مولف: علی نظری منفرد
ناشر : انتشارات جلوه کمال
چاپ: سرور
احوال حضرت مهدی و آغاز امامت
الف – نسب امام مهدی
پدر و اجداد حضرت : حضرت مهدی (عج ) فرزند حضرت امام حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی ابی طالب (ع) است .
القاب ان حضرت صامت , هادی , رفیق , زکی , سراج , مضیء, شافی , مرضی , حسن و عسگری می باشد و ان حضرت و پدر و جد او در زمان خود معروف به ابن الرضا بودند .
نام مادر ایشان نرجس خاتون و پدر بزرگوارشان امام حسن عسگری (ع ) است .
ب- ولادت حضرت مهدی (عج )
ولادت حضرت مهدی (عج) در صبح روز دوازدهم شعبان بود.
ج- آغاز امامت امام زمان (عج)
پس از شهادت امام یازدهم حضرت حسن بن علی عسگری (ع)در ربیع الاول سال 260 ه.ق امامت به دوازدهمین و آخرین امام خاتم الاوصیاء حضرت صاحب الامر حجه بن الحسن (عج) فرجه رسید.
عمر مبارک آن بزرگوار هنگام شهادت پدر بزرگوارش پنج سال و چند ماه می باشد.اگرسال ولادت آن حضرت را سال 255 بدانیم چنانچه کلینی می گوید حضرت صاحب(ع) در نیمه شعبان سال دوست وپنجاه وپنج متولد شده است.
د-وقایعی که در آغاز امامت حضرت قائم اتفاق افتاد
در آغاز امامت حضرت صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه الشریف,وقایع و حوادث فراوانی روی داد که به طور اجمال به برخی از آنها اشاره می کنیم:
البته ذکر تمام رویدادهای عصر آغاز امامت آن حضرت که مقارن با غیبت صغرای آن بزرگوار است,ضروری به نظر می رسد.مقصود از ذکر رویدادهای مهم آن عصر,بیان حساسیت های آن زمان و توضیح و تبیین این امر است که این رویدادها و حوادث چه مقدار در غیبت آن حضرت نقش داشته است.
شیخ مفید می گوید:ولادت آن حضرت را پدرش مخفی و امر او را مستور نگه داشت,به جهت این که زمان سخت و صعب بود.سلطان آن زمان به شدت در طلب و تعقیب آن بزرگوار بود و تلاش می نمود که از آن حضرت اطلاعی پیدا کند و برای اینکه اعتقاد شیعه ی امامیه درباره ی آن حضرت شایع شده بود و سلطان می دانست که شیعیان در انتظار او هستند,امام عسگری در زمان حیات خود فرزندش را ظاهر نکرد و بیشتر مردم بعد از وفات امام عسگری فرزندش امام عصر (ع)را نشناختند.لذا جعفربن علی برادر حضرت ابو محمد عسکری(ع)ترکه و اموال او را تصرف کرد و تلاش کرد کنیزان آن حضرت را زندانی کند و اصحاب آن حضرت را که در انتظار فرزند او بودند و یقین به وجود او داشتند و قائل به امامت او بودند مورد تعدی قرار داده و آنان را می ترسانید و پراکنده می کرد.از این روسختی زیادی بر خاندان حضرت ابومحمد وارد شد,از دستگیری و زندان و تهدید و کوچک شمردن اما سلطان به نتیجه ای دست پیدا نکرد.
ه- مدعیان نیابت
پس از وفات امام عسکری(ع)و آغاز امامت حضرت صاحب الامر(عج) که همراه با غیبت صغری بود,نواب خاصی از طرف ناحیه ی مقدسه تعیین شدند و اینها کسانی بودند که از قبل و در زمان امامت حضرت هادی و عسکری(ع) شناخته شده و از بزرگان شیعه و اصحاب آن دو امام و مورد تایید آنان بودند,مانند عثمان بن سعید,و محمدبن عثمان,در این دوران گروهی به دروغ خود را نایب خاص حضرت صاحب الامر(عج)معرفی کردند و از این طریق در صدد فریب مردم و انحراف ایشان برآمدند که از طرف ناحیه ی مقدسه در رابطه با نادرست بودن ادعای آنان توقیعاتی بیرون آمد و دروغ بودن ادعای ایشان به مردم اعلام شد و شیعیان آنها را شناختند و از آنان تبری جستند که به ذکر نام برخی از آنها و شرح مختصری در رابطه با آنان می پردازیم.
1-شریعی
2-نمیری
3-احمد بن حلال کرخی
4-محمد بن علی بن بلال
5-حلاج
6-ابن ابی العزاقر شلمغانی
و-اوصاف و ویژگی های حضرت مهدی(عج):
حضرت مهدی(عج)خاتم الاوصیاء و آخرین امام و حجت الهی است همانگونه که رسول خدا(ص)خاتم انبیا و افضل رسل بود لذا صاحب الامر(عج) همچون پیامبر اکرم(ص)صاحب ویژگی های خاص می باشد که به بعضی از آنها اشاره می کنیم.
