مقدمه: مدیریت عاطفه موضوعی است که از مدّت‌ها پیش با عناوین مختلفی در ذهن ما بوده است؛ امّا به صورت بحث در نیامده است. بحث و تحقیق در این موضوع عامل مهمی در رسیدن به رشد و توسعه‌ی شخصیتی در زنان است از دیرباز سؤالات زیادی در این زمینه مطرح بوده است. از جمله: آیا احساساتی بودن زنان واقعیت دارد؟ آیا زنان ضعیف هستند و علت ضعفشان احساساتشان است؟ آیا زنان به خاطر احساساتشان از قافله پیشرفت عقب مانده‌اند؟ معنای حقیقی عشق چیست و تجلّی آن در زن چیست؟ زنان موفق چگونه از عواطف خود استفاده کرده‌اند؟ مدیریت عاطفه یعنی چه؟ مدیریت عاطفه فقط برای زنان است؟ و سؤالات دیگری در این زمینه که ما را واداشت که در پی شناخت دردهای مطرح‌شده و درمان آنها دست به کار شویم. چون زنان به خاطر خانواده یا جامعه یا خودشان موجودات عاطفی و احساسی شناخته شده‌اند و این حالت همیشه برایشان نقطه منفی بوده است به گونه‌ای که آنها را از مجال‌های مختلف رشد بازداشته است.
در این بحث می‌خواهیم با روشی نوین و به دور از مسائل تکراری گذشته، با استفاده از تجارب و نظرخواهی دوستان این عاطفه را تعریف کرده و روش‌های مدیریت بر آن را ارائه دهیم. مدیریت یعنی انجام صحیح کارهاست و به کارگیری نیروها در جهت اداره امور برای رسیدن به هدف، حال این نیروها می‌تواند شامل استفاده درست از امکانات و اوقات باشد یا سعی و تلاش در مسیر رشد با برنامه‌ریزی است طوری که با هزینه کم نتیجه زیاد را گرفت. در بحث عواطف نیازمند تعادلی به دور از افراط و تفریط هستیم چون تا زمانی که این عواطف را در جهت رشد حرکت ندهیم نمی‌توانیم از مدیریت عواطف سخن گوییم. مدیریت عاطفه را می‌توانیم توانایی کنترل بر احساسات و به تعادل رساندن این قوه با استفاده از ابزار خاصی تعریف کرد.
تعریف سلامت روانی
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی سلامت روانی و رضایت از زندگی از ویژگی‌های فرد سالم است، با این وصف تلاش جهانی در جهت فراهم کردن یک بستر مناسب برای زندگی عاری از بیماری تنها معطوف به پیشگیری و درمان بیماریهایی همچون بیماریهای قلبی و عفونی و… نمی‌شود بلکه علاوه بر سلامت جسمانی توجه ویژه‌ای به فراهم کردن محیطی آرام جهت آرامش درونی و سلامت روانی افراد معطوف داشته است.
سلامت روانی زنان نقش بسیار مهمی در بنیان خانواده و جامعه دارد یکی از راه‌های رسیدن به این آرامش در جامعه مدیریت عاطفه زنان است وقتی زنان بتوانند مدیر بر عواطف خود شوند یعنی در ابراز احساسات و واکنش‌هایشان در زندگی به تعادل برسند، چرا که معمولاً زنان به صرف اینکه عاطفه اشان بیشتر است مسئول همه‌جانبه‌ی زندگی دیگران می‌شوند و خود را فراموش می‌کنند اما حفظ استقلال همراه با یاری رساندن به دیگران در اولویت است. آنچه که الان می‌بینیم سردرگمی و پریشانی زنان ما در ابراز این عواطفشان است اگر زنی به اندازه متعادل عاطفه داشته باشد و برای موفقیت خود تلاش کند ستودنی نیست و زنی بی‌عاطفه و خودخواه شمرده می‌شود. اگر فداکار باشند و همیشه از خود برای دیگران بگذرد ستودنی است.
