به نقل از پیامبر اکرم ( ص ) ، سودمند ترین مردم کسی دانسته شده است که دیگران از دست و زبان او ایمن باشند.احساس امنیت روانی در تعاملات اجتماعی هدیه ای است که از دیگران دریافت می کنیم و در پرتو این احساس است که بستر مناسبی برای بروز توانمندی ها و ارضای نیاز های اجتماعی فراهم می گردد . نقطه شروع چنین احساسی و نیز شاخص های رفتاری آن متشکل از صدها و بلکه هزاران مهارت و ظرافت است که در بسیاری از موارد به صورت ناخوداگاه نقش خود را ایفا می کنند.
فهرست
موضوع
مقدمه
رفتار های پسندیده در برقراری ارتباط
سلام و احوال پرسی ، دست دادن
روبوسی ، ملاقات و معرفی
ملاقات با پزشک ، به عنوان گوینده
به عنوان مخاطب
رفتار های پسندیده در منزل و مهمانی
قبل از رفتن به مهمانی در زمان مهمانی
پایان مهمانی و بعد از آن ، به عنوان میزبان ، غذا خوردن
منزل و همسایگی ، آپارتمان نشینی ، استفاده از تلفن
رفتار های پسندیده در رانندگی
نکات عمومی و پسندیده در رانندگی
ماشین های سنگین ، راننده ی تاکسی ، موتور سواری و دوچرخه سواری
رفتار های پسندیده در مکان های عمومی و …
خیابان
پارک و تفریحگاه ، میراث فرهنگی
به عنوان کارمند و ارباب رجوع
محیط آموزشی
حرم مطهر امام رضا علیه السلام ، صف و نانوایی
ادامه نکات مکان های عمومی، وسایل نقلیه عمومی ، تلفن همراه
پوشش ، کفش ، خرید و فروش
عیادت ، مصرف بهینه
رفتار های پسندیده دیگر
منابع
مقدمه
از خدا خواهیم توفیق ادب بی ادب محروم ماند از لطف رب
به نقل از پیامبر اکرم ( ص ) ، سودمند ترین مردم کسی دانسته شده است که دیگران از دست و زبان او ایمن باشند. احساس امنیت روانی در تعاملات اجتماعی هدیه ای است که از دیگران دریافت می کنیم و در پرتو این احساس است که بستر مناسبی برای بروز توانمندی ها و ارضای نیاز های اجتماعی فراهم می گردد . نقطه شروع چنین احساسی و نیز شاخص های رفتاری آن متشکل از صدها و بلکه هزاران مهارت و ظرافت است که در بسیاری از موارد به صورت ناخوداگاه نقش خود را ایفا می کنند.انسان نماینده ی خالق هستی بخش خود بر روی کره ی خاک است و اگر بخواهد نماینده ای کار آمد و در خور باشد متخلق شدن به اخلاق خالق و متصف شدن به اوصاف او ، کوچک ترین رسالتی است که فراروی انسان است.از جانب دیگر ، ذات انسان بر مدنیت او مبتنی است ؛ ایفای نقش مدنیت نیز مستلزم آگاهی از قواعد بازی های اجتماعی است تا بتوان در یک تعامل موثر اجتماعی ، هم منشأ اثر بود و هم اثراتی نیکو از دیگران پذیرفت .از یک منظر ، یکی از رسالت های اصلی مربیان تعلیم دیده ، انتقال دانش و تجربیات به نسل غیر متخصص جامعه در حوزه ی تعلیم و تربیت است .به لحاظ مبانی ، ما به سان تشنگان لب دریاییم و تبدیل گوهر های نهفته در این پیشینه به تزیینات قابل مصرف برای غیر متخصصان ، همت بلندی را می طلبد که ممکن است بهای گزافی به خاطر این بلند همتی پرداخته شود . آنچه در این کتاب ملاحظه می شود آغاز گام نهادن و مصروف داشتن همت نگارنده ی آن است تا به این رسالت تربیتی اقدام کند . آقای هیبتی پاسخگویی به یک نیاز جدی جامعه را سرلوحه ی کار خود قرار داده است که این تجربه ایشان ، اشاره به ظرایف و لطائفی است که در کتاب ” رفتار های پسندیده و اصول شهروندی ” ملاحظه می شود . به سهم خود از جرأت و جسارت ایشان تقدیر می کنم و چشم امید به قدم های استوارتر ایشان در راه پیوند بین دنیای تخصصی تعلیم و تربیت و جامعه غیر متخصص در این زمینه دارم . چشم ما بر طلعت آینده باد .
دکتر مسعود حسین چاری رئیس بخش روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز – تابستان 1387
رفتار های پسندیده در برقراری ارتباط
سلام و احوال پرسی
- در سلام کردن پیش قدم باشید . ( به ویژه افراد کوچک تر به بزرگ تر )
- قبل از شروع صحبت با کسی ، ابتدا سلام کنید .
- شایسته است وقتی بر جمعی وارد می شوید برای سلام کردن پیشقدم شوید .
- شایسته است وقتی سواره هستید ، بر پیاده سلام کنید .
- پاسخ سلام را به طریقی بگویید که سلام کننده بشنود .
- وقتی در کنار جمع ایستاده اید ، با صدای بلند با کسی که دور از شما قرار دارد ، احوال پرسی نکنید .
- در مکان های عمومی وقتی دوست شما از روبرو می آید ، لازم نیست احوال پرسی خود را از فاصله دور شروع کنید .
