نویسندگان: دکتر سید رضا مظلوم – فتحعلی رود کنار
مدیریت در بعضی موارد بویژه در شرایط کوشش جهت دستیابی به اهداف مورد نظر جز لاینفک زندگی انسان میباشد اجزا اصلی مدیریت همواره چه در شرایطی که شغل خود را حفظ کنیم یا خیر در حال تغییر میباشند مفهوم مدیریت به اندازه عمر نسل بشر قدمت دارد تاریخ نشان میدهد که کاربرد برخی تکنیک های کنونی مدیریت در حدود هزار سال قبل از میلاد مسیح یعنی زمانی که سومریها نگارش فعالیت های حکومتی را آغاز کردند قدمت دارد اهرام ثلاثه مصر که 3000 سال قبل از میلاد مسیح بنا شده اند نیاز به تلاش سازماندهی شده بیش از 10000 نفر انسان را داشت باید پذیرفت که کاربردهای مدیریت نوین یعنی برنامه ریزی ، سازماندهی ، رهبری و کنترل نقش عمده ای در ساخت این آثار دارد . پیتراف دراگر حدود 25 سال قبل اظهار داشت که : مدیریت اثر بخش منبع اصلی جوامع ÷یشرفته شده و بهترین منبع مورد نیاز برای پیشرفت جوامع بشمار میرود .
چاپ سروش
تهیه کننده : الهه یاوری
فصل اول : مدیریت نگرش کلی
فصل دوم : تکامل مدیریت
فصل سوم : محیط سازمانی
فصل چهارم : محیط جهانی
مقدمه :
مدیریت در بعضی موارد بویژه در شرایط کوشش جهت دستیابی به اهداف مورد نظر جز لاینفک زندگی انسان میباشد اجزا اصلی مدیریت همواره چه در شرایطی که شغل خود را حفظ کنیم یا خیر در حال تغییر میباشند مفهوم مدیریت به اندازه عمر نسل بشر قدمت دارد تاریخ نشان میدهد که کاربرد برخی تکنیک های کنونی مدیریت در حدود هزار سال قبل از میلاد مسیح یعنی زمانی که سومریها نگارش فعالیت های حکومتی را آغاز کردند قدمت دارد اهرام ثلاثه مصر که 3000 سال قبل از میلاد مسیح بنا شده اند نیاز به تلاش سازماندهی شده بیش از 10000 نفر انسان را داشت باید پذیرفت که کاربردهای مدیریت نوین یعنی برنامه ریزی ، سازماندهی ، رهبری و کنترل نقش عمده ای در ساخت این آثار دارد . پیتراف دراگر حدود 25 سال قبل اظهار داشت که : مدیریت اثر بخش منبع اصلی جوامع ÷یشرفته شده و بهترین منبع مورد نیاز برای پیشرفت جوامع بشمار میرود .
تعریف مدیریت
بسیاری از متفکرین و صاحبنظران رشته مدیریت آ ن را به روش های مختلف تعریف کردهاند مثلا ون فیلت و پیترسون مدیریت را اینگونه تعریف کرده اند : مدیریت فعالیتهای جهت داری است برای تحقق اهداف مشخص با بهره گیری اثر بخش و کارا از منابع موجود .
مگینسون و مازلی و پیتری مدیریت را اینگونه تعریف میکنند : انجام کار با منابع انسانی مالی و فیزیکی برای دست یابی به اهداف سازمان با انجام وظایف برنامه ریزی ، سازماندهی ، رهبری و کنترل .
کرنیتر مدیریت را یک فرایند حل مسئله برای دست یابی به اهداف سازمانی اثر بخش از طریق به کارگیری کارای منابع محدود در یک محیط متغییر است .
سطوح مدیریت :
هرچه که سازمان ها بزرگتر شوند معمولا سطوح مدیریتی نیز توسعه پیدا میکند و یک سلسله مراتب رئیس را تشکیل میدهد از قدیم سه سطح مدیریتی وجود داشته و دارد که بصورت هرم سلسله مراتب مدیریت تعریف میشود هرچه سطوح مدیریت به طرف راس هرم گرایش پیدا کند تعداد کارکنان کاهش پیدا میکند بیشترین تعداد کارکنان سازمان در پایین ترین سطح سازمان قرار دارند مدیران سطوح بالا مسئولیت کل سازمان را به عهده دارند . مدیریت رده بالا را مدیریت مرکزی هم مینامند .
