پرواضح است که در این شرایط تصور بهره مندی از حضور نخبگان حقیقی در رهبری و مدیریت حوزه های تخصصی موجب تصدیق است.مدیریت سنتی نیوتنی که در شرایط ایستا،ساده،پیش بینی پذیر و قابل کنترل از کارایی خوبی برخوردار بود،دراین شرایط مذکور از کارایی و اثربخشی بسیار پایینی برخورداراست.به بیانی دیگر، همانطور که در ساحت علم فیزیک،با ورود مفاهیم و یافته های فیزیک کوانتوم ،حداقل در مقیاس زیراتمی، شاهد تحول شگرف و کم نظیری بودیم و دستاوردهای فیزیک نیوتنی حداقل در این سطح نقض شد و علم فیزیک، جهان های موازی را تجربه کرد و به دنبال آن تغییرات جدی و اثرگذاری بر خمیرمایه ها ی ذهنی،فکری،فلسفی، دینی و علم و فنآوری موجود بوجود آورد،این تاثیر عمیق پارادایمی در حوزه های علوم انسانی و علوم اجتماعی به طرز باورنکردنی اتفاق افتاد.بر مبنای همین دستاوردهای بنیادین در علم فیزیک و به دنبال آن در حوزه های علوم ذهن و شناختی،علوم انسانی و علوم اجتماعی، علم بین رشته ای “مدیریت” که در دسته علوم اجتماعی قرارمی گیرد دستخوش تبدّل و تغیّر اساسی شد؛به گونه ای که تاثیر عمیق دو پارادایم محوری نیوتنی و کوانتومی دردانش فیزیک در علم مدیریت در قالب ” مدیریت نیوتنی” و” رهبری کوانتومی” به عنوان دو پارادایم مکمل و غیر رقیب تبلور عینی یافت.مدیریت نیوتنی، مدیریتی کارآمد در شرایط عادی، یکنواخت،ساده،خطی و ایستاست که اکثر مسایل دراین شرایط قابل پیش بینی و برنامه ریزی است که از آن به مدیریت سنتی و یا کلاسیک تعبیر می شود.حال آن که در شرایط پیچیده،پرتغییر و تحول،مبهم،نادقیق و غیر خطی مسایل و ساختارهای امروزین،رهبری کوانتومی ازجانب نظریه پردازان مدیریت و رهبری تجویز می شود.البته همانطور که اشاره شد،این دو پارادایم مطرح در اداره و حکمرانی،دو پارادایم مکمل اند؛نه رقیب.لازم به ذکر است که از دید نگارنده، مدل بومی ” مدیریت جهادی یا به تعبیر صحیح تر، رهبری جهادی” که در عمل برکات ارزشمندی برای کشورمان به ویژه در دوران پرشکوه دفاع مقدس داشته است، محصول همین نگاه نوین و غیر کلاسیک و البته با نگاهی الهی و مبتنی بر سنت های قطعی قرآنی وروایی مان می باشد.مدیریت جهادی مبتنی بر علم و فناوری نافع،اخلاص،صداقت،تلاش مستمر،خلاقیت و نوآوری بالا می باشد.در این بین تربیت و پرورش سرمایه های انسانی مبتنی براین ویژگی ها از اهمیت بالایی برخورداراست.ویژگی های این نوع مدیریت و رهبری حوزه های تخصصی به گونه ای است که تنها و تنها حضور نخبگان و استعدادهای برتررا می طلبد؛چراکه تراز این نوع از حکمرانی و اداره اموراز عهده کسانی برمی آید که هوشمندی،خلاقیت،نوآوری،کارآمدی و انگیزه ی والا را قرین همت خود قرارداده باشند و در یک کلام از موهبت نبوغ در ارائه راه حل ها،تصمیم سازی و تصمیم گیری های راه گشا و بدیع استفاده ی وافری ببرند؛به عبارت دیگر می بایست” اکسیر نخبگی” در بدنه ی مدیریتی کشور تزریق گردد تا کیفیت فرآیند مدیریت و رهبری در همه حوزه های تخصصی و عمومی ارتقا یابد.
* مهدی حمزه پور
عضوهیات علمی گروه مدیریت صنعتی دانشگاه امام صادق(ع)،
مشاور امور فرهنگی و ارتباطات و دبیرشورای فرهنگی سازی برنامه های بنیاد ملی نخبگان
mhamzehpoor@isu.ac.ir
