طرز نوشتن پايان نامه

برای نوشتن  پایان نامه از کجا باید شروع کنیم؟ این سوالی است که اغلب دانشجو یان بعد از اینکه واحد پایان نامه  رو می گیرند برای اونها پیش می آد و  معمولا هم از همین جا اشتباهات شروع می شه! شروع خوب یک پایان نامه یک سوال خوب برای تحقیق کردن است. البته اینو خیلی ها می دونن اما اغلب حتی تا روز دفاع پایان نامه دقیقا نمی دانند سوال اونها چی بوده و چه مسئله باید حل می شد. بگذارید همین جا یک نکته خیلی خیلی مهم رو باز کنم که اغلب دانشجو ها اشتباه می کنند: ” به هیچ وجه فقط برای ارضای کنجکاوی خودتون ( بخونید بی سوادی مون و تکمیل اطلاعات عمومی یا جبران کم کاری های دوران دانشجویی ) سوال پایان نامه رو مطرح نکنید. دوستان عزیر پایان نامه یک تحقیق علمی است نه یک جزوه آموزشی برای پاسخ به سوالات شخصی. حتما میگید خوب اینکه معلومه. اما نمی دونم چرا موضوع به این سادگی رو خیلی ها جدی نمی گیرن و خوب معلومه چی می شه. وقتی یه پایان نامه فقط یه مروری است بر تحقیقات انجام شده به علاوه کمی آمار و ارقام ( اغلب دستکاری شده) نمی شه از توش دو تا مقاله حسابی در بیاد!! بهتره  با خودتون روراست باشید و به انگیزه هاتون هنگام انتخاب موضوع پایان نامه خیلی خوب فکر کنید.

حالا باید بگم یه سوال خوب برای شروع پایان نامه یا تحقیق  چه جور سوال یباید باشه:
سوال تحقیق یک سوال علمی است: یعنی اینکه دو تا ویژگی باید  داشته باشد:
یک- هنوز جواب آن داده نشده است که این دو حالت دارد: ۱- این سوال قبلا طرح نشده ۲- این سوال به روشی دیگری پاسخ داده شده که جواب آن چالش برانگیز است
دو- سوالات قبل از این سوال پاسخ داده شده باشد:( این نکته از نکته قبلی مهمتر است) هر سوال علمی برای پاسخ دادن نیاز به یکسری پیش فرض دارد که باید در تحقیقات قبلی پاسخ آن داده شده باشد وگرنه این تحقیق پایه علمی نخواهد داشت. به زبان دیگه یعنی اینکه سوالات علمی مثل حلقه های زنجیر هستند که محقق وقتی می تونه آخرین حلقه زنجیر فعلی را پاسخ دهد که حلقه های قبلی در تحقیقات پیشین جواب داده شدده باشد.
در اين بخش شکل و شيوه اى يکسان در نگارش پايان نامه ارائه مي‏گردد که رعايت آن ضرورى است ومنجر به ارزيابى کفايت مطلوب پايان نامه خواهد شد.رعايت اين نکات موجب انتقال پيام مطلوب تر شده ، و دانشجو با روش ‏ هاى استاندارد تدوين پايان نامه، نگارش جزوه، پروژه وحتى گزارش فنى که ساختارى کم و بيش متفاوت است آشنا مى شود.
پايان نامه به لحاظ نگارش داراى دو وجه قابل تأمل است:
1- مکان نوشتن مطالب در هر صفحه پايان نامه، نحوه حاشيه بندى، شماره گذارى، ارجاعات، صفحات وبخشها، معادلات، تصاوير، جداول و منحنى ها.
2- ترتيب ساختارى ارائه مطالب در جزء جزء پايان نامه. ابعاد حياتى تر و راهگشاى دو محور فوق طى دو فصل مورد تعمق قرار خواهند گرفت.
3-محتوای فصول پايان‏نامه
4،2،1- نحوه تنظيم مطالب: اهم نکاتى که مى بايست در مورد ابعاد کاغذ پايان نامه، نحوه تنظيم و کادربندى براى انعکاس مطالب در روى کاغذ رعايت گردد عبارتنداز:
• از کاغذ مرغوب و در قطع A4 به منظور نگارش پايان نامه استفاده شود. در مواردى که نياز به کاغذ در قطع بزرگتر است،‌ ضمن استفاده از اندازه هاى استاندارد رده A به هنگام ضميمه نمودن کاغذ مربوطه، به اندازه A4 تا شده و حتماً‌داخل صحافى قرار داده شود.