مدیریت عمومی در مقابل مدیریت تخصصی : دو نوع مدیریت با مسئولیت های مختلف وجود دارد مدیریت تخصصی و مدیریت عمومی .مدیران تخصصی مسئولیت یک وظیفه یا فعالیت ویژه را به عهده دارند ولی مدیران عمومی مسئولیت فعالیت های چند گروه مختلف که امور متفاوتی را انجام می دهند بر عهده دارند .
مهارت های مدیریت :
وظیفه مدیر این است که به اهداف سازمانی که از طریق بکارگیری درست منابع انسانی و مادی دست پیدا کند از آنجا که منابع مادی مانند تجهیزات سرمایه امکانات اطلاعات و …توسط انسان قابل استفاده میباشد منابع انسانی ارزشمندترین دستاوردهای یک سازمان محسوب میشود از این رو مدیر باید از مهارت بالا یی برخوردار باشد تا بتواند از منابع انسانی حداکثر استفاده را بنماید این مهارت مهارت جهانی است در هر گامی در زندگی برای دستیابی به موفقیت نیاز به منابع انسانی محسوس است .
مهارت های مدیریت :1-مهارت فنی 2- مهارت انسانی 3- مهارت ادراکی 4- مهارت تشخیص 5- مهارت ارتباطی 6- مهارت های سیاسی
نقش های مدیریتی : نقش های مدیریتی توسط هنری مینتزبرگ در دهه 1960 بعد از پژوهش درباره عملکرد مدیران ارائه گردید ده نقش مدیریتی به سه طبقه تقسیم شده اند : 1- نقش روابط انسانی 2- نقش اطلاعاتی 3- نقش تصمیم گیری
مسئولیت های مدیر :
مدیر همیشه مسئول است و مسئولیت گروههای زیادی را به عهده دارد گاهی منافع این گروها با هم تعارض دارد بنابراین مدیر باید به وظایف خود طوری عمل کند که برای همه گروههایی که منابع مشترک دارند و بعدا ممکن است از مدیر طلب کنند بی طرفانه باشد مدیر باید به گروههای زیر پاسخگو باشد :
الف ) سهامداران ب) کارکنان ج ) مصرف کنندگان د ) دولت ه ) جامعه
وظایف مدیران
فرایند مدیریت از چهار وظیفه اصلی تشکیل شده این وظایف بهم وابسته بوده و رابطه متقابل دارند به طوری که تغییر در یکی از آنها دیگری را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
چالش های مدیران
مدیران امروزی با محیطی پیچیده و پویا مواجه هستند فشارهای ناشی از تغییر هم در داخل و هم در خارج از سازمان چالش هایی برای مدیریت ایجاد میکند . الیزلبت کانتر 5 عامل را که انتظار میرود مکمل تغییر باشند به شرح ذیل بیان میکند :
1- وجود کانال های گوناگون انجام امور و عیان شدن نتیجه کار و هر کدام از آنها
2- تغییر کانال ارتباطی از حالت عمودی به افقی و از حالت زنجیر فرمان به شبکه همکاری
3- کاهش تفاوت بین مدیران رده های مختلف
4- وجود ارتباط بیرونی و دخالت آنها در امور و کاهش قدرت منابع داخلی و تاثیر آنها در روند امور
5- عدم پیشرفت امور به طوری که محسوس باشد .
