امروزه توسعه اینترنت و فن آوری های جدید ارتباطی و اطلاعاتی، موجب ظهور دنیایی مجازی در کنار جهان واقعی گردیده که این امر، الگوهای ارتباطات سنتی در جامعه را بر هم زده و موجب دگرگونی در آن شده است. بر این اساس شبکه‌های اجتماعی همچون فیس‌بوک از دل دنیای مجازی سر برآورده و در کشور ما نیز با وجود محدودیت کاربری(یا فیلترینگ) به عنوان یکی از پرطرفدارترین و جذاب ترین ابزارهای تفریح و سرگرمی به زندگی گروهی از مردم راه پیدا کرده است. کوچک و بزرگ، زن و مرد، کارمند و کاسب، باسواد و کم سواد، جوان و نوجوان هر یک به بهانه ای ساعت ها وقت خود را در فیس‌بوک می گذارنند. اگر بخواهیم منصفانه صحبت کنیم جذابیت های این شبکه اجتماعی بسیار بالاست. تصور بفرمایید در یکی از زمان هایی که وارد صفحه ی شخصی خود می شوید با درخواست و پیام یکی از دوستان قدیمی که مدت زیادی از او بی خبر بودید مواجه می شوید و یا دسترسی به مطالب جدید و جذابی که دیگران بارگذاری نموده اند و سایر مواردی از این دست هر کدام به شکلی می تواند برای کاربر بسیار قابل توجه باشد. علاوه بر این صفحه ی شخصی هر کاربر همانند رسانه ای است که افراد می توانند به صورت رایگان آن را به روز رسانی کرده و نظرات خود را به دیگران انتقال دهند. به عنوان مثال دکمه لایک یکی از پر طرفدارترین قابلیت‌های فیس بوک است که به کاربران اجازه اشتراک در صفحات مورد علاقه خود و دریافت اطلاعات منتشر شده در آن را می‌دهد. با این وجود فیس بوک همانند بسیاری از پدیده های عصر اطلاعات و ارتباطات با خود مشکلاتی را به همراه آورده است که عدم توجه نسبت به آن می تواند عاملی برای بروز مشکلات بزرگ گردد.
پلیس فتای ناجا با ابراز نگرانی در این رابطه به خطرهای این شبکه مجازی اشاره کرده و به کاربران هشدارهای جدی می دهد. به عنوان مثال سوء استفاده از اطلاعات شخصی افراد توسط سودجویان، دسترسی غیرمجاز به داده‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای، فریب کاری و ایجاد هویت کاذب، سرقت و کلاهبرداری، جاسوسی، هتک حیثیت و نشر اکاذیب شامل تغییر یا تحریف انتشار صوت یا تصویر دیگری بدون رضایت، اهانت به مقدسات، ایجاد صفحه ی جعلی به نام چهره های مشهور سیاسی، ورزشی و یا هنری از مهمترین مسائل در این راستاست که از نظر قانونگذار جرم تلقی شده است. همچنین این فضا می تواند زمینه ای برای برخی از آسیب های اجتماعی نیز باشد. مثلاً فیس بوک از همان ابتدای راه اندازی توجهی به لزوم حفظ حریم شخصی کاربران نداشته و همیشه در تلاش بوده با جمع آوری اطلاعات مربوط به نحوه استفاده کاربرانش از این سایت به کسب درآمد بپردازد و اطلاعات ارزشمند مربوط به عادات کاربری افراد را جمع آوری و به تناسب مورد استفاده و بهره برداری قرار دهد. شکستن حریم خصوصی افراد، برقراری برخی ارتباط های غیراخلاقی، اعتیاد اینترنتی و … از دیگر آسیب های افراطی گری و ناآگاهی در بهره برداری از فیس بوک است. همچنین در حوزه رفتار فردی براساس جدیدترین تحقیقات مشخص شد که هرچقدر افراد بیشتر از این شبکه اجتماعی استفاده می کنند انزوای اجتماعی آن ها افزایش و سطح رضایت از زندگی شان کاهش پیدا می کند. سخن پایانی اینکه هرچند نباید به صورت قطعی پدیده ها و فناوری های جدید را به خاطر مشکلات و مسائلی که دارد نفی کرد اما برای در امان ماندن از آسیب های احتمالی آن باید تمامی ابعادش برای کاربران شناسایی و فرهنگ بهره برداری صحیح از آن ایجاد گردد.
خراسان – مورخ پنج‌شنبه 1392/08/16 شماره انتشار 18546
نويسنده: مهدي ياراحمدي خراساني mahdiyarahmadi@gmail.com
http://www.khorasannews.com/News.aspx?type=1&year=1392&month=8&day=16&id=5308275