بحث مدیریت عاطفه فقط مختص به زنان نیست بلکه برای همه انسانها نیازی حتمی است چون همه انسانها تا جهت دهی درستی در عواطف خود نداشته باشند نمی‌توانند تعادل روانی داشته باشند زیرا زندگی برای همه دارای چالش‌هایی در عواطف است اگر افراد نتوانند مدیر بر عواطف خود باشند نمی‌توانند به زندگی عادی خود هم برسند چه برسد به اینکه رشد کنند. وقتی ما توانستیم مدیریت عاطفه که از راه‌های سلامت روان هر کس می‌تواند باشد در زنان نهادینه کنیم به تبع آن فرزندان و خانواده و جامعه را همراه خواهیم کرد چون زنان نقش بسیار مهمی در تغییر افکار و اعمال فرزندان و همسرشان را دارند.
تفاوت زن و مرد
ابتدا باید این نکته را یادآور شوم که شناخت تفاوت‌های زن و مرد برای بررسی دقیق خصوصیات فردیشان نیاز است مثلاًً: حساس بودن جنس زنان به نسبت مردان و یا عقلانی بودن مردان اولویت‌های بررسی مسائل آنها را برای ما روشن می‌کند. از دیدگاه قرآن زن و مرد در رسیدن به فضائل یکسان هستند. من عمل صالحاً من ذکر و انثی و هو مؤمن فاولئک یدخلون الجنة. غافر/40 ان المسلمین و المسلمات و المؤمنین و المؤمنات و القانتین و القانتات و الصادقین و الصادقات و… و الذاکرین الله کثیراً و الذاکرات اعد الله لهم مغفرة و اجراً عظیماً. 35/احزاب اما از حیث بار مسئولیت‌ها آن دو را از هم جدا می‌کند، مثلاً: تکلیف جهاد را برای آنان واجب نمی‌داند و در مقابل زنانی که از این قضیه ناراحت می‌شوند. پیامبر صلی الله علیه و سلم به آنها می‌گوید که پاداش شما هم در خانه با تربیت فرزندان و تقویت ایمان خویش با آنان یکسان است این نمونه دال بر تفاوت‌های جسمی و رو حی زن و مرد دارد هر کس هم در زندگی شخصی خود این تفاوتها را لمس کرده است سخن ما به طور کلی است وگرنه همیشه استثناء هم وجود دارد. اما متاسفانه امروزه زنان احساس می‌کنند وقتی می‌گویند با مردان متفاوت هستید احساس خود کم بینی و حقارت می‌کنند در حالی خلقت انسانها به دست خداوند بوده است و در این تفاوتها است که زن و مرد می‌توانند با هم زندگی کنند و در جهت تغییر هم تلاش نمایند وگرنه اگر رفتارها همه مثل هم بود که اختلاف نظر و ایده جدید و تغییر حاصل نمی‌شد. با علم به تفاوت زن و مرد به بحث مدیریت عاطفه در زن ادامه می‌دهیم. مدیریت برای رسیدن به مدیریت در هر زمینه‌ای نیازمند به رهبری آن طرح هستیم. استفن کاوی می‌گوید: اگر سازمانها رهبری صحیحی در امور نداشته باشند هیچ مدیریتی هر قدر قوی نمی‌تواند مانع از سقوط آنها شود. مدیریت مؤثر بدون رهبری مؤثر مانند مرتب کردن صندلی روی کشتی در حال غرق شدن است. مدیریت عاطفه در جای خود هم رهبری مؤثر در جایگاه خود است فردی که بر عواطف خود در جهت درست رهبری نکند نمی‌تواند مدیریت کند.
