نویسنده: مالك داوری
چکیده:
توانمندی مدیریت به عنوان یکی از اهرم‌های قوی و محرک‌های اصلی توسعه، موضوعی است که همواره مورد تایید کارشناسان و مجریان بوده است. تقویت مدیریت مالی به عنوان یکی از مهمترین توانایی های مدیران سازمانها از ابزارهای کاربردی موثر در مسیر راهبری و مدیریت شرکتها و سازمانها و اجرای استراتژی های رشد و توسعه به شمار می رود. تمرکز مدیریت مالی استراتژیک برروی چگونگی مدیریت شرکت و اتخاذ استراتژی های مناسب هنگام رکود اقتصادی و ورود شرکت ها به مرحله اضطرار مالی و افزایش ریسک کل است. مدیریت مالی استراتژیک نيز به مطالعه منابع و مصارف هرسازمانی مى‌پردازدو تبيين درجه و ميزان حضور مدیران در سازمان جهت تحقق اهداف فعاليت‌هاى مربوط به چگونگى انجام هزينه‌هاى سازمان ، روش‌هاى جمع‌آورى درآمدها و چگونگى نحوهٔ اداره وجوه و منابع مالى بر عهده ی اوست. بينش استراتژيک مالی در قالب عمل استراتژيک يعنى درک مخيلانه موقعيت مطلو ب سازمان و داشتن تصويرى از فرداى روشن و مطلوب است. اين تفکر مدیران را در راهبرد سازمان بسوی موفقیت و سیاستگزاری های مالی بهتر هدایت میکند. تحقق ثبات و مقاصد بلندمدت سازمان، توازن تراز پرداخت‌ها و بررسی سرمایه و تبیین روشها واستراتژیکها در جهت جمع آوری ثروت برای سهامداران از اهداف مدیریت مالی استراتژیک میباشد که تحقق این اهداف سازمان را بسوی موفقیت مالی روز افزون سوق میدهد.
واژگان کلیدی: مدیریت مالی استراتژیک، استراتژی مالی، موفقیت مالی سازمان،سیاستگزاری مالی،درآمد، هزینه.
مقدمه
بدیهی است که در دنیای امروز موفقیت سازمانها از طریق فعالیتهای همزمان بدست می آید. کنترل بموقع موجودی انبار، تولید و خدمات پس از فروش، نوآوری محصولات،حسابداری و کنترل ریسکهای تجاری و غیره در مسیر استاندارد شدن پیش میروند.با وجود فعالیت همزمان بخشهای مختلف سازمان،در حوزه ی مدیریت مالی استراتژیک تلفیق استراتژیها و مسائل مالی بر موفقیت سازمان می افزاید.در این راستا استراتژیهای مالی در جهت دستیابی به استراتژی روشن برای هدایت تولیدات آتی،معیار مناسب برای ارزیابی عملکرد سازمان ارائه میدهد. مدیریت مالی ب تخصیص منابع کمیاب در سازمان سرو کار دارد و استراتژیهایش را برای متمایز ساختن خود از رقیبان هدفمند میکند.
نقش مدیریت مالی استراتژیک بر موفقیت مالی سازمان
اجرای استراتژی ها ایجاب می کند که سازمان هدف های سالانه در نظر بگیرد، سیاست ها را تعیین کند، در کارکنان انگیزه ایجاد کند و منابع را به گونه ای تخصیص دهد که استراتژی های تدوین شده به اجرا در آید. ارزیابی استراتژی ها بدان سبب باید استراتژیهای را مورد ارزیابی قرار داد که موفقیت امروز نمی تواند موفقیت فردا را تضمین نماید. قبل از هر چیز مدیریت مای استراتژیک یک وظیفه مدیریتی عالی است، چون موفقیت بطور کامل مربوط به آینده سازمان بوده و سعی در مشخص کردن راستا و جهت برای آن دارد، بدان جهت وظیفه اصلی مدیران است. به این می اندیشد که در افق زمانی مشخص شده سازمان چه خواهد شد و برای گرفتن این نتایج چه کارهایی را باید انجام داد. استراتژیهای مالی سازمان با دیگر استراتژیها در ارتباطند و موفقیت سازمان درسایه ی همسو شدن این استراتژیها میباشد. در نمودار زیر رابطه ی این استراتژیها نشان داده شده است 
سازمانها با محیطی که در آن قرار دارند در داخل هم بستگی و تعامل می باشند. در محیط هر تغییری صورت می گیرد سازمان نیز از آن تأثیر خواهد پذیرفت. بدین سبب مدیریت استرتژیک محیط را از نزدیک تعقیب می کند.مدیریت مالی استراتژیک اهداف، تصمیم و فعالیتهایی را که مشخص می کند در داخل سازمان تا پایین ترین سطوح برای هر کس نقطه شروع حرکت را تعیین می کند. به طور کلی استراتژی مالی سازمان طی مراحلی تدوین میشود که شامل چگونگی برآورده ساختن ترجیحات مشتریان، تخصیص منابع و اجرای استراتژیهای جدید به منظور رضایت مشتری، ارزیابی عملکرد و ارزیابی موفقیتها و شکستهای ناشی از کسب و کار میباشد.چنین به نظر میرسد که استراتژی مالی محوری ترین استراتژی سازمان میباشد لذا تعامل آن با دیگر استراتژیهای سازمان از اهمیت بالایی برخوردار است.