محمد بن مسلم ثقفی می گوید:من بر حضرت ابوجعفرمحمد بن علی الباقر(ع)وارد شدم و قصد داشتم که از قائم آل محمد (ع) سوال کنم . امام (ع) فرمود : ای محمد بن مسلم همانا در وجود قائم آل محمد(ص) ویژگیهایی از 5 نفر از رسولان را می باشد ,1- یونس بن متی 2- یوسف بن یعقوب 3-موسی 4- عیسی 5– محمد (ص) . اما شباهت او به یونس بن متی این است که او بعد از غیبت رجوع کند و جوان باشد بعد از آنکه سن او سن بزرگسالان است و اما شباهت او به یوسف بن یعقوب غیبت او از خاص و عام است او و یارانش پنهان و با وجود قرب مسافت بین او وپدر و اهل و پیروانش , پدرش یعقوب از او اطلاعی نداشت . و اما شباهت او به موسی (ع) دوام خوف و طولانی شدن غیبت و مخفی بودن ولادت و سختی و ناراحتی پیروان او بعد از او میباشد که آزار و اذیت را تحمل کنند تا اینکه خداوند اذن در ظهورش دهد و او را یاری نماید و او را بر دشمن پیروز گرداند . و اما شباهت او به عیسی (ع) اختلاف کسانی است که درباره او اختلاف کردند تا اینکه گروهی گفتند که او متولد نشده و دسته ای گفتند که او از دنیا رفته و طائفه دیگری گفتند که او کشته و به دار آویخته شد ,و اما شباهت او به جدش محمد مصطفی (ص) خروج با شمشیر وکشتن دشمنان خدا و او با شمشیر و رعب یاری شود و هیچ رایتی از او بازنگردد.
غیبت صغری , نواب و توقیعات
الف – غیبت صغری : برای حضرت مهدی 2 غیبت است . 1- غیبت صغری 2- غیبت کبری که در روایات به هر دو غیبت تصریح شده است و علاوه برآنچه در روایات آمده , در خارج نیز تحقق یافته است . غیبت صغری در اصطلاح به آن مدت گفته میشود که ارتباط مردم با حضرت توسط نواب چهارگانه بود که قریب هفتاد سال به طول انجامید و پس از وفات نائب چهارم علی بن محمد سمری در سال 329, غیبت کبری آغاز گردید و دیگر ارتباط مردم از طریق نواب خاص قطع و از آن پس که فقهاء و مراجع جامع الشرایط عهده دار نیابت عامع می باشند.
ب- غیبت صغری چرا ادامه نیافت؟
1-یکی از دلایل در مورد ادامه نیافتن غیبت صغری این است که نواب خاص که از طرف حضرت به طور مستقیم مامور اداره امور مردم و رابط ظاهری و خاص حضرت بودند از امکانات و قدرت لازم برای برخورد با حاکمان جائر برخوردار نبودند و پیوسته مورد آزار اذیت و محدودیت از جانب ایشان قرار میگرفتند و طبیعی بود که این امر نمی تواند ادامه یابد و قطعا حاکمان ظالم برای برداشتن موانع از مسیر حرکت خودکامه خود آنان را محبوس و یا حتی به شهادت میرسانند .
2-دیگر نکته ای که میتوان در این باب اشاره کرد سوء استفاده منحرفین و فریب کاری آنان بود .کسانی که از فرصت استفاده کرده و خود را نایب خاص حضرت معرفی میکردند و باعث انحراف عده ای از مردم می شمنو که به برخی از آنان اشاره شد .
3-اراده ذات اقدس الهی بر وجود دو غیبت صغری و کبری باشد که این مطلب از احادیث بسیاری به دست می آید که فرمودند برای حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف دو غیبت است . کوتاه مدت و دراز مدت که شاید باید بندگان خدا در دوران بر یک از غیبتها به نوعی در امتحان بزرگ الهی قرار گرفته و از این آزمون سربلند یا سرافکنده بیرون آیند همچون دیگر آزمایشهای الهی.
ج- تفاوتهای غیبت صغری و غیبت کبری
1-در غیبت صغری تنها گروه خاصی از یاران و نزدیکان حضرت امام حسن عسگری (ع) آن حضرت را زیارت نمودند .
2-در غیبت صغری ارتباط مردم با حضرت توسط نواب چهارگانه بود و بعد از وفات آنها این ارتباط تمام شد .
د- نواب خاص
ابتدا به ذکر نواب خاص و تعداد آنان میپردازیم و سپس وظایفی که آنها در عصر غیبت بر عهده داشتند.
1-عثمان بن سعید
2-محمد بن عثمان
3-حسین بن روح
4-علی بن محمد
ه-مسئولیت نواب خاص
1-بردن سوالهای مردم از احکام شرعی و مسائل دینی و دیگر درخواستهای آنان خدمت حضرت و گرفتن جواب و ارائه آن به سوال کنندگان .
2-مشخص نمودن حق و باطل , اعم از اشخاص یا مواضع آنان در دوران غیبت صغری که بستر آگاهی مردم را برای شناخت راه حق از باطل برای آن دوران و نیز دوران پس از آنکه ایام غیبت کبری بود فراهم می ساخت.
3-ابلاغ توقیعاتی که از ناحیه مقدسه درباره امری از امور و یا شخصی از اشخاص صادر می شد .
4-ابلاغ پیامهایی از حضرت برای افراد به گونه ای که هیچ کس جز پیام گیرنده از آن ماجرا اطلاع نداشته است.