- کلمات احوال پرسی باید محترمانه و با فعل جمع به کار روند .
- بهتر است هنگام احوال پرسی لبخند بر لب داشته باشید .
- با آرامش و کلمات شمرده ، احوال پرسی کنید .
- اگر کسی به احترام در مقابل شما برخاست ، حتماً وی را به نشستن و راحت بودن دعوت کنید . ( نه این که حرکت محترمانه ی وی را فراموش کنید و به دنبال احوال پرسی با بقیه یا کاری دیگر بروید )
- اگر دیگران در جمع به احترام در مقابل شخصی برخاستند ، شما نیز برخیزید هر چند که وی را نشناسید .
- اگر به احترام در مقابل کسی برخاستید (هنگام ورود و خروج ) ، صبر کنید تا آن فرد بنشیند یا خارج شود ، سپس بنشینید .
- اگر از پله ها بالا رفته یا دویده باشید ، صبر کنید تا تنفستان عادی شود بعد وارد شوید و احوال پرسی کنید.
- هنگام احوال پرسی ، چیزی نخورید .
دست دادن
- وقتی وارد جمعی می شوید ، لازم نیست با همه دست بدهید .
- با افرادی که صمیمی نیستید ، دست دادن نباید خیلی سرد و نه خیلی محکم باشد ، که باعث رنجش و درد شود .
- وقتی کسی دست خویش را جهت احوال پرسی پیش می آورد ، وی را معطل نگذارید .
- با نوک انگشتان دست ندهید .
- بهتر است هنگام دست دادن دست کش خویش را از دست خارج کنید .
- با دست خیس برای دست دادن پیشقدم نشوید .
- هنگام احوال پرسی و دست دادن ، بهتر است ارتباط چشمی نیز بر قرار کنید .
- هنگام دست دادن ، کلید یا چیزی دیگر در دست نداشته باشید .
- اگر ماشین متوقف است به منظور احترام بیش تر ، بهتر است پیاده شوید ، سپس دست دهید و احوال پرسی کنید .
- برای دست دادن ، دست خود را از فاصله ی دور دراز نکنید .
- با دست آلوده به دیگران دست ندهید .
روبوسی
- · با صورت خیس یا عرق کرده ، برای روبوسی با دیگران پیشقدم نشوید .
- · در حضور دیگران ( در مکان های رسمی و عمومی ) ، روبوسی به تعداد کم تر شایسته تر است .
- · از روبوسی خیلی تند و سریع خوداری کنید .
- · برای روبوسی بهتر است فرد کوچک تر صبر کند تا بزرگ تر پیشقدم شود .
- · روبوسی با صدای بلند شایسته نیست .
- · بچه های خورد سال دیگران ( غیر خیشاوند ) را نبوسید ، ممکن است والدینشان ناراحت شوند .
- · در مراسم عزا یا تشییع جنازه یا موقعی که جمع ناراحت هستند ، روبوسی همراه با خوشحالی نباشد .
ملاقات و معرفی
- قبل از حضور در مکان های رسمی یا ملاقات مهم با دیگران ، از این موارد استفاده نکنید : سیگار ، سیر ، پیاز ، ادکلن های تند ، لباس های بودار ، و … که بوی آن ها باعث آزار دیگران می شود .
- در هنگام معرفی ، شایسته است افراد پایین تر را ( از لحاظ سنی یا شغلی ) به افراد بالا تر معرفی کنید .
- در ملاقات رسمی با دوستان ، در صورت لزوم ، همراهان خویش را واضح و شمرده معرفی کنید .
- در معرفی یک فرد بیش از حد از وی تعریف و تمجید نکنید .
- وقتی به یک آشنای قدیمی می رسیدو قصد احوال پرسی دارید ، ابتدا خود را معرفی کنید . اگر لازم شد مکان ، زمان یا موضوع دوستی یا آشنایی را نیز بیان کنید .
- هنگام ملاقات یک جمع بهتر است ، ابتدا با فرد بزرک تر احوال پرسی کنید سپس با بقیه .
- هنگامی که شمارا معرفی می کنند و نشسته اید ، بهتر است بلند شوید یا نیم خیز شوید و به جلو خم شوید .
ملاقات با پزشک
- وقتی قصد مراجعه به مطب پزشک دارید ، شایسته است لباس تمیز بپوشید .
- قبل از مراجعه ی حضوری به مطب دکتر ، از طریق تماس تلفنی ، از حضور دکتر مطمئن شوید .
- به عنوان همراه بیمار ، بهتر است اجازه دهید تا وی به تنهایی و خصوصی با پزشک مشورت نماید .
- به عنوان بیمار ، حتی الامکان کودکان خورد سال را به همراه نبرید.
- بهتر است تعداد لباس هایی که بر روی هم می پوشید ، کم تر باشد تا معاینه راحت تر صورت گیرد .
- اگر از آشنایان پزشک هستید ، شایسته است همچون دیگران نوبت بگیرید و حق ویزیت را پرداخت کنید .
- تا نفر قبل از اتاق پزشک بیرون نیامده است ، داخل نشوید .
- بدون هماهنگی با منشی یا اجازه از پزشک ، وارد مطب نشوید .
- نکاتی را که می خواهید با دکتر در میان بگذارید ، به خاطر بسپارید یا یادداشت کنید .
به عنوان گوینده
- صحبت خود را با روی گشاده آغاز کنید .
- با فرد نا محرم فقط در حد ضرورت گفتگو کنید .
