حلقه قدرت در روسیه

این گزارش به معرفی یاران «نابغه کرملین» پرداخته است. روز 25 دسامبر سال 1991 میلادی، نقطه عطفی در تاریخ سرزمین پهناور شوروی قلمداد می‌شود. در ساعت 7.30 بعد از ظهر به وقت محلی پرچم شوروی سابق از فراز کاخ کرملین پایین کشیده شده و پرچم سه رنگ سفید، قرمز و آبی فدراسیون روسیه بر بالای این کاخ برافراشته گردید.

فدراسیون روسیه در سال‌های پس از فروپاشی شوروی سابق با فراز و نشیب‌های زیاد سیاسی روبرو بوده و بوریس یلتسین در طی سال‌های 1991 تا 2000 که زمام قدرت در این کشور را بر عهده داشت با انواع و اقسام مشکلات اقتصادی و سیاسی مواجه گردید.

در اولین روز سال 2000 میلادی وی به طور ناگهانی استعفای خود را اعلام و دولت را به دست نخست وزیر کم‌تر شناخته شده خود ولادیمیر پوتین سپرد.پوتین در انتخابات‌های سال 2000، 2004 و 2012 میلادی توانست قدرت را در این کشور به دست گیرد و در انتخابات سال 2008 نیز مدل پوتین – مدودف وی به عنوان یک الگوی جابجایی در قدرت در ادبیات سیاسی جهان مطرح گردید.

فیلم مراسم تحلیف پوتین در سال 2012

پوتین به عنوان مرد اول روسیه در سال‌های اخیر احیای مجدد قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی این کشور در سطح بین المللی را در دستور کارخود قرار داده است. در راه رسیدن به این هدف پوتین تنها نبوده و حلقه‌ای از مردان قدرتمند در کنار وی حضور دارند. مردانی که بیشتر آنان متولد سن پترزبورگ (لنینگراد سابق)، دارای سوابق امنیتی هستند و از زمان حضور پوتین در شورای شهر سن پترزبورگ وی را همراهی نموده‌اند.از نظر اقبال افكار عمومي روسيه، با وجودي كه گروه‌ها و احزابي در اين كشور خواستار ايجاد شرايط دموكراتيك بوده و جریان حاكم بر اين كشور را مانعي عمده در مسير تحقق دموكراسي مي‌دانند، اما به نظر مي‌رسد اكثريت مردم روسيه دغدغه‌هايي ديگر دارند كه ظاهرا پوتين توانسته است در دوران رياست جمهوري و نخست وزيري خود تا حدود زيادي آنها را فراهم كند .به گمان بسياري از منتقدان در روسيه توزيع ثروت در اين كشور بسيار ناعادلانه است و در دوران پوتين طبقه‌اي سرمايه‌دار وابسته به حاکمیت شكل گرفته كه با زدوبندهاي خاص سياسي و اقتصادي از رانت قدرت بهره مي‌برند و روز به روز بر ثروت خود مي‌افزايند، اما براي مردمي كه پس از فروپاشي شوروي حتي گرفتار تامين نان شب خود بودند ، دهه طلايي 2000 با نام پوتين و سياست‌هاي اقتصادي و خارجي او گره خورده است .به گمان بسياري از ناظران امور روسيه جریان حاکم بر این کشور از دو دسته تكنوكرات تشكيل شده كه پوتين حلقه محوري انسجام آن‌ها است . دسته‌اي از این افراد از افسران و مقامات سازمان اطلاعات شوروي سابق (KGB) هستند كه پوتين نيز از ميان همين دسته است .