در مدیریت مالی استراتژیک مدیریت سه نوع استراتژی مد نظر خواهد بود: مدیریت استراتژی سرمایه گذاری، تامین مالی و درنهایت سود آوری و ترکیب بهینه ی این سه نوع استراتژی و مدیریت مطلوب آن، موفقیت مالی سازمان را در بر خواهد داشت. مدیر مالی شركت به طور مداوم با تصمیماتی در این سه حوزه مواجه است و به دنبال دستیابی به تركیبی از سیاست‌ها و تصمیمگیریها به منظور هدایت صحیح موسسه در این سه حوزه است كه نهایتا هدف ایجاد ارزش و حداكثرسازی ثروت را برآورده كند. مبنای ایجاد ارزش كه هدف نهایی فعالیت یك موسسهء اقتصادی و دانش مدیریت مالی است بر این اصل ساده قرار دارد: امیدواری به این‌كه پولی كه از شركت یا موسسهء اقتصادی عایدتان خواهد شد بیش از پولی باشد كه به آن وارد می‌كنید. بر این اساس مدیر مالی به دنبال آن است كه با مدیریت كارآمد جریانات نقدی كوتاه و بلندمدت، وجوه نقد افزون‌تری ایجاد كند.
از اساسی ترین تصمیمات مدیران مالی سازمان چگونگی تامین مالی شرکت با کمترین هزینه میباشد و اهرم مالی در ساختار سرمایه شرکت نقش بسزایی دارد.بعد از ایجاد سرمایه برای سازمان که با هدف کم کردن هزینه سرمایه میباشد، ساختار سرمایه دنبال میشود، چگونگی سرمایه گذاری مطلوب از وظایف مدیران مالی استراتژیست سازمان میباشد که استراتژی مالی با تعیین و تکمیل خط مشی مالی را بر سازمان حاکم کنند. در نهایت بخش تقسیم سود مطرح است که سود انباشته ی مطرح بعنوان منبع تامین مالی میتواند بعنوان سهام یا بصورت نقدی تقسیم گردد.
مدیریت مالی استراتژیک مجموعه تصمیم ها و اقدامات مدیریتی است که عملکرد بلند مدت یک شرکت را تعیین می کند. مدیریت مالی استراتژیک عبارت است از بررسی محیطی، تدوین استراتژی، اجرای استراتژی، ارزیابی و کنترل. بنابراین مدیریت استراتژیک بر نظارت و ارزیابی بر فرصت ها و تهدیدهای خارجی در سایه توجه به نقاط قوت و ضعف یک شرکت تأکید دارد. مقصود از تدوین استراتژی این است که مأموریت شرکت تعیین شود. شناسایی عواملی که در محیط خارجی، سازمان را تهدید می کنند یا فرصت هایی را به وجود می آورند. شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی سازمان، تعیین هدف های بلند مدت، در نظر گرفتن استراتژی های گوناگون و انتخاب استراتژی های خاص جهت ادامه فعالیت میباشد.
منبع باید ایجاد ارزش کند به این معنی که یا هزینه ها را کاهش دهد یا قیمت کالا را افزایش دهد. منابع باارزش و کمیاب، باید به سختی نیز قابل تقلید باشند. به منظور جلوگیری از تقلید رقبا و حفظ مزیت رقابتی منبع، باید موانعی وجود داشته باشد. یک منبع و بازده و خروجی آن وقتی قابل تقلید است که رقبا بتوانند همان منبع را ایجاد کرده یا به‌دست آورند. تاکید بر اجزا و محتوای استراتژی مانند موقعیت رقابتی و رابطه آن با عملکرد شرکت از مركز توجه خارج شد و محققان بر اینکه یک شرکت چگونه موقعیت رقابتی مناسبی می سازد و چه عواملی باعث می شود یک عملکرد خاص به‌دست آید تمرکز کردند.تحقیقات فرآیندی استراتژی، تمرکز بر آن دارد که چگونه یک مدیر میتواند به‌طور مستمر بر موقعیت استراتژیک شرکت از طریق تصمیم‌های مناسب و بكارگیری سیستم‌های اداری تاثیر گذارد. منظور از سیستم‌های اداری، ساختار سازمانی، برنامه‌ریزی، کنترل، انگیزش، مدیریت منابع انسانی و سیستم ارزشی شرکت است. رویکرد فرآیندی استراتژی، چگونگی شکل یافتن یک استراتژی اثربخش در سازمان و ارزش گذاشتن به آن و اجرای موثر آن را مورد توجه قرار می دهد.