- با استفاده از کلمات مؤدبانه ، احترام خود را نسبت به افراد مسن و بزرگتر نشان دهید .
- شمرده و قابل فهم صحبت کنید .
- قبل از سخن گفتن فکر کنید و بهترین کلمات را بکار ببرید .
- نیت خیر یا منظور مثبت خود را با مثبت ترین کلمات بیان کنید تا سوء برداشتی به وجود نیاید .
- شایسته است همیشه مخاطب رسمی یا بزرگ تر از خود را با ضمیر شما و فعل جمع مورد خطاب قرار دهید.
- شایسته نیست هنگام نقل قول کردن ، چیزی از خود به آن اضافه کنید .
به عنوان مخاطب
- وقتی کسی در حال نقل قول است ، شایسته نیست صحبت وی را کم ارزش جلوه دهید .
- وقتی کسی با شما درد دل می کند ، هرچند خودش مقصر باشد ، سریعاً وی را محکوم نکنید .
- وقتی کسی عصبانی است ، وی را نصیحت یا سرزنش نکنید .
- هنگامی که کسی در حال سخنرانی است ، شایسته نیست مکرر به ساعتتان نگاه کنید .
- اگر خبر یا قضاوتی در باره کسی می شنوید بدون تحقیق نپذیرید .
- وقتی کسی از شما انتقاد ی می کند ، سریعاً مقابل وی موضع نگیرید .
- هنگامی که شنونده یا گوینده هستید از جست و جو در گوش یا بینی و همچنین خاراندن شدید بدن بپرهیزید
قبل از رفتن به مهمانی
- قبل از رفتن به مهمانی ، با میزبان تماس گرفته و با وی هماهنگی کنید .
- با ظاهری آراسته و مناسب در مهمانی حاضر شوید .
- اگر به هر دلیلی مجبور به تاخیر شدید سریعاً میزبان را مطلع سازید و معذرت خواهی کنید .
- حتی الامکان هدیه خود را کادو بگیرید .
- پشت آیفون ، خود را معرفی کنید و نگویید منم ؛ زنگ آیفون را به طور ممتد فشار ندهید .
در زمان مهمانی
- اجازه دهید ابتدا میزبان وارد شود ، سپس در جایی که میزبان تشخیص می دهد ، قرار گیرید .
- اگر مهمان تازه ای وارد می شود جا را برایش باز کنید .
- در جمع ، با دست یا چشم به کسی اشاره نکنید .
- در حضور دیگران پای خود را دراز نکنید . اگر مجبور باشید عذر خواهی کنید .
- از دخالت در مسایل خانوادگی میزبان بپرهیزید .
- در حضور دیگران ، از دست پخت میزبان بدگویی نکنید .
پایان مهمانی و بعد از ان
- شایسته است خداحافظی با کم ترین سروصدا صورت گیرد و قبل از خروج از در منزل پایان پذیرد .
- نباید اسرار و مسایل خصوصی میزبان را فاش کنید .
به عنوان میزبان
- آمادگی مهمان ناخوانده را داشته باشید .
- اگر کسی را دعوت می کنید از وی خوب پذیرایی کنید .
- در صورت اتفاق ، خسارت های وارد شده توسط مهمان و کودکان را با روی گشاده ، ناچیز جلوه دهید .
- از مهمان کارنکشید و هدیه او را به دیگران نبخشید .
غذا خوردن
- بهتر است جهت صرف غذا ، همه ی اعضای خانواده ، در وقت معین دور هم جمع شوند .
- هنگام صرف غذا ، رادیو یا تلویزیون را خاموش کنید یا صدای آن را کم کنید .
- شایسته است شروع غذا بانام خدا و پایان آن با شکر از او باشد .
- از خوردن غذای داغ خوداری کنید و به غذا خوردن دیگران خیره نشوید .
- اگر در ظرف خود سنگ ریزه و … دیدید شایسته نیست ، دیگران آگاه شوند .
- غذا را به اندازه مصرف در بشقاب خود بکشید .
- هنگامی که لقمه در دهان دارید صحبت نکنید .
منزل و همسایگان
- بهتر است قبل از رسیدن به در حیاط یا منزل ، کلید را آماده کنید تا پشت در معطل نشوید .
- بهتر است هر چیز در منزل جای مشخصی داشته باشد و بعد از استفاده ، دوباره بر سر جای خودش قرار داده شود .
- بعد از ترک اتاق های کم رفت و آمد ، لامپ ها را خاموش کنید .
- هنگام مسواک زدن یا شست وشو ، مواظب باشید آب هدر نرود .
- لباس های خود را در نزدیک دیگران گردگیری نکنید .
- در صورت باز بودن درب منزل دیگران به داخل آن نگاه نکنید .
- در مراسم جشن و شادی ، رعایت حال همسایگان را بکنید .
آپارتمان نشینی
- با لباس راحتی در مکان های مشترک ظاهر نشوید .
- با صحبت طولانی مدت در راه پله ها ، مزاحم همسایه ها نشوید .
- از آلوده کردن هوا از طریق ایجاد گرد و خاک ، استعمال دخانیات و … که مزاحم تنفس همسایگان می شود ، بپرهیزید .
- هزینه های مشترک را قبل از اینکه به شما یاداوری کنند ، پرداخت کنید .
- در مصرف آب ، برق و گاز مشاع انصاف داشته باشید .
- دقت کنید خودرو شما در پارکینگ روغن ریزی نداشته باشد .
- درب ورودی ساختمان را در هنگام ورود و خروج ببندید . در برقراری امنیت مجموعه ، سهیم باشید .
