناپذیر است. بی شک مقابله با ولنگاری بی حد و حصری که در فضای مجازی وجود دارد تنها از طریق عوامل قهری و یا به وسیله ابزارهای قانونی همانند پلیس فتا امکان پذیر نیست. بلکه طرف دیگر این مقوله هر یک از کاربران فضای مجازی هستند که می بایست برای حفظ حریم ها و حرمت ها در چارچوب نظام خانواده و جامعه نسبت به اراجیف پراکنی در فضای مجازی حساس باشند. ترویج پیام هایی با رویکرد توهین به شخصیت ها، مقدسات، هنرمندان، ورزشکاران و یا عمومی سازی اطلاعات شخصی افراد و جوک ساختن برای آن ها خنده دار نیست بلکه آتشی است که بلاشک یک روز گریبان مسببین و عاملین آن را خواهد گرفت.
منبع: روزنامه رسالت مورخ 23 خرداد 95 شماره 8683
http://www.resalat-news.com/Fa/?code=231658
