تعریف مصاحبه:
یکی از اصلی ترین بخش های هر کار پژوهشی جمع آوری اطلاعات می باشد.چنانچه این کار به شکل منظم و صحیح صورت گیرد کار تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از داده ها با دقت و سرعت زیادتری انجام خواهد شد.برای جمع آوری اطلاعات در کارهای پژوهشی چهار روش عمده مورد استفاده قرار می گیرد که عبارتند از: استفاده از اسناد و مدارک موجود ، مشاهده ، مصاحبه و پرسشنامه. که در این متن به مصاحبه می پردازیم
انواع مصاحبه
مصاحبه را از دیدگاههای مختلف می توان به انواع مختلفی تقسیم کرد.از نظر هدف مصاحبه را به سه دسته تحقیقی ، درمانی و مشاوره ای تقسیم می کنند:
الف _ مصاحبه تحقیقی:
مصاحبه تحقیقی در امور پژوهشی به منظور کشف حقایق و بررسی امور مختلف جهت رسیدن به هدفهای خاص انجام می گیرد.مصاحبه تحقیقی بر حسب آنکه برای چه منظوری به کار می رود انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
1_مصاحبه اطلاعاتی :
این نوع مصاحبه فقط به منظور جمع آوری اطلاعات در مورد مراجع ، دادن اطلاعات یا امور دیگر انجام می شود.
2_ مصاحبه حقیقت یابی :
این نوع مصاحبه به منظور روشن کردن نکات مبهم اطلاعاتی که قبلا در مورد مراجع از روش های دیگر جمع آوری شده است و نیز تحکیم و تکمیل اطلاعات به کار می رود.
انواع مصاحبه های تحقیقی از نظر روش انجام
هر یک از انواع مصاحبه های تحقیقی از نظر روش انجام به سه نوع تقسیم می شوند:
2_ مصاحبه محدود یا منظم یا انعطاف ناپذیر یا پرسشنامه همراه مصاحبه :
در این نوع مصاحبه ، مصاحبه کننده سئوالات مشخصی را به صورت پرسشنامه ای با پرسش های مشخص و با توالی ثابت که از پیش آماده شده است به ترتیب معینی مطرح کرده و مصاحبه شونده فقط باید در زمینه هایی که از وی سئوال می شود، پاسخ دهد. دراین روش ، طرفین مصاحبه محدودیت کامل دارند به این که مصاحبه کننده نمی تواند از نظم و ترتیب پرسش ها عدول کند و حتی نباید کلمات و عبارات پرسش را تغییر معنا دهد.مصاحبه شونده نیز موظف است به همان پرسش ها به طور دقیق و مختصر پاسخ دهد.در این نوع مصاحبه نه تنها موضوعاتی که پرسشگر مطرح می کند از قبل تعیین شده اند بلکه این موضوعات به طور دقیق رتبه بندی گردیده اند و پرسشگر ناچار است هر یک از موضوعات را در جای خود طرح کند و هیچ یک را نمی تواند به سلیقه ی خود بر دیگری ترجیح دهد.این روش در مطالعات بزرگ و زمانی که پژوهشگر از تنوع پاسخ ها اطلاع دارد به کار می رود.
نکات مهمی که در مصاحبه باید رعایت شود:
1) ایجاد رابطه ی حسنه با مصاحبه شونده
2) گوش دادن
3) تکلم با زبان مصاحبه شونده
4) آشنایی مصاحبه گر با اهداف و روش های طبقه بندی و ارزش گذاری پاسخ ها
5) دخالت ندادن تمایلات شخصی مصاحبه گر
6) ایجاد شرایط یکسان برای همه
7) کسب اجازه در هنگام استفاده از دستگاه ضبط صدا
8) جلب اعتماد مصاحبه شونده
9) رعایت مقام و موقعیت اجتماعی افراد
10) بیان توضیحات کافی قبل از شروع مصاحبه
11) ارایه آموزش کافی قبل از شروع مصاحبه
12) داشتن برنامه برای مصاحبه
13) عدم مخالفت با اظهارات مصاحبه شونده
14) تنظیم مدت زمان مصاحبه به گونه ای که هم مصاحبه کننده وهم مصاحبه شونده در طول مدت مصاحبه درحالت هشیاری و آگاهی کامل باشند.
15) تشکر از مصاحبه شونده در پایان مصاحبه
مزایا و معایب مصاحبه:
مصاحبه نیز مانند سایر روش های جمع آوری اطلاعات دارای مزایا و معایبی می باشد که به طور اختصار بیان می گردد:
مزایای مصاحبه:
– قابلیت استفاده برای کم سوادان و بی سوادان و کودکان و بیماران
– امکان روشن کردن مفهوم سئوالات
– بدست آوردن در صد بیشتری پاسخ
معایب مصاحبه:
– وقت گیر و پر هزینه بودن
– طبقه بندی و تجزیه و تحلیل اطلاعات در هنگامی که سئوالات باز هستند مشکل است.
– تورش مصاحبه گر و دخالت دادن نظرات شخصی
منابع:
زارعی متین ، حسن ، مدیریت منابع انسانی ، قم ، موسسه بوستان کتاب (1379)
علی کرمی ، رضا ، روش های مطالعه و تحقیق ، قم ، انتشارات قلمگاه (1388)
دانش پرستاری- انواع مصاحبه ، www.jouybari.blogfa.com ، /post-623.aspxwww.jouybari.blogfa.com
هشت اصل مهم برای تهیه یک مصاحبه خواندنی ، احمد فاتحی ، سایت گل نرگس ،
اصناف
شرکت ها
سازمان ها
دانشگاه ها
استارتاپ ها
مشاغل خانگی