- شایسته نیست کفشها و وسائل اضافی در پله ها مزاحم عبور همسایگان باشد .
استفاده از تلفن
- وقتی با کسی تلفنی صحبت می کنید ، ابتدا خود را معرفی کنید . فکر نکنید که مخاطب حتماً شما را می شناسد .
- قبل از تلفن زدن ، فکر کنید که چه می خواهید بگویید ؛ در حین مکاله ، چیزی نخورید .
- وقتی کسی با شما ارتباط تلفنی برقرار می کند ، بهتر است اجازه دهید خودش نیز مکالمه را تمام کند .
- بهتر است خودکار و برگ سفید یا دفترچه یاداشت همیشه در کنار تلفن باشد .
- وقتی از تلفن دیگران استفاده می کنید ، مکالمه را کوتاه کنید .
- در تماس تلفنی با کارمندان ادارات یا اپراتور های تلفن ، نیازی به احوال پرسی طولانی نیست . سریع تر خواسته ی خود را بیان کنید .
رفتار های پسندیده در رانندگی
نکات عمومی پسندیده در رانندگی
- کمربند ایمنی را قبل از حرکت ببندید .
- تحت هیچ شرایطی بوق ممتد نزنید .
- با عصبانیت و تهاجمی رانندگی نکنید .
- داخل ماشین خویش را همیشه تمیز نگه دارید .
- اگر تابلوهای کنار جاده یا خیابان در نشان دادن مسیری مشکل داشت به راهنمایی رانندگی گزارش دهید .
- تابلو های رانندگی را بشناسید و حتماً آن ها را رعایت کنید . از رانندگی با یک دست خوداری کنید .
- در مسیر های خاکی ، مواظب باشید رانندگی شما باعث ایجاد گرد و خاک برای دیگران نشود .
- در هنگام خستگی یا خواب آلودگی رانندگی نکنید . در حین رانندگی از تلفن همراه استفاده نکنید .
- در حین رانندگی ، فرمان ماشین را به دست بچه ها ندهید یا آن ها را بغل نکنید .
- هنگامی که بچه های خردسال در ماشین هستند ، ماشین را خاموش کنید ، ترمز دستی را بکشید و کلید را به همراه خود ببرید .
- نباید صدای رادیو یا ضبط ماشین را آنقدر بالا ببرید که باعث جلب توجه یا مزاحمت برای دیگران شود .
- بار غیر معارف و خطرناک جابجا نکنید . بچه های خردسال را در صندلی عقب بنشانید .
- هنگام حمل بار یا اشیایی که ممکن است برای دیگران خطر آفرین باشد ، علایم هشدار دهنده نصب کنید .
- وقتی برای شما تصادفی اتفاق افتاد و در مقابل کار انجام شده قرار گرفتید ، خونسردی خود را حفظ کنید تا پلیس سربرسد .
- پس از اتمام کارشناسی تصادف ، شایسته است شیشه و قطعات خرد شده را جمع کنید .
- در هنگام رانندگی از خط ممتد عبور نکنید یا سبقت نگیرید .
- اگر هنگام حرکت ، به ماشینی که صاحب آن حضور ندارد صدمه ای رساندید ، شایسته تر آن است که با گذاشتن شماره ی تماس ، یا به هر طریق دیگر فکر جبران آن باشید .
- همیشه شماره تلفن های ضروری و مهم 110 ( پلیس ) ، 115 ( اورژانس ) ، و … را به خاطر یا همراه داشته باشید .
- مدارک شناسایی و بیمه ماشین را فراموش نکنید .
- در پشت چراغ قرمز ، بر روی خطوط ویژه ی عبور عابر پیاده توقف نکنید .
- از مسیر عبور آمبولانس ، ماشین آتش نشانی و پلیس سریعاً کنار بروید .
رانندگی با ماشین های سنگین
- هنگام حمل بار حتماً آن را بپوشانید . به ماشین های سواری اجازه سبقت بدهید .
- هنگام رانندگی در شب ، طول کامیون را با روشن کردن لامپ هایی در اطراف آن ، مشخص کنید .
- هنگام پارک ، مطمئن شوید وسیله ی نقلیه شما مزاحم رفت و آمد دیگران نباشد .
- از بوق های مخصوص بیابان ، در خیابان و مناطق مسکونی استفاده نکنید .
رانندگی با تاکسی
- به عنوان راننده تاکسی ، در برخورد با مسافران صبور باشید و محترمانه برخورد کنید .
- تاکسی محل کار شماست . شایسته است در نظافت و همچنین سالم بودن صندلی ها بکوشید .
- بیاد داشته باشید که مسافر باید در تاکسی شما احساس امنیت کند .
- راننده مرد ، شایسته است اسباب و وسایل سنگین مسافر زن را ، در صندوق غقب بگذار .
موتور سواری و دوچرخه سواری
- · در هنگام موتور سواری حتماً از کلاه ایمنی استفاده کنید . با موتور سیکلت از پیاده رو عبور نکنید .
- · مواظب باشید موتور سیکلت شما بیش از حد معمول صدا تولید نکند .
- · موتور سیکلت خود را به سپر ، راهنما ، بوق ، چراغ ، آیینه و دیگر لوازم ایمنی مجهز کنید .
- · هرگز بدون چراغ در شب موتور سواری نکنید . به خصوص چراغ خطر عقب روشن باشد .
- · با سرعت بیش از حد مجاز رانندگی نکنید . خط سبقت را اشغال نکنید . به دیگران اجازه سبقت بدهید .
