ضریب نفوذ بیمه در پنج قاره جهان

نویسنده: مسعودرضا طاهري

نشريه تخصصي Sigma به عنوان معتبرترين مرجع آماري در صنعت بيمه جهان كه وابسته به شركت بيمه اتكايي سوئيس (swissre) است در چهارمين گزارش خود تحت عنوان «رويكرد دوباره به بيمه‌هاي عمر» (Premiums came back to life) به بررسي دقيق آماري صنعت بيمه در سال 2006 ميلادي پرداخته است. در اين گزارش رشد اقتصاد جهاني و تاثير آن بر بازارهاي مالي، سرعت رشد و سودآوري بيمه در جهان، رشد كم و در عين حال سودآوري بيشتر بيمه در كشورهاي صنعتي، گزارش رشد فزاينده بيمه‌هاي عمر و غيرعمر در بازارهاي نوظهور، متدولوژي و داده‌ها و همچنين ضميمه آماري كشورهاي مختلف جهان به تفصيل مورد بررسي قرار گرفته است.
ارائه جداول و ارقام ضريب نفوذ بيمه (insurance penetration) و سرانه حق بيمه (Insurance Density) كشورهاي مختلف در 5 قاره جهان و رتبه‌بندي اين ضرايب، از مهم‌ترين آمار اين گزارش است كه ماحصل تلاش مسوولان صنعت بيمه كشورهاي مذكور را به مقايسه گذارده است.
در اين گزارش ضريب نفوذ بيمه در بيمه‌هاي عمر و غيرعمر به طور جداگانه ارائه شده و ضريب نفوذ كل بيمه به صورت مجموعي از ضرايب به دست آمده در بيمه‌هاي عمر و غيرعمر به عنوان ضريب نفوذ به صورت درصد به توليد ناخالص داخلي منظور شده و رتبه كشورها نيز بر همين اساس به دست آمده است. از جمله نكات قابل توجه در خصوص اين آمار مي‌توان به ضريب نفوذ بيمه 3/1درصدي از توليد ناخالص داخلي (GDP) كشورمان در سال 2006 اشاره كرد.
ايران در اين گزارش در رتبه 75 قرار دارد. چندي پيش در همايش بيمه و اقتصاد ملي دكتر كهزادي، رييس كل بيمه مركزي، ضريب نفوذ بيمه كشور را در صورت لحاظ كردن بيمه‌هاي خدمات درماني، تامين اجتماعي و صندوق بازنشستگي 5/4درصد اعلام كرده و رتبه ايران را از اين جهت در ميان 200 كشور جهان رقم 32 اعلام كرده بود.

