حجت الاسلام و المسلمين محمدحسين محمدي معاونت مركز آموزش علوم قرآني در حوزه علميه قم، به خبرنگار باشگاهخبرنگاران گفت: پروردگاردر سوره مباركه قدر، شش ويژگي را براي شبهاي قدر برشمرده و آورده، شب نزول قرآن و شب ناشناخته است كه اين ناشناختگي دليل عظمت اين شب بوده و آن را برتر از هزارماه دانسته اند، شبي كه ملائكه و روح با اجازه پروردگار عاليمان به زمين آمده و برطبق روايات برقلب امام هر زمان نازل مي شوند.وي افزود: نزول ملائكه براي تحقق او امر اللهي بوده و تا طلوع فجر ادامه دارد زير شب قدر شب تقدير و اندازه گيري است و درسوره قدر كه تنها پنج آيه دارد به كار رفتن سه بار كلمه ليله القدر نشان از اهتمام و ويژه قرآن به مسئله اندازه گيري در آن شب است
اين كارشناس ارشد علوم قرآني تاكيد كرد: شب قدر شب نزول ملائك و روح و شب سلام و سلامتي است، سلام هم به معني درود الهي بر انسانها و هم به معناي سلامتي، صلح و آرامش، صفا ميان مردم و براي دل ها، جان ها و جسم ها و اجتماعات است.
محمدي اظهار داشت: ليله القدر شبي مهم و سرنوشت ساز است، شب نزول رحمت و بركات اللهي و تعيين سرنوشت ادبي انسانهاست و در تفسير ابوالفتوح رازي نيز پيرامون شب قدر چنين آمده: شب تقدير است و فصل احكام، و تقدير قضاياي يكسال آدمي در اين شب است.
وي خاطرنشان کرد: شب قدر، مانند بسیاري از مضامين والاي ديني ازنظر شاعران دور نمانده و در ادبيات ايران از روشن ترين پنجره هاي معنويت و عرفان به آن نظر شده و همواره نگاه به شب قدر ، نگاه به شبي بوده كه انسان در وسعت بي كرانه اش به آشنايي جانانه پرداخته و از هر چه سياهي و تباهي است به درآمده و براي سال هاي آينده ره توشه هايي مبارك و الهي برگيرد.
اين محقق علوم قراني اضافه كرد: درساحت هيچ ادبياتي مانند ادبيات فاخر ايران نمي توان نازك خيالي هاي جانانه و وجدانگيز و نشاط آور از مفاهيم ديني سراغ گرفت در واقع شاعران و اديبان ايران آنگاه كه با همه وجود اشرافي خود به فهم قدر توفقي يافته و از خداي قدر براي برون شدن از وهم و جضور در فهم قدر و مراتب آب توفيق طلب مي كردند به تبيين ذوقي اين مفهوم والاي ديني مي پردازند.
محمدي اشاره داشت: قدر در لغت به معناي اندازه و اندازه گيري و تقديرنيز به معناي اندازه گيري و تعيين است و معناي اصطلاحي قدر نيز عبارت از ويژگي هستي و وجود هر چيز و چگونگي آفرينش آن يا اندازه و محدوده وجودي هر چيز است و بنابرديدگاه حكمت الهي، در نظام آفرينش هر چيزي اندازه خاص داشته و هيچ چيزي بي حساب و كتاب نيست، جهان حساب و كتاب داشته و براساس نظم رياظي تنظيم شده و گذشته و حال و اينده آن به هم ارتباط دارند.
وي يادآورشد: قدر به معناي ويژگي هاي طبيعي و جسماني چيزهاست كه شامل شكل، حدود، طول، عرض و موفيبت هاي زماني و مكاني آنها مي گردد و تمام موجودات مادي و طبيعي را در بر مي گيرد، بنابراين از حيث هستي آثار و ويژگي هايشان محدوده اي خاص دارند.