- · در پمپ بنزین ، ابتدا موتور سیکلت را خاموش نموده سپس سوختگیری نمایید .
- · هنگام رانندگی با موتور سیکلت و دو چرخه ، اگر قصد چرخش به راست یا چپ دارید ، با دست نیز جهت مسیر را مشخص کنید .
- · از چراغ قرمز عبور نکنید . ( قوانین رانندگی فقط مخصوص ماشین سواران نیست . موتور سواران و دوچرخه سوران نیز باید این قوانین رعایت نمایند )
رفتار های پسندیده در مکان های عمومی و …
خیابان
- · در خیابان یا مکان های عمومی با انگشت به کسی اشاره نکنید .
- · وقتی کسی در حال انجام کاری است ، به وی خیره نشوید .
- · پرتاب ترقه یا ایجاد صدای ترسناک در محیط مسکونی یا خیابان را کاری زشت و خطر ناک بدانید .
- · توقف دسته جمعی عابرین پیاده ، پشت چراغ قرمز ، صحنه ای ، زیباست که نشان دهنده بالا بودن سطح فرهنگ شهروندی است .
- · از انداختن آب دهان در خیابان یا مکان های عمومی و در حضور دیگران خوداری شود .
- · به افراد مسن و نابینایان در عبور از عرض خیابان کمک کنید .
- آشغال ریختن در محله ، خیابان یا پیاده رو را کاری زشت بدانید و دیگران را نیز بر حرز دارید .
- از انداختن دستمال کاغذی بر روی زمین خوداری کنید .
- اگر کسی از شما آدرسی پرسید ، وی را راهنمایی کنید ؛ اگر نشانی را نمی دانید و یا مطمئن نیستید ، فرد را گمراه نکنید .
- از دیدن افراد خارجی یا گردشگران شگفت زده نشوید و آن ها را با انگشت یا اشارات خاص به یکدیگر نشان ندهید .
- اگر قصد کار های بنایی یا تعمیراتی دارید ، تدبیری بیندیشید که باعث مزاحمت برای دیگران نشود .
- در هنگام عبور از کوچه یا خیابان اگر درب حیاطی باز باشد کنجکاوی نکنید .
بوستان ( پارک ) و تفریحگاه
- از جاهایی که برای نشستن در نظر گرفته شده است استفاده کنید . صندلی های بوستان را تمیز نگهدارید .
- شاخ و برگ درختان را نشکنید و بر روی تنه ی آن ها یادگاری ننویسد .
- دقت کنید از آبی که مخصوص آبیاری چمن ها و درختان است ، برای آشامیدن استفاده نکنید .
- سرویس های بهداشتی بوستان ها را تمیز نگه دارید . به خصوص هنگام بیرون آمدن دقت کنید آب ریخته باشید .
- شیلنگ آب دستشویی را بر روی زمین رها نکنید . آن را در جای خود نصب کنید .
- از دیدن حیوانات و پرندگان موجود در بوستان ها ، و طبیعت لذت ببرید و از شکار یا آسیب رساندن به آن ها خوداری کنید .
- سرویس های آبخوری عمومی را تمیز نگه دارید و از شستن دست و صورت یا میوه ، لباس و … در آن ها خوداری کنید .
- حریم خانواده های دیگر را حفظ کرده و با خیره شدن یا کنجکاوی ، مزاحم نشوید .
- وسایل خود را در مسیر عبور دیگران نگذارید .
میراث فرهنگی
- نسبت به حفظ آثار باستانی یا میراث فرهنگی که نشانه ی هویت ملی است ، دلیرانه احساس مسئولیت کنید . به قصد مکالمه یا کنجکاوی ، مزاحم گردش گران خارجی نشوید .
- پیشنهادات و انتقادات سازنده ی خود را درباره ی این اماکن ، به طریقی به گوش مسئولین مربوط برسانید .
- به عنوان یک ایرانی به داشتن آثار باستانی و میراث فرهنگی خود ، افتخار کنید و به خود ببالید .
- به تذکرات نگهبانان و پاسداران آثار باستانی و میراث فرهنگی ، توجه کنید .
به عنوان کارمند
- به موقع سر کار حاضر شوید . با ارباب رجوع محترمانه بر خورد کنید . بین مراجعین تبعیض قائل نشوید .
- شایسته نیست جهت انجام کار های شخصی ، ارباب رجوع را معطل بگذارید .
- در غیاب خویش ، همکاران را در جریان بگذارید . اگر مقدور باشد از آن ها خواهش کنید کار ارباب رجوع را انجام دهند .
- در حضور ارباب رجوع ، همکاران را با اسم کوچک خطاب نکنید .
- به منظور تسهیل کار خویش و ارباب رجوع ، بهتر است مدارک مورد نیاز ، نشانی ها ، نام اشخاص و … را به صورت مکتوب ، در اختیار مراجعین قرار دهید .
- شایسته است با روی خوش و حوصله ، به خواسته ی ارباب رجوع گوش کنید .
- شایسته است ، تا حدی که می توانید ، در کمک به حل مشکل ارباب رجوع کوتاهی نکنید .
- شایسته است در کنار صندوق پشنهاد و انتقاد ، خودکار و برگ سفید وجود داشته باشد .
- هنگام ترک محل کار ، دستگاه های برقی غیر ضروری ، لامپ ها بخاری را خاموش کنید . ( تا به نوبه ی خود ، از هدر رفتن انرژی جلوگیری کنید )
ارباب رجوع
- با لباس و ظاهری آراسته به ادارات مراجعه کنید .
- قبل از مراجعه به ادارات ، با تماس تلفنی ، از حضور کارمندی که کار شما به وی مربوط می شود مطمئن شوید ، سپس مراجعه کنید .
- لیست کار های روزانه خود را اولویت بندی کنید و آن را به خود به همراه داشته باشید .
- اگر کسانی زود تر از شما مراجعه کرده اند ، نوبت را رعایت نموده و حق آن ها را ضایع نکنید .
- برای انجام کار های شخصی و غیر اداری ، در وقت اداری ، مزاحم کارمندان نشوید .
- وقتی کارمندی در حال نوشتن نامه یا دقت درباره ی موضوعی است ، با سئوالات بی جا یا مکرر ، تمرکزش را به هم نزنید .
- وقتی کارمندی در حال انجام کاری است بهتر است با وی دست ندهید .
- می توانید خواسته های خود را ابتدا به صورت کتبی بر روی کاغذی مناسب بنویسید ، سپس به صورت شفاهی توضیح دهید .
- نامه ی درخواست خود را امضاء و تاریخ را نیز قید کنید .
- در نامه های اداری از کلمات محترمانه و رسمی استفاده کنید .
- نامه های اداری خود را به صورت هر چه خلاصه تر و خواناتر بنویسید و از حاشیه پردازی غیر ضروری بپرهیزید .
- بعد از اتمام کار اداری ، شایسته است از کارمند مربوط تشکر کنید .
- شایسته نیست در تقاضای کتبی شما ، غلط املایی یا خط خوردگی وجود داشته باشد .
محیط آموزشی
یک دانش آموز محترم و مؤدب :
- محیط آموزشی را همچون خانه ی خود ، تمیز و زیبا نگه می دارد و نسبت به آن احساس مسئولیت می کند .
- وقتی کلاس برقرار است ، در راهرو ها بدون سروصدا رفت آمد می کند .
- همیشه با لباس تمیز و آراسته وارد محیط آموزشی می شود .
- نوشتن هر گونه مطلبی بر در و دیوار محیط آموزشی و سرویس های بهداشتی را کاری ناپسند می داند .
- وقت استراحت ، مزاحم معلم نمی شود . در صف صبحگاه یا نماز جماعت ، منظم می ایستد .
- سر جلسه امتحان اگر سؤالی داشت ، دست خود را بدون سروصدا بالا می آورد تا به او توجه شود .
- هنگام تدریس ، سؤال بی ربط به بحث نمی پرسد . از عطسه یا سرفه با صدای بلند خوداری می کند .
- معلم خویش را با لفظ ” تو ” خطاب نمی کند ، بلکه از لفظ ” شما ” ، همراه با فعل جمع استفاده می کند .
- بدون صدا خمیازه می کشد . آراسته و مرتب سر کلاس حاضر می شود .
- صندلی را بر روی زمین نمی کشد بلکه آن را بلند و جا به جا می کند .
- در کلاس درس ، به احترام ، هچگاه با معلم برخورد قهر آمیز نمی کند . حتی اگر وی اشتباه کرده باشد ، خویشتن داری می کند ، و در فرصتی مناسب مشکل را حل می کند .
- اگر در هنگام صحبت معلم ، سؤالی در ذهنش ایجاد شد ، بلافاصله سؤال نمی کند ، بلکه کمی صبر می کند تا صحبت وی به نتیجه برسد ، سپس در صورتی که هنوز سؤال باقی بود ، اجازه می گیرد و سؤال خود را می پرسد .
- به در خواست معلم عمل می کند . حتی اگر از او خواست کلاس را ترک کند ، لجاجت نمی کند و مؤدبانه کلاس را ترک می کند .
- گوشی همراه خویش را خاموش می کند .
- هنگامی که یکی از همکلاسی هایش اظهار نظر می کند سکوت را رعایت می کند و اجازه می دهد تا صحبتش تمام شود .
- در پایان کلاس ، به احترام صبر می کند تا ابتدا معلم از کلاس خارج شود .
|
حرم مطهر امام رضا علیه السلام
|
صف
- همیشه نوبت را رعایت کنید و در صورت لزوم ، منظم در صف بایستید .
- در صورت امکان ، به جای ای که در صف بایستید ، می توانید اسامی را به ترتیب بنویسید .
نانوایی
- · بر روی محل خنک کردن نان ، در جلو نانوایی ، کیف یا دیگر وسایل همراه خود را نگذارید .
- · در آخر وقت که نان در حال تمام شدن است ، شایسته است به تعداد کم تر اکتفا کنید تا کسی دست خالی نرود .
- با نصب تابلو باید صف مشتریانی که تعداد کم یا زیاد می خواهند مشخص شود .
- در صف ، نوبت کودکان را نیز رعایت کنید .
ادامه نکات مربوط به مکان های عمومی
- از ریختن پوست تخمه یا چیز های مشابه ، در مکان های عمومی همچون سالن ها ، ادارات و … خوداری کنید .
- هنگام قرائت قرآن ، به احترام ، سکوت را رعایت کنید . هنگام پخش سرود ملی ، به احترام برخیزید .
- وقتی کسی در حال مطالعه ی کتاب یا روزنامه است ، سرک نکشید .
- هنگام ورود و خروج ، مواظب باشید در به نفر بعد برخورد نکند .
- هنگام ورود یا خروج شایسته است در را برای خانم یا افراد مسن تر یا مقام بالاتر باز نگه دارید .
