انسان در زندگی خود همواره با مسائل و مشکلات فراوان و متفاوتی دست و پنجه نرم می کند. شاید جنس و سطح سختی های پیش روی انسان های غنی و فقیر متفاوت باشد ولی در وجود و ظهور آن برای همگان هیچ شکی نیست. آن چه در این میان اهمیت فراوان دارد شیوه ی مواجهه ی انسان ها با ناکامی ها و ناملایمت های زندگی است. دنيا همچون درياي طوفان زده و متلاطمي است كه پيوسته امواج سهمگين مشكلات، زندگي انسان را تهديد می کند.
هر کس بسته به نوع زندگی و شغل، محل سکونت، میزان تحصیلات، جنسیت و… با مشکلاتی روبرو می گردد؛ آن که در روستاست به نوعی و آن که در شهر است به نحوی دیگر. اگر نگاهی به کش مکش های بی اساس، دعواهایی بر سر هیچ و پوچ، طلاق های فزاینده و گسترده و مسائلی دیگر از این جنس بیندازیم به روشنی واقعیتی به نام کاهش آستانه تحمل عمومی در عرصه ی اجتماعی و خانوادگی را ملاحظه خواهیم کرد. ظرفیت هر فرد در برابر رویدادها، هیجان های مثبت و منفی و استرس ها با افراد دیگر متفاوت است. گاه ممکن است با شنیدن واژه آستانه تحمل، رویدادهای منفی و استرس ها در ذهن ما تداعی شود در صورتی که افراد زیادی هستند که آستانه تحمل آنها در مقابل هیجان های مثبت نیز تنظیم و تقویت شده است. امری که در مرور زمان و با تمرین و فرهنگ سازی می توان رفتاری بهینه و مطلوب برای آن ایجاد کرد. عده ای مشکلات را به اصطلاح دریبل می زنند و در مقابل عده ای چنان خود را درگیر این گونه ناملایمات می کنند که اعصاب و روان درست و حسابی برایشان باقی نمی ماند. هیچ کسی ذاتاً بیمار نیست؛ اما به طور قطع زمانی که در جامعه ای شادی و نشاط کافی وجود نداشته باشد؛ آمار ازدواج پایین و آمار طلاق بالا باشد، اخبار نادرست و برخورد نادرست رؤسا با زیردستان و… باعث می شود، تغییراتی در رفتار انسان ها صورت بگیرد. نکته ی قابل تأمل آن است که بعضاً محدودیت ها و کاستی ها گسترده عامل انتشار هیجانات عمده ای در سطح جامعه می گردد و بدین صورت سبب کاهش آستانه صبر و تحمل گروه زیادی از مردم می شود که این امر در مواقع حاد می تواند سلامت روانی جامعه را تهدید نموده و بستری برای دعواها و بگو مگوهایی شود که اکثراً بی اساس و بی ارزش هستند. به عنوان مثال کاهش قدرت اقتصادی مردم و توسعه ی فقر، رکود و کسادی بازار، خانواده گریزی و از بین رفتن نظام های عاطفی اجتماعی، شکست ها و ناکامی های بزرگ در گستره ی ملی و … همه و همه می توانند جامعه را در معرض کاهش آستانه ی تحمل در برابر ناملایمت ها قرار داده و همچون انبار باروتی با کوچکترین جرقه و تلنگر انفجار عظیم رفتاری ایجاد نماید.