ویژگی‌های رهبران مؤثر:
1- تقوا تقوای الهی: یعنی تنظیم رابطه صحیح برای رسیدن به کمال. چون تقوی سبب آسانی امور و سرچشمه نیکی‌ها و خیرها است. ان الله مع الذین اتقوا. نحل 129 یا ایها الذین ءامنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا. انفال 29 ومن یتق الله یجعل له من امره یسرا. طلاق 4 ان اکرمکم عند الله اتقاکم. حجرات 13
2- برخورداری از ظرفیت روحی بالا یک مدیر از جهات گوناگون نیازمند قدرت روحی و معنوی است چون اوست که می‌خواهد متفاوت از دیگران و قدرتمند عمل کند و در این مسیر دیگران او را سست نکنند.
3- عدالت مدیر باید مجری عدالت باشد. عدل، قرار دادن هر چیز و هر کس در جایگاه خودش است. مدیر عاطفه کسی است که با عدالت خویش حد وسط را رعایت می‌کند از افراط و تفریط به دور است.
4- تعهد و تخصص این تعهد و تخصص با تلاش در این زمینه به دست می‌آید مطالعه در این زمینه و تمرین باعث پیشبرد صحیح اهداف می‌شود.
5- خلق نیک مدیر برای اینکه بتواند دیگران را تحت تأثیر خود قرار دهد باید از جاذبه اخلاقی برخوردار باشد. زن مدیر می‌تواند برای مدیریت از جاذبه‌های شخصیتی خود استفاده نماید.
6- قاطعیت مدیر در انجام کارهایش باید قاطع باشد و سستی و تردید به خود راه ندهد. یکی از عوامل عدم موفقیت زنان در زمینه‌های مختلف تحصیلی، علمی، مادی، و… عدم قاطعیت آنها و اینکه تحت تأثیر قرار گرفتن اطرافشان قرار می‌گیرند. این قاطعیت در مراحل مدیریت بسیار مهم است وگرنه فرد را دچار دودلی و تردید می‌کند و مانع موفقیت می‌شود.
عامل‌های کلیدی در موفقیت مدیران
1- برای هر بنیانی که در حال ساخت آن هستید هدف‌های قوی و روشنی در نظر بگیرید. نخستین گام پیروزی و موفقیت تعیین یک هدف واضح و روشن است چرا که هدف عاملی است که به انسان جهت، معنی و مفهوم می‌بخشد. فرد بی‌انگیزه نمی‌تواند مدیر شود. مدیر باید بداند می‌خواهد در چه راستایی و در چه جهتی و به خاطر چه چیزی می‌خواهد این تغییر را درست کند و نکته مهم اینکه برای رسیدن به حالت مطلوب باید احساس نیاز به تغییر کند. خانمی که خود معتقد به هیچ نقصی در آشپزی نیست اگر همه کس هم بگویید آشپزی‌اش بد است هرگز آن را تغییر نمی‌دهد، این تغییر در درون ایجاد می‌شود.
2- فرصت‌ها را دریابید تا عقب نمانید. شروع تغییر از همین لحظه شروع می‌شود پیدا کردن راهکارها و نوشتن طرح و برنامه‌ریزی و عمل از همین الان آغاز می‌شود چون مدیر زمان را از دست نمی‌دهد.
3- بکوشید تا هر روز ابتکار تازه‌ای نشان دهید خلاقیت اساس پیشرفت است. یکی از دوستان می‌گفت: ما زنان تا به امروز سبک جدیدی در آشپزی به وجود نیاورده‌ایم و همیشه سبک‌های تکراری مادران و خواهران و دوستان خود را به کار می‌بریم. و همیشه از تکرار می‌نالیم و یکی از دغدغه‌های روزانه‌مان این است که چه غذایی درست کنم؟ یکنواختی و تکرار ملال‌آور و خسته‌کننده و در حقیقت سوهان جسم و روح است. خلاقیت نیازمند گشایش ذهنی و اندیشه و استفاده از تجارب و توانایی‌های خود و دیگران است.
