نویسنده: عقوب نعمتی وروجنی
قرآن کتابي است که در آن به همه عرصه هاي زندگي انسان، جنبه هاي اقتصادي و اجتماعي توجه شده است. يکي از مسائلي که اسلام به آن اهميت وافر داده اصول و قوانين مربوط به دادوستد و معاملات است. با عنايت به مسائل و اتفاقاتي که روزانه با آنها سروکار داريم، اين نکته جالب توجه مي نمايد که قرآن تا چه اندازه بر ضرورت رعايت دقيق اوزان و مقياسات و سنجش کامل و صحيح هر کالا به هنگام تحويل آن به خريدار و اجتناب از عدم انصاف و عدالت در توزين کالا توصيه و تاکيد مي نمايد. قرآن همچنين در مورد صحت مقادير تاکيد دارد. همچنين قرآن بر ضمانت اجراي قراردادها، حفظ حدود و ثغور اموال و پايبند بودن بر عهد و پيمان تاکيد مي نمايد.
قرآن کريم در رعايت اوزان و مقياسات شديداً تاکيد مي نمايد و مي فرمايد: “آسمان را کاخي رفيع گردانيد و ميزان را در عالم وضع فرمود و حکم کرد اي بندگان هرگز در ميزان عدل تعدي و نافرماني نکنيد و هر چيز را به ترازوي عدل و انصاف بسنجيد و هيچ در ميزان ها کم فروشي و نادرستي نکنيد”.
اين صراحت، صداقت و قابليت اطميناني که اسلام درباره داد و ستد و تجارت مقرر داشته است، امروزه حتي ملل متمدن جهان نيز به آن وقوف حاصل نموده اند. ارزش کاربرد اوزان و مقياسات به گونه صحيح و استاندارد در تجارت که در همين اواخر ارزش و اهميت وافري کسب نموده چهارده قرن قبل مورد تائيد خاص اسلام بوده است. پيامبر اکرم (ص) خطاب به کساني که با اوزان و مقياسات سرو کار داشتند فرمود: دو چيز به شما سپرده شده است که موجب هلاکت مردم قبل از شما بوده است.
در حال حاضر، حتي در بسياري از کشورهاي در حال توسعه جهان، اوزان و مقياسات به گونه استاندارد مورد استفاده قرار نمي گيرد. قرآن در مورد اجتناب از تقلب در معاملات نيز که امروزه يکي از بلاياي جهان امروز و خصوصاً کشورهاي در حال توسعه به شمار مي رود، تاکيد دارد. چهارده قرن قبل، در آن هنگام که مدارک مکتوب و مستند به ندرت مورد استفاده قرار مي گرفت، قرآن بر اين امر تصريح نموده است که موافقت هاي فيمابين مي بايد در حضور شهود به صورت مکتوب تهيه وتنظيم گردد. اين نشانگر رهنمود قرآن بر مسائل روزمره زندگي است.
قسم دروغ، عادت ناپسندي است که اکثر فروشندگان در عرضه کالاهاي خود به آن متوسل مي شوند و سعي مي کنند خريداران خود را از اين طريق متقاعد سازند. اسلام اين عادت سخيف را منع نموده است.
پيامبر اکرم (ص) فرمودند: “قسم، مطمئناً به کاستي کالا مي انجامد و خير و برکت را از آن (دادوستد)زايل مي گرداند.”خداوند متعال در قرآن کريم مي فرمايد: “خداوند بيع (دادوستد) را حلال و ربا را حرام کرده است.” دادوستد در موارد زير با ربا تفاوت دارد. در دادوستد، مبادله کالا بين خريدار و فروشنده در شرايط متساوي انجام مي پذيرد. زيرا خريدار از محل خريد از فروشنده به سود خود مي رسد و فروشنده در عوض کار، هوشياري و وقتي که در توليد کالاي مورد معامله مصروف داشته است. در دادوستد، اگر امکان سود زيادي هم وجود داشته باشد، فروشنده ممکن است فقط يک بار از اين سود سرشار برخوردار گردد. هنگامي که کالا بر مبناي قيمت بازار به فروش درآيد معامله خاتمه مي پذيرد. مفهوم آن اين است که خريدار پس از انجام معامله چيزي به فروشنده نمي دهد.اسلام به تمام جزئيات معامله و دادوستد در قرآن اهميت داده و تمام اصول آن را بيان نموده است. چرا که خريدو فروش حلال و درست و پول و سودي که از آن به دست مي آيد در تمامي جنبه هاي زندگي انسان تاثير دارد. بديهي است که عمل کردن به مواردي که آيات قرآني بيان نموده باعث سالم سازي اقتصاد و رشد بهينه آن مي گردد.
