بررسی حسابداری مدیریت استراتژیک بر موفقیت مالی سازمانها

چکیده: شرايط اقتصادي در دو دهه گذشته باعث كم‌رنگ شدن نقش حسابداري مديريت در شرکتها و سازمانها و محیط های تجاری شده بود ولي اخيراً با حركتي كه به‌سمت خصوصي‌سازي و اقتصادي كردن فعاليتها از يك‌سو و ايجاد بازاریابی استراتژیک از سوي ديگر انجام شده،
جايگاه خالي حسابداري مديريت عیان است. اكنون اين نياز، زمينه‌هاي رشد حسابداري مديريت براي جامعه را فراهم کرده که تاثیراتش بر موفقیت مالی چشمگیر است. حسابداری مدیریت استراتژیکی باید به عنوان یک عامل اصلی حسابداری مدیریتی محسوب شود. حسابداری مدیریت استراتژیک تمرکز برهدف فعالیت ها دارد که همانا دستیابی به اهداف استراتزیک است. این مدیریت علاوه بر تمرکز بر اطلاعات مالی بر اطلاعات عملیاتی نیز تاکید دارد ضمن اینکه اگر سازمان خواهان دستیابی به موفقیت مالی است هر دو جنبه ی نگرش حسابداری مدیریت شامل مالی و عملیات از جایگاه خاصی برخوردار خواهد بود.
طرح ریزی مهم حسابداری مدیریت استراتژیکی به این مفهوم می باشد که جنبه های حسابداری برای مدیریت استراتژیکی از موارد مربوط به آن به عنوان متفاوت خواهد بود. حسابداري مديريت براي تحكيم نقش فعاليتهايش در استراتژي سازمان بايد به فراهم آوردن اطلاعات مربوط به سه اصل استراتژيك كيفيت، هزينه و زمان كمك كند و برقراري ارتباط بين فعاليتهاي روزانه هر فرد در سازمان با موضوعهاي استراتژي مدون‌شده از اهميت خاصي برخوردار است. اطلاعات حسابداري مديريت به مدير كمك مي‌كند كه اهداف كيفيتي را از طريق اندازه‌گيري منابع صرف‌شده براي پيشگيري از نواقص احتمالي توليدات، هزينه بازسازي توليدات ناقص، هزينه انجام تعميرات و نگهداري تجهيزات، فرصتهاي از دست رفته فروش به‌دليل نبود كيفيت محصولات و سرمايه‌گذاري جديد براي افزايش كيفيت محصول مشخص كند و به تحليل تاثيرات هزينه‌هاي كيفيت بر سود برسد و سرانجام موفقیت مالی سازمان حاصل میگردد.
واژگان کلیدی: حسابداری، استراتژی، مدیریت استراتژیکی، حسابداری مدیریت استراتژیکی، موفقیت مالی.