4- همیشه نظرخواهی کنید. هیچ کاری به اندازه مشورت کردن راه درست را برای انسان باز نمی‌نماید. یک نفر به تنهایی مقدور نیست همه چیز را تجربه کند؛ لذا مشورت با دیگران یعنی استفاده غیر مستقیم از تجربیات آنان. در مدیریت عاطفه از تجربه‌های عاطفی مادران و همسران و دختران و پدران و پسران استفاده می‌کند تا به روش‌های نوین در این زمینه دست یابد.
5- تجربه‌ها را به کار گیرید. تجربه‌ها اشتباهات را به حداقل می‌رساند.
6- هیچ گاه دست از تلاش برندارید. زمانی که هدف تعیین شد باید تمام نیروها را در راستای رسیدن به هدف در نظر گرفت. در هر قدمی باید از اصلاح اندیشه آغاز کرد اندیشه‌ها را باید در راستای رسیدن به اهداف مثبت نماییم و خود را مشغول به سخن‌های بی ارزش دیگران و گلایه‌ها و کینه‌ها و هر چیزی که ما را از هدفمان دور می‌کند انجام ندهیم. بعد از اصلاح اندیشه اصلاح گفتار و در نهایت اصلاح عمل را نتیجه می‌گیریم. حرکت کردن در این مسیر آهسته و پیوسته بسیار ارزشش بیشتر از حرکتهای سریع و ناپایدار است. هرگز تغییرات کوچک را در راه رسیدن به مدیر عاطفه شدن کوچک نشماریم و ناامید نشویم.
تغییر از اندیشه آغاز می‌شود همین که در اندیشه‌ای فردی این تغییر به وجود آید که باید در رویه موجود تغییر ایجاد کند این یعنی اولین قدم را در راه رشد نهاده است. بعد از پی بردن به اهمیت موضوع مدیریت عاطفه در زنان و آگاهی از شاخص‌های مدیریت و رهبری در هر نهادی باید برنامه‌ریزی در جهت اجرای این مدیریت داشته باشیم. خصوصیت برنامه‌ریزی روزانه این است که اولویت‌ها در آن مشخص می‌شود و فرد را مقید می‌سازد که ذهن خود را بر آنچه مقدم است متمرکز گرداند. بدون برنامه‌ریزی در زمان خود نباید انتظار داشت که موفق می‌شویم. خانمی که با اکراه از خواب بیدار می‌شود و مثل همه روزهایش مهمترین اولویتش نظافت و جارو و آشپزی است نمی‌تواند مدیریت عاطفه را تجربه کند و در زندگی به موفقیت برسد. زنان به طور عام و زنان خانه‌دار به طور خاص اولین ناراحتی و شکایتشان تکراری بودن امور منزل و بی‌هدفی و نداشتن برنامه است.
نکته مهم: اگر شما برای خود برنامه‌ریزی نکنید دیگران برایتان برنامه‌ریزی خواهند کرد، خصوصاً در میان ما ایرانیان که اسیر عرف و عادت هستیم.
ویژگی‌های برنامه‌ریزی خوب:
1- هدف برنامه باید روشن و مشخص و قابل فهم باشد.
2- برنامه باید ساده و جامع باشد.
3- برنامه باید متعادل و در عین حال قابل انعطاف باشد.
4- هر برنامه باید دارای محدودیت زمانی باشد.
5- برنامه باید با همکاری اطرافیان تهیه شود. برنامه‌ریزی از وظایف مهم مدیریت است. در برنامه‌ریزی باید دقت لازم را داشته باشیم و به فرصت‌ها و نقاط قوت و ضعف خود آگاه باشیم و هدف را از پیش چشم دور نکنیم. وضعیت موجود الان کجاست و وضعیت مطلوب کجا باید باشد. اما نقش عواطف و احساسات در زندگی چیست؟ و چرا ما می‌خواهیم مدیریت عواطف خود را داشته باشیم؟ اهمیت عواطف و احساسات عاطفه و احساس محور اصلی زندگی انسان و انرژی آن است.
