جوان مسلمان وظایفی مشخصی به دوش دارد که بنابر مقتضیات زمان و مکان تغیر می کند. جوانان حاملان رسالت الهی اند: کسانی که به موسی علیه السلام ایمان آوردند جوانان قوم بودند، اصحاب کهف عده ای جوان بودند. ابراهیم علیه السلام در آوان جوانی بت ها را شکست، اسماعیل فداکار در آغاز جوانی آماده قربانی شد. یوسف صدیق در حین جوانی از امتحان بزرگ موفق بدر آمد و بالاخره اکثریت یاران پیامبر مان صلی الله علیه وسلم جوان بودند. حال با این مقدمه سوال مهمی که در ذهن خطور می کند این است که اگر یک جوان مسلمان و انقلابی بخواهد در چارچوب فعالیت های تشکلی ارزش های خاصی را در جامعه ترویج داده و نهادینه نماید نیاز به چگونه منش و روش رفتاری دارد؟
جواني دوران حساس و تعيين كننده شخصيت فرد است. در اين دوران غرور، احساس، شهوت و ناپختگي بر شخص سايه مي افكند. چيزي كه مي تواند اين احساسات را در مسير سالم، هيجان و غرور را در طريق مثبت و شهوت را در مسير مشروع هدايت نمايد، برگزیدن سبک زندگی بر اساس قانون الهي است. برخي افراد به غلط جواني را دوران ناداني و هرگونه اشتباهي را با دليل جواني توجيه پذير مي دانند اين در حالي است كه از نگاه اسلام جواني دوران تلاش،كوشش و تفكر است. از اين رو اسلام فعاليت هاي خردمندانه در دوران جواني را ارزشمندتر مي پندارد. یکی از مشکلاتی که در زمینه سبک زندگی اسلامی برای جوانان وجود دارد این است که برخی با سخت نشان دادن دین و سختگیری های بی جا جوانان را دلزده می کنند در حالی که اسلام ساده ترین دین الهی بوده و احکام آن با در نظر گرفتن تمام شرایط روحی و جسمی انسانها صادر شده است تا موجب کمال بشر شود. آموزه های اسلامي به دوره حساس جواني اهميت ويژه اي می دهد. چنان كه پيامبر اعظم(ص) مي فرمايد: خداوند متعال به وجود جوان عبادت پيشه و باتقوا بر فرشتگان مي نازد و مي فرمايد: اين بنده من را بنگريد به خاطر من از هواي نفس خويش دست كشيده است. همچنين قرآن كريم با طرح الگوهايي از جوانان شايسته همانند اصحاب كهف و برخي از پيامبران جوان الهي و يادآوري برخي از داستان ها و نكات اخلاقي و تربيتي سيماي جوان شايسته را ترسيم مي كند.
با عنایت به مطالب فوق الذکر و باتوجه به اینکه در فعالیت های تشکلی عمدتاً گروهی ازجوانان با یک سری اهداف فرهنگی، اجتماعی و یا سیاسی به دنبال اثرگذاری بر جامعه و انجام فعالیت های مؤثر اجتماعی هستند لازم است بایسته های رفتاری به منظور مدیریت و کنترل رفتار خویش را مد نظر قرار دهند. بر این اساس با مرور آيات شريف قرآن مي توان موارد زير را به عنوان مهم ترين مؤلفه های سبک زندگی جوان مسلمان را بیان کرد:
حق پذیری، داشتن ايمان و دوري از شرك: قرآن كريم در ارتباط با برخي از جوانان اصحاب كهف مي فرمايد: ما داستان آنان را به حق براي تو بازگو مي كنيم، آنان جواناني بودند كه به پروردگارشان ايمان آوردند و ما برهدايت شان افزوديم. جوانان زودتر به حقايق دل مي بندد و در عمل نيز بي باك و جسور اند و اگر چيزي را حق ببيند در تثبيت آن مقاومت مي كند. این امر اولین بایسته هم رفتاری در رفتار جوانان تشکلی است.
عدالت طلبي و حمايت از مظلومان: از آن جا كه جوان هنوز در نابرابري هاي محيط غرق نشده و به آن خو نگرفته و آلوده نشده است صفت عدالت طلبي و حمايت از مظلومان در او بيشتر تجلي دارد.