پوتین و آناتولی سوبچاک شهردار وقت لنینگراد (سنت پترزبورگ)

اين دسته از مقامات و دولتمردان روسيه با احياي سياست‌هاي اقتدارگرايانه دوران شوروي سابق، با مخالفان سياسي و فعالان مدني روسيه که نسبت به حاکمیت این کشور و امنیت ملی تهدید ایجاد می‌کنند، سیاست برخورد سخت و مشت آهنین را اجرا می‌کنند. برخورد با مخالفان از ناحیه همین دسته از سیاستمداران و دولتمردان روسیه هدایت می‌شود.اما دسته ديگر از تكنوكرات‌هاي حاكم بر روسيه ” مديران نفتي و گازی ” اين كشور هستند كه با افزايش قيمت نفت در دهه گذشته قدرت و نفوذ زيادي در ساختار حاكميت يافته‌اند. اين دسته از دولتمردان و مديران اقتصادي روسيه نيز كاملا با زمينه‌سازی دسته اول تكنوكرات‌ها و با حمايت دولت و شخص پوتين در دهه گذشته توانسته‌اند با كسب مناصب عالي مديريتي و با استفاده از رانت قدرت، باند حاكم را از نظر اقتصادي تامين كنند .

در ادامه گزارش به معرفی نفراتی در حلقه قدرت روسیه خواهیم پرداخت که نقش اصلی را در اجرای سیاست‌های داخلی و خارجی این کشور در سال‌های اخیر داشته‌اند و می‌توان از آن‌ها به عنوان “یاران پوتین” نام برد.

ولادیمیر ولادیمیرویچ پوتین، هفت سال پس از پایان جنگ جهانی دوم و یک سال قبل از مرگ استالین، رهبر شوروی، در 7 اکتبر سال 1952 در شهر لنینگراد شوروی سابق (سن پترزبورگ در روسیه کنونی) متولد شد .

وی بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه در رشته حقوق بین‌الملل در سال 1975 میلادی به سازمان اطلاعات شوروی سابق (KGB) پیوست. در سال 1985 از سوی سازمان اطلاعات روسیه در حالی‌ که 33 سال بیشتر نداشت عازم آلمان شرقی شده و تا سال 1990 در آن کشور به کار مشغول شد. بعد از فروپاشی دیوار برلین مجددا به شوروی بازگشت و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، از “KGB “ با رتبه سرهنگی بازنشسته شد.وی در ادامه به عنوان مشاور رئیس دانشگاه دولتی لنینگراد در امورخارجه برگزیده و سپس در سمت مشاور رئیس شورای شهر لنینگراد به انجام وظیفه پرداخت .بعد از انتخاب “آناتولی سوبچاک” به عنوان شهردار لنینگراد در سال 1991، پوتین به مقام معاونت شهردار سن پترزبورگ برگزیده شد. پس از شکست سوبچاک در سال 1996، پوتین از سمت خود استعفا داده و به مسکو نقل‌مکان کرد. از اوت سال 1996 تا 31 دسامبر 1999 که به ریاست جمهوری رسید در موقعیت های مختلفی خدمت کرد از جمله: معاون دایره اداری ریاست جمهوری، معاونت اجرایی دفتر ریاست جمهوری، ریاست دایره مرکزی تحقیقات و نظارت دولت، مدیریت سرویس امنیت فدرال روسیه، ریاست اداره اطلاعات و امنيت روسيه، دبير شورای امنيت روسيه و مقام نخست وزیری. پوتین همچنین از 15 آوریل 2008 ریاست حزب واحد روسیه – حزب حاکم- را بر عهده دارد.

دیمیتری مدودف

دیمیتری آناتولیویچ مدودف، متولد 14 سپتامبر 1965 در لنینگراد است. وی فارغ‌التحصیل دانشگاه دولتی لنینگراد در سال 1987 است و درجه دکتری خود را نیز در رشته حقوق در سال 1990 از همین دانشگاه دریافت کرد.مدودف در خلال سال‌های 1990 تا 1999 در دانشگاه دولتی لنینگراد به تدریس حقوق پرداخت. وی همچنین در سال‌های 1990 تا 1995 دستیار آناتولی سوبچاک شهردار وقت سن پترزبورگ بود.مدودف در نوامبر 1999 به سمت معاون دفتر نخست وزیر روسیه منصوب شد و تنها به فاصله چند هفته به عنوان معاون دفتر ریاست جمهوری روسیه مشغول به کار گردید.این دوره همزمان بود با انتصاب پوتین به عنوان نخست وزیر و پس از آن کناره‌گیری یلتسین و انتخاب پوتین به کفالت ریاست‌جمهوری روسیه.