اين كارشناس مسائل قرآني بيان كرد: محدوده آفريده ها با اموري خاص مرتبط است اموري كه علت ها و شرايط آنها هستند و به دليل اختلاف علل و شرايط، هستي، آثار و ويژگي هاي موجودات مادي نيز متفاوت است هر موجود مادي به وسيله قالب هايي از داخل و خارج اندازه گيري و قالب گيري مي شود و اين قالب حدود يعني طول، عرض، شكل و رنگ و موقعيت مكاني و زماني و ساير عوارض و ويژگي هاي مادي ان به شمار مي ايد پس معناي تقدير الهي در موجودات مادي يعني هدايت آنها به سوي مسير هستي شان بوده كه براي آنها مقدر و قالب گيري شده است.
محمدي تصريح كرد: با روشن شدن معناي قدر امكان فهم حقيقت شب قدر نيز ميسر مي شود بر اين مبنا شب قدر، شب تقدير مقدرات بوده كه در آن قالب معين و اندازه خاص هر پديده، روشن و اندازه گيزي مي شود به عبارت روشن تر در شب قدر امور خير و شر مردم، ولادت، مرگ، رزق و روزي، حج، طاعت، گناه و هر حادثه اي كه درطول سال واقع مي شود تقدير مي گردد.
وي ادامه داد: به عبادت در شب قدر بسيار تاكيد شده و تمام حوادث سال آينده به امام هر زمان ارائه و وي از سرنوشت خود و ديگران با خبرمي گردد و در عظمت اين شب همين نكته كافي است كه قرآن در اين شب نازل شده و امور دنيا در اين شب تقدير مي شود امام صادق( ع) نيز در خصوص شب قدر فرموده اند: تقدير امور و سرنوشت ها در شب نوزدهم تحكيم آن در شب بيست و يكم و امضا آن در شب بيست و سوم صورت مي گيرد.
اين محقق مذهبي يادآوري كرد: شب قدر بزرگترين سند امامت و تداوم آن در طول زمان است و در روايات فراواني وجود شب قدر در هر زمان را دليل لزوم امامت و بقاي آن دانسته اند لذا سوره قدر به منزله شناسنامه اهل بيت عليهم السلام شمرده شده است.
محمدي اذعان داشت:يكي ديگر از ويژگي هاي شب قدر بخشش گناهان و عفو گناهكاران است و لذا بايد تلاش كرد تا اين فيض عظماي الهي شامل خال انسان شود، چنانچه پيامبر فرمود هر كس از فيض شب قدر محروم گردد از تمام خيرات خود را بي نصيب كرده و محروم نمي ماند و از خيرات شب قدر مگر كسي كه اعمال خوبي نداشته و خود را محروم كرده باشد.
همچنين حجت الاسلام و المسلمين سيدعلي مراد كاظمي استاد علوم حوزوي درخصوص شبهاي قدر گفت: حضرت علي (ع) فرمود شب قدر از سوي خداوند به عنوان طلايي ترين فرصت هاي بشر قرار داده و از بنده خواسته شده تا كليه درخواست هاي خود را بي واسطه با پروردگار در ميان بگذارند.
وي افزود: البته براي بهره مندي بهتر از اين فرصت دستوراتي توسط پيامبر (ص) و ائمه داده شده كه با مراجعه به منابع و ادعيه مي توان بهره كافي از اين فرصت استثنايي برد.
اين استاد علوم حوزوي اظهار داشت: گل سر سبد سال ماه رمضان و گل سر سبد ماه رمضان شب هاي قدر است و از آدابي كه در اين شب بسيار سفارش شده خواندن نمازهاي متعدد است البته مرحوم شيخ عباس قمي گفته درس خواندن و كسب علم در شب قدر هر چيزي بالاتر است.
كاظمي در خصوص دلايل تقارن شب هاي قدر و شهادت اميرالمومنان علي (ع) بيان داشت: خداوند خواسته هم سويي قرآن و عترت را در قالب تقارن شهادت حضرت علي (ع) و شب قدر نشان دهد زيرا حضرت علي (ع) در شب نزول قرآن، فداي احياي تعاليم و آموزه هاي قرآني شد و با خون خود قرآن را تفسير كرد، زيرا هميشه قرآن با مفسر معنا مي يابد و معناي واقعي قرآن در فهم ولايت ائمه نهفته است.
