از آنجا که کشور ما در کمربند خشک و نیمه خشک جغرافیای زمین واقع شده است به طور طبیعی در زمره ی کشورهایی قرار می گیرد که اکثراً با کمبود منابع آبی مواجه هستند. آب سر منشاء تولید تلاش و تمدن است .با این تفاسیر و از آنجا که توسعه ی سایر بخش ها در گروی بهره برداری پایدار از منابع آبی است، اهمیت این ماده حیاتی که از مهمترین ارکان توسعه و آبادانی کشورهاست بیشتر احساس می گردد.
هر سال با گرم شدن هوا دغدغه ی کمبود آب افزون تر می شود. اگر چه خشکسالی های چند ساله ی اخیر باعث شده بحران کمبود آب در کشور بیشتر خودنمایی کند اما عواملی همچون؛ محدودیت های منابع آبی و برداشت بی رویه از آن، تخلیه ضایعات و پسماند ها در منابع آبی کشور و انتشار پساب‌هاي صنعتي، كشاورزي و شهري روز به روز این منبع حیاتی را بیشتر تضعیف می نماید. برای مدیریت بحران آب مردم و مسئولان هر کدام به نحوی می بایست در این امر حیاتی ایفای نقش نمایند. مثلاً مردم موظفند در الگوی مصرف آب خویش به صورت جدی تجدید نظر نمایند. زیرا در کشور ما سالانه بیش از 10 میلیارد متر مکعب از آب های زیر زمینی برداشت می گردد که این افراط سبب گردیده سفره های زیر زمینی شرایط بسیار بحرانی داشته باشند. همچنین بهره برداری از منابع طبیعی بالغ بر 6.3 برابر بیشتر از ظرفیت آن است.
هر چند شیوه ی مصرف نقش قابل توجهی در بروز این شرایط داشته است اما نباید از نقش مسئولین هم غافل شد. علاوه بر مردم مسئولین نیز باید در جهت گیری های مدیریت آب در کشور تجدید نظر نمایند. بعنوان مثال یکی از اساسی ترین مشکلات مدیریت آب کشور نگاه صرفاً مهندسی مسئولان است. به بیان دیگر آن ها اکثراً به مهندسی آب همانگونه نگاه می کنند که به مهندسی معدن، برق و غیره. این در حالی است که منابع آبی هر چند از حیث طبیعی بودن مثل سایر معادن و منابع است اما با آن ها تفاوت های بسیاری دارد. در مورد مسایل مرتبط با آب، دو رویکرد وجود دارد: یک رویکرد «مهندسی آب» است که کارش سدسازی و بهره برداری بهتر و بیشتر از منابع آبی است؛ و دومی که بسیار مهمتر است مساله «سیاستگذاری و مدیریت منابع آب» است. که در عین ارتباط با مهندسی آب به دلیل ارتباط زیاد با اقتصاد، امنیت و … نگاه تخصصی تری می طلبد.
بنابراین باید به این نکته توجه نمود همان قدر که شهروندان در صرفه جویی درمصرف آب وظیفه دارند، مسئولان نیز باید برای استفاده بهینه از آب تلاش کنند، آنها باید در کنار برنامه ریزی برای ظرفیت های جاری و زیرزمینی برنامه مناسبی نیز برای آبخیزداری و کاهش تبخیر آب داشته باشند. برای نمونه سند فعلی آب کشور نیاز به تغییر و بازنگری دارد. چرا که در این سند آن طور که باید به پتانسیل بارش در کشور توجه نگردیده است. سند آب کشور باید به گونه ای تدوین گردد که منجر به استاندارد سازی و مصرف آب با کارایی بالا شود.همچنین برای استفاده بهینه از بارندگی های کشور برنامه ریزی مناسبی وجود ندارد به همین دلیل بخش قابل توجهی از آن تبخیر می گردد. یا اینکه در حال حاضر میزان محدودی از حوضه های آبخیز کشور تحت پوشش عملیات آبخیزداری است که با توسعه آن می توان سالانه مقدار بیشتری آب به دست آورد. مسلماً اولین کار در بخش آب تنظیم سند مناسب است زیرا بدون سند جامع آب هر برنامه ای محکوم به شکست است.
منبع: خراسان – مورخ سه‌شنبه 1393/04/10 شماره انتشار 18724
نويسنده: مهدي ياراحمدي خراساني mahdiyarahmadi@gmail.com
http://www.khorasannews.com/News.aspx?type=1&year=1393&month=4&day=10&id=6044837