اهمیت عاطفه و احساس را در سه سطح می‌توان نگاه کرد:
1- در رابطه بین انسان و جامعه انسانی با محیط خودش: تاریخ جامعه انسانی نشان داده است که عواطف نقش بزرگی در بقاء نسل داشته است به این معنی که عواطف نقش بزرگی در بقاء نسل داشته است طوری که این عواطف و روش ابراز آن در رابطه با محیط، رفتارها و واکنش‌های انسان را شکل داده که منجر به زنده ماندن و یا نابود شدن افراد و یا قبایل شده است. مانند محکوم شدن زنان به مرگ بعد از مرگ شوهرانشان در بعضی از قبایل هندوستان و یا انتقام قبیله در قتل یکی از افراد و حرکتهای افراطی در پاسخ به آنان.
2- در رابطه بین انسانها: تجربه نشان می‌دهد که عواطف و طرق ابراز آن باعث محکم شدن و ادامه رابطه و یا ازهم پاشیده شدن آن می‌شود.
3- در سطح شخصی: یک زندگی که هیچ گونه عاطفه درآن نباشد ارزش زندگی کردن ندارد آنچه در اینجا واضح است جهت دادن به این عواطف در مسیر درست برای رسیدن به موفقیت در جوانب مختلف حیات است اهمیت مدیریت عواطف هم اینجا بیشتر نمایان می‌شود زیرا زمانی که این عواطف را درست جهت ندهیم در جهت منفی خود مخرب هستند. باشناختی که ما از مدیریت عواطف پیدا کردیم می‌توان در قرآن نمونه‌های زیادی از زنان به تکامل رسیده در این زمینه را جستجو کرد بعد از معرفی این زنان به عوامل دستیابی آنان به این مقام را که محبوب خدا و خلق شده‌اند را ذکر می‌کنیم.
زنان برتر در قرآن
مریم علیها السلام
مریم علیها السلام، چرا الگوی زنان عالم شد؟ اولین خصوصیتی که قرآن در وصف او معرفی می‌کند پاکی و عفاف اوست. و اذقالت الملئکة یا مریم ان الله اصطفیک و طهرک و اصطفاک علی نساء العالمین. 42 آل عمران.
شرایط مریم را تصور کنیم یتیمی که در کودکی نذر معبد شده بود بعد از گذراندن شرایط سخت معبد مورد امتحان الهی قرار گرفت. مریم پاکدامن باید با فرزندی بدون پدر میان جامعه‌اش می‌آمد سخت‌ترین و بدترین حالت برای یک زن تهمت‌های ناموسی به اوست اما خداوند به مریم اطمینان می‌دهد در مقابل خواسته خداوند از مریم که: یا مریم اقنتی لربک و اسجدی و ارکعی مع الراکعین. 43 آل عمران. خداوند خود او را حفظ می‌کند چون مریم هم حدود خداوند را حفظ کرده است. اما رسیدن به این جایگاه شخصیتی مدیریت عواطفی را می‌خواهد که خداوند خود به مریم در مقابل ذکر مداوم پروردگار و قدم برداشتن در این مسیر با تمام وجود بخشیده است.
همسر فرعون شرایط همسر فرعون بهترین شرایط آن زمان بود در قصر و ناز و نعمت و راحتی‌یی که آرزوی هر کسی می‌تواند باشد. اما چگونه به همه‌ی آنها پشت پا زد و حاضر شد در این راه جان خویش را نثار کند. و آرزویش فقط دیدار پروردگارش شود و آنقدر نزد خداوند برتر می‌شود که خداوند به عنوان زنی برتر در قرآن او را جاودان می‌کند. رب ابن لی عندک بیتا فی الجنة و نجنی من فرعون و عمله و نجنی من القوم الظلمین.( 11تحریم)
مدیریت عواطف در همسر فرعون نمایان‌تر از هر موردی ما را در علت برتری‌اش یاری می‌رساند.