مقدمه
موسسات و سازمان‌هايي كه در يك جامعه، اجراي فعاليت‌هاي اقتصادي و اجتماعي را بر عهده دارند، از لحاظ هدف، نوع مالكيت، شكل حقوقي و نوع فعاليت تفاوت‌هاي زيادي با هم دارند اما جنبه مشترك در همه موسسات آن است كه براي رسيدن به اهداف خود بايد به نحوي صحيح اداره شوند. سيستمهاي حسابداري مديريت بر هدفهاي تك ‌تك واحدهاي سازماني تكيه دارد. دستيابي به اين هدفها، لزوماً تضمين‌كننده رضايت مشتري نيست بلکه عملکرد استراتژِک درست برای کسب موفقیت مالی و درک نیازهای مشتری میباشد. حسابداري مديريت مي‌تواند به مديريت در زمينه اينكه چه چيزي باعث و علت هزينه شده است يا چرا ظرفيت خالي يا غيرقابل استفاده براي توليد وجود دارد كمك كند . فعالیتهایی که ارزش افزوده ایجاد نمیکنند را مشخص کرده و به طراحی مجدد فرایندها و تصمیم گیری ها بپردازد. حسابداري مديريت مي‌تواند نشان دهد چه اجزايي از فرايند كاري اعم از منابع انسانی و یا دیگر منابع كارايي سيستم را محدود كرده و باعث نارضايتي مشتري مي‌شود در نتیجه بر موفقیت مالی تاثیر معکوس خواهد گذاشت. حسابداري مديريت با شفاف‌كردن مسائل، درك افراد را تغيير مي‌دهد و باعث تغيير نظر آنها مي‌شود بر تصمیم گیری مدیران نقش عمده ای خواهد داشت. افراد تمايل دارند كه موفقيت را به تصميمها و فعاليت خود نسبت دهند اما شكستها را به عوامل محيطي كه خارج از حوزه كنترل آنهاست مربوط كنند. تحقيقات نشان داده كه اين نسبت دادن علّي، مي‌تواند با ملاكهاي حسابداري مديريت تغيير كند و در نهايت رفتارها را نيز تغيير دهد.
تغييرات زيادي كه در سال‌هاي اخير در محيط تجاري به وجود آمده است واحدهاي اقتصادي را با چالش‌هاي گسترده‌اي روبه‌رو كرده است. يكي از اين چالش‌ها، تشديد رقابت جهاني است و افزايش تعداد شركت‌ها اين واقعيت را آشكار ساخته كه مديران براي افزايش سودآوري بايد از فرصت‌هاي موجود در بازارهاي جهاني استفاده كنند. همچنين پيشرفت تكنولوژي، موسسات زيادي را ناگزير به استفاده از تكنولوژي جديد كرده كه امكان توليد انبوه در زمان اندك را ممكن ساخته است.با استفاده از مدیریت حسابداری استراتژیک پیشرفت سازمان از جهت کارایی مدیران و رشد مالی سازمان امکان پذیر خواهد بود. تاكيد بر مشتري‌مداري، تحول در اداره سازمان‌ها، تحويل به موقع محصولات و خدمات و نوآوري در توليد، موارد با اهميت ديگري است كه مديران بايد به آنها توجه داشته باشند.از سوي ديگر تغييرات اجتماعي، سياسي و فرهنگي، قابليت انعطاف‌ و انطباق موسسات را افزايش داده و توجه به عوامل برون‌سازماني و توليد محصولات يا انجام خدمات منطبق با نياز مشتريان در مقياس جهاني، اهميت زيادي پيدا كرده است.
هم حسابداری و هم مدیریت استراتژیکی هر دو روش های چندرشته ای کامل می باشند که در یک روش بسیار مفید انسجام می یابد و به حسابداری مدیریت استراتژیک می انجامد. حسابداری مدیریت استراتژیک به طور گسترده ای پذیرفته نشده است زیرا با یک دامنه ی گسترده از روش ها مشخص شده است یا به روش های خاصی محدود شده است. . در این مقاله برآنیم که به بررسی  تاثیرروش های حسابداری مدیریتی استراتژیک برعوامل سازمانی و اجرا و توسعه ی آن و در نتیجه موفقیت مالی سازمان بپردازیم.