• در تحرير متن، معادلات رياضى، جداول و نمودارها از کامپيوتر و نرم افزارهاى فارسى موجود استفاده گردد.
• اندازه حروف به هنگام استفاده از نرم افزار کامپيوترى، Pt 12 تا 14، بافونت Lotus يا Zar بوده ودر تمام متن يکسان باشد.
• تا حد امکان از عکس و تصوير براى انعکاس مطالب استفاده نشده و از شماتيک هاى گويا بهره گرفته شود.در صورتيکه تصويرى بصورت کپى در پايان نامه ارائه شود، بديهى است بايد کاملا واضح بوده و از کيفيت خوبى برخوردار باشد.
• حواشى بالا و پايين کاغذ به ترتيب 5/2 و 5/2 سانتى متر و از راست و چپ نيز به ترتيب 3 و 2 سانتى متر باشند.صفحات بصورت 18 سطرى و يا 24 سطرى تايپ شوند.
• جملات متن حتى الامکان کوتاه و مطابق قواعد دستور زبان فارسى و بصورت مجهول نوشته شده باشد.
• از نگارش کلمات لاتين در متن پروژه، روى اشکال و جداول خوددارى شود. معادل لاتين پس از مشخص شدن به وسيله شماره اى که بالاى معادل فارسى آن کلمه تايپ مى شود، در زيرنويس پايين صفحه با شماره عدد فارسى آورده شود. در هر صفحه، شماره هاى زيرنويس بصورت دو ستونه در زير نيم خطى درسمت چپ کاغذ، از يک آغاز و به ترتيب افزايش مي‏يابند. بطوريکه در هر سطر از زيرنويس صفحه حداکثر دو کلمه انگليسى معادل تايپ مى گردد که، کلمه اول از سمت چپ و کلمه دوم از ميانه صفحه تحرير مى گردد. ساير کلمات انگليسى نيز در سطور بعدى، به همين ترتيب درج مى شوند. اگر پيدا کردن معادل فارسى براى کلمه اى خاص مثلاً يک مقاله لاتين بسيار مشکل بود ، ‌مى توان تلفظ لاتين کلمه را با حروف فارسى نوشته و در زير نويس اصل کلمه لاتين را نوشت. لازم به ذکر است که در صورت تمايل مي‏توان به جاى استفاده از زير نويس در پايان هر صفحه، از پى نوشت در انتهاى هر فصل استفاده نمود. بديهى است که شماره لغات پى نوشت هرفصل نيز از يک آغاز مي‏شود. پي‏نوشت انتهاى فصل به دليل مشابهت با اصول مقاله نويسى ارجحيت کمترى دارد.
• شماره گذارى صفحات به دو نوع مجزا صورت مى پذيرد. دسته اول صفحات پايان نامه،‌ از صفحه چکيده، تا انتهاى صفحات ليست علائم و اختصارات با حروف الفبا، و به صورت متوالى همچون الف، ب، پ، ت وغيره، دسته دوم صفحات، از صفحه مقدمه تا انتهاى پايان نامه به صورت عددى شماره گذارى مى شوند. روى صفحه اول هر تقسيم اصلى از پايان نامه، مانند صفحه چکيده، صفحه اول فهرست،‌صفحه اول هر فصل و غيره شماره صفحه نوشته نمى شود ولى شماره آن به حساب مي‏آيد. شماره هر صفحه با 5/1 برابر فاصله بين سطرها از پايين کاغذ در وسط سطر به فارسى ساده نوشته مي‏شود.
• در نگارش متن اصلى، عناوين اصلى در وسط سطر، و کليه عناوين فرعى در ابتداى سطر با شماره بندى دو عددى نوشته شود. قبل از شروع هر عنوان اصلى دو سطر، و قبل از شروع هر عنوان فرعى يک سطر خالى منظور شود. عناوين فرعى تر در ابتداى سطر نوشته شده و مطالب بلافاصله بعد از علامت : آغاز مي‏شوند. به هر يک از عناوين اصلى و فرعى تا دو لايه فرعى شماره اى تعلق مى گيرد که، نحوه شماره گذارى آن در فهرست آمده است.
• بين معادلات و نوشته ها يک سطر خالى آورده مى شود. شماره معادله در سمت راست خط ، وشماره جداول و شکلها به ترتيب در بالا وپايين بصورت XX-YY نوشته مى شود. XX شماره فصل و YY شماره معادله مى باشد. درصورتيکه سطر معادله داراى جاى کافى نباشد، از سطر بعدى استفاده مى شود.