برخی از چالش هایی که مدیران آینده با آن مواجه خواهند شد عبارتند از :
1- بین المللی شدن کارها 2- تغییرات تکنولوژی 3 تغییر در نیروی کار 4 – تغییر وضعیت جوامع از حالت صنعتی به حالت علمی 5 – اصول اخلاق و مسئولیت اجتماعی 6 – دیدگاه مدیران
تکامل مدیریت
در حالی که آینده زمان مورد علاقه ماست گذشته برای دست یابی موفقیت آمیز به آینده به ما دیدگاه خوبی میدهد چنانکه جرج سانتایانا اظهار میدارد آنهایی که نمی توانند گذشته خود را به خاطر بیاورند محکوم به تکرار آن میباشد دانش مدیریت امروزی نتیجه افکار خلاق و کار مداوم طولانی در تاریخ مدیریت میباشد . مدیریت به تذریج در طول زمان بطور قابل ملاحظه ای تغییر و تکامل یافته است .
انقلاب صنعتی
در اواسط صده 1700 صنایع خانگی به سیستم کارخانه ای تبدیل شد که موجب تولد انقلاب صنعتی در اروپا بویژه انگلستان گردید انقلاب صنعتی در کل رفتار جوامع متمدن را تغییر داد . آدام اسمیت نیز به خاطر بنا نهادن اصول مدیریت در زمینه تقسیم کار و تخصصی نمودن آن در سال 1776 معروف شد .
مشخصه های زیادی وجود دارد که با انقلای صنعتی در ارتباط میباشند :
1- تخصص گرایی 2- استاندارد 3- هماهنگی 4- تجمع 5- بیشینه سازی 6 – تمرکز
روش های مدیریت کلاسیک
انقلاب صنعتی رشد بی سابقه ای در تولید بوجود آورد و این موضوع به 3 تئوری مدیریت نوین فرصت ابراز وجود دارد که در مجموع به عنوان روش های کلاسیک مدیریت معروفند و این روشها عبارتند از : مدیریت علمی ، تئوری مدیریت اداری ، تئوری مدیریت بوروکراسی
مدیریت بروکراسی
ماکس وبر جامعه شناس آلمانی در جستجوی قوانینی بود که تناقص های مدیریتی یک سازمان را به سوی غیر اثر بخشی مدیریت اثر سوئ دارد او بر این باور بود که با طرفداری از قوانین بوجود آورنده بوروکراسی میتوان سازمان کارآمدی بر مبنای منطق نظم و اختیار رسمی بنا کرد .
مدیریت اداری : این روش مدیریت که به روش وظیفه ای در فرآیندی نیز معروف است مبتنی بر ایده هنری فایول میباشد او وظایف را از دیدگاه مدیران مورد ملاحظه قرار داده است وی به کلی بودن مدیریت معتقد بوده و مشخص کرد مدیرانی که از وظایف مدیریت و اصول آن شناخت و اطلاع کلی دارند قادر هستند همه انواع سازمان ها را اداره کنند او پیشنهاد کرد که فرآیند سازمان های پیچیده را به حوزه های کوچکتری از مسئولیت های جدا و مستقل تقسیم کند وی فعالیت های اجرائی را به شش گروه تقیسم کرد که همه انها به یکدیگر وابستگی متقابل دارند :
1- فنی 2- تجاری 3- مالی 4 امنیتی 5- حسابداری 6 مدیریتی
علاوه بر حوزه های عملیاتی – مدیریتی فایول چهار اصل اجرائی مدیریتی را که معتقد بود اغلب برای اصول مدیریتی کاربرد دارند خلاصه کرد:
1- تقسیم کار 2- اختیار و مسولیت 3- انظباط 4- وحدت فرمان 5- وحدت هدایت 6- اولویت منافع سازمانی بر منافع شخصی 7 – پاداش کارکنان 8 – تمرکز 9- سلسله مراتب 10- نظم 11- عدالت 12- ثبات کارکنان 13 – نوآوری 14 – روحیه گروهی
روش کمی مدیریت
روش کمی به کاربرد مدلهای ریاضی در حل مسائل مدیریت تاکید دارد این ابزارها و روش کمی علمی تحقیق است که برای تصمیم گیری در مورد کار و تولید طراحی شده است اگر عملکردهای سازمان مدیریت و تصمیم گیری ها طبق یک فرآیند منطقی انجام گیرد این موضوع را الگوها و ارتباطات ریاضی مینامیم طبق نظر لیندسی این روش به مدیران کمک میکند تا کیفیت تصمیمشان افزایش یابد .