بخش عمده مشکلات در عرصه اجتماعی از جمله درگیری های خیابانی یا اصطکاک بین افراد در روابط اجتماعی ناشی از پایین آمدن ظرفیت تحمل مردم یا به دلیل وجود فشارهای روانی است که بخشی از آن ناشی از شرایط شخصی و بخشی هم ناشی از شرایط اجتماعی است که باید ریشه یابی شود. به بیان دیگر مشکلات زندگی بعضاً چنان بر مردم فشار می آورد که همیشه آماده انفجار هستند و این انفجار روحی، می تواند در قالب همین دعواهای روزمره خود را نشان دهد. در حالی که اگر شرایط عمومی جامعه اجازه دهد که حال مردم خوب باشد، بسیاری از این تنش ها اساساً به وجود نمی آید. پایین آمدن آستانه تحمل مردم با گذر زمان به یک فرهنگ و رفتار عمومی تبدیل شده به گونه ای که فرد با شنیدن صدای بوق بلند خودرو واکنش منفی نشان داده و با طرف مقابل درگیر می شود. رفتارهای کنونی در جامعه نشانگر آن است که میزان تحمل و صبر و خویشتن‌داری بین مردم به شدت کاهش یافته است بنابراین باید به عنوان یک معضل اساسی و جدی مورد توجه صاحب‌نظران فرهنگی، جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و … قرار گیرد و برای حل آن راهکارهای عملی و کاربردی ارائه شود.کافیست سری به دادگاه ها بزنید. و با چشمان خود افراد زیادی را ببینید که بدون داشتن هیچ گونه ی سابقه کیفری و بزه تنها بخاطر از کف دادن یک لحظه آرامش و اراده ی خود وارد درگیری و دعوایی شدند که سال ها در زندان و یا ندامت گاهِ وجدانِ خویش عمرشان را به هدر داده اند.
بسياري از ناهنجاري هاي رفتاري در لحظات دشوار زندگي، ناشي از جهل و ناآگاهي نسبت به موضوع و نتيجه سوء تفاهمات به وجود آمده است. از اين رو، يكي از عوامل تقويت صبر و تحمل، سعي و تلاش در راه شناخت موضوع پيش آمده و آگاهي از واقعه مي باشد. پایین آمدن آستانه تحمل؛ سرآغاز آسیب های اجتماعی است و نبود فرهنگ گفت‌وگو یکی از عوامل پایین آمدن آستانه تحمل در بین مردم می باشد. به عنوان مثال پدر خانواده شب هنگام خسته وارد منزل می‌شود و با عصانیت با همسر و یا با فرزندان صحبت می‌کند که این امر سبب می‌شود تا بچه‌ها خشونت را به جای گفت‌وگو یاد بگیرند. در این خصوص در سطح جامعه کار بسیار کمی شده است، این درحالیست که باید گفت‌وگو در سطح جامعه به منظور بالا رفتن سطح آستانه تحمل و کاهش خشونت به فرهنگ تبدیل شود. برای کنترل خویش و بالا بردن آستانه ی تحمل بهترین راهکار فرهنگسازی و الگوسازی با بهره گیری از رسانه های جمعی است. به بیان دیگر اگر در جامعه یاد خدا و روحیه ی ایمان و تقوا توسط برنامه ها و مستندات رسانه ها ترویج گردد و فرهنگ تحمل در برابر آنچه در زندگی مورد پسند ما نیست عمومی شود افراد آرام آرام آستانه ی تحمل خویش را بالا برده و در اجتماع با مردمانی رو برو خواهیم شد که بر خود و بر رفتارشان تسلط حداکثری دارند. ناآگاهی به مهارت های زندگی و آشنا نبودن افراد به نحوه تعامل و ارتباط گیری و چگونگی مدیریت خشم از عمده علل بروز بدرفتاری های اجتماعی است که می بایست با فرهنگسازی و آموزش شاهد کاهش چنین صحنه هایی باشیم. ما در فرهنگ اسلامی احادیث و روایات فراوانی داریم که اشاره به رعایت صبر، خویشتن‌داری، حلم و بردباری و پرهیز از خشم دارند که توجه و عمل به آنها در زندگی فردی و اجتماعی و سرلوحه قرار دادن آنها در زندگی می‌تواند در کاهش درگیری‌ها و نزاع‌ها و افزایش آستانه تحمل مردم موثر باشد. امام محمد باقر(ع) می‌فرمایند: «کمال انسان در سه چیز است فراگرفتن علم و دین و شکیبایی در پیشامدها و ناگواری‌ها و اندازه نگه داشتن در زندگی». صبر و استقامت عصاره همه فضیلت ها و خمیرمایه همه سعادت ها و ابزار وصول به هر گونه خوشبختى است. انسان بدون صبر هم در جهات مثبت به جایى نمى رسد و هم در برابر عوامل منفى شکست مى¬ خورد، چرا که صابر نبودن مساوى با شکست است. به همین دلیل کلید اصلى پیروزى ها، صبر است.
منبع: روزنامه رسالت مورخ 28 تیر 1395 شماره 8710
www.resalat-news.com/Fa/?code=234487
