در چند سال اخیر زمانی که فصل سرد از راه می رسد در کلان شهرها(خصوصاً در تهران) مردم قبل از این که خبر بارش برف یا باران را بشنوند، خبر آلودگی هوا، طرح های ترافیکی و تعطیلی چند روزه به گوششان می رسد. پایداری هوا بر خلاف تلقی عامه مردم به معنای ماندگاری و دوام نیست، بلکه به جوی پایدار گفته می شود که در آن، شرایط برای حرکت هوا فراهم نیست و حالت سکون و آرامش هوا در منطقه وسیعی اتفاق می افتد. در این حالت با وارونگی هوا آلودگی هایی را که به دست خودمان تولید کرده ایم به زمین نزدیک می شود و به ریه ها می ریزد. پدیده وارونگی در ماه های سرد و خنک سال تشدیدکننده مهم آلودگی هواست که منجر می گردد آلودگی جوی به مرز هشدار برسد. این پدیده طبیعی پنجره های تنفس و تهویه عادی طبیعت را می بندد و شرایط جوی ساکن و آرام را برای یک یا چند روز در شهرها حاکم می کند که ممکن است تا ده روز هم طول بکشد اتفاقی که برای سلامتی مردم خصوصاً کودکان و کهنسالان بسیار خطرناک است. نکته قابل توجه در این رابطه آنست که انگار این رسم پذیرفته شده که در کلان شهرها چند روز بخاطر آلودگی هوا ادارات و مدارس تعطیل شوند و یا طرح های مختلف ترافیکی برای تردد اتوموبیل ها ایجاد گردد ولی هیچ اتفاق اساسی و یا هیچ طرح اثرگذاری عرضه نشود. و سال بعد دوباره بر همین منوال کار ادامه یابد. به بیان دیگر آرام آرام این فرهنگ تعطیلی چند روزه سالانه بخاطر آلودگی هوا به خوبی جاافتاده است!
مسلماً نهاد مسئول در زمینه ی مدیریت آلودگی هوا سازمان حفاظت محیط زیست است که باید به صورت منظم گزارش های مدیریتی بدهد و بر عملکرد نهادهای مسئول نظارت کند. اما متاسفانه در حال حاضر گسست کاری بین این سازمان و سایر مدیریت های مسئول موجب شده تا موضوع آلودگی هوا در میدان بازی مسئولیت ها سرگردان شود و عملاً تیم یکپارچه و با برنامه ای برای مقابله با این مشکل به وجود نیاید. لذا آلودگی هوای تهران و کلان شهرها توسط عناصر جوی مثل باد، باران و برف مدیریت می شود و بهبود وضعیت هوا ربطی به عملکرد سازمان ها و ارگان های مرتبط ندارند. اگر باد مطابق میل ما بوزد، باران وبرف به موقع و به میزان کافی ببارد هوا خوب می شود و اگر این موارد نباشد باز همان داستان تکراری؛ آلودگی هوا، مرز هشدار، طرح های محدودیت ترافیکی و تعطیلی مدارس و ادرات.
در دنیای امروز برای حفاظت و مدیریت محیط زیست بودجه های کلان اختصاص داده می شود و این بودجه قابلیت ارزیابی و بررسی دارد؛ در حالی که در ایران متاسفانه فقط شعارهای کلان داده می شود. به بیان دیگر موضوع محیط زیست در کشور ما در اولویت دست چندم قرار دارد. به همین خاطر هر ساله از بابت آلودگی هوا مشکلات بسیاری برای سلامت مردم بوجود می آید ولی اثری از فکر بنیادین برای رفع این معضل دیده نمی شود. هر چند بعضاً طرح هایی مثل انتقال پایتخت برای کمک به حل این مسأله پیشنهاد می شود ولی اکثر این طرح ها عملیاتی نبوده و هیچ گاه رنگ واقعیت به خود نمی گیرند. سرمایه گذاری کلان وگسترش حمل و نقل و عمومی، صدور برگه معاینه فنی، آموزش و فرهنگ سازی و سنجش آلودگی هوا از مهمترین مسائلی است که باید در این راستا بدان توجه نمود.
خراسان – مورخ دوشنبه 1392/10/16 شماره انتشار 18592
http://www.khorasannews.com/News.aspx?type=1&year=1392&month=10&day=16&id=5523929