1- برای تصمیم گیری راهها و روش های مختلفی باید در نظر گرفت .
2- تصمیم گیری باید سریع بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود و به کمک آنها انجام گیرد .
3- مدیر در ارزیابی خطرات و پیامدهای مختلف امور باید از دیگران یاری بگیرد .
4- مدیر برای دستیابی به حاگثر میزان بازده باید از عناصر مختلف روش های انجام کار کمک بگیرد .
مدیریت عصر حاضر
دانستن این موضوع بسیار اهمیت دارد که سه مکتب مدیریتی یعنی مکتب کلاسیک و مکتب رفتار گرایی و مکتب کمی مدیریت صددرصد مجزا و در مقابل یکدیگر نیستند هرمکتب یا روش مدیریتی به نوعی روش دیگر را علی رغم اختلاف های موجود در فرضیه ها تکمیل میکند .
روش های جدید مدیریت سازمانی عبارتند از روش سیستمی : روش سیستمی مدیریت به سازمان ها به عنوان سیستم هایی مینگرد که با محیط اطراف خود همیشه در ارتباط میباشند .
تعریف سیستم بدینگونه است : سیستم عبارت است از گروهی از اجزا مرتبط به یکدیگر که به عنوان یک کل جهت دستیابی به هدف مشترکی کار می کنند تمام سیستم های سازمان به عنوان چهار عنصر فعالیت میکند این چهار عنصر عبارتند از : درونداد ، فرآیند تغییر ، برونداد ، بازخورد .
نگرش اقتضایی :
مدیریت اقتضایی که بنام روش مدیریت موقعیتی نیز معروف است بدین معنی است که هیچ گاه
( بهترین روش ) برای مدیریت و سازماندهی وجود ندارد بلکه تصمیمات مدیریتی موفقیت آمیز بستگی به موقعیت و شرایطی دارد که تصمیمات در آن اتخاذ میگردد بعضی از موقعیت هایی اقتضایی که تصمیمات مدیران را تحت تاثیر قرار میدهند طبق نظر باتمن و زیتال به قرار زیر میباشد .
1- میزان تغییر و درجه پیچیدگی محیط خارجی سازمان
2- نقاط ضعف و قوت داخل سازمان
3- ارزش ها اهداف مهارت ها و نگرش مدیران و کارکنان سازمان
4- نوع شغل منابع تکنولوژی که در سازمان بکار میرود .
روند مدیریت در آینده
تغییرات پویا در دهه گذشته چالش های قابل ملاحظه ای را برای تفکر مدیریت سنتی روشن ساخت از نظر اهمیت تغییرات جاری در مقیاس جهانی تاثیر بسیار عمیقی بر مدیریت جدید گذاشته است کل جهان با وجود وابستگی متقابل در بین الملل مختلف و خارج از هر گونه مرز جغرافیایی به شکل دهکده ای جهانی در آمده است . اختلاف نیروی کار حاضر در سر کار به مدیریت جهت و سمت تازه ای میدهد که از اهداف کلاسیک ها جدا میباشند .
جستجو برای بهترین :
در سال 1982 کتابی بنام در جستجوی بهترینها توسط توماس جی پیترز و رابرت اچ واتر من در مدیریت انقلابی برپا کرد این کتاب سعی کرد که بعضی از اصول اجرایی مورد نیاز و مشترک را که توسط بهترین شرکتهای امریکایی به کار گرفته میشوند کنار بگذارند این کتاب اثر عمیقی بر مدیریت گذاشته به طوری که سازمان ها برخی از توصیه های خود را از آن استناد کردند تا بتوانند به بهترین نتیجه برسند .