5-رفع مشکلات فردی و یا اجتماعی که ایجاب می کرده از طریق آن حضرت توسط نواب خاص انجام پذیرد .
6-دریافت اموال و وجوهی که مردم برای حضرت می آوردند و یا رد و عدم قبول برخی از آنها ابلاغ اخبار صادره از ناحیه حضرت نسبت برخی از امور سریه که آورندگان آن اموال نسبت به آنها مالها داشتند.
و- كيفيت ارتباط نواب با حضرت مهدي (عج)
از نكاتي كه مناسب است مورد بررسي قرار گيرد ، كيفيت ارتباط نواب اربعه و وكلاء در عصر غيبت صغري با حضرت ولي عصر مي باشد . كه در اين زمينه بايد به موارد ذيل توجه كرد:
1-ارتباط و ملاقات وكلا و نواب با عصر (ع) در يك زمان مخصوص و در شرايط خاص صورت ميگرفته است ، مثلا ملاقات محدود به چند مرتبه در سال و آن هم در وقت خاصي بوده است نه اينكه به صورت دائم و در اختيار نواب باشد تا هر وقت بخواهند ملاقات كنند و هر زمان اراده نمايند بتوانند با آن حضرت تماس داشته باشند.
2-ملاقات حضوري و زيارت آن حضرت براي نواب فقط در مكانهاي خاصي بوده است ، نه در هر جايي مثل اين كه نواب در موسم حج در مكه با آن حضرت ملاقات داشتند آن هم در مكه و بيت الله الحرام كنار كعبه و يا در مشاعر مثل عرفات و مشعر و منينه در غير از ايام حج ونه در جاي ديگر و اينگونه ملاقات ها مضمون و مستفاد از بعضي از روايات است.
3-اين ملاقاتها فقط در شرايطي انجام ميشد كه لازم و ضروري بود مثل اينكه حادثه مهم رخ داده باشد و يا مردم در امر مهمي نياز به راهنمايي و هدايت شخص امام (ع) را دانسته باشند و يا مسئله مهم شرعي پيش آمده باشد كه نواب قادر به پاسخ گويي نباشند به هر حال در هر شرايط و طبق خواست نواب صورت نمي گرفت
4-آنگونه كه از برخي روايات بدست مي آيد اكثر ارتباطات به صورت سمعي بوده و نواب فقط صداي مبارك حضرت را مي شنيدند بدون آنكه وجود مبارك ايشان را روايت كنند . البته چون نواب صداي مبارك حضرت آشنا بودند ترديدي در اينكه صدا مربوط به حضرت مي باشد نداشتند به علاوه در اكثر اوقات كه پاسخ سوال و ارتباط به گونه اي بود كه جز حضرت از آن مطلع نبودند .
5-نوع ديگري از ارتباط نواب خاص با حضرت از طريق مكاتبه بوده است كه امام پاسخ ها و اوامر و نواهي خود را به صورت مكتوب براي نواب مي فرستادند و ايشان براساس دستور حضرت آن را ابلاغ مي فرمودند .
غيبت كبري:
براساس آنچه در روايات آمده براي حضرت مهدي دو غيبت است. از جمله اين روايات ، روايت ابو بصير از امام صادق (ع) است كه مي گويد : به حضرت گفتم حضرت امام ابو جعفر باقر (ع) مي فرمود : براي آل محمد (ص) دوغيبت است يكي طولاني و ديگري كوتاه . امام صادق (ع) فرمود : آري اي ابو بصير ! يكي از آن غيبتها طولاني تر از ديگري است .
با پايان گرفتن غيبت صغري كه زمان ان قريب 70 سال بود ، غيبت كبري آغاز شد كه در سال 329 پس از وفات چهارمين نايب خاص آن حضرت ، علي بن محمد سمري شروع شد و پايان آن براي كسي معلوم نيست و اگر از ائمه هم در رابطه با زمان ظهور سوال ميشد جواب مي دادند كساني كه تعيين وقت مي كنند ، دروغ مي گويند . و در توقيع اسحاق بن يعقوباز محمد بن عثمان عمري ، نايب خاص حضرت صاحب الامر به خط آن بزرگوار چنين امده است : اما ظهور فرج ، به مشيت و خواست خداي تعالي خواهد بود و كساني كه براي آن زمان تعيين كرده اند دروغ گفته اند.
رابطه امام و مردم در دوره غيبت كبري
اما با وجود ادله و قرائن شكي نيست كه هر گاه امام (ع) صلاح بدانند زمينه ارتباط يا ديدار خود را براي بعضي در زمان و مكان نامعلوم به وجود مي آورند و لذا بعضي از اوتاد و علماء و بزرگان و يا افراد عادي اما داراي صلاحت به گونه اي خدمت مولاي خود شرف ياب شده اند و حضرتش را زيارت نموده اند كه اين تشرف گونه هايي مختلف داشته كه در اينجا به چند مورد اشاره خواهيم كرد .
الف- چگونگي ارتباط :
اقسام ارتباط
1-ارتباط رويايي :
در عصر غيبت كبري يك نوع ارتباط ممكن است با امام عصر وجود داشته باشد كه از ان به ارتباط رويايي و يا ارتباط در خواب تعبير مي شود و ترديدي نيست كه اين نوع ارتباط در عصر غيبت كبري نه تنها ممكن بلكه در موارد بسياري تحقق يافته است .
