اكنون كه عنوان معنا دار ” اصلاح الگوي مصرف” براي سال جاري برگزيده شده است مي بايست تمامي آحاد جامعه به دنبال يافتن پاسخي مناسب براي اين سؤالات باشند كه؛ الگوي مصرف چيست ، اصلاح آن كدام است؟ و مخاطب مقام معظم رهبري چه كساني هستند؟ تا بتوان با فراهم آوردن تمهيدات لازم زمينه ي تحقق اين واجب ملي يعني؛ پرهيز از اسراف و سالم سازي شيوه ها و متدهاي مصرفي در ابعاد مختلف فردي و اجتماعي را فراهم سازيم. به نظر نگارنده مخاطب اصلي اين پيام تمام جامعه اسلامي و يا به بياني ساده تر همه ي مردم هستند. كه در صدر آن ها مجموعه دستگاه‌هاي اجرايي و قواي سه گانه كشورقرار مي گيرند. ركورد داري كشور ما – به نسبت جمعيت – در بسياري از زمينه هاي مصرفي از قبيل؛ انرژي، غذا، دارو، پوشاك، حمل و نقل، مسكن، آب و… دلايل كافي فراهم مي آورد كه از نگاه اجتماعي، اقتصادي، روانشناسي، جامعه شناسي و … چگونگي مصرف و الگوهاي آن در جامعه از ديدگاه صاحب نظران، نويسندگان و محققان مورد كند و كاو و بازنگري قرار گيرد.
واقعیت این است که مساله اسراف و هدر دادن منابع در اقتصاد ایران، مساله‌ای داراي ابعادي فراتر از ابعاد فرهنگی است؛ مساله بنیادی كه ناشي از عدم حاکمیت عقلانیت و منطق اقتصادی در عملکرد اقتصادي چه در بخش خصوصي و چه در بخش دولتي است. صرفه جويي به مفهوم مصرف چيزي به شكل درست و مناسب آن است. اين مسأله براي ايجاد تعادل ميان درآمد و هزينه بسيار مهم و اساسي است و در حوزه اقتصاد خانواده نيز مي تواند تأثيرگذار و سرنوشت ساز باشد. ذكر اين نكته ضروري است؛ همان طور كه مصرف بي رويه و بي جا امري غير عقلايي است عدم مصرف و يا كم مصرف كردن در عين نياز هم صحيح به نظر نمي رسد. در واقع آنچه در ارتباط با مصرف صحيح مطرح مي گردد كم مصرف كردن نيست. بلكه مراد از اصلاح الگوي مصرف و به تبع آن صرفه جويي بهره مندي مناسب از نعمات خداوندي و استفاده حداكثري از تمامي قابليت هاي هر چيزي است. همان امري كه در اقتصاد از آن به عنوان بهره وري ياد مي شود. عده اي صرفه جويي را كم مصرف كردن معنا كرده اند ولي به نظر مي رسد اين معنا نمي تواند اقتصادي باشد؛ زيرا هدف از توليد يك شي اقتصادي، مصرف آن است. بنابراين شخص لازم است تا در حد برآورده كردن كامل نياز خود، چيزي را مصرف نمايد و كم مصرف كردن نمي تواند نياز وي را برآورده سازد.
بدون شك نعمت هاي الهي و مواهب موجود در زمين براي همه ي ساكنانش به مقدار كافي وجود دارد به شرط آن كه حيف و ميل نشود و به دور از افراط و تفريط به صورت عاقلانه و صحيح مورد بهره برداري قرار گيرد. پرهيز از اسراف و مصرف صحيح در زندگي مقوله اي است كه اگر امروز بدان توجه نكنيم آيندگان ما را نخواهند بخشيد. چون مواهب زمين آن قدر زياد و نامحدود نيست كه با بهره گيري نادرست آسيب نپذيرد. از تدبر در آیات قرآن کریم بخوبی درمی یابیم که مسئله اسراف در معنای بسیار وسیعی در قرآن بکار برده شده است. خداوند متعال اسراف كاران را دوست ندارد و به آن ها وعده ي عذاب و آتش داده است. « و ان المسرفین هم اصحاب النّار » « و همانا اسراف کاران همراهان آتش اند » ( غافر / 43). در پايان بايد بدين نكته اذعان نمود كه اصلاح الگوي مصرف نیازی به برنامه‌های ضربتی ندارد، بلکه برنامه‌های تدریجی در بستری عقلانی راه حلي مناسب و قابل قبول است. امري كه تحقق آن مستلزم كوشش همگاني است.
منو