حال اينكه در طبقه‌بندي جهاني ارائه شده در سال 2006، رتبه 32 با ضريب نفوذ 6/4 با احتساب مجموع ضريب نفوذ 8/2درصد در رشته‌ بيمه‌هاي عمر و ضريب نفوذ 7/1درصد در رشته‌هاي غيرعمر با سرانه حق بيمه 3229دلار مربوط به كشور نروژ است.
رتبه اول تا دهم ضريب نفوذ بيمه در اين گزارش به ترتيب مربوط به كشورهاي انگليس (5/16درصد)، آفريقاي جنوبي (16درصد)، تايوان (5/14درصد)، كره‌جنوبي (1/11درصد)، سوئيس (11درصد)، فرانسه (11درصد)، ژاپن (5/10درصد)، هنگ‌كنگ (5/10درصد)، ايرلند (4/10درصد) و هلند با 4/9درصد از GDP است.در اين طبقه‌بندي همچنين متوسط ضريب نفوذ بيمه در قاره‌هاي آمريكاي شمالي، آمريكاي لاتين و كاراييب، اروپا، آسيا و اقيانوسيه ذكر شده و همچنين متوسط ضريب نفوذ صنعت بيمه در كل جهان نيز 5/7درصد اعلام شده است.
جهان در سال 2006 شاهد فروش 3تريليون و 723ميليارد دلار حق بيمه بوده است كه نسبت به سال 2005 در حدود 5درصد رشد را نشان مي‌دهد. تحقيقات موسسه مطالعاتي Sigma نقش بيمه هاي عمر را در كسب اين نتايج چشمگير توصيف كرده است.
فروش بيمه‌هاي عمر و غير عمر در سال 2006 به ترتيب 7/7درصد و 5/1درصد افزايش داشته‌اند. توسعه پس‌انداز و توليدات بازنشستگي انتظار رشد بيشتري را براي بيمه‌هاي عمر در سال 2007 رقم زده است. ضمن اينكه فروش بيمه‌هاي غير عمر تقريبا از رونق افتاده‌اند.
در مجموع حق بيمه‌هاي فروخته شده 7/7 توليد ناخالص داخلي (GDP) جهان را در اين سال به خود اختصاص داده‌اند كه تغيير چنداني در قياس با سال 2005 نداشته است.
گزارش Sigma در اين رابطه حاكي است كه صنـعت بيمه بيشتر در راستـاي سرمـايه‌داري (Capitalistion) و سودآوري (Profitability) حركت كرده است. انباشت ثروت با استفاده از تغيير قوانين، انگيزه‌هاي مالياتي و ترجيح دادن محصولات بيمه‌اي مرتبط در رونق دادن بازارهاي سرمايه از جمله دلايل رشد بيمه‌هاي عمر در سال 2006 عنوان شده است. رشد 5/1درصدي بيمه‌هاي غير عمر در كشورهاي صنعتي انحرافي شديد را نشان مي‌دهد.
اين ميزان در سال قبل (2005) تقريبا 6/0درصد بوده در حالي كه در بازار كشورهاي نوظهور بيمه‌هاي غير عمر 11درصد رشد داشته‌اند. در كشورهاي صنعتي فشار زياد بر تعرفه‌هاي بيمه به ويژه بيمه‌هاي حوادث غير مترقبه بر اقتصاد به عنوان شاخص  برجسته‌اي در بازارها مطرح است كه با افزايش تقاضا جبران‌پذير نيست.
سختگيري بيش از اندازه حق بيمه‌ها و فقدان بيمه حوادث ركورد جديدي از سودآوري را براي شركت‌هاي بيمه در سال 2006 پديد آورده است.
رشد واقعي بيمه‌نامه‌ها در بازارهاي نوظهور 16درصد بوده كه اين نسبت در كشورهاي صنعتي 4درصد تخمين زده شده است.
در سال 2006 حق بيمه‌هاي فروخته شده در برخي مناطق جهان 9درصد GDP را شامل شده است در حالي كه در بازارهاي نوظهور بين 4/1درصد در خاورميانه و آسياي مركزي تا 7/4درصد در آفريقا متفاوت است.
پيش‌بيني شده است كه صنعت بيمه عمر در كشور هندوستان طي 5 سال آينده از رقم 40ميليارد دلار به 100-80ميليارد دلار در سال 2012 برسد. اين رشد ضريب نفوذ بيمه را در اين كشور از حد 1/5 توليد ناخالص داخلي به 2/6درصد بين سال‌هاي 2012-2010 بالا خواهد برد. بازار بيمه‌هاي عمر در كشور هندوستان طي 6 سال گذشته به سرعت رشد داشته است. رشد حق بيمه‌هاي تجاري در اين مدت سالانه 40درصد بوده كه نقش عمده‌اي در اين حوزه ايفا كرده است.
ضريب نفوذ بيمه در هندوستان در حال حاضر 1/4درصد توليد ناخالص داخلي اين كشور را تشكيل مي‌دهد كه نسبت به ميزان استاندارد 9-6درصدي آن در كشورهاي توسعه يافته رقم نسبتا پاييني است.
البته در اين كشور ضريب نفوذ بيمه عمر در مناطق مختلف جمعيتي تفاوت دارد. به طور مثال در مناطق شهري در بازارهاي عمومي اين ميزان 65درصد است اما در مناطق كم جمعيت‌تر اين ميزان كمتر است.
در مناطق روستايي هند ضريب نفوذ بيمه عمر در حدود 40درصد گزارش شده است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد