امروزه پیشرفت روز افزون در فناوری اطلاعات در سطح جهانی باعث تغییر و تحولات اساسی در ساختار جوامع شده است که در این میان ساختارهای اقتصادی نیز از این تغییر و تحولات بی بهره نبوده و با پیدایش مفاهیم جدیدی مانند تجارت الکترونیک و بانکداری اینترنتی راه های جدیدی برای توسعه اقتصادی جوامع گشوده شده و امکان دستیابی به بازارها و منابع اقتصادی جدید را فراهم نموده است.
در حال حاضر تجارت الکترونیک در تمامی کشورهای دنیا به امری بدیع و شایع تبدیل شده و بسیار از مراودات تجاری کشورها بر این اساس صورت می گیرد.
بر اساس آمارهای موجود که توسط سازمان توسعه و تجارت ملل متحد (آنکتاد) منتشر شده مجموع تجارت الکترونیکدر سال 2006 ، 104/8 تریلیون دلار بوده که در این میان آمریکای شمالی 5/3، اروپای غربی 6/1، آسیا و اقیانوسیه5/1، آمریکای لاتین 818/0 و سایر نقاط جهان 686/0 تریلیون دلار آن را به خود اختصاص داده اند.
براساس آمارهای آنکتاد، فروش آنلاین شرکت ها در کشورهای در حال توسعه از کل تجارت آنها تا 40 درصد، خرید آنلاین شرکت ها تا 37 درصد و توزیع شرکت ها تا 9 درصد است.
در این میان در ایران نیز استفاده از تجارت الکترونیک رو به گسترش بوده و با تمام مشکلات و کاستی های موجود روند رو به رشدی را طی می کند و براساس آمارها میزان تجارت الکترونیک ایران تا پایان سال 84 حدود 40 میلیارد ریال، تا پایان سال 85 حدود 100 میلیارد ریال و تا پایان سال 86 حدود یک هزار میلیارد ریال بوده است.
برای مراودات تجاری از ابزارهای مختلفی مانند تلفن، فاکس و … استفاده می شود. اینترنت در تجارت الکترونیک نیز یک ابزار است که با استفاده از این ابزار می توانیم سیستم تجاری خود را در محیط وب پیاده سازی کنیم، اما باید درنظر داشت استفاده از ابزار اینترنت با تمام مزایایی که دارد می تواند خطراتی را هم برای فروشنده و هم برای خریدار داشته باشد.
باید توجه داشت که الکترونیکی شدن مراودات تجاری شاید مزایای بسیار زیادی داشته باشد، اما از طرفی باعث شده دستیابی به اطلاعات سری افراد و شرکت ها با سهولت بیشتری صورت پذیرد.
در گذشته اگر کسی اسناد و اطلاعات مهم خود را در یک گاوصندوق در یک مکان نامعلومی نگهداری می کرد شاید کمتر کسی توانایی دستبرد زدن به آن را داشت، اما امروزه ممکن است شخصی از دورترین کشوری که می توانید تصور کنید به شما دستبرد زده و در کمتر از چند دقیقه تمام اطلاعات مهم و اموال شما و را سرقت کند!
در دنیای دیجیتالی امروز سارقان و کلاهبرداران نیز همگام با فناوری های روز مدرن تر و دیجیتالی تر شده اند و البته خطرناک تر. خطرناک تر از این جهت که در کلاهبرداری های اینترنتی سارقان دزدی های کلانی انجام میدهند و مبالغ هنگفتی را جابجا می کنند.
دیگر مانند گذشته این افراد نیازی ندارند با ریسک زیاد و با اسلحه وارد بانک شده و اقدام به سرقت کنند بلکه این کار را به سر انگشتان دست خود می سپارند!
تحقیقات و آمار به دست آمده از خسارات ناشی از تبهکاری های رایانه ای نشان می دهد که سال 2008 برایمجرمان رایانه ای سالی پربار بوده و میزان این جرائم طی سال اخیر با افزایش قابل تاملی رو به رو شده است وسارقان اینترنتی در این سال بیش از 5 میلیارد دلار از حساب های شخصی کاربران سرقت کرده اند.
