تب مصرف گرايي در دو دهه اخير به شکل فزاينده اي گريبان گير خانواده هاي ايراني شده و روز به روز سبد کالاهاي مصرفي آن ها جادارتر مي شود. اين فرآيند پيش رونده اجتماعي در ايران به گونه اي است که گويي قرار است در انتهاي سند چشم انداز بيست ساله در کنار پيشرفت هاي علمي، اقتصادي، فرهنگي و… رتبه اول را در مصرف گرايي نيز کسب کنيم. رکوردداري کشور ما -به نسبت جمعيت- در بسياري از زمينه هاي مصرفي از قبيل؛ انرژي، غذا، دارو، پوشاک، حمل و نقل، مسکن، آب و… دلايل کافي فراهم مي آورد که از نگاه اجتماعي، اقتصادي، روانشناسي، جامعه شناسي و… چگونگي مصرف و الگوهاي آن در جامعه بازنگري شود.
اين واقعيت که چرا با وجود تاکيدات فراوان قرآن کريم و همچنين آموزه هاي ديني ما مسلمانان، مقوله مصرف صحيح و مناسب در کشور همواره مورد بي مهري قرار گرفته، سوالي است که در مقام پاسخ دهنده نمي توان توجيه مناسبي براي آن بيان کرد.مصرف زدگي و تجمل گرايي به عنوان يک پديده اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي، آثار و نتايج زيانباري را براي فرد و جامعه در پي دارد.
انسان تجمل گرا و مصرفي، در جريان تغيير مد و تکاپو براي تغيير دادن وسايل زندگي، همواره در تنش و اضطراب روحي به سر مي برد؛ همچنان که سيري ناپذيري و حرص دستيابي به امور تجملي، او را گرفتار اندوه و افسردگي مي کند. برخي از مهم ترين عواقب تلخ مصرف گرايي افزايش وابستگي به بيگانگان، ايجاد روحيه آزمندي و طمع ورزي، افسردگي، افزايش اختلاف طبقاتي و اسراف است؛ به بيان ديگر مصرف مي کنيم تا نيازي از نيازهاي دروني خود را ارضا کنيم. در واقع، وقتي انسان به مصرف چيزي روي مي آورد که احساس نيازي در ارتباط با آن در او برانگيخته شود و الگوي مصرف در واقع همان فهرست نيازهاي ماست که در افراد و جوامع مختلف متفاوت است. از لحاظ مسائل انگيزشي وقتي انسان به چيزي احساس نياز کرد براي به دست آوردن آن برانگيخته مي شود و اين مسئله در نهايت به مصرف منجر مي شود.حال اگر بخواهيم مسئله مصرف و الگوهاي آن را اصلاح کنيم بايد ابتدا نسبت به نيازهاي خود دقت کنيم. در بسياري از مواقع احساس نياز ما با واقعيت همراه نيست. به بيان ساده تر خيلي از انسان ها به چيزهايي احساس نياز مي کنند که در واقع به آن نيازي ندارند و اين احساس بيشتر نشأت گرفته از مسائل جانبي از قبيل تبليغات است.
بدين ترتيب يکي از مهم ترين راه هاي مقابله با مصرف گرايي، دقت نظر در مواجهه با تبليغات است.انسان بايد ضمن شناسايي دقيق نيازهاي خود اقدام به مصرف کند. عامل ديگري که در اصلاح فرهنگ مصرف گرايي موثر است نظام خانواده است.والدين در فرزندپروري، چگونه مصرف کردن را به فرزندان خود مي آموزند.کودک خردسالي که اسباب بازي هاي متنوع دارد و يا کودکي که در مدرسه از گران ترين و پرزرق و برق ترين کالاها استفاده مي کند، در واقع مصرف بي جا را ناخودآگاه مي آموزد و همين روش را در زمينه هاي ديگر زندگي پيش خواهد گرفت. يکي از راه هاي اصلاح اين رويه آن است که از مدارس شروع کنيم و با آموزش هاي دقيق در مدارس، دانش آموزان را با نحوه مصرف درست آشنا کنيم.
http://www.khorasannews.com/Page.aspx?pageid=16&type=1&year=1391&month=8&day=15