حجت الاسلام و المسلمين علي احمدي امين گفت: در مهندسي شب قدر بايد سه ماه رجب، شعبان و رمضان را پشت سر هم ببينيم زيرا انسان را براي سطح پرواز جديد آماده كرده و با ويژگي هاي معنوي روشني اشنا مي سازند كه در طول سال براي رسيدن به سطح مطلوب معنوي تلاش و تكاپو نمايند.
وي افزود: شب هاي قدر مسابقه معنوي جهاني است كه هر كس در تلاش براي زدن ركورد بهتر است و بايستي تلاش كنيم تا در اين شب ها به ركوردي جديد دست يافته و بالاترين امتياز را به دست آوريم و با اين امتياز به خداوند نزديك تر شده و خاشعانه و خاضعانه و پاك و بي آلايش در برابر درگاه پروردگار سجده شكر به جاي مي آوريم.
در ضمن حجت الاسلام و المسلمين سيد محمدحسن آيت نيز پيرامون شب هاي قدر اظهار داشت:يكي از نكات مهم پيرامون شب قدر مسئله دريك اين شب است كه داراي دو بعد ظاهري و باطني است، مرتبه ظاهري درك شب قدر بيداري،شب زنده داري، استغفار، توبه، مناجات است اما اين مقدار از درك با درك حقيقي شب هاي قدر فاصله بسيار دارد.
وي بيان كرد: شب قدر حقيقي پر مغز و نوري فروزان است كه استعداد و قابليت مي خواهد و هر چه در طول سال و ماه رمضان آمادگي حاصل كرده و خود را براي درك فيض مستعد كنيم شب قدر را بهتر درك خواهيم كرد
كارشناس ارشد علوم قرآني تاكيد كرد: شخص نادان و جاهل حتي اگر عالمي بزرگ ببيند و در محضرش نشيند،هر چند فيض از طرف آن عالم، جاري و ساري باشد به علت آنكه در مستمع قابليت نيست بهره اي نخواهد برد و درك آن عالم نخواهد كرد اما اگر همچون سلماني ساعتي در محضر پيامبر بنشيند درك مي كند.
آيت يادآور شد: شب قدر نياز به ايجاد استعداد و قابليت درك فيض دارد و تا هر اندازه خود را آماده كنيم به توان بهره گيري مناسب از فيض افشاني شب قدر و درك عظمت ها و ارزش هاي اين شب نايل مي شويم كه شب نزول قرآن و عروج امير مومنان علي (ع) است.
حجت الاسلام و المسلمين حسين علي پور استاد علوم حوزوي در خصوص عظمت شب قدر گفت: خداوند متعال در تشريح عظمت هاي شب قدر به پيامبر اكرم (ص) فرمود: شب قدر برتر از هزار ماه است به آن دليل كه ملائكه رحمت الهي به اذن پروردگار نازل شده و سلام، سلامتي و رحمت را براي زمينيان به ارمغان مي آورند.
وي خاطر نشان كرد: به علت مخفي بودن شب قدر، اهل ايمان در شب هاي نوزدهم،بيست و يكم، بيست و سوم رمضان به اميد كسب رحمت و درك فيوضات شب قدر، شب زنده داري كرده و با توجه به اينكه شهادت امير مومنان علي (ع) نيز در اين شب ها واقع شده براي شيعيان، شب زنده داري، دعا، انابه، توبه و گراميداشت ياد و خاطره علي (ع) ارزش مضاعف دارد.
اين استاد علوم حوزوي تاكيد كرد: بر حسب روايات در شب قدر ملائكه پرونده اعمال سالانه مسلمانان را بر حضرت ولي عصر (عج) عرضه مي كنند و بر همين مبنا بايستي سعي كنيم تا با رفتارهاي زيبا خاطر امام عصر (عج) را شاد و آسوده كنيم.
همچنين حجت الاسلام و المسلمين محمد خوش نظر استاد علوم حوزوي شب هاي قدر را يكي از اسرار الهي دانست و يادآور شد: شب قدر معيار سنجش ارزش وجودي افراد است و مقدمات امور زندگي انسان ها در آن تعيين و بر اساس تقدير الهي و قوانين و سنت هايي كه خداوند بر نظام آفرينش حاكم كرده چه مسايلي محقق خواهد شد به خصوص امور امت اسلامي در اين شب به امام عصر (عج) عرضه مي شود.