نه مشخصه شرکت های موفق که توسط پیترو واتر من توصیه شده اند به شرح ذیل است :
1- تعصب در کار 2- دوست شدن با مشتری 3- خود مختاری و تهور 4- بهره وری کارکنان
5- سیاستها روشن – ارزشهای محترم 6- وفاداری به اتخاذ 7- ساده سازی کار – حمایت از کارکنان 8- سهل گیری و سختگیری همزمان 9- رهبری – نظارت قدم زنان
مدیریت کیفیت :
کیفیت در هر فرآورده ای به عنوان کلمه ای کلیدی کاربرد دارد تاکیید بر کیفیت کالا خدمات انقلاب مدیریت محسوب میشود کنترل کیفیت باید در داخل سیستم بررسی انجام شود به طوری که نتیجه آن بدون نقص باشد . دابلیو ادواردزدمینگ پدر مدیریت اصرار می ورزد: که سیستم باید طوری طراحی شود که تولید با کیفیت پایین را متوقف کند قبل از اینکه تولید ناقص صورت پذیرد نه اینکه بعد از تحویل فر آورده ناقص به بیرون .
مدیریت کیفیت یک سیستم مدیریتی است که هدف افزایش رضایت مشتری و کاهش قیمت کالا بطور مستمر میباشند مدیریت کیفیت روش کلی و سیستمی و مکمل استراتژِ سطح بالا میباشد .
محیط سازمانی
مدیر باید شناخت و ارزیابی عمیقی از محیط سازمانی که در آن مشغول به کار هستند اعم از محیط داخل و محیط خارج سازمان پیدا کند مدیر باید تمام تغییرات را تجزیه و تحلیل کند هنگام تجزیه و تحلیل عناصر محیط مدیران باید به دو عامل شناخت کافی داشته باشند اولین آنها پیچیدگی محیطی است که درجه پیچیدگی بستگی به تعداد عوامل دارد که تاثیر متقابل بر سازمان و عملیات آن دارد . عامل دوم مزاحمت محیطی است که شاملپویایی و میزان تغییر در عناصر سازمانی است که مسائل محیطی را غیر قابل پیش بینی میسازد درک محیط داخلی سازمان اهمیت زیادی دارد .
محیط خارجی سازمان را میتوان به دو دسته تقسیم کرد : 1- محیط کلان 2- محیط کار
محیط کلان : محیط کلان یک سازمان از ابعاد وسیع و نیروهایی در سازمان برخوردار است که شرایط را فراهم و تهدید را برای سازمان عیان میسازد این عوامل در طبیعت جنبه عمومی داشته و سازمانها را بطور غیر مستقیم تحت تاثیر قرار میدهند .
عوامل محیطی : عامل اقتصادی ، عوامل تکنولوژیکی ، فشارهای سیاسی ، عوامل فرهنگی و اجتماعی ، محیط زیست ، فشارهای بین المللی
عوامل محیط کار : محیط کار آن دسته عوامل صنعتی تشکیل شده که برای خود کارخانه عامل خارجی بوده اما اثر مستقیم و ویژه ای بر سازمان داشته و تحت تاثیر عملکرد سازمان قرار میگیرد .
محیط داخلی
محیط داخلی سازمان شامل همه عوامل و سیستم هایی است که در داخل سازمان وجود داشته و سازمان بر همه آنها کنترل مستقیم دارد عوامل داخلی سازمان که نقش کلیدی دارند عبارتند از :
حوزه عملکرد منابع انسانی ، تحقیق و توسعه ، تولید ، بازاریابی ، فرهنگ اقتصاد و سازمانی
مدیریت محیط سازمان
برای کنترل عوامل محیط داخلی مدیر سازمان میتواند استراتژیهایی را جهت اداره کردن همه مشکلات ومسائلی که ممکن است در آینده بروز کند پیش بینی کند در حالی که عوامل خارجی سازمان خارج از کنترل مدیریت میباشد و مدیریت تنها میتواند نسبت به تغییرات محیط خارجی واکنش نشان میدهد مدیریت محیطی به استراتژیهای پیشگام برای رسیدن به هدف و به منظور ایجاد محیطی دوستانه در سازمان توجه دارد ارتباط با محیط خارج سازمان جز مسئولیت های مدیریت سطوح بالا میباشد که نقش کلیدی در ارتباط با متعادل کردن منابع و علاقه صاحبان سهام در سازمان داشته و ارتباط با سازمان با محیط خارجی را تعدیل میکند .