چشم اندازهای موفقیت مالی سازمان در پرتو حسابداری مدیریت استراتژیکی
مفهوم حسابداری مدیریت استراتژیک برنامه ریزی و کنترل می باشد که قوانین حسابداران مدیریت را با کنترل مدیریتی و فعالیت های کنترل عملکردی تعریف می کند. حسابداری مدیریت استراتژیک پیش بینی های لازم و تحلیل های اطلاعات مالی در بازارهای محصولات شرکت ها و هزینه های رقیبان و ساختارهای هزینه و حفظ استراتژی شرکت ها و موارد مربوط به رقبا در این بازارها در تعدادی از دوره ها را انجام میدهد. اصطلاح حسابداری مدیریت استراتژیک به حسابداری داخلی یا مدیریتی اشاره می کند که با اقدامات لازم برای اطلاعات حسابداری در مدیریت برای یک دامنه ای از اهداف بررسی می شود، هزینه یابی هزینه، عملکرد مدیریت مالی را با ضرورت اطلاعات برای ارزیابی سهام و اهداف مشابه فراهم کرده است.
حسابداری مدیریتی، یک عامل استراتژیکی می باشد که روش چند عملکردی را برای چالش های مدیریتی کارآمد موجب می شود. نقش حسابداری مدیریتی، برای فراهم کردن اطلاعاتی می باشد که مربوط به وظیفه ی مدیریت استراتژیکی می باشد، چون در عمل ممکن است شکل گیری های بسیار مختلفی بستگی به چگونگی تصمیم گیری مدیریت های منحصر بفرد برای دنبال کردن اهداف مشترک شان، در نظر گرفته باشند و این موارد در موفقیت مالی سازمان نقش بسزایی دارد. تصميماتي كه بايد به منظور حصول اطمينان از تخصيص موثر منابع گرفته شود، نيازمند انواع اطلاعات حسابداري است كه تنها حسابداري مديريت مي تواند براي مديران فراهم كند.
حسابداري مديريت استراتژيك مي تواند به عنوان” فرآيند شناسايي، جمع آوري، انتخاب و تجزيه و تحليل داده هاي حسابداري براي كمك به تيم مديريت براي تصميم گيريهاي استراتژيك و ارزيابي اثربخشي سازماني تعريف شود. ايجاد ارتباط بين اطلاعات ارائه شده توسط حسابداري مديريت با اهداف شركت، تنها روش تبديل حسابداري مديريت به ابزاري مفيد براي تصميم گيري مي باشد. در اين رابطه، لازم ست كه حسابداري مديريت و مديريت شركت مشاركت كامل داشته باشند. حسابداری مدیریت استراتژیک، پاسخگویی به انتقادات یاد شده است و کوششی است که به وسیله حسابداران مدیریت انجام می‌شود تا بر ماهیت درون‌گرای حسابداری مدیریت فائق آیند.
برنامه ريزي سازمان و نحوه تنظيم صورتجلسات،روش هاي موفق در جهت استخدام، اصول عملي افزايش كارآيي پرسنلف فروش و بازاريابي. تداركات و عمليات، اصول كنترل هاي داخلي در بخش مالي و دیگر موارد با یک مدیریت استراتژیک صحیح تحت پوشش سازمان به نحو احسن قرار میگیرد. اطلاعات در حسابداری مدیریت استراتژیک شامل تمام اطلاعات مالی و غیرمالی موردنیاز مدیران است و اطلاعات مربوطه به درآمدها و هزینه‌ها، تنها به دوره‌های کوتاه‌مدت محدود می‌شود در حالی که واحدهای اقتصادی برای موفقیت، باید اطلاعات غیرمالی را نیز در برنامه‌ریزی‌های خود مدنظر قرار دهند. برخی معتقدند، حسابداری مدیریت استراتژیک تکامل یافته حسابداری مدیریت است و برخی آن را مرحله بلندپروازانه حسابداری مدیریت می‌دانند، اما به هر حال تفکر استراتژیک موجب شده است که حسابداران مدیریت، حیطه اطلاعات را تا سطح مدیرعامل سازمان، گسترش دهند و نقش مهم‌تری در سنجش عوامل حیاتی موفقیت پیدا کنندو یافتن این عوامل حیاتی دریچه ای رو به موفقیت مالی سازمان خواهد گشود.
در اداره ی سازمان مطابق حسابداری مدیریت استراتژیک، عوامل داخلی شامل توان مالی، سرمایه فکری، ساختار سازمانی، روحیه کارکنان، سودآوری و عوامل بیرونی نظیر عوامل سیاسی، قانونی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تکنولوژی و رقابت مورد بررسی قرار می‌گیرند. در این راه از تحلیل زنجیره ارزش، تحلیل چرخه عمر محصولات و تنظیم ماتریس محصولات بهره گرفته می‌شودو نیز نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها شناخته می‌شود و با سنجش جامع عملکرد و الگوبرداری، عوامل موفقیت مالی شناسایی می‌شوند. استراتژی ضمن اعمال اصول و مبانی مدیریت در سازمان ها وجوامع ، مقصد یا دورنما ومسیررسیدن به آن مقصد را معین می کند و به سازمان ها می گوید که همواره خود را در یک میدان رقابت نگریسته و با رقبا یا سازمان ها ی مشابه مقایسه کنند . و این هیچ محدویتی به واسطه ماهیت سازمان ها ایجاد نمی کند. درفرایند تدوین استراتژی مقصد و مسیر با استناد به توانایی ها وظرفیت های درونی سازمان ونیز شرایط محیطی طراحی می شود. بنابراین بر طبق اصول حسابداری مدیریت استراتژیک حسابدار حرفه ای درگیر با سازمان تیم مدیریت ارشد میباشد و به توسعه استراتژی و پیاده سازی با هدف ایجاد مشتری و ارزش سهام و موقعیت رقابتی قوی برای سازمان میپردازد تا به هدف استراتژیک سازمان یعنی موفقیت مالی دست یابد. در حسابداری مدیریت استراتژیک اثر بخشی مد نظر میباشد، بطورکلي اثر بخشي سازماني دستيا بي به اولويتها واهداف چند گانه در چا ر چوب نظام ارزشي مشترک با فرهنگ سازماني است به گونه اي که کسب اهداف از نظر هزينه و زمان بهينه باشد و رضايت خاطرذي نفعهايي را که در جهت کسب اهداف تلاش ميکنند را فراهم نمايد و قطعا این رضایت خاطر همان موفقیت مالی سازمان خواهد بود.