پس از آن مدودف در نقش ریاست ستاد انتخاباتی پوتین، به ساماندهی انتخاباتی پرداخت که پوتین را برای دوره نخست ریاست جمهوری راهی کرملین کرد.با پیروزی پوتین، مدودف در ژوئن 2000 به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور انتخاب شد و از اکتبر 2003 نیز مسئولیت دفتر ریاست‌جمهوری روسیه را برعهده گرفت.وی از نوامبر 2005 به عنوان معاون اول نخست‌وزیر روسیه انتخاب شد تا مسئولیت راهبری بخش‌های کلیدی و مهمی چون ساخت و ساز و بهداشت را برعهده گیرد.وی همچنین ریاست هیئت مدیره گاز پروم – بزرگ ترین شرکت گازی جهان – را نیز در سوابق کاری خود دارد و در دوره 2008 تا 2012 رییس جمهور روسیه بوده است.

سرگئی ایوانف

سرگئی بورسوویچ ایوانف در 31 ژانویه سال 1953 در شهر لنینگراد روسیه متولد شد. وی در سال 1975 میلادی از دانشکده زبان‌شناسی دانشگاه دولتی لنینگراد سابق فارغ‌التحصیل و در در سال 1977 میلادی در موسسه آموزشی سرویس اطلاعات شوروی دوره‌های خود را به اتمام رساند. این زمان مصادف با روزهایی بود که وی با ولادیمیر پوتین در KGB آشنا شد. در سال 1982 میلادی او فعالیت اطلاعاتی را آغاز نمود و با نشان دادن لیاقت‌های خود در سال 1988 میلادی به عنوان یکی از افسران زبده سرویس اطلاعات خارجی شوروری مطرح گردید. وی معاون اول نخست وزیر روسیه و وزیر دفاع سابق این کشور(از ماه مارس 2001 تا فوریه 2007) بوده است، پیش‌تر نیز در مقام دبیر شورای امنیت ملی روسیه انجام وظیفه کرده است.در 15 فوریه 2007 او به عنوان معاون اول نخست وزیر انتخاب شد و از سال 2011 تاکنون به عنوان رییس دفتر امور اجرایی ریاست جمهوری روسیه مشغول به فعالیت است.

نیکولای پاتروشف

نیکولای پلاتونوویچ پاتروشف متولد 11 جولای 1951 میلادی در شهر لنینگراد است. وی در سال 1974 میلادی از مرکز کشتی سازی لنینگراد فارغ‌التحصیل و یک سال بعد به سرویس اطلاعات شوروی پیوست.

پاتروشف در سال‌های پس از آن رده‌های امنیتی را به سرعت طی نموده و در سال 1999 میلادی به عنوان رییس سرویس اطلاعات روسیه به جای پوتین منصوب گردید. وی تا سال 2008 در این مقام مهم فعالیت نمود و از آن زمان تاکنون به دبیری شورای امنیت روسیه انتخاب گردیده است.

• الکساندر بورتنیکوف

الکساندر بورتنیکوف متولد 1951 میلادی متولد منطقه پرم در شوروی سابق است. وی در سال 1973 میلادی از موسسه مهندسی راه آهن شهر لنینگراد فارغ التحصیل و در سال 1975 میلادی وارد سرویس اطلاعات شوروی شد.

بورتنیکوف در تمامی این سال‌ها در سیستم‌های امنیتی فعالیت نموده و در سال 2003 به عنوان رییس سرویس امنیت شهر لنینگراد منصوب شد. مراحل ترقی وی پس از آن سرعت گرفت و در می 2008 به عنوان رییس سرویس امنیت فدرال روسیه به جای نیکولای پاتروشف از سوی رییس جمهور مدودف انتخاب گردید.

• ویکتور ایوانف

ویکتور پتروویچ ایوانف از افسران سابق سرویس اطلاعات شوروی، در خلال سال‌های 1977 میلادی تا 1994 در شهر لنینگراد مشغول به فعالیت بوده و در حال حاضر معاون سرویس امنیت فدرال روسیه است.

در سال 1994 در زمانی که پوتین در شهرداری لنینگراد فعالیت داشت با ایوانف آشنا و همراهی و همکاری آن‌ها تا به امروز ادامه داشته است. از مسوولیت‌های دیگر ویکتور ایوانف می‌توان به دستیاری رییس جمهور روسیه از سال 2004 تا 2008 و مدیریت اداره کنترل مواد مخدر فدرال روسیه اشاره نمود.

• ایگور سچین

ایگور ایوانویچ سچین متولد 7 سپتامبر 1960 شهر لنینگراد است. سچین به عنوان یکی از مشاوران اصلی پوتین و به عنوان مرد اصلی لابی جریان‌های امنیتی در حلقه قدرت کرملین مطرح است. وی در سال 1984 میلادی از دانشگاه دولتی لنینگراد فارغ‌التحصیل و در خلال سال‌های 1991 میلادی تا 1996 در دفتر شهرداری سن پترزبورگ مشغول به فعالیت شد. این زمانی بود که وی با پوتین آشنا و همکاری‌های بعدی خود را با او آغاز نمود.

در سال 2000 میلادی و با رسیدن پوتین به مقام ریاست جمهوری، سچین به عنوان یکی از مقامات اصلی اجرایی دفتر ریاست جمهوری روسیه فعال بوده و در سال 2008 از طرف مدودف به عنوان معاون نخست وزیر روسیه انتخاب گردید. اما یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های سچین حضور در هیات مدیره شرکت “روس نفت” به عنوان بزرگ ترین شرکت نفتی این کشور در خلال سال‌های پس از به قدرت رسیدن پوتین بوده و در حال حاضر نیز ریاست این شرکت مهم نفتی را بر عهده دارد.

• ولادیمیر یاکونین

ولادیمیر ایوانوویچ یاکونین متولد سال 1948 میلادی به همراه خانواده در سال 1964 میلادی به شهر لنینگراد مهاجرت نمود و در سال 1972 میلادی از مرکز مطالعات مکانیک این شهر فارغ التحصیل شد. مسوولیت‌های بعدی وی در حوزه‌های مختلف حمل و نقل بوده اما نقطه عطف زندگی وی را می‌توان به سال‌های آغازین دهه 1990 میلادی و زمانی که خانه ییلاقی وی در همسایگی خانه پوتین بود مرتبط دانست.

یاکونین در کنار پوتین

وی در سال 1996 میلادی به همراه پوتین و گروهی افراد متنفذ سیاسی و اقتصادی لنینگراد سلسله نشست‌هایی را در این حوزه برگزار و یک شرکت تعاونی را تاسیس نمودند. بسیاری از افراد این جلسات بعدها و پس از به قدرت رسیدن پوتین پست‌های مهمی را در روسیه بر عهده گرفتند. از جمله این افراد یاکونین است که در حال حاضر ریاست شرکت راه آهن روسیه را بر عهده دارد. از سایر افراد این نشست‌ها می‌توان به آندری فورسنکو وزیر علوم روسیه و از مشاوران پوتین و یوری کووالچوک – یکی از 100 فرد ثروتمند روسیه – معروف به مرد بانکی پوتین و سهامدار اصلی بانک روسیه اشاره نمود.