2-ارتباط سمعي :
در عصر غيبت كبري نوعي ديگر از ارتباط بين مردم و حضرت مهدي ممكن است وجود داشته باشد و آن ارتباط سمعي بدون رويت ومشاهده است .
3-ارتباط به صورت علائم ونشانه ها :
ممكن است در عصر غيبت كبري شخصي نشانه و علامتي را از حضور امام و يا حتي وجود مقدس صاحب الامر را زيارت كند بدون آنكه صحبتي با حضرت داشته باشد و يا كلامي از حضرت بشنود .
4-ارتباط سمعي و بصري :
اين نوع ارتباط مردم با حضرت مهدي در عصر غيبت كبري نيز ممكن است وقضايا وحكايات فراواني در اين رابطه دركتب ومصادر ذكر شده،به طوري كه جاي هيچگونه ترديدي براي شخص باقي نميگذارد وبه درستي وصحت ان اذعان پيدا ميكند.
5-ارتباط قلبي وزباني:
اين شكل ديگري از ارتباط است كه براي هركس ودر هر زمان ممكن وميسر است و ان توجه با دل التفات با قلب است و بدون ترديد اين نحوه ارتباط آثار و فوايد زيادي دارد كه اولا آن بزرگوار به كسي كه با قلب و زبان او را ياد مي كند و به او توجه نمايد ، عنايت مي كند .
6-ارتباط نوشتاري:
نوع دیگری از ارتباط , ارتباط نوشتاری است که نمونه هایی از آن در دوران غیبت صغری به وقوع پیوسته چنان که در بعضی منابع آمده است مثل اینکه کلینی نقل کرده است که قاسم بن علاء گفت: من سه نامه به صاحب الزمان (ع) در مورد حوائجی که داشتم , نوشتم و به آن حضرت عرض کردم که من مردی هستم که پیر شده ام و اولادی ندارم . امام(ع)حوائج مرا پاسخ داد,اما درباره ی فرزند جوابی از آن حضرت به من داده نشد.مرتبه ی چهارم نامه ای را برای حضرت نوشتم و از آن بزرگوار سوال کردم که دعا کند و از خدا بخواهد که خدا فرزندی را روزی من نماید.حضرت پاسخ داد و حوائج من را نوشت و مرقوم فرمود:خدایا فرزندی او را روزی کن که چشمش روشن شود و این حمل را برای او فرزند پسر قرار بده.قاسم بن علاء می گوید:وقتی نامه ی آن حضرت به دستم رسید,من نمی دانستم که همسرم حامله است.پس بر جاریه ی خود وارد شدم و از او سوال کردم,او مرا خبر داد که مشکلی که داشتم بر طرف شد و بعد از چندی فرزند پسری از او متولد شد:
انتظار چیست؟
رویدادی که علم و اطمینان و یا احتمال تحقق آن در آینده,در وجود انسان حالتی راپدید می آورد که آن حالت نفسانی را انتظار نامند.البته این انتظار اگر در رابطه با فردی خاص باشد آن را انتظار خاص و اگر آن امر جنبه عمومی داشته باشد و مربوط به فرد یا گروهی خاص نباشد آن را انتظار عام می خوانند و نقطه مقابل انتظار یاس و ناامیدی است که هرگاه از نظر شخص تمام زمینه های تحقق امری از دست برود و یا ناکارامد جلوه کند,حالتی در شخص پدید می آورد که آن را یاس نامند.
دو گونه انتظار
انتظار و امید به آینده دو گونه است:
1-انتظاری که سازنده و نگهدارنده است,تعهد آور است,نیرو آفرین و تحرک بخش است؛این انتظار می تواند نوعی عبادت و حق پرستی شمرده شود.{را که این نوع انتظار در منتظر انگیزه ای را اینجاد می کند تا خود و دیگران را به گونه ای آماده سازد که زمینه ساز ظهور موعود الهی باشند.
2-انتظاری که ویرانگر است،اسارت بخش است،فلج کننده استو نوعی((اباحیگری))محسوب می شود.که این انتظار قطعاً گناهی بزرگ محسوب می گردد.در این نوع انتظار عدم تحرک و تنبلی در قالب واژه های ناامید کننده ی کار از دست بار نمی آید و باید منتظر بود تا موعود بیاید و بدتر از آن اشاعه فکر پلید و شیطانی بعضی از نادانان یا فریب کاران است که می گویند باید فساد و تباهی را افزون کرد تا امام بیاید پس این نوع انتظار از یک نوع بینش غلط منشاء می گیرد که توسط شیاطین و استعمارگران به جوامع ناآگاه تلقین می شود.
اهمیت انتظار
می توان اهمیت انتظار را از آن کسی که انتظار او برده می شود دریافت و بر آن پایه ارزیابی کرد،کسی یا چیزی که انتظار آن برده می شود اگر از اهمیت بالایی برخوردار باشد انتظار نیز دارای اهمیت خواهد بود و اهمیت آن چه که مورد انتظار است به آثار و فوائد و برکاتی است که تحقق آن در بر خواهد داشت و هر مقدار آن فوائد و آثار بیشتر باشد،تحقق آن انتظار بیشتر مورد توجه قرار می گیرد و از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود.