سازگاری : الف ) ذخیره کردن ب ) یکنواختی ج) پیش بینی د ) جیره بندی
مطلوب سازی عوامل محیطی : الف ) روابط عمومی ب ) توسعه دهنده ج ) روش بده بستان د ) بکارگیری افراد مناسب ه ) مشارکت خاص و ) تغییر حوزه فعالیت
محیط جهانی : نقشه جهان امروز با نقشه جهان در دو دهه گذشته کاملا متفاوت است فقط در دو دهه اخیر مرزهای جغرافیایی و سیاسی بطور چشم گیری تغییر یافته است . مرزهای جغرافیایی زیاد سنتی نیستند کمونیزم به عنوان یک سیستم سیاسی سقوط کرده است جوامع بسته زیادی وجود ندارند اروپای غربی برای رشد اقتصادی دست بدست هم داده اند مثلا چین در حال مبدل شده به یک بازار اقتصاد جهانی است و درهای خود را به روی کشورهای خارجی باز کرده است .
مفهوم مشاغل بین المللی :
علاوه بر وجود مشاغل داخلی که نیاز به منابع داخلی داشته و فرآورده های آن در داخل کشور به فروش رفته و خدمات آن فقط در همان کشور ارائه می گردد مشاغل بین المللی در سه سطح قابل تعریف میباشند این سطوح شامل مشاغل بین المللی و مشاغل چند ملیتی و مشاغل جهانی یا ترانزیت میباشد .
تغییر شرایط بین المللی :
در دهه پس از جنگ جهانی دوم از نظر اقتصادی ، سیاسی و نظامی ایالات متحده امریکا بر دنیا حاکم بود شرکت های امریکایی کل جهان را به عنوان منبعی برای ماده اولیه قابل دسترس و نیروی کار ارزان برای خود میدانستند این تصور در دهه 1960 عوض شد بعد از آنکه شرکتهای اروپای شرقی و ژاپنی پس از پیشرفت بازارهای داخل خودرو ورود به بازار امریکا را آغاز کردند در نتیجه تجارت رقابین بین المللی شدت گرفت بطوری که هم اکنون یک چهارم کالای تولیدی در جهان از مرزهای ممالک خارج شده و حدود سه چهارم کالاهای تولیدی در ایالات متحده با رقابت های خارجی مواجه هستند .
شرکت های چند ملیتی
چند ملیتی در واقع به معنای این است که گردش سرمایه یا صادرات کالا فراتر از مرزهای کشور باشد و نیز گردش آزاد پول تکنولوژی و نبوغ مدیریت را شامل میشود علاوه بر صادرات کالا و خدمات مراودات تجاری بین المللی نیز ممکن است به طرق ذیل انجام شود :
1- پیمان امتیاز توافقی 2 – پیمان مدیریتی 3 – طرح کلید رمز 4 – مشارکت خاص – 5 – مزایای همگانی
مزایا و مخاطرات شرکت های چند ملیتی :
مبادله با کشورهای در حال توسعه شرکت های چند ملیتی باید از چگونگی عملکرد در کشورهای توسعه یافته آگاهی داشته باشند .
الف ) مزایا : 1 – ارزانی نیروی کار 2 – استعدادبالقوه 3- بازارهای توسعه یافته 4- در دسترس بودن منابع جهت سرمایه گذاری 5 – وجود منابع طبیعی
ب ) مخاطرات : 1- استعداد بالقوه برای از دست دادن جایگاه بخاطر گرایش های ملی یا جنگ 2- تغییرات احتمالی در نظام سیاسی یا احزاب سیاسی 3- پس زنی احتمالی توسط شهروندان کشور میزبان 4- مسایل مربوط به صرف در آمد ها 5- سطح پایین مهارت و کاهش انگیزه نیروی کاری در کشورهای توسعه نیافته 6- مسئله حفظ همکاری و ارتباط سریع و کار آمد کارکنان
شرکت های چند ملیتی در مقابل کشورهای میزبان :
هم شرکت های چند ملیتی و هم کشورهای میزبان باید متقا بلا از ارتباط با یکدیگر استفاده ببرند در حالیکه شرکت های چند ملیتی بطور طبیعی دنبال بازار یابی و توسعه بیشتر افزایش سود و رشد زیادتر در کشورهای دیگر میباشند این موضوع به کشورهای میزبان نیز از نظر رشد اقتصادی بهبود استاندارد و زندگی شهروندان افزایش نیروی کار آموزش دیده استخدام بیشتر انتقال تکنولوژی و نیز توسعه منابع ملی کمک میکند به هر حال بعضی مواقع بین شرکت های چند ملیتی و کشورهای میزبان به دلایلی تضاد بوجود می آید که عبارتند از :
1- بدست آوردن سود زیاد به خاطر مزایای انحصاری
2- حاکمیت اقتصاد داخلی
3- تحدید یا توسعه بازار
4- پست های کلیدی فنی تا حد معینی بدست افراد بومی اداره میشوند .