اين صراحت، صداقت و قابليت اطميناني که اسلام درباره داد و ستد و تجارت مقرر داشته است، امروزه حتي ملل متمدن جهان نيز به آن وقوف حاصل نموده اند. ارزش کاربرد اوزان و مقياسات به گونه صحيح و استاندارد در تجارت که در همين اواخر ارزش و اهميت وافري کسب نموده چهارده قرن قبل مورد تائيد خاص اسلام بوده است. پيامبر اکرم (ص) خطاب به کساني که با اوزان و مقياسات سرو کار داشتند فرمود: دو چيز به شما سپرده شده است که موجب هلاکت مردم قبل از شما بوده است.
در حال حاضر، حتي در بسياري از کشورهاي در حال توسعه جهان، اوزان و مقياسات به گونه استاندارد مورد استفاده قرار نمي گيرد. قرآن در مورد اجتناب از تقلب در معاملات نيز که امروزه يکي از بلاياي جهان امروز و خصوصاً کشورهاي در حال توسعه به شمار مي رود، تاکيد دارد. چهارده قرن قبل، در آن هنگام که مدارک مکتوب و مستند به ندرت مورد استفاده قرار مي گرفت، قرآن بر اين امر تصريح نموده است که موافقت هاي فيمابين مي بايد در حضور شهود به صورت مکتوب تهيه وتنظيم گردد. اين نشانگر رهنمود قرآن بر مسائل روزمره زندگي است.
قسم دروغ، عادت ناپسندي است که اکثر فروشندگان در عرضه کالاهاي خود به آن متوسل مي شوند و سعي مي کنند خريداران خود را از اين طريق متقاعد سازند. اسلام اين عادت سخيف را منع نموده است.
پيامبر اکرم (ص) فرمودند: “قسم، مطمئناً به کاستي کالا مي انجامد و خير و برکت را از آن (دادوستد)زايل مي گرداند.”خداوند متعال در قرآن کريم مي فرمايد: “خداوند بيع (دادوستد) را حلال و ربا را حرام کرده است.” دادوستد در موارد زير با ربا تفاوت دارد. در دادوستد، مبادله کالا بين خريدار و فروشنده در شرايط متساوي انجام مي پذيرد. زيرا خريدار از محل خريد از فروشنده به سود خود مي رسد و فروشنده در عوض کار، هوشياري و وقتي که در توليد کالاي مورد معامله مصروف داشته است. در دادوستد، اگر امکان سود زيادي هم وجود داشته باشد، فروشنده ممکن است فقط يک بار از اين سود سرشار برخوردار گردد. هنگامي که کالا بر مبناي قيمت بازار به فروش درآيد معامله خاتمه مي پذيرد. مفهوم آن اين است که خريدار پس از انجام معامله چيزي به فروشنده نمي دهد.اسلام به تمام جزئيات معامله و دادوستد در قرآن اهميت داده و تمام اصول آن را بيان نموده است. چرا که خريدو فروش حلال و درست و پول و سودي که از آن به دست مي آيد در تمامي جنبه هاي زندگي انسان تاثير دارد. بديهي است که عمل کردن به مواردي که آيات قرآني بيان نموده باعث سالم سازي اقتصاد و رشد بهينه آن مي گردد.
رسالت