ویژگیهای منتظران
منتظران مصلح موعود(ع)باید از ویژگیها و خصوصیاتی برخوردار باشند تا عنوان منتظر واقعی بر آنها صدق کند و بدون داشتن آن خصوصیات،شایسته نباشد که آنها را در شمار منتظران واقعی به حساب آورد برخی از آن ویژگی ها را که در روایات ذکر شده است در این جا می آوریم.
الف-تولی
از حضرت موسی بن جعفر(ع)نقل شده است که فرمود:خوشا بر حال شیعیان ما که در دوران غیبت قائم ما (ع)بر ریسمان چنگ می زنند و ثابت و پایدار بر موالات مابوده و از دشمنان ما دوری می کنند.آنها از ما و ما از آنها هستیم آنان راضی شدند به امامت ما و ما به شیعه بودن آنها راضی شدیم،پس خوشا بر احوال آنان،سوگند به خدا ایشان روز قیامت در درجات ما خواهند بود
ب-استقامت و پایداری
مفضل بن عمر می گوید:از حضرت ابو عبدالله(ع) شنیدم که فرمود:از شهرت دوری گزینید و بدانید. سوگند به خدا که امام شما سال ها غیبت خواهد کرد و شما مورد آزمایش قرار خواهید گرفت تا این که گفته می شود او از دنیا رفته یا هلاک شده است و یا به راهی نامعلوم رفته است و چشم های مؤمنان بر او بگرید و شما همانند واژگون شدن کشتی در امواج دریا دچار شوید و نجات پیدا نکند مگر آن کسی در پیمان خدا باشد و در دل او ایمان را نوشته و به وسیله ی روح خود او را تایید کرده باشد ، و دوازده پرچم بلند شود که شبیه یکدیگر است، که هر یک از دیگری تمیز داده نشود. مفصل می گوید: من گریستم. حضرت فرمود: چرا گریه می کنی؟ گفتم چگونه نگریم در حالیکه شما می گویید دوازده پرچم شبیه به یک دیگر که حق و باطل آن معلوم نمی شود، پس ما چه کنیم؟ امام(ع)نگاهی به نور خورشید کردکه داخل خانه تابیده بود و فرمود:ای ابا عبدالله ! این خورشید را می بینی؟ گفتم آری. فرمود: سوگند به خدا هر آینه امر ما از این خورشید واضح تر است.
ج- اخلاص
امام رضا (ع) از پدرانش و ایشان از امیرالمونین علی بن ابی طالب (ع) نقل کرده است که آن حضرت به فرزندش حسین (ع) فرمود: نهمین از فرزندان تو ای حسین ! کسی است که به حق قیام کند و دین را اظهار نماید و عدل را بگسترد . حسین (ع) می فرماید : عرض کردم یا امیرالمونین ! چنین امری خواهد بود ؟ فرمود : به آن کس که محمد (ص) را به نبوت اختیار فرمود و او را بر همه مردم برگزید , آری خواهد بود . و لکن بعد از غیبت حیرتی خواهد بود. پس در دین استوار و ثابت نمی ماند , مگر کسی که دارای اخلاص باشد و با روح یقین مباشر شده و آنان کسانی هستند که خداوند پیمان به ولایت ما از آنها گرفته و ایمان در قلب آنان نوشته شده و به روح الهی موید هستند .
د- معرفت و ایمان :
فضیل بن یسار می گوید : از حضرت ابو جعفر باقر (ع) شنیدم که می فرمود : هر کس بمیرد و برای او امامی نباشد مردنش مانند مردن جاهلیت باشدو هر کس بمیرد و او عارف به امامش باشد به او آسیبی نرسد این امر مقدم و یا موخر شود و هر کس بمیرد و اوعارف به امام خود باشد او همانند کسی است که با قائم (ع) در خیمه اش باشد .
ه- اخلاق پسندیده :
کسی که در انتظار مهدی موعود است , باید دارای اخلاق نیک و پسندیده باشد زیرا در انتظار کسی است که مظهر اخلاق پسندیده و احیاء کننده مکتب پیامبر و سیره و سنت او می باشد . همانگونه که پیامبر (ص) فرموده : من مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را تمام نمایم .
و- تقوا
از دیگر ویژگی هایی که شخص منتظر باید در عصر انتظار داشته باشد , تقوا و وَرَع است .
هانی تمار می گوید , حضرت صادق (ع) فرمود : همانا برای صاحب این امر غیبتی خواهد بود هر کس به دین چنگ زند و به آن تمسک جوید همانند کسی است که دست بر درخت خاردار بکشد و با دست خود اشاره کرد این چنین و آنگاه فرمود : همانا برای این امر غیبتی خواهد بود پس بنده باید تقوی خدا را پیشه سازد و به دین خدا چنگ زده و تمسک جوید .
ز- امر به معروف و نهی از منکر
امر به معروف ونهی از منکر از جمله تکالیف عمده دینی است و چنان که در حدیث آمده است اگر به آن عمل شود و اقامه گردد فرایض الهی برقرار می ماند و کسی که در انتظار مهدی موعود بسر می برد ممکن نیست که نسبت به این دو فریضه الهی بی تفاوت باشد . از امیرالمومنین (ع) نقل شده است که فرمود : به درستی که خداوند سبحان قرون گذشته را مورد لعن قرار نداد , مگر به سببب اینکه امر به معروف و نهی از منکر را ترک کردند . پس سفیهان ونابخردان آنها به سبب انجام معصیت و حلیمان خردمندان آنها به سبب ترک نهی از منکر مورد لعن خدا قرار گرفتند .
و امام مهدی برای امر به معروف که همان اقامه عدل و نهی از منکر که بر چیده شدن بساط ظلم است , قیام خواهد کرد . بنابراین , کسی که در انتظار او به سر می برد باید به او اقتدا کند.
ح- آمادگی رزمی
از دیگر ویژگی ها که باید در شخص منتظر وجود داشته باشد آمادگی نظامی است .مومنا باید همیشه آمادگی نظامی داشته باشند تا در هنگام درگیری با دشمنان اسلام بتوانند با آنها مقابله کنند .
ط- حفظ زبان
از جمله خصلتهایی که باید در عصر غیبت حضرت ولی عصر در منتظر وجود داشته باشد حفظ زبان از سخنانی است که اظهار آن جایز نیست و اگرچه این ویژگی مانند برخی دیگر از ویژگیها اختصاص به عصر غیبت نداردو هر کس باید در همه اوقات زبان خود را از گفتار ناپسند حفظ کند. اما در برخی از روایات مربوط به عصر غیبت به این امر تصریح شده است و این خود تاکیدی بر این امر است که حفظ زبان در عصر غیبت از اهمیت بیشتری برخوردار است .
ی- حفظ دین
امام صادق (ع) فرمود :چگونه خواهید بود هنگامیکه از عمرتان زمانی باقی باشد و امام خود را نمی شناسید ؟به آن حضرت گفته شد در آن هنگام چه کنیم فرمود : به امر اول تمسک کنید و آن را حفظ نمایید اینکه امر برای شما روشن گردد.
ک- اظهار محبت و مودت به امام عصر (عج)
از دیگر ویژگیهایی که باید منتظر داشته باشد محبت و علاقه و اظهار آن نسبت به وجود مقدس امام عصر می باشد که علاوه بر اینکه مودت خاندان پیامبر (ص) اجر رسالت است و خدای عزوجل می فرماید : نشانه شوق و علاقه به ظهور آن بزرگوار و تشرف به لقاء و زیارت آن حضرت خواهد بود .
ل-دعا
از دیگر خصوصیات منتظر , دعا برای فرج حضرت صاحب الزمان ارواحنا فداء می باشد و در حقیقت دعا برای فرج و ظهور آن بزرگوار نتیجه محبت و شوق به لقاء و زیارت او می باشد و در نقل آمده است و اکثر الدعا بتعجیل الفرج فان فی ذلک فرجکم – برای تعجیل فرج زیاد دعا کنید که فرج شما در آن است – و در حقیقت دعا برای فرج آن حضرت فوائدی به همرا دارد که برخی از آنها را ذکر می کنیم .
1-اظهار محبت باطنی است .
2-نشانه انتظار است .
3-باعث زیادی نعمت میشود .
4-نجات از فتنه های آخر الزمان است .
5-سبب آمرزش گناهان میگردد .
6-در خواب و یا بیداری تشرف به خدمت آن حضرت فراهم میگردد.
م- مقام و جایگاه منتظران
حمران بن اعین از حضرت صادق (ع) نقل کرده است که آن برزگوار به یکی از موالیناش فرمود : آیا نمی دانی آن کسی که در انتظار امر ما باشد و صبر و شکیبایی پیشه سازد بر آن چه از آزار و ترس می بیند چه جایگاهی دارد؟ او فردا در زمره ما خواهد بود .
وضعیت جهان و اتفاقات قبل از ظهور
الف- از نظر اجتماعی
قبل از ظهور مهدی موعود (ع) حوادث و رخدادهایی در سراسر جهان پدیدارخواهد شد چنانکه از روایات بسیاری استفاده می شود که این حوادث گوناگون علامت و نشانه ظهور قریب الوقوع و نزدیک حضرت صاحب الامر می باشد و تحقق این رویدادها پایان گرفتن فساد و ظلم وجور را نوید می دهد و طلوع شمس امامت پس از دوران غیبتی طولانی امید را در قلبهای مستضعفان جهان بشارت می دهد که برخی از آن رویدادها را ذکر می نماییم.
1-کثرت فتنه ها
1-از رسول خدا (ص)نقل شده است که فرمود:فتنه ها زیاد شود و هرج افزون گردد گفتیم هرج چیست؟فرمود:قتل و کشتاروعلم و دانش کاهش می یابد فرمود:اما از سینه ها گرفته نمی شود بلکه مراد گرفته شدن دانشمندان است.
2-غربت اسلام
امام صادق (ع) از پیامبر نقل کرده است که فرمود اسلام با غربت آغاز شد و به زودی غریب می گردد همانگونه که اغاز شد . پس خوشا بر احوال کسانی که غربت را تحمل کرده و بر سختیها صبر کردند و دین خود را حفظ نمودند .
3-ظاهر آرایی
سکونی از حضرت صادق (ع) و او از رسول خدا(ص) نقل کرده است که فرمود : به زودی بر امت من زمانی فرا رسد که ضمائر و درون آنها بد و خراب و ظاهر و بیرون آنها به جهت طمع در دنیا نیکو گردد .