امنیت ارتباط در تجارت الکترونیک نکته بسیار مهمی است، زیرا برخلاف تجارت سنتی، خریدار و فروشنده همدیگر را در هنگام مبادله تجاری نمی بینند. ممکن است شما فکر کنید این جور سرقت ها برای افراد عادی اتفاق نمی افتد و مخصوص شرکت های بزرگ و بانک ها است، اما واقعیت غیر از این است و بیشتر مالباختگان اینترنتی افرادی هستند که به عنوان یک کاربر عادی در اینترنت مشغول گشت وگذار هستند.
سارقان اینترتی معمولا افراد باهوشی هستند که از روش های مختلف اقدام به کلاهبرداری های خود می کنند و همیشه از طریق هک و یا خرابکاری در نرم افزار سرقت نمی کنند و هر روز هم نوآوری های جدیدی در این عرصه دارند! ساده ترین و ابتدایی ترین روش این است که اقدام به راه اندازی یک فروشگاه اینترنتی کرده و کالاهایی را برای فروش می گذارنند، اما بعد از خرید و پرداخت وجه می بینید که چیزی به دستتان نرسید.
«من یک سرمایه دار گینه ای هستم. در کشور من به خاطر جنگ هایی که در جریان است سرمایه گذاری ممکن نیست. به همین خاطر دنبال کسی می گردم که سرمایه ام را که 20 میلیون دلار است به دست او بسپارم تا در کشورش سرمایه گذاری کنم. در صورتی که مایلید این پول را دریافت کنید با من تماس بگیرید.» ایمیل های اینچنینی ممکن است به دست شما هم رسیده باشد اما وقتی که بیشتر کنجکاو می شوید و تحقیق می کنید می بینید که از شما درخواست اطلاعات حساب و شماره تلفن و مبلغی به عنوان هزینه جابجایی می کنند.
در شیوه جدید در پیامی به دریافت کننده ایمیل اعلام می شود که برنده جایزه بسیار کلانی شده و برای جلب اعتماد وی نام یک شرکت شناخته شده معتبر نظیر، «مایکروسافت» یا «لاتاری» و نظایر آن به همراه نشانی و تلفنهای آن جهت تماس اعلام می شود که البته براساس تحقیقات به عمل آمده همه آنها جعلی است.
در مرحله بعدی فرد را به یکی از شعبه های خود که وجود خارجی ندارد در یکی از کشورهای جهان معرفی میکنند و چون مسافرت به آن کشور برای فرد هزینه زیادی در بردارد و مشکل است از او می خواهند با پرداخت یک هزینه کم بطور مثال 300 دلار بابت جابجایی مبلغ جایزه پرداخت کند. حال شما درنظر بگیرد از اینگونه ایمیل ها بهمیلیون ها کاربر اینترنت در سر تاسر دنیا ارسال می شود و اگر فقط 5 درصد این افراد مبلغ را پرداخت کنند خواهید دید که چه رقم بزرگی خواهد شد!
دیده شده فردی در سایت ebay یک فروند جت جنگنده میگ را با قیمت 2000 دلار برای فروش گذاشته که قیمت یک بار سوخت گیری این هواپیما هم نمی شود!!
در نمونه دیگر که در کشور خودمان اتفاق افتاد فردی با راه اندازی سایتی به نام www.aberbank.com مدعی شده که تحت سرپرستی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و با همکاری بانک های تجاری عمده مبادرت به راه اندازی امکانات مربوط به خرید و فروش اینترنتی کرده است و ضمن آن محلی را برای درج شماره کارت و گذرواژه (کلمه عبور) کارت بانک های اعضا تعبیه نموده و از بازدیدکننده می خواهند که با ورود اطلاعات کارت بانک خود از امکانات مربوط به پرداخت های اینترنتی بهره مند شوند و کاربران با ورود به این سایت و وارد کردن اطلاعات کارت خود تمامی اطلاعات محرمانه مربوط به حساب خود را در اختیار سارقان قرار می دادند و بعد از چند روز که به حسابشان مراجعه می کردند متوجه می شدند حسابشان خالی شده است.
می بیند که با وجود رعایت بسیاری از نکات امنیتی در نرم افزار ها و سایت های اینترنتی و استفاده از دیواره هایآتشین باز هم روش هایی وجود دارد که نمی توان در مقابل آن هیچ کاری انجام داد، زیرا در مقابل ساده لوحی افراد هیچ نرم افزار امنیتی وجود ندارد که بتواند از آن محافظت کند.