وي افزود: شب قدر در ارتباط با فرد نيست بلكه امري جامعه محور است بر همين مبنا بايستي شب قدر را از بعد اجتماعي بررسي كنيم، زيرا در اين شب به جمع هايي مي رسيم كه در خلوت باطن خود، خدا را صدا و با او نجوا مي كند.
اين استاد علوم حوزوي اذعان داشت: از نكات مهم پيرامون شب قدر، مفاهيم و معاني تاويلي آن است به طوري كه در روايات منظور از شب قدر حضرت فاطمه زهرا (س) دانسته شده كه عمري كوتاه و پر بركت داشت كه بر مدت حكومت بني اميه برتري داشت و نكته جالب اينكه مدت حكومت اموي ها هزار ماه بود.
خوش نظر افزود: بايستي انسان ها بهره گيري مناسبي از اين شبها داشته باشند زيرا گناهان و كناهكاران زيادي در اين شب آمرزيده مي شوند گرچه آدمي با عمل به سفارشات پيرامون شب قدر مي تواند خود را بيمه كند اما بايستي سطح بينش و معنويت خود را تا حد كمال برسانيم و به درك باطن اين شب عظيم نازل شويم.
حجت الاسلام و المسلمين جواد باقري قمي كارشناس ارشد كلام اسلامي نيز شب قدر را شب نزول قرآن و تعيين سرنوشت بشر ناميد و افزود: مردم در اين شب ها با رفتن به مجالس پرباري كه توسط نهادهاي ديني برگزار شده مي توانند از استادان و فاضلاني كه جهت سخنراني در اين شب دعوت شده اند به بهترين نحو جهت فهم و شناخت شب قدر استفاده كنند.
وي افزود: حكومت بايد تريبون هاي مهم شب هاي قدر را در اختيار فضلا و استادان برجسته قرار دهد زيرا در طول سال مردم در پاي منبرهاي وعظ و خطابه حضور چشمگيري ندارند.
كارشناس ارشد كلام اسلامي بيان كرد: وقتي تريبون هاي شب قدر را در اختيار كساني قرار مي دهيم كه جملات سطحي و بدون عمق را مطرح مي كنند نبايد انتظار خروجي و بازدهي مناسبي داشته باشيم زيرا چه بسا ميليون ها نفر صدا و تصوير آنها را مي شنوند و به جاي تصويري زيبان از دين، اهل بيت، قرآن كريم، اخلاق و معنويت تصويري سطحي از دين دريافت مي كنند كه اين ظلم به دين است.
باقري قمي اذعان داشت: بايستي تريبون ها در اختيار اهلش قرار گيرد تا شاهد گذاشته شدن صندلي هاي سياسي در محافل علمي و اخلاقي محض نباشيم مسئله اي كه در ساليان اخير به كرات مشاهده شده و به بهره گيري نه چندان غني مخاطب از شب هاي قدر منجر شده است.
وي يادآور شد: حتي اگر سخنراني از قدرت مرثيه خواني بالايي برخوردار نيت مي توان از وجود مداحان دل سوخته اهل بيت در كنار آنان بهره برد تا مستمعين احساس تشنگي نسبت به معارف قرآن واهل بيت پيدا كنند.
اين كارشناس علوم قرآني تأكيد كرد: براي آنكه دامنه شب قدر را به رفتارهاي سالانه خود گسترش دهيم بهترين كار دوري از محيط هاي گناه آلود و نزديك شدن به فضاهاي معنوي است گرچه نظام مقدس اسلامي نيز بايد به اين هدف كمك كند و در اين راه بايستي بر نقش مهم رسانه ها تأكيد داشت براي مثال صدا و سيما با نمايش برنامه هاي سازنده و در عين حال جذاب و پرهيز از پخش برنامه هاي مضر و گناه آلود در اين هدف نقش كليدي دارد.