4-حب دنیا
احمد نقل کرده است از رسول خدا (ص) که به ثوبان فرمود : ای ثوبان ! چگونه خواهی بود هنگامی که امتها با یکدیگر بر آسیب رساندن به شما هماهنگ شوند همانند کسانی که برای خوردن غذا بر ظرف غذا گردآیند .ثوبان می گوید ک من به رسول خدا (ص) عرض کردم پدر و مادرم فدایت شود ای رسول خدا آیا آن زمان تعداد ما اندک است ؟ فرمود : چنین نیست بلکه در آن وقت تعداد شما بسیار خواهد بود ولی در دلهای شما وهن افتاده شده است . به حضرت عرض کردم : ای رسول خدا وهن چیست ؟ فرمود : علاقه و محبت دنیا و ناخوش داشتن جنگ و مبارزه با دشمنان .
5-قتل و کشتار
ابو هریره از رسول خدا (ص)نقل کرده است که فرمود قیامت برپا نمی شود تا اینکه هرج زیاد گردد . گفتند یا رسول الله هرج چیست ؟ فرمود : قتل قتل !
6- ظلم و بیرحمی
امام علی (ع) فرمود : رسول خدا (ص) بعد از شمردن ائمه (ع) فرمود : سپس از مردم , امام ایشان غائب گردد , به مقداری که خدا بخواهد و برای او دو غیبت است که یکی طولانی تر از دیگر خواهد بود . سپس رسول خدا (ص) رو به ما کرد و در حالی که صدای خود را بلند کرد ,فرمود : الحَذَر الحَذَر ! هنگامی که پنجم از فرزندان هفتم از اولاد من ناپدید شود . علی (ع) گفت : یا رسول الله حال او هنگام غیبت چگونه خواهد بود ؟ حضرت فرمود : صبر پیشه سازد تا این که خداوند به او اذن خروج دهد . پس از یمن قریه ای بنام کرعه خارج شود و بر سرش عمامه من باشد و زره من را بر تن و شمشیر من و ذوالفقار را حمایل نماید و منادی ندا دهد این مهدی خلیفه خدا می باشد . از او متابعت کنید . پس زمین را پر از عدل و داد سازد چنان که پر از ظلم و جور شده است و این در هنگامی است که دنیا دچار هرج و مرج و کشت و کشتار و فساد گردد و برخی دیگر تعددی کنند و نه بزرگ بر کوچک ترحم نماید و نه نیرومند بر ضعیف رحم کند . پس در این هنگام خداوند به او اذن خروج دهد.
7- ابتلاء امت اسلامی
از پیامبر (ص) نقل شده است که فرمود : بلای شدیدی از سلطان بر امت من در آخر الزمان فرود اید که همانند آن شنیده نشده باشد تا این که زمین با همه پهناوری برای آنها تنگ شود و ان را ظلم و جور فرا گیرد به طوری که مومن پناهگاهی نیابد که به آن پناهنده شود . تا اینکه خداوند مردی از عترت من برانگیزاند که زمین را پر از عدل و داد کند چنان که پر از ظلم و جور شده باشد و ساکنان آسمان و زمین از او راضی شوند و زمین در خود بذری را جای ندهد مگر این که آن را بریاند و اسمان پی در پی باران خود را بر آنها ببارد .
ب-از نظر جغرافیایی
از روایات فراوانی استفاده می شود که ظهور حضرت مهدی ارواحنا فداه در مکه مکرمه خواهد بود در منطقه ی ظهور ,دو دولت در ایران و یمن تشکیل میشود که از موالیان حضرت مهدی (عج) خواهد بود.
1-ایران
دولت و حکومت یاران ایرانی آن بزرگوار مدتی قبل از ظهور حضرت مهدی (عج)تشکیل خواهد شدو نبردی طولانی کنند پیروز شوند و سپس در میان آنها قبل از ظهور حضرت مهدی (عج)به فاصله کمی دو شخصیت ظاهر میشوند:
– سید خراسانی که رهبر سیاسی آنها خواهد بود.
– شعیب بن صالح که فرماندهی سپاه و لشکر را عهددار است.
و ایرانی ها با رهبری این دو نقش مهمی را در ظهور آن حضرت ایفا می کنند.
2-یمن
و اما نصار و یاران یمانی آن حضرت,انقلاب و قیام آنها چند ماه قبل از ظهور حضرت مهدی (عج) خواهد بود.
3-حجاز
و در آن هنگام در حجاز یک فراغ سیاسی حاکم خواهد بود و سبب این فراغ سیاسی در حجاز این است که پادشاهی از خاندانی که نام او عبد الله است کشته میشود و او اخرین پادشاه حجاز است و بعد از او مردم در مورد جانشین او اختلاف کنند و این اختلاف تا ظهور حضرت مهدی (عج) ادامه میابد .