یوری کووالچوک که نام او در فهرست اخیر تحریم‌های امریکا بر ضد روسیه به چشم می‌خورد

یاکونین در مصاحبه‌ای و در پاسخ به سوالی در خصوص سلسله نشست‌های لنینگراد با پوتین می‌گوید: این دلیل اصلی برای اعطای پست به من و دیگر دوستان نبوده است. اما حقیقت موضوع این است که همگی ما متعلق به لنینگراد بوده و همدیگر را به خوبی می‌شناسیم.

برادران روتنبرگ آرکادی و بوریس از سرمایه‌داران مهم روسیه به شمار می‌روند. آرکادی روتنبرگ، از مدت‌ها قبل دارای مناسبات شخصی با پوتین بوده و در ایام جوانی عضو یک باشگاه جودو در سن پترزبورگ بودند.

آرکادی روتنبرگ در کنار ولادیمیر پوتین

وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌‌گوید برادران روتنبرگ با دریافت قراردادهایی به ارزش ۷ میلیارد دلار برای بازی‌های المپیک سوچی و نیز شرکت گازپروم، توانسته‌اند پروژه‌های مورد علاقه آقای پوتین را به اجرا درآورده و از این طریق ثروت شخصی خود را دو و نیم میلیارد دلار افزایش دهند. شرکتی متعلق به آرکادی روتنبرگ همچنین قراردادی برای ساخت فرودگاهی در نزدیک شهر مسکو که ظرفیت جابجایی 15 میلیون مسافر را دارد برنده شده است.

• ولادیسلاو سورکوف

ولادیسلاو یوریویچ سورکوف یکی دیگر از مردان قدرتمندی است که در کنار پوتین حضور دارد. او که متولد سال 1964 میلادی می باشد در خلال سال های 1999 تا 2011 در دفتر ریاست جمهوری حضوری فعال داشته و برخی منابع از او به عنوان یکی از مهم ترین تئوریسین های سیاست گذاری پوتین در این سال ها یاد کرده اند.

از 8 می 2011 تا سال 2013 نیز وی به عنوان معاون نخست وزیر روسیه مشغول به فعالیت بوده است. مطابق بیانیه‌ای که توسط دفتر نخست وزیر روسیه صادر گردیده وی به صورت داوطلبانه از سمت خود استعفا داده است. اما برخی منابع غربی استعفای سورکوف را به اختلافات میان وی و پوتین مرتبط دانسته‌اند.

• ولادیمیر کوژین

ولادیمیر ایگوریویچ کوژین یکی دیگر از مردان اقتصادی همراه پوتین به شمار می‌رود که از لنینگراد با وی آشنا بوده است. وی متولد 27 آوریل 1963 در شهر لنینگراد و از سال 1985 وارد فعالیت‌های اقتصادی گردیده است.

در خلال سال‌های ابتدایی دهه 90 وی با پوتین در زمینه کارهای اقتصادی آشنا و این همکاری پس از به قدرت رسیدن پوتین گسترده تر می گردد. آخرین مقامی که به وی محول گردیده از سال 2008 تاکنون مدیر بخش سرمایه‌گذاری‌های دولتی در روسیه است. کوژین را یکی دیگر از مهره‌های مهم کرملین در حوزه اقتصاد می‌دانند.

• یوگنی پریماکوف

یوگنی ماکسیموویچ پریماکوف 29 اکتبر سال 1929 میلادی در کیف متولد شد. وی در سال 1953 میلادی از موسسه مطالعات شرقی مسکو فارغ‌التحصیل و در دانشگاه دولتی این شهر مشغول فعالیت شد. در خلال سال‌های 1956 تا 1970 میلادی وی به عنوان روزنامه‌نگار فعالیت نموده اما ماموریت‌های بسیاری را برای سرویس اطلاعات شوروی در مناطق مختلف جهان از جمله خاورمیانه و آمریکا انجام داد.