ولایت مداری و ولایت پذیری: جوانان تشکلی باید توصیه های ولی امر خویش را که براساس مصالح و برمبنای آموزه های اسلامی است مد نظر قرار دهند. در فعالیت های تشکلی اعضا باید با شناخت مبانی و ارزش ها رفتار خود را بر اساس نظر رهبر و امام خویش تنظیم و از اجتهاد شخصی پرهیز نمایند.
كوشش و تلاش: دوره جواني زمان تلاش، كوشش و نشاط است. قرآن در اين باره حضرت موسي را يادآور مي شود و او را سمبل و الگوي يك جوان فعال و تلاشگر و پرتحرك معرفي مي كند كه بدون سرمايه و ثروت برا ي حضرت شعيب كار كرد و بعد از انتخاب همسر و تشكيل خانواده با ثروت فراوان به شهر خود بازگشت.
شهامت و شجاعت: در سبک زندگی اسلامی جوان شايسته دارای شهامت و شجاعت است. اين دو از صفات كمال انسان است كه بيشتر در جوانان نمود دارد.
عفت و پاكدامني: زندگی جوان مسلمان باید همراه با عفت و پاكدامني باشد. قرآن كريم در جايي در باره حيا و عفت دختران شعيب مي فرمايد: ناگهان يكي از آن دو زن به سراغ او آمد در حاليكه كه با نهايت حيا گام بر مي داشت.
پرهيز از افراط و تفريط: پرهيز از افراط و تفريط و رعايت اعتدال از ويژگي هاي زندگی جوان مسلمان است. امام موسي كاظم(ع) در اين باره مي فرمايد: بهترين كارها معتدل ترين و ميانه ترين آن هاست.جوانان در اين مقطع از سن بايد احساسات و شور جواني را در خويش كنترل و هدايت كنند و از افراط و تفريط در امور بپرهيزند.
خوش اخلاقي و تواضع در برابر مردم: لقمان حكيم به فرزند جوانش سفارش مي كند: پسرم با بي اعتنايي از مردم روي بر مگردان و مغرورانه بر زمين را نرو كه خدادند هيچ متكبر و مغروري را دوست ندارد.
عبادت و امر به معروف و نهي از منكر: يك جوان شايسته بايد در اقامه ي نماز بكوشد و مردم را از منكرات و زشتي ها نهي و به خوبي ها دعوت كند و در برابر سختي ها و مشكلات صبور باشد.
نيكي به پدر و مادر: از ويژگي هاي يك جوان شايسته، نيكي به پدر و مادر است.خداوند مي فرمايد: به پدر و مادر خود نيكي كنيد همچنين به خويشاندان و يتيمان و مسكينان و همسايه نزديك و…
يادآوري معاد و روز قيامت: در زندگی جوان مسلمان هيچ گاه ياد مرگ و روز قيامت و حساب و كتاب اعمال آخرت فراموش نمي شود.لقمان به فرزند خويش مي فرمايد: پسرم اگربه اندازه سنگيني دانه خردلي (عمل خوب يا بد) باشد و در دل سنگي يا در گوشه اي از آسمان ها و زمين قرار گيرد، خداوند آن را در قيامت براي حساب مي آورد، خداوند دقيق و آگاه است.
اهتمام به ازدواج: ازدواج يكي از محبوب ترين نهادها نزد خداوند و از سنت هاي پيامبر اسلام(ص) است كه با آن مي توان خود را تضمين كرد .جوان براي رشد خود نيازمند به آرامش روحي و فكري است و اين آرامش مي تواند در سايه ازدواج مهيا شود.
دوري از هواي نفس و شهوت: بالاترين غريزه انسان غريزه شهوت است كه اوج آن در دوران جواني است و بزرگترين مانع رشد يك جوان شهوت و هواي نفس اوست. حضرت علي(ع) در اين باره مي فرمايد: هر كس از شهواتش پيروي كند به تحقيق در هلاكت به نفسش كمك كرده است.
طلب شخصيت و عزت شخص:جوانان در طلب شخصيت و كسب عزت نفس مي باشند و مايلند هر چه زودتر شخصيتي ثابت و مستقل براي خود بسازد و موجبات رشد خود را فراهم نمايد و صلاحيت هاي لازم را براي پذيرش در جامعه به دست آورد.
الگويابي: يكي از مهمترين نکات در سبک زندگی جوان مسلمان الگويابي است كه در راستاي رشد و شكل گيري هويت شكل مي گيرد. قرآن كريم پيامبر اسلام را شايسته ترين الگو معرفي مي نمايد.