ملکه شهر سبا
این زن نمونه چگونه با مدیریت عواطف خود توانست در برابر حق تسلیم شود آنجا که او هم پادشاه بود و می‌توانست دشمنی از دشمنان دین و سلیمان شود.
مادر موسی علیه السلام
مادری نگران سرنوشت پسرش را در شرایط بحرانی آن زمان می‌توان تصور کرد که با یک ندا فرزند خود را به نیل بزرگی می‌اندازد که تصورش هم ترسناک است. اما چگونه او به این جایگاه رسید چگونه توانست بر عواطف مادرانه خود غلبه کند و چگونه این ندای ربانی به او رسید؟ و اوحینا الی ام موسی ان ارضعیه فاذا خفت علیه فالقیه فی الیم و لا تخافی و لا تحزنی انا رادوه الیک و جاعلوه من المرسلین. (7 قصص) آیا هر مادری می‌تواند این عمل را انجام دهد؟ چگونه او توانست به این مدیریت عواطف برسد که بتواند فرزند خود را به دریا بیندازد؟
نمونه‌های فراون دیگری را می‌توان در سنت جستجو کرد آنجا که خدیجه و سمیه در میدان ایمان و شهادت بر مردان سبقت جستند. آیا هر زنی می‌تواند به این مقامات برسد و عواطف خویش را زیر پا گذارد؟ چگونه؟ چرا؟ مدیریت عواطف زنان از دیدگاه قرآن از خود بریدن و به خدا رسیدن و جز خدا ندیدن است. آنگاه که خداوند خود پاداش سختی‌ها و رنج‌ها را می‌دهد و در این راه هم یار یرسان بندگان مخلص خویش است و هرگز آنها را تحت هیچ شرایطی تنها نمی‌گذارد.
مدیریت عواطف از دیدگاه قرآن
1- ایمان، قبل از اقدام به هر عملی این ایمان است که افکار را در جهت حرکت در مسیر عبودیت تغییر می‌دهد فرد مؤمن به جایی می‌رسد که خداوند تنها برای او کافی است. در بررسی موقعیت این زنان تکیه واقعی اشان به خداوند را در می‌یابیم آنجا که مال و جان و فرزند و تعلقات دنیوی را کنار می‌نهند.
2- تقوی، در نتیجه ایمان تقوی به دست می‌آید که سهل کننده سختی‌ها و یاری رسان انسانها در جهت مقابله با مشکلات است. من یتق الله یجعل له من امره یسری.
3- خشوع و ذکر مداوم این زنان با پروردگارشان، این زنان همیشه به یاد خدا بودند که خداوند به یادشان است. آنها باید برای رسیدن به مقام برتر انرژی الهی داشته باشند که آن را با خشوع و رکوع و سجود مداوم به دست می‌آورند. اگر غیر از این بود آنها هم مثل تمام زنان عالم در یک سیر تکراری فقط زمان را می‌گذارندند متفاوت شدن این زنان باهمراه با متفاوت عمل کردنشان بوده است.
4- علم، آگاهی و عالم بودن به مسیری که می‌خواهند در آن قدم گذارند عامل دیگر موفقیتشان بوده است. بدون علم به قضیه‌ای و بدون سنجش راه‌ها و نتیجه‌ها نمی‌توان درست حرکت کرد
5- مدیریت عاطفه، شاید بتوان از مهم ترین عامل رشد برای زنان را مدیریت عواطف نام برد زیرا زنان در جامعه خواسته یا ناخواسته، فطری یا اکتسابی، در شرایطی هستند که باید با عاطفه فراوان حامی دیگران باشند اما این عواطف چون مدیریت ندارد به افراط و تفریط کشیده می‌شود از عشق به فرزند یا همسر یا خانواده و… که باعث عدم رشد زنان در مسیرهای گوناگون می‌شود. رسیدن به مدیریت عاطفه زنان را یاری می‌رساند که تعادلی را در این عواطف درست کنند و جهت واقعی نثار عشق واقعی خود بدانند انجا که دیگر نه ترس از دست دادنش را دارند و نه ترس بی ارزش شدن زحماتشان.