پریماکوف از سال 1989 میلادی وارد فعالیت‌های سیاسی گردید و در خلال سال‌های 1990 تا 1991 میلادی جزو شورای مشاورین گورباچف ریس جمهور وقت شوروی بود. وی پس از تشکیل فدراسیون روسیه در فاصله سال‌های 1991 تا 1996 میلادی رییس سرویس اطلاعات خارجی روسیه بوده است. 1996 تا 1998 وزیر امور خارجه روسیه و در سال 1998 به عنوان نخست وزیر روسیه انتخاب شد. وی در دوران جابجایی قدرت از بوریس یلتسین به پوتین نقش فعالی ایفا نمود و در سال‌های زمامداری پوتین یکی از مشاورین ارشد وی در حوزه سیاست خارجی بوده است.

جمع‌بندی

پوتین در سال‌های حکومت خود با کمک مردان کلیدی امنیتی و اقتصادی توانسته است در دو جبهه داخلی و خارجی اقتدارگرایی روسیه را به نمایش گذارد. در حوزه سیاست داخلی با نمایان شدن پیشرفت در حوزه‌های مختلف و از همه مهم‌تر بهبود وضعیت اقتصادی توانسته است تا اندازه زیادی رضایت نسبی مردم روسیه را کسب نماید. فارغ از سیاست‌های وی در عرصه داخلی، آنچه بیش از همه توجه تحلیلگران را به خود معطوف کرده، روندی است که روسیه در عرصه سیاست خارجی خود به منصه ظهور رسانده است.

اهداف اساسی و بنیادین سیاست خارجی روسیه در دوران پوتین را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:

• جلوگیری از استقرار یک نظام تک قطبی
• احیاء منزلت روسیه در نظام بین‌الملل
• جلوگیری از نفوذ غرب در مناطق پیرامونی
• ایجاد پایداری و ثبات در آسیای مرکزی قفقاز
• بهبود اوضاع اقتصادی

یکی از برگ‌های برنده پوتین در سال‌های تصدی قدرت وی اتخاذ سیاست دیپلماسی تهاجمی و به چالش کشیدن غرب به خصوص امریکا در پرونده‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بوده که با مطرح شدن موضوع اوکراین نقطه اوج آن را شاهد بودیم. مردان کرملین با حمایت خود از مخالفین کودتا و در روزهای اخیر با تحریمی که بر علیه واردات کالا از کشور‌های غربی اتخاذ نمودند موفق شدند تا شکافی میان اتحادیه اروپا و امریکا بر سر موضوع اوکراین ایجاد نمایند که برخی تبعات و پیامد های آن به شرح ذیل است:

تغییر تدریجی نظام بین‌الملل: در تحلیل آینده‌ تحولات اخیر در روابط بین روسیه و ایالات متحده‌ آمریکا، باید گفت که این رویارویی در وضعیت جدید جهانی برای نظام بین‌المللی آثاری را ایجاد می‌کند که می‌توان به تغییر تدریجی نظام بین‌الملل اشاره کرد. در نظم جدید، ایالات متحده‌ آمریکا به‌تدریج قدرت کنونی خود را از دست خواهد داد و بازیگرانی از جمله روسیه و متحدانش دست برتر را در تحولات جهانی خواهند داشت.

واگرایی در متحدان آمریکا: به نظر می‌رسد یکی دیگر از آثار این رویارویی، عدم توان ایالات متحده‌ آمریکا در حفظ متحدان خود خواهد بود. در روابط بین‌الملل، عدم حمایت کافی و توانایی یک قدرت بزرگ در حفظ متحدان خود، موجب ناامیدی متحدان از اتحاد خود ‌می‌شود و متحدان را به فکر اتحاد جدید یا تغییر در سیاست‌های هم‌گرایانه می‌اندازد. برای نمونه، می‌توان به عدم حمایت ایالات متحده‌ آمریکا از دولت‌های مصر و تونس به‌عنوان متحدانش اشاره کرد.