• منحنى ها، جداول ، تصاوير و يا اشکال درون کادر بسته قرار گرفته، طرف بالاى آنها مي‏بايست به طرف بالاى کاغذ قرار داده شود. هر يک از منحنى ها، جداول تصاوير و اشکال داراى شماره بوده و در متن به آنها اشاره شود.زيرنويس شکل در قسمت زيرين کادر به فاصله يک خط درج مى شود. توضيح شکل در سمت چپ بعد از شماره تايپ مي‏شود. تدابير مشابهى براى بالانويس جدول رعايت مي‏شود. هر يک از منحنى ها،‌جداول، تصاوير و يا اشکال در طــى متن پايان نامه داراى شمـاره اى مستقل از يکديگر بوده و بصورت متـوالى تا انتهاى هر فصل افزايش مى يابد. لازم به ذکر است که چنانچه تعداد منحنى ها، جداول، تصاوير و يا اشکال در قسمتى از متن بيش از حد معقول باشد جهت تداوم نوشتار مى بايست مجموعه آنها در يک پيوست قرارگيرند. در کليه منحنى ها و نمودارها، هر يک از محورهاى مختصات معرفى شده و واحد مربوطه نيز در کنار محور مختصات درج شود. اين موضوع در مورد سطرها و ستونهاى جــداول نيز صـادق مى باشد. به منظور افزايش کيفيت و دقت نمـودارها، توصيه مى شود که يکى از نرم افزارهاى متداول کامپيوترى مانند EXCELL ، HPG ، HG ، VISIO وغيره در رسم نمودارها مورداستفاده قرار گيرد.
• لازم است کليه محاسبات منحصراً در سيستم آحاد بين المللى SI انجام شود. در موارد استثنايى که به علت محدوديت منابع موجود استفاده از سيستم هاى ديگر آحاد اجتناب‏پذير به نظر مى رسد، ضرورى است که نتايج نهايى هر قسمت از محاسبات را علاوه بر سيستم آحاد مربوطه، پس از تبديل واحد در سيستم SI نيز درج نمود. ضمناً‌ به اين موضوع نيز حتماً‌ توجه شود که در مقابل تک تک نتايج محاسبات، واحد مربوطه بايد ذکر شود.
پايان نامه به لحاظ نگارش داراى دو وجه قابل تأمل است:
1- مکان نوشتن مطالب در هر صفحه پايان نامه، نحوه حاشيه بندى، شماره گذارى، ارجاعات، صفحات وبخشها، معادلات، تصاوير، جداول و منحنى ها.
2- ترتيب ساختارى ارائه مطالب در جزء جزء پايان نامه. ابعاد حياتى تر و راهگشاى دو محور فوق طى دو فصل مورد تعمق قرار خواهند گرفت.
3-محتوای فصول پايان‏نامه
4،2،1- نحوه تنظيم مطالب: اهم نکاتى که مى بايست در مورد ابعاد کاغذ پايان نامه، نحوه تنظيم و کادربندى براى انعکاس مطالب در روى کاغذ رعايت گردد عبارتنداز:
• از کاغذ مرغوب و در قطع A4 به منظور نگارش پايان نامه استفاده شود. در مواردى که نياز به کاغذ در قطع بزرگتر است،‌ ضمن استفاده از اندازه هاى استاندارد رده A به هنگام ضميمه نمودن کاغذ مربوطه، به اندازه A4 تا شده و حتماً‌داخل صحافى قرار داده شود.
• در تحرير متن، معادلات رياضى، جداول و نمودارها از کامپيوتر و نرم افزارهاى فارسى موجود استفاده گردد.
• اندازه حروف به هنگام استفاده از نرم افزار کامپيوترى، Pt 12 تا 14، بافونت Lotus يا Zar بوده ودر تمام متن يکسان باشد.
• تا حد امکان از عکس و تصوير براى انعکاس مطالب استفاده نشده و از شماتيک هاى گويا بهره گرفته شود.در صورتيکه تصويرى بصورت کپى در پايان نامه ارائه شود، بديهى است بايد کاملا واضح بوده و از کيفيت خوبى برخوردار باشد.
• حواشى بالا و پايين کاغذ به ترتيب 5/2 و 5/2 سانتى متر و از راست و چپ نيز به ترتيب 3 و 2 سانتى متر باشند.صفحات بصورت 18 سطرى و يا 24 سطرى تايپ شوند.
• جملات متن حتى الامکان کوتاه و مطابق قواعد دستور زبان فارسى و بصورت مجهول نوشته شده باشد.
• از نگارش کلمات لاتين در متن پروژه، روى اشکال و جداول خوددارى شود. معادل لاتين پس از مشخص شدن به وسيله شماره اى که بالاى معادل فارسى آن کلمه تايپ مى شود، در زيرنويس پايين صفحه با شماره عدد فارسى آورده شود. در هر صفحه، شماره هاى زيرنويس بصورت دو ستونه در زير نيم خطى درسمت چپ کاغذ، از يک آغاز و به ترتيب افزايش مي‏يابند. بطوريکه در هر سطر از زيرنويس صفحه حداکثر دو کلمه انگليسى معادل تايپ مى گردد که، کلمه اول از سمت چپ و کلمه دوم از ميانه صفحه تحرير مى گردد. ساير کلمات انگليسى نيز در سطور بعدى، به همين ترتيب درج مى شوند. اگر پيدا کردن معادل فارسى براى کلمه اى خاص مثلاً يک مقاله لاتين بسيار مشکل بود ، ‌مى توان تلفظ لاتين کلمه را با حروف فارسى نوشته و در زير نويس اصل کلمه لاتين را نوشت. لازم به ذکر است که در صورت تمايل مي‏توان به جاى استفاده از زير نويس در پايان هر صفحه، از پى نوشت در انتهاى هر فصل استفاده نمود. بديهى است که شماره لغات پى نوشت هرفصل نيز از يک آغاز مي‏شود. پي‏نوشت انتهاى فصل به دليل مشابهت با اصول مقاله نويسى ارجحيت کمترى دارد.
• شماره گذارى صفحات به دو نوع مجزا صورت مى پذيرد. دسته اول صفحات پايان نامه،‌ از صفحه چکيده، تا انتهاى صفحات ليست علائم و اختصارات با حروف الفبا، و به صورت متوالى همچون الف، ب، پ، ت وغيره، دسته دوم صفحات، از صفحه مقدمه تا انتهاى پايان نامه به صورت عددى شماره گذارى مى شوند. روى صفحه اول هر تقسيم اصلى از پايان نامه، مانند صفحه چکيده، صفحه اول فهرست،‌صفحه اول هر فصل و غيره شماره صفحه نوشته نمى شود ولى شماره آن به حساب مي‏آيد. شماره هر صفحه با 5/1 برابر فاصله بين سطرها از پايين کاغذ در وسط سطر به فارسى ساده نوشته مي‏شود.
• در نگارش متن اصلى، عناوين اصلى در وسط سطر، و کليه عناوين فرعى در ابتداى سطر با شماره بندى دو عددى نوشته شود. قبل از شروع هر عنوان اصلى دو سطر، و قبل از شروع هر عنوان فرعى يک سطر خالى منظور شود. عناوين فرعى تر در ابتداى سطر نوشته شده و مطالب بلافاصله بعد از علامت : آغاز مي‏شوند. به هر يک از عناوين اصلى و فرعى تا دو لايه فرعى شماره اى تعلق مى گيرد که، نحوه شماره گذارى آن در فهرست آمده است.
• بين معادلات و نوشته ها يک سطر خالى آورده مى شود. شماره معادله در سمت راست خط ، وشماره جداول و شکلها به ترتيب در بالا وپايين بصورت XX-YY نوشته مى شود. XX شماره فصل و YY شماره معادله مى باشد. درصورتيکه سطر معادله داراى جاى کافى نباشد، از سطر بعدى استفاده مى شود.
• منحنى ها، جداول ، تصاوير و يا اشکال درون کادر بسته قرار گرفته، طرف بالاى آنها مي‏بايست به طرف بالاى کاغذ قرار داده شود. هر يک از منحنى ها، جداول تصاوير و اشکال داراى شماره بوده و در متن به آنها اشاره شود.زيرنويس شکل در قسمت زيرين کادر به فاصله يک خط درج مى شود. توضيح شکل در سمت چپ بعد از شماره تايپ مي‏شود. تدابير مشابهى براى بالانويس جدول رعايت مي‏شود. هر يک از منحنى ها،‌جداول، تصاوير و يا اشکال در طــى متن پايان نامه داراى شمـاره اى مستقل از يکديگر بوده و بصورت متـوالى تا انتهاى هر فصل افزايش مى يابد. لازم به ذکر است که چنانچه تعداد منحنى ها، جداول، تصاوير و يا اشکال در قسمتى از متن بيش از حد معقول باشد جهت تداوم نوشتار مى بايست مجموعه آنها در يک پيوست قرارگيرند. در کليه منحنى ها و نمودارها، هر يک از محورهاى مختصات معرفى شده و واحد مربوطه نيز در کنار محور مختصات درج شود. اين موضوع در مورد سطرها و ستونهاى جــداول نيز صـادق مى باشد. به منظور افزايش کيفيت و دقت نمـودارها، توصيه مى شود که يکى از نرم افزارهاى متداول کامپيوترى مانند EXCELL ، HPG ، HG ، VISIO وغيره در رسم نمودارها مورداستفاده قرار گيرد.
• لازم است کليه محاسبات منحصراً در سيستم آحاد بين المللى SI انجام شود. در موارد استثنايى که به علت محدوديت منابع موجود استفاده از سيستم هاى ديگر آحاد اجتناب‏پذير به نظر مى رسد، ضرورى است که نتايج نهايى هر قسمت از محاسبات را علاوه بر سيستم آحاد مربوطه، پس از تبديل واحد در سيستم SI نيز درج نمود. ضمناً‌ به اين موضوع نيز حتماً‌ توجه شود که در مقابل تک تک نتايج محاسبات، واحد مربوطه بايد ذکر شود.
پيوست ها در انتهاى پايان نامه، پيوست ها قرار مى گيرند. همانگونه در متن اصلى ذکر گرديد. پيوست بگونه اى انتخاب مى شود که ضمن نياز به وجود آنها، قرار دادن آنها در متن اصلى باعث از بين رفتن انسجام و پيوستگى مطلب مى گردد. هر پيوست به يک موضوع اختصاص مى يابد. به منظور مرتب نمودن پيوستها، ترتيب زير پيشنهاد مى گردد:
پيوست 1- منحنى هاى حاصل و يا تهيه شده از استاندارد در صورتى که تعداد آنها زياد باشد.
پيوست2- جداول حاصل و يا تهيه شده از استاندارد در صورتى که تعداد آنها زياد باشد.
پيوست 3- اثبات قضايا
پيوست 4- دستورالعمل استفاده از برنامه کامپيوترى تهيه شده
پيوست 5- ليست برنامه کامپيوترى
پيوست 6- نقشه هاى تهيه شده لازم به ذکراست پيوستهاى نرم افزارى داخل جلد در پاکت ويژه اى چسبانده مي‏شوند. در صفحه اول هر پيوست، در بالا و وسط کادر کلمه پيوست و شماره ترتيب آن درج شده و سپس با يک خط فاصله در وسط کادر عنوان مربوط به آن پيوست آورده مى شود.
– چکيده انگليسي: اين بخش حداکثر در يک صفحه ارائه شده و مي‏تواند ترجمه چکيده فارسى باشد.
– فرم داخل جلد به انگليسي: اين فرم دقيقا ترجمه جلد فارسى در ابتداى پايان نامه مي‏باشد.
4،2،3- محتواى فصول پايان نامه
فصل اول
• کليات تحقيق
• مقدمه
• هدف
• ضرورت تحقيق
• بيان مسئله
• سوالات تحقيق
• مراحل تحقيق
• عنوان روش تحقيق
• روش جمع آورى اطلاعات
• ابزار جمع آورى اطلاعات
• روش تجزيه و تحليل
• محدوديت هاى احتمالى تحقيق
• تعاريف واژه هاى اصلى تحقيق
فصل دوم
• مرور ادبيات تحقيق اهم مباحث نظرى پيرامون موضوع تحقيق که در يک تا چند بخش جداگانه به نقل قول از منابع معتبر (به همراه آدرس دهى منابع مورد استفاده در متن و درج مشخصات منابع مورد استفاده به ترتيب استفاده در انتهاى فصل درج مى گردد) توسط محقق گردآورى، دسته بندى، تنظيم و نگارش مى يابد.
فصل سوم
• روش تحقيق
• عنوان روش تحقيق
• معرفى روش نمونه بردارى يا بررسى جامعه موردنظر يا روش مطالعه موردى
• (Case Study) چگونگى تعيين اندازه نمونه مورد مطالعه با استفاده از فرمولهاى آمارى و…
• معرفى روشها و ابزار گردآورى اطلاعات کمى يا کيفى
• معرفى الگوها يا مدل مورد استفاده براى تحليل مسئله
• معرفى جزئيات روشهاى تجزيه و تحليل اطلاعات
• روش سنجش اعتبار و پايائى تحقيق کمى و يا صحت و تعميم پذيرى تحقيق کيفى
فصل چهارم
• جزئيات مراحل پياده سازى روش تحقيق براى حل مسئله و پاسخگويى به سوالات تحقيق
فصل پنجم
• جمع بندى و نتيجه گيرى و موضوعات پيشنهادى براى تحقيقات آتى
• فهرست منابع و مأخذ
• چکيده لاتين پيوست ها
• پرسشنامه
• جزئيات محاسبات تجزيه و تحليل اطلاعات ü
• جداول و نمودارهاى اضافى

http://www.pcparsi.com
پایان نامه تحصیلی یا پروژه را چگونه تدوین کنیم!
پایان نامه تحصیلی یا پروژه را چگونه تدوین کنیم!
مقدمه
برای نوشتن یک پایان نامه یا پرژه تحصیلی در یک چهار چوب علمی محقق ناگزیر به رعایت اصولی است که هم نگارش مطلب برای وی آسانتر شود و هم مطالعه آن برای دیگران به سادگی امکان پذیر باشد این اصول سه گانه به شرح ذیل میباشند .
1) اصول تنظیم و تدوین مطلب
2) اصول نگارش و نوشتن مطلب
3) اصول منابع و مآخذ مطلب
اصول تنظیم و تدوین مطلب در پایان نامه ها :
معمولا یک پایان نامه تحصیلی به صورت زیر تنظیم میگردد :
1) صفحه عنوان
2) پیشگفتار و در صورت نیاز تشکر و قدر دانی
3) فهرست مطالب
4) فصل اول – طرح تحقیق
5) فصل دوم –پیشینه تاریخی تحقیق
6) فصل سوم _ روش تحقیق
7) فصل چهارم _ ارائه یافته های تحقیق و تجزیه و تحلیل آن
8) فصل پنجم _ خلاصه تحقیق و ارائه پیشنهادها
9) فهرست منابع و مآخذ
10) پیوست
1)عنوان تحقیق
عنوان تحقیق و صفحه اولین صفحه ای است که بیننده با آن واجه میشود و گاه روی جلد پایان نامه را در بر می گیرد و معمولا مشتمل بر اطلاعاتی به صورت ذیل است :
الف) عنوان پایان نامه
ب ) نام کامل استاد راهنما
ج ) نام کامل محقق یا محققین
د ) نام مرکز یا دانشگاهی که پایان نامه در آن تقدیم میگردد .
ذ ) نوع مدرک ( برای مثال : پایان نامه دوره کارشناسی ارشد صنایع دستی )
و ) تاریخ ارایه پایان نامه
2) پیشگفتار و تشکر و قدر دانی :
این بخش گر چه از ضروریات نیست ولی گاهی وجود آن لازم است که باشد و این قسمت میتواند شامل اطلاعات مختصر و مفیدی از هدف ، دامنه و وسعت تحقیق باشد که قبل از مطالعه کامل تحقیق به خواننده اطلاعاتی را در اینباره خواهد داد و تصویر و برداشتی از کل تحقیق را برای خواننده روشن میکند . محقق میتواند در پایتن پیشگفتار از فرد یا افراد با موسساتی که او را در انجام تحقیقش کمک و راهنمایی کرده اند ، سپاسگزاری کند .
3) فهرست مطالب :
فهرست مطلب که میتواند شامل یک یا چند صفحه باشد هدفی جز دادن دید و آگاهی از مطالب مندرج در پایان نامه به خواننده ندارد و خواننده را قادر خواهد ساخت به سرعت و دقت و سادگی ، مطلب دلخواه خود در پایان نامه را بیابد .
4)فصل اول _ طرح تحقیق :
طرح تحقیق یکی از ارکان اساسی و اصلی پایان نامه است و محقق قبل از آنکه به انجام تحقیق مبادرت ورزد ، باید این فصل را تهیه و تنظیم نماید و به سرعت استاد راهنما و یا هر فرئد دیگری که محقق قصد دارد نتایج تحقیق را به او گزارش دهد ، برساند . ÷س از تاید استاد راهنما محقق موظف است طبق طرح تنظیم شده در پی انجام تحقیق بر آید . مهمترین قسمتهای طرح تحقیق عبارتند از :
4-1- عنوان تحقیق ؛ باید شناختی دقیق و روشن از حوزه ی موضوع تحقیق را عرضه دارد و خالی از هرگونه ابهام و پیچیدگی باشد .
4-2-مقدمه یا تاریخچه ای از موضوع تحقیق : در این قسمت مختصری از نظرات و تحقیقات مربوط به موضوع و یا مسایل و مشکلات حل نشده در این حوزه و همچنین توجه و علاقه جامعه به این موضوع اشاره میشود .
4-3-تعریف موضوع تحقیق : در این قسمت محقق موضوع مورد علاقه و یا نیاز احساس شده خود را در حوزه تحقیق بیان میدارد و عوامل موجود در موقیعت را تعریف و تعیین میکند .
4-4-هدف یا هدفهای کلی و آرمانی تحقیق : این قسمت باید با جملات مثبت و کلی طرح شود و ازطولانی شدن مطالب پرهیز شود
4-5-روش انجام تحقیق : در این قسمت پژوهشگر روش کاری خود را بیان میدارد و شیوه های گوناگونی را که در گرد آوری مطالب خود به کار برده ذکر میکند و همچنین اگر روش آماری خاصی را در تهیه و تدوین اطلاعات به کار برده آن شیوه را بیان میکندو بیان آن یکی از ملزومات است .
4-6-اهمیت و ارزش تحقیق : با توجه به تشابه این قسمت از طرح تحقیق با تعریف موضوع تحقیق که در آن محقق نیاز خود را در آگاهی به نتایج مطالعه عنوان میسازد ، در این قسمت منابع شخصی یا علمی که از خاتمه تحقیق به محقق دست میدهد ، بحث میشود .
4-7- محدودیت های تحقیق : محدودیت هایی که کنترل آن از عهده محقق خارج است مانند انتخاب نوع بافته ها و یا زیر اندازها و دیگر محدودیت هایی که کنترل آن در دست محقق است مانند موضوع و محل تحقیق و …
4-8- تعرف واژه ها : در این قسمت محقق باید واژه هایی که ممکن است برای خواننده آشنا نباشد تعریف کند مثلا در منطقه ای گره، ایلمک و در منطقه ای دیگر خفت و در جاییی دیگر به واژه ای دیگر خوانده میشود محقق باید واژه های نا آشنا را در این بخش معنی کند .
4-9-خلاصه فصلها: در این قسمت خلاصه ای اشاره وار از فصلهای آتی آورده میشودتا خواننده بتواند تصویری واضح از دیگر قسمتهای پایان نامه در ذهن خود ترسیم کند .
این مطالب میتواند اگر درست بیان شود فصل اول پر باری را برای تحقیق ما محیا سازد !
5)فصل دوم پیشینه تاریخی موضوع تحقیق :
این فصل حاوی خلاصه ای از مطالعات انجام شده در با ره موضوع تحقیق است این بخش از تحقیق یکی از ارکان اصلی و به تعبیری دیگر یکی از پایه های تحقیق میتواند باشد اگر محقق از ÷یشینه مطالعاتی تحقیق آگاهی داشته باشد به دنبال موضوعات تکراری نخواهد رفت و حتی میتواند با دلایل و برهان های ریشه دار و با پایه به نقد آثار گذشته بپردازد .
6)فصل سوم روش تحقیق :
در این قسمت معمولا به تفصیل در باره مطالبی به قرار ذیل بحث میشود:
الف) روش تحقیق در این قسمت محقق به توضیح و توجیه روش تحقیقی خود میپردازد و انواع مختلف روشهای تحقیقی ، هدف و موضوع پژوهشی خود ، مناسب دانسته است میپردازد.
ب) آزمودنی ها در این قسمت محقق به سوالاتی از قبیل :
1) آزمودنیها شامل چه اشخاص یا آیتمهایی هستند ؟ برای مثال او میگوید آزمودنیهای ما فقط شامل گبه بود.
2) تعداد آزمودنیها چند تا بود ؟ مثلا 500 نمونه گبه و حتی میتواند فرد هم باشد مانند : 500 نفر بافنده گبه .
3) با توجه به موضوع و هدف آیا افراد یا تعداد انتخاب شده مناسب هستند ؟ محقق باید با دلایل و برهانهای قاطع این بخش را برای خواننده ثابت کند و بقولی هدف خود را با عمل هماهنگ سازد .
4) نوع گزینش و تقسیم آزمودنیها به چه ترتیب صورت گرفته است ؟ محقق باید به این موضوع اشاره کند که موارد انتخاب شده به چه دلیل منتخب نگارنده بوده است و چرا مثلا به جای گبه از گلیم استفاده نکرده و …
5)آزمودنیها از چه خصوصیات ویژه ای برخوردار هستند ؟ پژوهشگر باید به خوانندگان بگوید که خصوصیات آیتمهای انتخابی چه بوده است که او آنها را انتخاب کرده است او باید ویژگیهای انتخاب موضوعات مورد بحث خود را برای خواننده مشخص کند برای مثال بگوید چون میخواستیم نوع گره کاربردی در گبه ها را بررسی کنیم 500 نمونه گبه را انتخاب کردیم و یا …
ج) روش جمع آوری اطلاعات : پژوهشگر پس از تعیین روش تحقیق باید روش جمع آوری اطلاعات را برای خواننده بیان کند که میتواند با استفاده از شیوه های مشاهده ، مصاحبه ، میدانی ، پرسشنامه ای وکتابخانه ای و یا حتی اینترنتی باشد .
د)متغیر های مستقل و وابسته : در این قسمت محقق به طور جدا گانه متغیر های متغیر های مستقل و وابسته را تعیین و تعریف میکند و با این کار هم مسیر مطالعه خود را مشخص میسازد و هم برای محقق دیگری این امکان را به وجود می آورد که در صورت تمایل ، بتواند در تحقیق مشابه همین متغیر ها را مورد بررسی قرار دهد .
ذ- روش اماری : در این بخش محقق باید از شیوه آماری بکار رفته در تحقیقش یاد کند و ضمن توصیف روش آماری استفاده شده در تحقیق به وضوح و خارج از هر گونه ابهام و پیچیدگی فرمولها و سطوح معنی دار به کار رفته در تحقیق را بیان دارد برخی از روشهای آماری که در کاهای تحقیقاتی عبارتند از :
1) فراوانی و درصد
2) ضریب همبستگی
3) آزمون – تی
4) آزمون – اف
7- فصل چهارم – یافته ها و تجزیه و تحلیل آنها :
این فصل در واقع هسته اصلی تحقیق است و احتمالا مشتمل بر بحث های کلامی ، جدولها ، شکلها ، نمودارها و نیز تجزیه و تحلیل اطلاعات است .
8- فصل پنجم – خلاصه تحقیق و پیشنهادها :
این فصل شامل دو قسمت اصلی ، یکی خلاصه تحقیق و دیگری پیشنهادها ست .
الف- این بخش یکی از مشکلترین بخشهای پایان نامه است . یک خلاصه مناسب ترکیبی از دو نوع اطلاعات است :
1_ اطلاعات و یافته هایی که محقق از تحقیق جاری خویش به دست آورده است .
2_ اطلاعات و یافته هایی که محقق از طریق مطالعه تحقیقات و نوشته های دیگران جمع آوری کرده است و کلا در نوشتن پایان نامه ، رعایت نکات زیر حائز اهمیت است :
الف) ارائه یافته ها و نتایج برجسته به صورت منظم .
ب ) استفاده از یافته های تحقیق جازی برای تایید یا رد فرضهای تحقیق
ج ) بکار گیری مطالب مندرج در فصل پیشینه تاریخی در رد یا تایید تحقیق (هرجا که لازم بود ) .
پیشنهاد ها :
تحقیقاتی که در زمینه های مختلف از جمله فرش دستباف صورت میگیرد لزوما باید با پیشنهاد هایی همراه باشد که در بهینه سازی رنگرزی ، بافت ، طراحی و در نهایت به سازی تولید فرش انجامد .
این بخش که به ازائه راهکارها میپردازد خواهد توانست بخشی از موانع را متلاشی کند و برای مسئولان چراغ راهی باشد.
9- فهرست منابع و مآخذ :
در این قسمت تمام منابع و مآخذ ، از قبیل کتابها ، مقاله ها ، مجله ها ، رساله های چاپ شده و چاپ نشده را به ترتیب حروف الفبای نام فامیل و نویسنده و یا مترجم و به صورت در هم از نظر نوع آنها نوشته میشود .
10- پیوست :
شامل مطالب و مدارکی است که در درک و فهم خواننده از پایان نامه کمک چندانی نمیکند و میتوان از پرسشنامه ها ، آزمونها ، نامه های نوشته شده به افراد و موسسات و سایر وسایل جمع اوری اطلاعات نام برد .