نتیجه گیری
توسعه خدمات رساني به مشتري فروش، منابع انساني، حسابداري و ارزيابي به عنوان عوامل استراتژيك داخلي تاثير مثبت و مستقيم برروي موفقيت مالي سازمان دارند و توجه به اين عوامل داخلي مي تواند موفقيت مالي سازمان را افزايش دهد. تكنولوژي اطلاعات با توجه به نتايج به دست آمده با موفقيت مالي ارتباط ندارد و مديران با استفاده از اين عامل نمي توانند برروي موفقيت مالي سازمان خود تاثيرگذارند. استراتژي ها تدوين شوند و تصميماتي امروز گرفته شود که نتيجه هاي آن فردا به دست مي آيد. ترديدي نيست که اين کار بايد به وسيله بخشي از سازمان انجام شود که مي تواند با ديدي گسترده به کل سازمان نگاه کند، بتواند بين اهداف و نيازهاي امروز و نيازهاي فردا توازن و تعادل برقرار کند و نيز بتواند منابع انساني و مالي را به گونه اي تخصيص دهد که به نتايج اصلي و مورد نظر بينجامند. براي تدوين استراتژي ها، به شيوه اي اثربخش، بايد نقاط قوت و ضعف سازمان را، از نظر مالي، تعيين کرد.سخن آخر اینکه هر سازمانی تحت مدیریت استراتژیم سود آور تر خواهد بود بنابراین موفقیت مالی سازمان تحت اجرای حسابداری مدیریت استراتژیک امری واضح میباشد

منابع:
1. مقاومت کارکنان در برابر تغییرات و نقش مدیریت در کاهش آن، زهرا جمالی پاقلعه، دکتر نعمت الله موسی پور-
2. مدیریت تغییر،مهندسی فروزنده طبیبی
3. تغییر، شجاعت در شناخت، سعید آروندی

1. Bell, J., Ansari, S., Klammer, Th., Lawrence, C. (2004) Management accounting: a strategic focus, Module: Strategy and management accounting, Houghton Mifflin, College Division, Boston, disponibil la
   2. Chenhall, R.H., Langerfield-Smith, K. (1998) ―The relationship between strategic priorities, management techniques and management accounting: an empirical investigation using a system approach‖, Accounting, Organizations and Society, no.23.
   3. Cinquini, L., Tenucci, A. (2007) ―Strategic management accounting: exploring distinctive features and link with strategy‖, MPRA paper no.212
   4. Cravens, K.S., Guilding, C. (2001) ―An empirical study of the application of strategic management accounting techniques‖, Advances in Management Accounting, no.10, pp. 95-124.
   5. Hilton, R.W. (2005) Managerial accounting: creating value in a dynamic business environment, 6th edition, Boston: Mc Graw Hill.
   6. Hoque, Z. (2001) Strategic management accounting: concepts, processes and issues, Oxford: Chandos Publishing.
   7. Johnson, H.T. (1992) Relevance regained: from top-down control to bottom-up empowerment, New York: Free Press.
   8. Tabără, N., Mihail, C. (2004) „Controlul de gestiune în cadrul noului mediu concurenţial‖, Revista Contabilitatea, expertiza şi auditul af

عنوان مقاله : بررسي حسابداري مديريت استراتژيك بر موفقيت مالي سازمانها
موضوع : مديريت استراتژيك
مولف: الهه قاسمي (دانشجوي كارشناسي ارشد رشته مديريت بازرگاني گرايش مديريت مالي)دانشگاه آزاد اسلامي واحد قشم
استاد راهنما: آقاي دكتر شهباز براهويي

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA