مقدمه:
حضور زنان ودختران در جامعه و فعالیت های اجتماعی آنان یکی از مسائلی است که پس از انقلاب مطرح شد اما طی دو دهه اخیررشد بیشتری یافته و توجه مدیران به توانایی های آنها در در اداره امور اجتماعی بیشتر شده است. آنان به دليل ویژگی هایي که دارند توانایی انجام مسئولیت های اجتماعی را داشته و باید گفت در برخی موارد حتی بهتر از مردان نیز می توانند کاری را مدیریت کرده و به سرانجام برسانند. اما دو دیدگاه مخالف و موافق پیرامون حضور دختران در عرصه های اجتماعی وتأثیر فعالیت های آنها وجود دارد. مخالفین معتقدند حضور دختران در عرصه های اجتماعی نوعی تهدید برای خود و دیگران محسوب می شود پس بهتر است مانع افزایش فعالیت آنها در جامعه شویم و موافقین هم معتقدند دختران باید در جامعه باشند و از فرصت هایی که برایشان پیش می آید بهره ببرند. در این مجال برآنيم بر اساس اين دو ديدگاه به بررسی فرصت ها و تهدید های حضور دختران در اجتماع بپردازیم.
توانایی ها و ویژگی های دختران در انجام امور
دختران توانایی ها و ویژگی های خاصی دارند که آنها را از مردان متمایز می کند. همین ویژگی هاست که به آنها کمک می کند تا در برخی شرایط بتوانند اداره امور را بدست بگیرند و کارها را به بهترین نحو ممکن انجام دهند از جمله:
دقت و جزئی نگری: از نظر علمی ثابت شده است که دختران نسبت به پسران دقیق تر و جزئی نگر تر هستند و پسران بیشتر به کلیات هر موضوع دقت می کنند. این دقت و تیزبینی برای انجام مسئولیت ها بهتر است و دختران می توانند یک مسئولیت را مانند درس یا انجام کار بهتر انجام دهند.
مسئولیت پذیری: دختران بیشتر از پسرها مسئولیت پذیرند . شاید این حس تا حدودی ناشی از احساسی بودن آنهاست زیرا وقتی کاری را برعهده می گیرند مایلند به بهترین نحو ان را انجام دهند تا بعدها مورد توبیخ و یا حتی تذکر قرار نگیرند. درست است که این حس در مردان نیز وجود دارد اما آقایان کمتر از خانمها نگران توبیخ شدن و سرزنش هستند.
نظم: دختران در انجام کارهای خود منظم ترند. دقت و وسواس خاصی که در چیدمان اتاق هایشان وجود دارد یا پاک نویس کرد هفتگی جزوات دانشگاهی شان کاملاً نشان دهنده این موضوع است و واضح است که افراد منظم در انجام کارها موفق ترند.البته تمام این موارد استثنائاتی را نیز دارا بوده و هم اکنون مردان و پسران موفق که دقیقاً دارای همین ویژگی ها نیز باشند در جامعه به وفور وجود دارند.
پشتکار و حوصله: دختران بیشتر از پسران با حوصله هستند و در مقابل شکست کمتر تسلیم می شوند و به سرعت کار را از نو شروع می کنند در حالی که پسران دوست دارند به سرعت به آنچه در نظر دارند برسند و شکست برایشان سنگین تر تمام می شود. ازطرف دیگر دختران انتقاد پذیرتر بوده و در مقابل شرایط دشوار انعطاف بیشتری نیز از خود نشان می دهند.
تهدیدهای حضور دختران در جامعه
حال سوال اینجاست که حضور دختران در اجتماع و فعالیت اجتماعی آنان چه تهدیدها و فرصت هایی برای خودشان و جامعه ای که در آن فعال هستند ایجاد می کند؟ آیا تهدیدهای ایجاد شده آنقدر اهمیت دارند که بعد از اندکی تفکر به این نتیجه برسیم که بهتر است دختران مانند 50سال پیش در خانه بنشینند یا می توان با پذیرفتن و سعی در کاهش آنها از فرصت هایی که حضور دختران در اجتماع پدید می اورد استفاده کرد؟ مخالفین معتقدند فعالیت های اجتماعی دختران که در شرایط امروز لحظه به لحظه در حال افزایش است نه تنها خطراتی برای خودشان دارد بلکه به دیگران نیز آسیب می رساند از جمله:
کاهش بازار کار برای مردان: عده ای می گویند حضور دختران و به طور کلی زنان در فضای کار باعث شده است که این فضا برای مردان کمتر شده و بازار کار از مردان گرفته شود. استدلال آنها نیز این گونه است که می گویند دختران از آنجایی که بار مخارج خانواده را بر دوش ندارند حاضر می شوند با حقوق و مزایای کمتری کار کنند و شرکت ها و ادارات هم از این شرایط به سود خود استفاده کرده و ترجیح می دهند به جای مردان از زنان برای کار استفاده کنند بویژه که زنان در انجام برخی کارها توانایی بیشتری نیز نسبت به مردان دارند.
عدم تمکین زن از همسرش: عده دیگری که در رده مخالفین حضور اجتماعی دختران و زنان در جامعه هستند می گویند اگر دختران تحصیل کنند و سرکار بروند بعد از ازدواج از آنجایی که درآمد دارند و به قول معروف دستشان در جیب خودشان است دیگر از همسر خود فرمان برداری نمی کنند و خودسرانه تصمیم می گیرند و بسیاری از طلاق هایی که امروز شاهد آن هستیم نتیجه همین امر است.
ناتوانی در اداره خانه و تربیت فرزند: عده ای معتقدند اگر زن خانواده وقت خود را به انجام کارهای بیرون از خانه بگذراند دیگر توانی برای رسیدگی به امور منزل نداشته و نمی توانند به تربیت فرزندان بپردازند.
حوادثی که در کمین دختران است: متأسفانه دختران همواره بیشتر از پسران در معرض حوادث گوناگون هستند. بخصوص شرایط امروزی که ارتباطات درآن گسترده شده و نمی توان دائماً دختران را زیر نظر گرفت. علاوه بر حوادث ناخواسته ای که ممکن است در بیرون از خانه برای دختران رخ دهد حضور آنها در اجتماع پیامدهای دیگری نیز دارد و افزایش دوستی های خیابانی و برخی فسادها از آن جمله است.
فرصت های حضور اجتماعی دختران:
انجام بهتر مسئولیت ها: دختران به علت مسئولیت پذیری بیشتری که دارند توانایی بیشتری هم برای برعهده گفتن کارها و انجام موفقیت آمیز آنها دارند. بخصوص کارهایی مانند دبیری و تدریس، منشی گری و روابط عمومی، عکاسی، خبرنگاری، مدیریت مراکز آموزشی مانند مهدها و مدارس، مربی گری و … . اگرچه دختران روح لطیفی را دارا هستند اما در برخی شرایط بسیار جدی و گاهی خشن برخورد می کنند بنابراین نمی توان گفت شغل هایی مانند خبرنگاری که دردسته مشاغل سخت هستند مناسب دختران نمی باشند چرا که اتفاقاً اخباری که خبرنگاران خانم تهیه می کنند معمولاً دقیق تر از اخباری است که از سوی خبرنگاران مرد انعکاس می یابد هرچند غالباً از قوه تحليلي و استدلالي كمتري برخوردار است.
وسعت دید و شناخت جامعه: حضور دختران در اجتماع موجب افزایش شناخت اجتماعی آنها از اطرافشان و ایجاد توانایی تصمیم گیری و کنترل بحران در آنها دارد. شناخت دختران از جامعه موجب می شود آنها بتوانند این شناخت ها را در زندگی شخصی خود نیز به کار برند هم چنین آگاهی بخشي از خطراتی که در جامعه ایشان را تهدید می کند باعث حفظ دختران از این خطرات می شود.
کمک به همسر در اداره زندگی: زمانی که یک زن مسئولیت کار را در کنار همسرش به عهده می گیرد در واقع می خواهد به او در تأمین خانواده کمک کند و بار زندگی را تنها بر دوش همسرش نگذارد.در جامعه امروز که میزان کم حقوق ها و گرانی و تورم روز به روز در حال بیداد است مرد به تنهایی نمی تواند بار مخارج خانواده را بردوش بگیرد و اگر بخواهد چنین کند باید از وقتی که برای بودن در کنار خانواده اش درنظر می گیرد صرف نظر کند ودر غیر این صورت به همان میزان کم درآمد قناعت نماید.
افزایش اعتماد بنفس: دخترانی که در محیطی غیر از محیط خانه مشغول به فعالیت هستند اعتماد بنفس بیشتر و توانایی بهتری در اداره امور دارند كه اين توانايي بعدها در زندگی خانوادگی و تربیت فرزندان مي تواند منشأ اثرات مثبتي باشد. این زنان دیگر با روش های قدیمی که بسیاری ازآنها منسوخ شده اند زندگی نمی کنند و در حل مشکلات می توانند با بصیرت بیشتری تصمیم بگیرند.
فرجام سخن؛ پيش شرط حضور دختران در جامعه
آثار زندگی در عصر ارتباطات و پیشرفت تمام اقشار جامعه را در برمی گیرد و دیگر نمی توان مانند گذشته دختران را در خانه ها نگه داشت و مانع حضور آنها در اجتماع شد. همچنين نمی توان تهدیدهایی که حضور دختران در جامعه ایجاد می کند نادیده گرفت اما فرصت هایی که این حضور پدید می آورد بیشتر و ارزشمندتر از این تهدیدهاست و نباید دختران را از انجام امور اجتماعی بازداشت. در کشورهای پیشرفته معیار توسعه یافتگی درجه باسوادی است؛ اما نه با سوادی مردان بلکه با سوادی همه اقشار جامعه. یادمان باشد که هم اکنون دختران و زنان در کشورما افتخار آفرینی های بیشماری در عرصه های تحصیلی، ورزشی، علمی و حتی سیاسی داشته و دارند. البته ذكر اين نكته ضروري است كه رعايت دغدغه هاي ديني و توجه به آموزه هاي اساسي اسلام مبني بر عدم اختلاط زنان و مردان و پرهيز از زمينه هاي گناه در ارتباطات اجتماعي پيش شرط لازم و لايتغير حضور زنان و دختران در اجتماع است. در واقع كرامت، حيا، عصمت و عفت دختران و زنان مسلمان بيش از هر دستاورد ديگري براي نگاه ناب انديشه ي اسلامي اهميت دارد كه ضرورت تحقق آن در جامعه بركسي پوشيده نيست. حال كه به تعبير امام راحل(ره) “از دامن زن مرد به معراج مي رود” بايد فرزندان ما در دامان پاك مادراني تربيت يابند كه در طول عمر خود زنگار آلودگي بر وجود آنان راهي نداشته است.
http://www.khorasannews.com/Page.aspx?pageid=17&type=1&year=1391&month=6&day=28