شناخت مسئولیت های اساسی: در چارچوب بایدهای سبک زندگی رفتاری جوان مسلمان در فعالیت های تشکلی یکی از نکات مهم شناخت مسئولیت هاست. بر این اساس مهمترین مسئولیت های جوان مسلمان که در عرصه تشکل ها فعالیت می نماید به شرح زیر است:
1-فهم درست و منطقی از اسلام و مسائل اجتماعی و سیاسی پیرامون
2-عمل به اسلام و وفاداری به ارزش ها
3-دعوت دیگران به رویکردهای صحیح تشخیصی و رفتاری
4-همراهی و انجام کار گروهی همراه با دیگر تشکل ها و جوانان مسلمان
بر اساس آنچه گفته شد یک تشکل انقلابی و اسلامی قبل از انجام هر عملی می بایست خود و اعضایش را از نظر صلاحیت های رفتاری به گونه ای هدایت و تربیت نماید که به عنوان الگو در جامعه مورد توجه قرار گیرد. به بیان دیگر نمی توان در مسیر آرمان های اخلاقی، انقلابی و اسلامی به فعالیتهای تشکلی پرداخت و خود از حداقل های رفتاری بی بهره بود. می توان هر جامعه را به یک کشتی عظیم در اقیانوس هستی تشبیه کرد که به هنگام عزیمت از مبدا به مقصد می بایست از تمهیدات ویژه ای برخوردار باشد، تا این که بتواند در مسیر پر از خطر، ناشی از طوفان های سهمگین و زلزله ها و دزدان دریایی به کمین نشسته به سلامتی به ساحل امنیت و آرامش و آسایش برسد و در حالی که مسافران خود را به سلامتی به ساحل مورد نظر می رساند، مایه ی آرامش خاطر و نشاط روحی آنان نیز بوده باشد. با این سخن، در عصر حاضر جوانان هر جامعه به ویژه جوانان برومند و مسلمان تشکلهای انقلابی و اسلامی بسان یک سکان دار شایسته و نامور، کشتی زندگی را در طول تاریخ پرافتخار میهن خویش در مسیر رشد و تعالی و پیشرفت های بزرگ و چشم گیر به پیش می برند.
فرصت زندگي اولين نعمتي است كه خداوند متعال به انسان ارزاني داشته است كه بهترين دوره ي آن جواني است. از اين رو بايد سبک زندگي جوانان تشکلی به گونه ای باشد كه مديون جواني نشوند و به گونه اي جواني كنند كه شرمنده ي زندگاني خود نباشند. به قول مرحوم شهريار:
از زندگاني ام گله دارد جواني ام/شرمنده ي جواني از اين زندگاني ام
حسن ختام این نوشتار توصیه ی مقام معظم رهبری به جوانان است که اگر فعالان عرصه های اجتماعی و تشکل ها در سبک زندگی خویش بدان توجه و اهتمام ورزند فعالیت های آنان از دوام و اثر بیشتر و بهتری برخوردار خواهد بود. ایشان می فرمایند: « قدر دلهای پاک را بدانید؛ چقدر این زلالى دل در دوره‌ى جوانى قیمت و ارزش دارد، که دیگر قابل برگشت هم نیست. این دل پاک و زلال را هرچه می توانید، با ذات مقدس بارى‌تعالى – پیوند دهید و نزدیک کنید. اگر موفق شدید، تا آخر عمر زندگى سعادتمندانه خواهید داشت؛
قدم اول ترک گناه. پرهیز نکردن ما از گناه، اثرش را در مدیریت امور کشور اگر داشته باشیم، مدیریت یک بخشى اگر داشته باشیم، اگر در میدان جنگ حاضر شویم، اگر در یک آزمون مالى و اقتصادى گیر کنیم، در همه‌ى اینجاها نشان میدهد. بنابراین، این حرف اصلى ماست.
قدم دوم انجام واجبات؛ و از همه‌ى واجبات مهمتر، نماز است. «و اعلم انّ کلّ شى‌ء من عملک تبع لصلاتک»؛همه‌ى کار انسان تابع نماز است. نماز را به وقت بخوانید، با توجه و با حضور قلب بخوانید.»
*پایگاه شجر
http://shajar.ir/tabid/385/View/973/id/3335/Default.aspx