- هنگام عطسه یا سرفه کردن ، دست جلوی دهان و بینی خود بگیرید .
- افراد سیگاری نباید در مکان های عمومی سربسته ، سیگار بکشند . سیگار کشیدن در این مکان ها ، نشانه ی خود خواهی و نادیده گرفتن حقوق دیگران است .
وسایل نقلیه ی عمومی
- در وسایل نقلیه عمومی ، اجازه دهید ابتدا خانم ها ، افراد مسن یا خردسالان سوار شوند .
- بر روی صندلی ها چیزی ننویسید یا به آن ها آسیبی نرسانید .
- به افراد مسن یا خردسالان در سوار یا پیاده شدن کمک کنید . کودکان خود را با کفش بر روی صندلی نگذارید .
- اگر هم صندلی شما میل به صحبت ندارد ، اصرار به صحبت نداشته باشید .
- هر چند که راننده متوجه نباشد ، شایسته است شما کرایه ی خود را بپردازید .
- از گذاشتن چتر خیس و وسایلی که ممکن است باعث آلودگی صندلی ها شوند خوداری کنید . در صورت مشاهده ، محترمانه تذکر دهید .
- اگر می توانید ، شایسته است صندلی خود را به کسانی که ایستادن برایشان سخت است بدهید .
تلفن همراه
- در جلسات رسمی صدای زنگ گوشی خود را در حالت سکوت قرار دهید .
- آهنگ زنگ گوشی خود را ملایم انتخاب کنید .
- متن پیام کوتاه خود را متناسب با نوع رابطه با مخاطب خود ، تنظیم کنید .
- در مهمانی ، سر سفره یا میز غذا ، شایسته نیست با تلفن همراه صحبت کنید .
پوشش
- به خاطر داشته باشید که قبل از هر چیزی ظاهر شماست که با دیگران ارتباط برقرار می کند و در نوع قضاوت دیگران درباره ی شما مؤثر است .
- در حضور دیگران از پوشیدن لباسهایی که هنگام خم شدن یا نشستن قسمتی از بدن نمایان می شود خوداری نمایید .
- از پوشیدن لباس های لکه دار ، در مجامع عمومی خوداری کنید .
- لباس های خود را مرتب کنید ، در جای مخصوص قرار دهید .
- بعد از فعالیت های بدنی و ورزشی دوش بگیرد و لباس های تمیز بپوشید .
- زنان و دختران با پوشش مناسب ظاهر شوند .
- آقایان دقت داشته باشند پیژامه ، از شلوار بیرون نباشد یا آستین زیر پیراهن از پیراهن آستین کوتاه پیدا نباشد .
کفش
- کفش هایی خود را تمیز نگه دارید . زیرا بخش قابل توجهی از ظاهر شما به حساب می آید .
- قبل از ورود به جایی که قصد دارید کفش خود را بیرون آورید ، دقت کنید که جوراب یا پای شما بوی بد ندهد .
- همیشه بعد از در آوردن کفش ها ، آن ها را جفت کنید .
خرید و فروش
- قبل از رفتن به خرید ، لیست خریدتان را بنویسید .
- کوتاه ترین مسیر را جهت رسیدن به محل خرید انتخاب کنید .
- اگر کسی همراه شما آمده است رعایت حالش را بکنید و به طریقی از وی قدر دانی کنید .
- مواظب کودکان خود باشید تا به اجناس و کالاهای فروشنده آسیبی نرسانند .
- بهتر است قبل از رفتن به خرید درباره ی کالای مورد نظر تحقیق کنید .
- وقتی واقعاً قصد خرید ندارید فروشنده را خسته نکنید . با ایستادن بیجا ، مانع کسب و کار دیگران نشوید .
- بدون اجازه ی فروشنده ، اجناس بسته بندی شده را ( به منظور بررسی کیفیت ) باز نکنید .
- اسکناس سرمایه ملی است از تازدن و مچاله کردن آن بپرهیزید .
- با دست آلوده اسکناس را لمس نکنید و روی آن چیزی ننویسید .
- شایسته نیست فروشنده برای نشان دادن صداقتش قسم بخورد .
- برچسب قیمت را بر روی اجناسی که در معرض دید مشتری می گذارید ، نصب کنید .
- در شرایطی که مشتری مجبور به خرید کالای شما باشد ، شایسته نیست مبلغی بیش تر ( از میزان سودی که حق شماست ) از وی طلب کنید .
- هنگام ورود مشتری جواب سلام وی را بدهید . اگر سرتان شلوغ بود ، از وی بخواهید صبر کند .
- وقتی جلوی مغازه یا منزل خویش بیکار هستید به رفت و آمد دیگران خیره نشوید . شایسته است در چنین شرایطی با مطالعه کردن یا طریقی خود را مشغول نشان دهید .
عیادت
- · در صورت بستری شدن یکی از دوستان یا نزدیکان ، شایسته است به عیادت وی بروید و یا حداقل از طریق تماس تلفنی جویای احوال وی شوید .
- · عیادت نباید باعث مزاحمت برای بیمار یا اطرافیان شود .
- · در هنگام عیادت ، از جملات امید بخش استفاده کنید .
- · وقتی بیمار تمایلی به صحبت در باره ی جزییات بیماری اش ندارد ، شما نیز در این باره سؤال نپرسید . ولی اگر مایل به صحبت بود ، به احترام ، در آن مدت کوتاه شنونده ی خوبی باشید و زیاد صحبت نکنید .