گام‌های روانشناسی برای تسلط بر عواطف
1- احساس واقعی خود را مشخص کنید. به دنبال عصبانیت بپرسید: آیا عصبانی ام یا آزرده؟ چرا؟ اگر نوع احساس دقیق مشخص شود از شدت احساسات منفی کاسته می‌شود.
2- سپاسگذار عواطف خود باشید. سعی کنید به همه عواطف خود احترام بگذارید آنها علائمی هستند که شما را دعوت به عمل و ایجاد تغییر در طرز رفتار و تفکر می‌کنند.
3- نسبت به پیام‌های عاطفی حساس و کنجکاو باشید. و برایش راه‌حل ارائه دهید. و نتیجه را تجربه کنید.
4- به خود اعتماد کنید، اطمینان داشته باشید که در برخورد با عواطف خود موفق می‌شوید چون در گذشته هم این چنین عواطفی را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اید.
5- به شوق درآیید و دست به عمل زنید.
گام‌های قرآنی برای تسلط بر عواطف
1- مشخص کردن هدف زندگی و برنامه زندگی. از کجا آمده ام؟ آمدنم بهر چه بود؟ به کجا می‌روم؟ بعد از پاسخ به این سؤالات برنامه مشخص می‌شود. و احساس واقعی در مورد زندگی دنیا و برنامه ما در این زندگی تعیین می‌شود. انا لله و انا الیه راجعون. ما از پیش خدا آمده‌ایم و به سوی او بازمی‌گردیم. وما خلقت الجن و النس الا لیعبدون. جن و انسان را فقط برای بندگی فرستاده‌ام.
2- بعد از هدف برنامه تعیین می‌شود. حرکت در مسیر بندگی، ابزار و نیروهایی که به دست می‌آورید.
3- نباید هرگز نا امید شد چون انسان مؤمن ناامید نمی‌شود فقط کافران هستند که نا امید می‌شوند. لا یایس من روح الله الا القوم الکفرین. ومن یقنط من رحمة ربه الا الضالون
4- فقط باید به خدا اعتماد کرد. ومن یتوکل علی الله فهو حسبه
5- در این مسیر اصلاح فقط از عواطف شروع نمی‌شود بلکه از اندیشه شروع می‌شود بعد به قول و بعد به عمل می‌رسد.
6- به عواطف سازنده باید پاسخ گفت در مکتب قرآنی عواطف منفی و هر چیزی که مخالف با برنانه اصلی باشد مردود است. مثلاًعشق یک یک زن به نسبت یک مرد هر کجا و هر طور هرگز درست نیست چون خداوند تعیین نگاه‌ها ی درست از نادرست را هم کرده است و عالم به اسرار است. یعلم خائنة الاعین و ماتخفی الصدور. عشق در نگاه قرآن برای مؤمنان در حد همسرانشان است. و راه‌های درست در رسیدن به همدیگر هم در سنت شرح داده شده است برنامه دین عشق و عواطف پراکنده و بدون جهت ندارد. برنامه واحد و جهت واحد و عمل واحد تعیین شده است.
7- به شوق درآیید و دست به عمل زنید که در مقابل به آرامش می‌رسید. ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهم الملئکة الاتخافوا و لا تحزنوا و ابشروا بالجنة التی کنتم توعدون.(20 فصلت) با اعلام اینکه رب (پرورش دهنده و رحمان و رحیم و مالک و معبود و معین ) پروردگار شماست و استقامت ورزیدن در این مسیر و تحمل سختی‌های آن، ملائک نازل می‌شوند که آرامش و آسایش و احساس خوشبختی را برایتان به ارمغان می‌آورد. علامت این آرامش چیست؟ حزن و اندوهی برای گذشته نخواهید داشت و ترس و واهمه‌ای برای آینده اتان ندارید. (آنچه که روانشناسان دائما در تلاشند که انسانها را بهاین مرحله برسانند ) و تکلیف بعد از مردن هم روشن می‌شود به بهشتی خواهید رسید که به آن وعده داده شده‌اید. این وعده وعده‌ای حقیقی و شدنی است چون کسی وعده داده است که راست ترین وعده‌ها را می‌دهد. و من اصدق من اله وعده: و چه کسی وعده اش راست تر از خداوند است؟ بعد از بیان بینش قرآنی می‌توان مدیریت عاطفه را اینگونه تعریف کرد: کسی که می‌تواند با توکل بر خداوند عواطف خود را درجهت رشد تعدیل کند. هر زنی می‌تواند با چند دقیقه بازبینی وضعیت موجود فاصله اش را با وضعیت مطلوب بسنجد و در راستای رسیدن به حالت مطلوب تلاش کند. در شروع هر کاری سختی‌هایی وجود دارد که با تلاش و یاری خداوند آسان می‌شوند. ما زنان باید ارزش واقعی خود را بدانیم و آنچه را که خواست خداوند است به جا آوریم و چرا که بچه‌داری و همسرداری از شئونات فطری و جاری زنان است و نیازمند تلاش بسیار فراوان و تحصیلات دانشگاهی نیست. به صورت طبیعی خیلی از مادران ما همسر نمونه و مادر نمونه بوده‌اند در حالی که تحصیلات هم نداشته‌اند. تلاش در رسیدن به مدیریت عواطف باعث می‌شود که زنان از قافله پیشرفت عقب نمانند و در جایگاه‌های مختلف مادر و همسر و مدیر و دانشجو وکارمند نمونه باشند. مدیریت عواطف باعث می‌شود که زنان بعد از بزرگ شدن بچه‌ها بی‌هدف و سرگردان نشوند. بعد از دست دادن همسرانشان افسرده و نا امید نشوند. مدیریت عاطفه باعث می‌شود زنان با عواطف خویش تصمیم نگیرند بلکه عقل و عاطفه را همزمان به کار برند و دیگر به موجوداتی احساساتی معرفی نشوند. مدیریت عاطفه باعث می‌شود که زنان حدود عشق را بشناسند و معشوق واقعی را پیدا کنند. مدیریت عواطف باعث می‌شود که زنان مهمترین اولویت زندگیشان فقط نظافت و آشپزی نباشد (این به معنای بی اهمیت بودن این امور نیست. هرگز، در بینش فرد مؤمن هر کاری ارزشمند است و این امور هم عبادت محسوب می‌شوند چون در راستای بندگی خداوند و یاری بندگان خداوند است صورت می‌گیرد. ما می‌خواهیم زنان همه ارزشها را با هم داشته باشند اما ترتیب اولویت باید رعایت شود). زنی که به مدیریت عاطفه‌رسیده باشد همسری نمونه و مادری نمونه و فردی نمونه در اجتماع خویش است. از خداوند مهربان طلب یاری داریم تا بتوانیم در مسیر هدایت هر کدام در جای خود مدیران موفقی در زندگی فردی و اجتماعی خود باشیم.
منابع:
1- قرآن کریم
2- دکتر ابراهیم زکریا، سیکولوجیة المراة (روانشناسی زن)؛ انتشارات مصر
3- طاهره مسلمی‌زاده، مدیریت رشد در آینه اندیشه‌ها؛ مؤسسه پژوهش و مطالعات عاشورا
4- دکتر ابراهیم فقی، نیروی تسلط بر درون؛ ترجمه ازاد امینی، نسل نواندیش
5- عبدالقادر پاک نیت، مقاله نقش دین در سلامت جسم و روان؛ اینترنت
6- دکتر زهرا خضری، مقاله اهمیت عواطف و احساسات؛ اینترنت
7- نظرات دوستان و تجارب شخصی