باقري قمي ادامه داد: بايستي زنجيره فرهنگي و معنايي را شكل داده و با درگير كردن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، مطبوعات، نويسندگان، و رسانه هاي مجازي در امر معرفي صحيح دين و پرهيز از پرداخت به زوايا و حواشي مردم را در مسير درست به حركت درآوريم.
وي ابراز كرد: عدم رعايت شئونات اسلامي از سوي برخي از اصحاب رسانه كه نقشي تأثيرگذار بر بينش مردم داشته و حركت امر به معروف و نهي از منكر را هدايت مي كنند باعث شده تا مصداق آيه 44 سوره بقره شويم كه مردم را دعوت به نيكي مي كنند اما خود در باطل و پليدي غوطه ورند.
اين محقق علوم قرآني اشاره داشت: بايد تريبون شب هاي قدر و محافظ مذهبي را به نخبگان ديني بدهيم و نگاهمان را از جنبه هاي حزبي به سمت جنبه هاي ملي و اسلامي پيش ببريم.
حجت الاسلام و المسلمين وحيدرضا ملكي كارشناس كلام و عقايد نيز با طرح موضوع علت شناسي رفتارمعنوي جامعه در ماه مبارك رمضان وجلوه گر شدن روح حقيقت و معنويت بر كالبد جامعه روزه دار بيان كرد: پروردگار طبق شناخت دقيق از انسان، برنامه دين را براي رشد بنده در نظر گرفته و او را به سوي خويشتن دعوت كرده و به او چگونگي رسيدن به كمال و قرب الهي را آموزش داده است.
وي افزود: مباحث ديني بايستي در عرصه اعمال و نيات انساني هدفمند عمل كند و برهمين مبنا نماز، روزه و حج در خدمت تعالي فرد، و خسم، زكات و جهاد در خدمت پالايش رفتارهاي اجتماعي است.
اين كارشناس علوم كلام و عقايد اظهار داشت: غفلت از ياد خدا باعث سركشي، غرور و تكبر، و ياد خدا همواره باعث جلوگيري از سركشي و طغيان انساني مي شود در واقع خداوند براي تعادل شخصيت انسان ها، بالانس رفتاري روزانه نماز، بالانس رفتاري سالانه روزه و بالانس رفتاري براي يك عمر حج را در نظر گرفته كه باعث جلاي روح انسان مي شود.
ملكي خاطرنشان ساخت: برنامه خداوند در ارضاي روحي انسان ها، نماز را به عنوان برنامه روزانه، روزه رمضان را برنامه سالانه و حج را برنامه اي براي يك عمر قرار داده است در واقع بهترين وقت نماز در هنگام صبح، زمان طلايي ماه مبارك رمضان شب قدر و فرصت طلايي حج شب عرفه است.
وي تأكيد كرد: شب هاي قدر مجالي براي آسماني كردن آدم هاي زميني است و قلب همه آدميان پيامبر اكرم و قلب ائمه نيز اميرمومنان علي (ع) است و نكته جالب در ماه مبارك رمضان به هم پيوستگي قرآن و عترت است زيرا در اين ماه قرآن صامت نازل و قرآن ناطق به معراج مي رود.
اين كارشناس علوم اعتقادي بيان داشت: در ماه مبارك رمضان برنامه زندگي انسان نازل شد و برنامه عملي آدم عروج كرد: اصل و اساسي دين قرآن است و در اين ماه آدمي به صفاي دل مي رسد زيرا اين ماه جنبه هدايتگر دارد و در بطن آن پيوند مبارك قرآن و عترت مشاهده مي شود قرآن به عنوان نعمت معنوي بشر و امامان به عنوان نعمت هاي الگويي بشر مطرح هستند.
ملكي يادآور شد: در ماه مبارك رمضان جلوه خوف و رجا را مي بينيم زيرا بستر رسيدن به معنويت براي انسان فراهم شده اما از آن طرف هشداري مي رسد كه مواظب باش زيرا مسلمين در اين ماه روح قرآن را شكافتند در واقع چارچوب و مرزهاي رفتاري انسان در اين ماه و در شب قدر محقق مي شود و اسم اين شب ها و حقيقت قرآن با وجود اميرمومنان گره خورده است.
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان
