سرمایه اجتماعی و پایداری شهری

«شرح حال» اصطلاحی است که بیشتر بین پزشکان مرسوم است. هر روز صبح اول وقت پزشک بر بالین بیمار حاضر می شود و با کمک پرستاران به اصطلاح شرح حال او را می گیرد. این گزارش شامل مجموعه اطلاعاتی است که بیمار در مورد شاخص های سلامتی اش به گروه درمانی ارائه می‌دهد. این اقدام کمک می کند پزشک بهترین تصمیم و تجویز را برای بیمار داشته باشد و او را در جهت رفع کلیه نیازهایش یاری کند. شهر هم به عنوان یک موجود زنده که حیات دارد و گاهی حالش خوب است و گاهی هم می تواند بد باشد شرح حالی دارد.

ادامه مطلب

بارها بیان شده است که شهرداری های کشور با تورم نیروی انسانی رو به ر و هستند. این موضوع در کلان شهرها بسیار چشمگیرتر و چالشی تر است؛ به خصوص وقتی به یاد آوریم که سهم دولت در بودجه شهرداری ها هرسال کمتر و کمتر می شود، به گونه ای که شهرداری ها آرام آرام به سمت استقلال مالی حداکثری پیش می روند و ضرورت کاهش هزینه ها مطرح می شود. یکی از دلایل مهم ورود بی حساب وکتاب نیروی انسانی به شهرداری ها، رعایت نکردن اصول تشکیلات و روش ها و مسائل مربوط به سازمان دهی و ساختار سازمانی است،

ادامه مطلب

هویت شهری یکی از مهم ترین محورهای سند «چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت» است. هویت از جنس آگاهی، معنا و درک است. لذا می توان گفت که «ساختار نمادین» دارد. ساختار نمادین برای هویت دو نتیجه مهم به دنبال دارد؛اول اینکه از خصوصیت «بازتابی بودن» هویت خبر می دهد و دوم اینکه سبب می شود هویت را به «امری زبانی» تبدیل سازد. بدین ترتیب هویت از یک طرف موضوع قراردادی و مورد توافق محسوب می گردد و از طرف دیگر امری فرایندی به حساب می آید که مورد درک، تعبیر و تفسیر واقع می شود. در ارتباط با...

ادامه مطلب

حکومت ها به تنهایی قادر نیستند جامعه را اداره نمانید. برای تحقق این مهم نیازمند نقش آفرینی جدی شهروندان در عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و … هستند. ایفای چنین نقش مهمی نیازمند تبیین مفهوم «توانمندسازی شهروندان و مضامین اصلی آن» و افزایش قابلیت های شهروندی جهت مشارکت در فرایندهای توسعه و همچنین سیاستگذاری، تصمیم گیری، سرمایه گذاری و … در سطح جوامع ملی و محلی است. بر اساس مطالعات انجام شده مهم ترین زمینه ها و مضامین اصلی توانمندسازی شهروندان به شرح زیر است:

ادامه مطلب

در بند «هویت شهری» چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت، یکی از موضوعاتی که به آن اشاره شده است، «نشاط آوری» است. این مهم شاید یکی از کارهای سختی باشد که در کشور ما وجود دارد.اصولا ما مردمان شادی نیستیم و شاید خیلی سخت بتوان نشاط ماندگار، مستمر و بدون قیدوشرط را برایمان متصور شد. اما شادمانی و نشاط یکی از مسائل مهم زندگی انسان است که می تواند به افزایش عمر همراه با سلامتی بینجامد و باعث شود از زندگی لذت بیشتری ببریم. نشاط اجتماعی از لازمه های همه کلان شهرهاست.

ادامه مطلب

یکی از چالش های پیش روی بیشتر شهرداری های کشور «ساختار سازمانی» است؛ امر مهمی که به دلیل اثرگذاری جدی بر اصول «سازمــان دهـــی امــور» و «تعامل فرایندهای» سازمانی به صورت مستقیم عملکرد مدیریت شهری را تحت تأثیر قرار می دهد. در ادوار مختلف شوراهای اسلامی ، هرگروه یا حزبی که پیروز انتخابات شده است، بلافاصله یکی از حوزه هایی که به عنوان عرصه های تغییر به آن توجه کرده، این حوزه بوده است. به بیان دیگر، ساختار سازمانی همواره یکی از دلایل مهم ناکارآمدی های سیستم قلمداد شده است. باتوجه به این مقدمه باید پذیرفت که در واقعیت، ساختار رسمی شهرداری ها با چند مشکل جدی رو به روست؛

ادامه مطلب

فرایندهای «مدیریت شهری»، شبانه روز، مستمر و بدون وقفه ادامه دارد. لحظه ای درنگ کافی است تا بسیاری از امور بر زمین بماند و زندگی در شهر مختل شود، پس هیچ یک از عناصر انسانی در شهرداری ها نمی توانند در انجام وظایف خود ذره ای تعلل کنند یا به خود اجازه دهند امری را ناتمام بگذارند. بر این اساس، کارکنان این ابرسازمان نسبت به سایر مجموعه های دولتی یا نیمه دولتی، کاری سخت، پیچیده و طاقت فرسا پیش روی خود دارند. از پاکبانان، راننده های اتوبوس و تاکسی ها گرفته تا آتش نشان ها و کارکنان حوزه خدمات شهری، فنی و عمرانی، پارک ها و بوستان ها همچنین سایر کارکنان و کارشناسان بخش های مختلف شهرداری همه و همه بخشی از جریان امور را در دست دارند و نقش خود را در اداره شهر و انجام وظایف متکثر و متنوع آن ایفا می کنند. دامنه چرخش نیرو در شهرداری ها نسبت به سایر سازمان ها گسترده تر است، ولی باتوجه به جنس و ماهیت فعالیت ها، کارکنان شهرداری بیشتر در معرض فرسودگی شغلی و آسیب های ناشی از آن قرارمی گیرند، لذا در مواجهه با کادر انسانی شهرداری ها باید چند مقوله اساسی محل توجه ویژه برنامه ریزان و تصمیم گیران حوزه اداره شهر قرار گیرد:

ادامه مطلب

یکی از بسترهای مطلوب برای انسجام بخشی، نظم‌دهی فضایی، پیشگیری از گسترش بی رویه شهرها و مقابله با نابودی اراضی دارای کاربری های متفاوت (به ویژه کاربری مسکونی) اجرای قوانین مربوط به افراز و تفکیک در زمین های شهری است که باید طبق ضرورت بر اساس طرحی جامع، تفصیلی و هادی صورت پذیرد. «تفکیک و افراز» از مهم‌ترین اقدامات حقوقی به حساب می آید که در موارد مختلف قانونی به خاطر اثرات ویژه در اثبات و صدور اسناد مالکیت و پیامدهای ناشی از آن مثل بیع و ساخت و ساز، قلع ماده نزاع و .. بارها مورد توجه قرار گرفته است.

ادامه مطلب

«خانواده» اصلی ترین نهاد اجتماعی و بنیادی ترین واحد جامعه است که در بستر آن انواع نیازهای آدمی شامل: مادی، معنوی، روانی، احساسی، عاطفی، اقتصادی و رفاهی بر طرف می گردد. در میان جوامع گوناگون نقش، پایگاه و منزلت خانواده متغیر است و با وجودی که این هسته کوچکترین نهاد اجتماعی به حساب می آید در زندگی مردم تأثیر فراوانی دارد. هر چند در سال های اخیر در سطح جهان به صورت حداکثری و در سطح کشور ما به صورت نسبی جایگاه خانواده تا حد بسیاری مورد هجمه و آسیب قرار گرفته است اما این مسأله هرگز خللی در اهمیت آن وارد نمی سازد و چه بسا اگر این بنیان جایگاه واقعی خود را به دست آورد بسیاری از معضلات اجتماعی از بین می رود. بر همین اساس شهروندِ «قانون مدار، محترم، فعال، علاقه مند، متعهد و متعلق به شهر و همشهریان» باید خود در بستر خانواده ای سالم رشد و تربیت یافته و اصول و فرهنگ مردم داری، همسایه داری، احترام به محیط و عناصر آن را آموزش دیده باشد. خانواده و جامعه به صورت متقابل و مستمر با یکدیگر تعامل دارند و بر هم اثر می گذارند. به بیان دیگر از یک طرف خانواده همچون آیینه ای عناصر اصلی جامعه را دربردارد و انعکاسی از اوضاع اجتماعی است.

ادامه مطلب

از دیدگاه اجتماعی شهرها مکان های مناسبی برای ایجاد نهاد اجتماعی، اعتلای ارزش های فرهنگی، پاسداری ارزش های انسانی، تحکیم روابط و مناسبات اجتماعی و نگاهداشت هویت ملی و محلی محسوب می گردند. بر همین اساس مقوله «هویت در محیط شهری» چالش بزرگ عصر حاضر است و بی هویتی یکی از مهم ترین مسائل مربوط به فضاهای شهری است که سبب از بین رفتن خاطرات جمع، افول حیات شهر و شکل گیری حیات شهری روزمره می گردد. به بیان ساده تر «هویت» یکی از ابعاد اصلی «حیات بخشی» می باشد که بی توجهی به آن سبب ایجاد محیط مصنوعی و تهی از هویت انسانی با پیامدهایی نظیر: نزول تعلق مکانی و مشارکت مردمی، مهاجرت ساکنین بومی، افزایش اسکان غیر رسمی، ناامنی و ناهنجاری های اجتماعی می گردد. در نگاهی اجالی ابعاد هویتی شهر عبارتند از:

ادامه مطلب

شهر متعلق به همه شهروندان است پس خدمات مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، زیست محیطی و هر چیز دیگری که در حوزه عملکرد و وظایف مدیریت شهری قرار دارد باید به گونه ای باشد که امکان بهره برداری از آن برای همه شهروندان فراهم گردد. به عنوان مثال خیلی دور نیست و همه ما به یاد می آوریم که در طراحی ها و برنامه های مربوط به ساخت و سازها و مسائل عمران و توسعه شهری هیچ گاه معلولین مورد توجه جدی قرار نداشتند.

ادامه مطلب

آنچه برای شهرداری مهم است (یعنی باید مهم باشد) افزایش سطح رفاه عمومی شهروندان، توسعه همه جانبه شهر و ارائه خدمات در عالی ترین سطح ممکن است. دقیقاً بر همین اساس در بند «کالبد شهری» چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت «نماد آبادانی، متوازن و زیست پذیر در تمام نقاط شهر» ذکر گردیده است. برای تحقق این امر خدماتی که مدیریت شهری به ذینفعان خود ارائه می دهد باید دارای ویژگی های زیر باشد:

ادامه مطلب