5- محدودیت کاربرد تکنولوژی جدید
6- دخالت دولت بومی
7- به کارگیری استعداد کارکنان بومی
محیط بین المللی : عوامل محیطی زیادی وجود دارند که فعالیت شرکتهای چند ملیتی و فرا ملی را تحت تاثیر قرار داده و شکل میدهند مدیران در شرکت های چند ملیتی با مشکلات و چالش های زیاد و متحیر کننده ای روبرو میشوند بعضی از عوامل محیط های بین المللی که بطور مستقیم عملیات شرکت های چند ملیتی را تحت تاثیر قرار میدهند عبارتند از :
1- عوامل سیاسی و قانونی
2- عوامل اقتصادی
3- محیط اجتماعی و فرهنگی : الف – مفهوم قدرت و اختیار ب – زبان ج – فرد گرایی و تعامل د- مفهوم زمان ه – پرهیز با تردید و – مردانگی در مقابل زنانگی
4- محیط تکنولوژی
مدیر بین المللی :
در زمانیکه دنیا بصورت دهکده جهانی شدن سوق پیدا کرده و شرکتهای چند ملیتی تقریبا در همه کشورها فعال هستند یک مدیر لازم است به مردم کشورهای خارجی ایده ها و منابع آنها توجه نماید سه طبقه از میدران با توجه به گرایش بین المللی آنها مشخص شده اند این گرایشها عبارتند از : الف ) مدیران نژاد پرست ب ) مدیران چند نژادی ج ) مدیران بومی و محلی
مدیریت تطبیقی :
مدیریت تطبیقی مطالع تجزیه و تحلیل مدیریت را در محیط ها و موسسات مختلف جامعه در کشورهای مختلف جهان نشان میدهد این مطالعه در مورد آن است که چگونه رفتار سازمانی و عملکرد مدیریتی با فرهنگ تفاوت پیدا کند . تعدادی از مدیران تطبیقی معتقدند با توجه به مسائلی مثل تعلیم و تربیت تکنولوژی و تفکر علمی دنیا هر روز کوچک و کوچکتر شده و همسان تر میشود . متخصصین دیگری متقاعد شده اند به خاطر رسوخ ریشه عمیق و تغییر ناپذیر فرهنگی باورهای قوی مذهبی مراحل مختلف توسعه اقتصادی توزیع نابرابر منابع طبیعی و انفجار جمعیت بعضی از کشورها همچنان ناهمسان باقی می مانند این دو دیدگاه به عنوان نظریه به هم نزدیک شده یا تطابق و فلسفه از هم دور شدن یا اختلاف معروف هستند .
وظایف مدیریت در شرکت های چند ملیتی : و ظایف مدیریتی مانند برمنامه ریزی سازماندهی هدایت و کنترل در همه موفقیت های مدیریتی حتی در مدیریتهایی بین المللی قابل تصمیم میباشند به هر حال این وظایف بطور مناسب از یک کشور و یک فرهنگ به جای دیگر منتقل شده و استفاده میشوند مدیران بین المللی این وظایف مدیریتی را بطور موفقیت آمیز در آنسوی مرزها نیز به کار میبرند .
باتشکر از زحمات استاد ارجمند جناب آقای یار احمدی