مصرف بهینه
- برای تمیز کردن حیاط شایسته است ابتدا خاک و خاشاک را با جارو ، سپس در صورت نیاز با آب و تی تمیز کنید .
- باغچه را وقتی هوا خنک است با آبپاش آبیاری کنید . علف های هرز را ریشه کن کنید تا آب کمتر استفاده شود .
- هنگام استفاده از رایانه ، لوازم جانبی همچون اسپیکر ، پرینتر و … که نیاز نیست را خاموش کنید .
- هنگام نصب کولر حتی الامکان آن را در مسیر جریان باد قرار دهید تا کولر با فشار کمتری کار کند .
- یخچال را دور از وسیله گرمازا چون آبگرمکن ، بخاری ، شوفاژ ، نور مستقیم خورشید و … قرار دهید .
- در طول روز بجای استفاده از روشنایی لامپ بهتر است از نور طبیعی استفاده کنید .
- با پوشاندن درزها و شکاف های اطراف در ها و پنجره ها از اتلاف انرژی جلوگیری کنید .
- زباله هارا حتی الامکان در مسیر عبور و معرض دید افراد قرار ندهید .
- در صورت امکان رفت و آمد های خود را با وسایل نقلیه عمومی ، پیاده یا دوچرخه انجام دهید .
- شایسته است زباله های قابل بازیافت ( نان ، کاغذ ، شیشه ، پلاستیک ، فلز و … ) را از سایر زباله ها تفکیک کنید .
- هنگام شستن ظرف ها و لباس ها شیر آب یکسره باز نباشد .
- در فصل سرما دریچه های کولر را بپوشانید تا سرما نفوذ نکند .
رفتار های پسندیده ی دیگر
- هنگام استفاده از خودپرداز بانک ، اگر عده ی زیادی در صف ایستاده اند ، شایسته است به مبلغ کم تر اکتفا کنید تا دیگران نیز بتوانند استفاده نمایند .
- انتظار نداشته باشید دیگران ، دفترچه ی بیمه شان را به منظور استفاده در اختیار شما قرار دهند .
- وقتی کسی جلو شما دارو می خورد ، در باره ی بیماری وی کنجکاوی نکنید .
- هنگامی که دیگران در حال عکس گرفتن هستند ، خیره نشوید . از جلوی دوربین رد نشوید . صبر کنید بعد از گرفتن عکس ، رد شوید .
- هنگام حرکت آسانسور از تکیه دادن به در کشویی آسانسور خوداری کنید . مواظب باشید چادر ، مانتو ، بارانی ، لباس و امثال آن بین در گیر نکند .
- در صورت وقوع خطر ، می توانید با فشار دادن دکمه مخصوص داخل کابین ، آسانسور را متوقف کنید .
- اگر با کسی قرار می گذارید ، سر وقت حاضر شوید . اگر بنا به مشکلی نتوانستید ، هرچه سریع تر طرف مقابل را مطلع سازید .
- به عنوان واسطه از طرف کسی قول قطعی ندهید . وقتی قول می دهید به آن عمل کنید .
- مصالح ساختمانی را به مدت طولانی ، در مسیر عبور مردم نریزید .
- چیزی را که امانت می گیرید ، بدون اجازه صاحب آن ، به کسی امانت ندهید .
- باید به طریقی ، افراد را قبل از رسیدن به مصالح ساختمانی که در مسیر ریخته اید ، آگاه سازید .
- در نگهداری از مبلمان شهری و امکانات موجود در سطح شهر با شهرداری همکاری داشته باشید .
فهرست منابع
- قرآن کریم
- ” نهج البلاغه ” ، ترجمه سید نبی الدین اولیایی ، انتشارات عرفان نو ، چاپ سوم ، تهران ، 1387
- ” حلیۀ المتقین ” ، علامه مجلسی ، انتشارات یاس بهشت ، چاپ دوم ، تهران بهار 1384
- ” گلستان سعدی ” ، انتشارات پیام عدالت ، تهران ، 1383
- ” روان شناسی روابط انسانی ” ، رابرت بولتن ، ترجمه ی حمید رضا سهرابی ، انتشارات رشد ، تهران ، 1383
- ” چکیده ای از روان شناسی تربیتی کاربردی ” ، دکتر غلام علی افروز ، سازمان انجمن اولیا و مربیان ، تهران ، 1378
- ” آداب معاشرت ، منصور احمدی ” ، توتیا ، تهران ، 1382
- ” آموزش آداب معاشرت به کودکان و وجوانان ” ، داگمارف کرام ، ترجمه سپیده خلیلی ، پنجره ، تهران ، 1385
- ” شیوه هایفرد پروری والدین و رو های مقابله با استرس فرزندان ” ، خلیل هیبتی ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشکده علوم تربیتی ، دانشگاه شیراز ، 1381
اغلب نکات اخلاقی مطرح شده در این کتاب برگرفته از عرف جامعه می باشند و منابع فوق نیز هدایت کننده بوده اند .
تلخیص: سید صادق زند وکیلی
کد کتاب : ۱۴۰۳۵۱۷
نویسنده : خلیل هیبتی
محل نشر : شیراز
تاریخ نشر : ۸۷۰۹۲۴
رده دیویی : ۳۹۵
قیمت : ۱۵۰۰۰
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۱۳۶
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۲
تیراژ : ۵۰۰۰
شابک : ۹۷۸-۹۶۴-۱۹۸-۰۰۰-۱
موضوع : آداب معاشرت – ایران
