هر سرمایه ای را که انسان از دست دهد قابل جبران است جز عمر و جوانی که قابل جبران نیست. می گویند فخر رازی در ذیل آیۀ شریفۀ «ان الانسان لفی خسر» چنین گفت: “معنی این آیه را من از مرد یخ فروشی آموختم که فریاد می زد: رحم کنید به کسی که سرمایه اش ذوب می شود. پیش خود گفتم این است معنی زیانکاری انسان. عمر و زمان می گذرد، عمر انسان پایان می یابد و ثوابی نمی کند و در این حال زیان کار است”. جوان سوزی در واقع حکایت همان یخ فروشی است. براین اساس فرض کنید اگر کشوری از نعمت جوانی خود بی بهره و نسبت به آن غافل باشد چه زیان سنگینی را متوجه خود ساخته است. در واقع قالب وجودي انسان در اين دوره شكل مي گيرد و آينده او هم بر همين اساس رقم مي خورد. مجموع فراز و نشيب زندگي انسان داراي سه مرحله ضعف كودكي، قوت جواني و ضعف پيري مي باشد.
در اين راستا يك جوان شايسته می تواند سبب ارتقا و پیشرفت جامعه باشد. لذا به دلایل زیر می بایست کشور با توجه ویژه به جوانان و بهره گیری از توان آن ها زمینه توسعه حداکثری را فراهم آورد:
• عدالت طلبي و حمايت از مظلومان: از آن جا كه جوان هنوز در نابرابري هاي محيط غرق نشده و به آن خو نگرفته و آلوده نشده است صفت عدالت طلبي و حمايت از مظلومان در او بيشتر تجلي دارد.
• كوشش و تلاش: دوره جواني زمان تلاش، كوشش و نشاط است. قرآن در اين باره نيز حضرت موسي را يادآور مي شود و او را سمبل و الگوي يك جوان فعال و تلاشگر و پرتحرك معرفي مي كند كه بدون سرمايه و ثروت براي حضرت شعيب كار كرد و بعد از انتخاب همسر و تشكيل خانواده با ثروت فراوان به شهر خود بازگشت.
• حق پذيري: جوانان زودتر به حقايق دل مي بندد و در عمل نيز بي باك و جسور اند و اگر چيزي را حق ببيند در تثبيت آن مقاومت مي كند.
• فکر خلاق: جوانان ذهن سالم و فکر خلاق دارند که بهره گیری از آن می تواند باعث نوآوری و شکوفایی کشور شود.
• شهامت و شجاعت: از ديگر ويژگي هاي يك جوان شهامت و شجاعت است.اين دو از صفات كمال انسان است كه بيشتر در جوانان نمود دارد.
البته موارد بسیار دیگری می توان به فهرست فوق اضافه نمود. همچنین باید بدین نکته اشاره کرد که جوانان می بایست با ایجاد ظرفیت های زیر در وجود پاک و ضمیر خود قابلیت هایشان را افزایش داده تا توفیق رویکرد جوانگرایی را تضمین نمایند:
پرهيز از افراط و تفريط: پرهيز از افراط و تفريط و رعايت اعتدال از ويژگي هاي يك جوان شايسته است. جوانان در اين مقطع از سن بايد احساسات و شور جواني را در خويش كنترل و هدايت كنند و از افراط و تفريط در امور بپرهيزند.
خوش اخلاقي و تواضع در برابر مردم: لقمان حكيم به فرزند جوانش سفارش مي كند:پسرم با بي اعتنايي از مردم روي بر مگردان و مغرورانه بر زمين را نرو كه خدادند هيچ متكبر و مغروري را دوست ندارد.
عبادت و امر به معروف و نهي از منكر: يك جوان شايسته بايد در اقامه ي نماز بكوشد و مردم را از منكرات و زشتي ها نهي و به خوبي ها دعوت كند و در برابر سختي ها و مشكلات صبور باشد.
نيكي به پدر و مادر: از ويژگي هاي يك جوان شايسته، نيكي به پدر و مادر است.خداوند مي فرمايد: به پدر و مادر خود نيكي كنيد همچنين به خويشاندان و يتيمان و مسكينان و همسايه نزديك و…
يادآوري معاد و روز قيامت: يك جوان شايسته از نظر قرآن هيچ گاه ياد مرگ و روز قيامت و حساب و كتاب اعمال آخرت را فراموش نمي كند.
اهتمام به ازدواج: ازدواج يكي از محبوب ترين نهادها نزد خداوند و از سنت هاي پيامبر اسلام(ص) است كه با آن مي توان خود را تضمين كرد. جوان براي رشد خود نيازمند به آرامش روحي و فكري است و اين آرامش مي تواند در سايه ازدواج مهيا شود.علاوه بر اين ازدواج اولين مرحله خروج از خود طبيعي و توسعه پيدا كردن شخصيت انسان است و انسان را پخته و شخصيت او را اجتماعي و ثمراتي چون حفظ و تقويت ايمان،بهره مندي از نشاط جواني،پاك ماندن از فساد و انحرافات جنسي ومحفوظ ماندن از بيماريهاي عصبي و رواني را به ارمغان مي آورد.
دوري از هواي نفس و شهوت: بالاترين غريزه انسان غريزه شهوت است كه اوج آن در دوران جواني است و بزرگترين مانع رشد يك جوان شهوت و هواي نفس اوست. حضرت علي(ع) در اين باره مي فرمايد:هر كس از شهواتش پيروي كند به تحقيق در هلاكت به نفسش كمك كرده است.
شخصيت و عزت شخص: جوانان در طلب شخصيت و كسب عزت نفس مي باشند و مايلند هر چه زودتر شخصيتي ثابت و مستقل براي خود بسازد و موجبات رشد خود را فراهم نمايد و صلاحيت هاي لازم را براي پذيرش در جامعه به دست آورد.
الگو يابي: يكي از مهمترين ويژگي هاي شخصت انسان در دوران جواني الگو يابي است كه در راستاي رشد و شكل گيري هويت شكل مي گيرد.
برخي از افراد به غلط جواني را دوران جهالت و ناداني مي دانند. و هرگونه اشتباهي را با دليل جواني توجيه پذير مي دانند اين در حالي است كه از نگاه اسلام جواني دوران تلاش، كوشش و تفكر است. جوانی، دوران مؤاخذه و مسئولیت پذیری، سن بیداری و به خود آمدن و موقع کار و فعالیت است که بی شک بهترین سرمایۀ توسعه جوامع می باشد. در حال حاضر روند جمعیتی کشور رو به میانسالی و پیری است. پس نیازمند آنیم که ظرفیت بالای جوانان کشور را بسیار زودتر و سریعتر باور کنیم و با آینده نگاری و آینده پژوهی رونق و توسعه قطعی جامعه را تضمین نماییم. اگر شعار اقتصاد مقاوتی چند سالی است که سرلوحۀ نظام اقتصادی کشور تعریف گردیده است یکی از مهمترین پیش نیازهایش که همان بهره گیری از تولید و کار نیروی داخلی است در گرو بهره مندی و بهره گیری از جوانان با ظرفیت، تحصیل کرده و توانمندی است که با جرأت، جسارت، سلامت و خلاقیت بیشتر می توانند حصول این آرمان مهم را محقق سازند.
منبع: روزنامه رسالت مورخ دوشنبه 18 اردیبهشت 96 شماره 8930
http://www.resalat-news.com/Fa/?code=257795