نتیجه گیری
این مقاله ضمن توضیح استراتژیهای سازمان و جایگاه آنها در تبیین خط مشی سازمان به محوری ترین مسئله یعنی مدیریت مالی استراتژیک سازمان و نقش آن بر موفقیت مالی سازمانی اشاره داشت.مدیریت مالی کل شرکت نیازمند اتخاذ استراتژی مناسب است و این استراتژی در برگیرنده ی هزینه های واقعی است و سازمان باید آماده ی پرداخت چنین هزینه هایی باشد .در راستای موفقیت مالی سازمان،آموزش کارکنان، تولیدات، ادغام با شرکتهای بزرگتر، کاربرد برنامه استراتژیک مناسب واتخاذ استراتژیهای مالی از اهداف بلند مدت مدیریت مالی استراتژیک میباشد. هر یک از استراتژیهای مطرح شده چشم انداز متفاوتی را برای مدیران به‌منظور شناخت محیط و سازمان خود روشن می کند و در تصمیمگیریها هر یک به جنبه خاصی از موضوع می‌پردازند. مدیر با توجه به شرایط خاص سازمان خود می تواند با بهره‌گیری از این رویکردها جنبه خاصی از موضوع را روشن سازد.
منابع
استیفن پی . رابینز . رفتار سازمانی ( مفاهیم ، نظریه ها ، کاربردها ) . جلد اول . مترجمان : علی پارسائیان و سید محمد اعرابی . تهران : انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی ، ۱۳۷۷ . ص ۳۳۴ .
رابینز ، استیفن . تئوری سازمان ( ساختار ، طراحی ، کاربردها ) . مترجم : سید مهدی الوانی و حسن دانایی فرد . تهران : انتشارات موج و صفار . ۱۳۷۶ .
محمد فرهمندیان . اهمیت آموزش معلمان . مجله رشد معلم ، سال نوزدهم ، آذر ۷۹ ، شماره مسلسل ۱۵۳ .
رضا زرین فرد . نگاهی اجمالی به عملکرد اداره کل تربیت معلم و … . فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش ، دوره ششم ، شماره مسلسل ۲۴ – ۲۳ ، پاییز و زمستان ۱۳۷۳ . ص ۹۷ .
کورش فتحی واجارگاه . آشنایی با آموزش ضمن خدمت کارکنان ( مدیریت و برنامه ریزی آموزش و کارکنان ) . تهران : انتشارات اداره کل آموزش های ضمن خدمت ، ۱۳۷۳ . ص ص ۳۵ – ۳۴ .
علی دلاور . روش های آماری در روان شناسی و علوم تربیتی . تهران : انتشارات دانشگاه پیام نور ، ۱۳۷۳ . ص ص ۲۴۷ – ۲۴۶ .
علی رضائیان . مدیریت رفتار سازمانی ( مفاهیم ، نظریه ها و کاربردها ) . تهران : انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران ، ۱۳۷۲ . ص ص ۲۶۷ – ۲۶۶ .
ریچارد ام . ستیرز و لیمان دبلیو . پورتر . انگیزش و رفتار در کار . ترجمه ی سید امین الله علوی . جلد اول . تهران : انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی ، ۱۳۷۲ . ص ۴۹ .
محمد علی نایلی . انگیزش در سازمان ها . اهواز : انتشارات دانشگاه شهید چمران ، ۱۳۷۳ . ص ص ۵۰ – ۴۹ .
گردشخواه ، محسن . درس هایی از زیست شناسی برای زندگی ( منطق مولکولی حیات ) . فصلنامه اندیشه وران . پاییز ۱۳۸۵ . مرکز تربیت معلم دخترانه شهید مطهری خوی .
مدنی ، داود . مقدمه ای بر تئوری های سازمان و مدیریت ( چاپ چهارم ) . تهران . انتشارات دانشگاه پیام نور . ۱۳۷۳ .
مشبکی ، اصغر ( مترج و مولف ) . سیمای سازمان ( مروری بر اثر ارزشمند گرت مورگان در باره سازمان و استعاره های آن ) . تهران . انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران . ۱۳۸۳ .
عنوان مقاله : یررسی مدیریت مالی استراتژیک بر موفقیت مالی سازمان
موضوع : مدیریت استراتژیک
مولف: مالك داوري (دانشجوي كارشناسي ارشد رشته مديريت بازرگاني گرايش مديريت مالي)دانشگاه آزاد اسلامي واحد قشم
استاد راهنما: آقاي دكتر شهباز براهويي