این در حالی است که روسیه با حفظ متحدان خود در سوریه و شبه جزیره‌ کریمه، پیامی فرستاد که از این به بعد روسیه از متحدان و مناطق استراتژیک خود در سخت‌ترین شرایط و در هر نقطه از جهان همانند یک ابرقدرت حمایت می‌کند که این پیام منافع ایالات متحده‌ آمریکا را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد که به نزدیک شدن برخی کشورها به روسیه و فاصله‌گیری نسبی از ایالات متحده‌ آمریکا در آینده‌ی نزدیک منجر خواهد شد.

شکسته شدن ابزار تحریم: از دیگر آثار این رویارویی جدید، که کمتر مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است، شکسته شدن ابزار تحریم‌های بین‌المللی خواهد بود، زیرا یکی از تأثیرات تحولات اخیر و تحریم روسیه، شکست ساختار تحریم در عرصه‌ بین‌الملل است؛ واضح اینکه کارکرد تحریم که در مواجهه با ایران برای به کرسی نشاندن نظرات آمریکا و متحدانش، با چالش جدی مواجه شده بود و بازدارندگی آن به حداقل رسیده بود، در مواجه با روسیه و تحریم متقابل ضربه نهایی را خواهد خورد.

ابزار تحریم یکی از کارآمدترین ابزارهای مورد استفاده‌ آمریکا در چند دهه‌ اخیر بوده که توانسته است در برخی موارد، اهداف این کشور را تأمین کند، ولی به دلیل تحولات تکنولوژیکی جدید و عدم پایبندی قدرت‌های بزرگی همچون چین و هند به آن و ضرر دیدن کشورهای غربی از آن، تحریم تأثیر خود را به ‌تدریج از دست خواهد داد.

ایجاد شکاف و اختلاف در جبهه غربی:روس‌ها با اعمال تحریم‌های اخیر خود بر ضد اتحادیه اروپا شکافی جدی بر علیه برنامه‌های غرب به وجود آورده که این موضوع سبب فاصله گرفتن اروپایی‌ها از امریکا در پرونده‌های آتی منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد شد. یکی از وجوه این شکاف با فرارسیدن فصل سرما و نیاز مبرم اروپا به گاز وارداتی از روسیه، بیش‌تر نمایان خواهد شد.

منابع و مآخذ :

http://eng.putin.kremlin.ru/bio
http://www.biography.com/people/vladimir-putin-9448807#personal-life
www.telegraph.co.uk/news/worldnews/vladimir-putin/10716174/Who-is-in-Putins-inner-circle.html
http://www.eng.da-medvedev.ru/biography
http://www.biography.com/people/dmitry-medvedev-20638781
http://www.rumafia.com/person.php?id=1488
http://russiaprofile.org/bg_people/resources_whoiswho_alphabet_i_ivanovsb.html
http://www.britannica.com/EBchecked/topic/476052/Yevgeny-Primakov
http://www.answers.com/topic/yevgeny-primakov
http://www.rumafia.com/person.php?id=1664
http://russiaprofile.org/bg_people/resources_whoiswho_alphabet_p_patrushev.html
http://russiaprofile.org/bg_people/resources_whoiswho_alphabet_b_bortnikov.html
ttp://www.rosneft.com/about/management/igor-sechin/
http://www.theatlantic.com/international/archive/2013/02/how-the-1980s-explains-vladimir-putin/273135/#
http://www.theguardian.com/business/2012/oct/18/igor-sechin-rosneft-kremlin-hard-man-shadows
http://www.uic.org/spip.php?article3080
http://www.forbes.com/profile/arkady-rotenberg/
http://jewishbusinessnews.com/2013/06/30/arkady-rotenberg-builds-huge-air-freight-terminal-at-sheremetyevo-international-airport-russia/
http://www.artnet.com/artists/viktor-ivanov/biogrphy
http://archive.kremlin.ru/eng/subj/22172.shtml
http://uk.reuters.com/article/2013/05/08/uk-russia-surkov-idUKBRE9470B620130508
http://www.rumafia.com/person.php?id=37
http://www.highbeam.com/doc/1G1-85520266.html
http://www.bbc.com/news/magazine-17730959