بدانید هنگامی که عبد الله بمیرد , مردم دیگر بعد از او بر کسی اتفاق نکند و این امر بدون صاحب شما پایان نپذیرد انشا الله و حکومت پادشاهی از میان برود و هر کس که به ملک و حکومت رسد فقط برای ماه ها و روزها باشد. ابوبصیر می گوید: گفتم:این امر طولانی شود ؟فرمود:چنین نخواهد بود؟
4-عراق
قبل از ظهور حضرت مهدی (ع)سرزمین عراق دچار نا ارامی و جنگ وخونریزی وقتل می گرددجابر می گوید:به حضرت ابو جعفر باقر (ع) عرض کردم این امر در چه زمان خواهد بود؟فرمود:ای جابر این امر رسیده است در حالیکه هنوز میان و کوفه کشته ها زیاد نگردیده است.
5-روم
ذکر روم در احادیث زیادی از روایات عصر ظهور آمده است که از آن جمله احادیث سیطرفتنه و سیطره و تسلط آنها بر بلاد مسلمانان است.از امام صادق (ع)نقل شده است که فرمود:هنگامی که فتنه را در بلاد شام دیدی پس مرگ خواهد بود تا این که بنو الاصفر (رومیان)به سوی بلاد عرب بیایند و بین آنها وقایعی پدید آید.
و امام باقر (ع)نقل شده است که فرمود:سپس به دست او (مهدی)مسلمان شود و او برای آنها مسجدی بنا نماید و مردی را اصحاب خود را بر آنها جانشین خود قرار دهد و آنگاه بازگردد.
6-شرق وترک
به نظر می رسد که مقصود از ترک در احادیث مردم کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق و اروپای شرقی و آسیای شرقی باشند که از آنها به قبایل ترک یا امتهای ترک تعبیر شده است . از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود : به ناچار برای ما از آذربایجان یارانی خواهد بود که کسی در برابر آن قدرت ایستادگی ندارد . هنگامی که حرکت کنند شما نیز روانه گردید پس به سوی او آئید اگرچه بر روی یخ باشد .
از این که فرمود : به ناچار برای ما از آذربایجان …معلوم میشود که حرکت هدایت در آذربایجان و یا از اهالی آنجا خواهد بود .
علائم ظهور
هنگام ظهور ولی عصر ارواحنا فداه علامتهایی ظاهر می شود که حکایت نزدیک بودن ظهور آن حضرت دارد . این نشانه ها بر دو قسم است :
1-علائم حتمی و قطعی که ظهور آن حضرت را به دنبال دارد .
2-علائمی که حتمی نیست یعنی علائمی که قبل از ظهور ولی عصر ممکن است روی دهد اما حکایت از نزدیکی ظهور آن حضرت ندارد.
الف- ندای آسمانی
ندای اسمانی یکی از آیات ونشانه های حتمی است در بیست و سوم ماه مبارک رمضان نام مقدس حضرت صاحب الامر از آسمان شنیده میشود .
حُذَیفه می گوید : از رسول خدا (ص) شنیدم که می فرمود : هنگامی که خروج قائم فرا رسد منادی از آسمان ندا دهد , ای مردم ! ایام و دوران حکومت جباران به پایان رسیده و امر را بهترین امت محمد (ص) به دست گرفته است . پس به مکه ملحق شوید . پس نُجَبا از مصر و ابدال از شام و عراق که عبادت کنندگان شب و شیران صحنه نبرد در روزند و گویا دلهای آنان قطعه ای از آهن است با او میان رکن و مقام بیعت کنند.
ب- خروج یمانی
محمد بن مسلم ثقفی از حضرت ابوجعفر باقر (ع) نقل کرده است که آن حضرت فرمود : همانا از علامات خروج قائم (عج) , خروج سفیانی از شام و خروج یمانی از یمن و صیحه آسمانی در ماه مبارک رمضان است که کسی از آسمان به اسم او و اسم پدرش ندا کند.
ج- خسف ببداء
مقصود از خسف ببداء فرو رفتن زمینی به اسم ببدائ است و آن زمینی میان مدینه و مکه می باشد و از جمله علامات حتمی ظهور که در روایات آمده است فرو رفتن سفیانی و سپاه او در زمین ببداء می باشد! که در اخبار آن تصریح شده و برخی از آنها را در این جا ذکر میکنیم.
د- قتل نفس زکیه
از علامات و نشانه های قبل از قیام حضرت که در روایات ذکر شده است کشته شدن انسان پاک و تزکیه شده می باشد و روایات فراوانی در این رابطه وارد شده است که در آنها به کشته شدن چنین شخصی به طور حتم قبل از قیام حضرت مهدی اشاره شده است به عنوان مثال:
سفیان بن ابراهیم جریری می گوید : از پدرم شنیدم که می گفت : نفس زکیه فرزندی از خاندان محمد (ص) است که نامش محمد بن الحسن باشد و بدون جرم وگناه کشته می شود و هنگامی که او کشته شود در آسمان عذر و در زمین یاوری برای ظالمان و همراهان آنان باقی نمی ماند و در این هنگام خداوند قائم آل محمد را در میان جمعی اندک مبعوث گرداند. پس هنگامی که آنها خروج کنند مردم برای آنها گریه کنند . مردم نمی بینند که انها پیروز می شوند . خداوند مشارق و مغارب زمین را برای آنها فتح کند و بدان که هم آنها مومنان واقعی هستند و بدان که بهترین جهاد در آخرالزمان خواهد بود.
ه- خروج سفیانی
از دیگر علائم ظاهر شدن سفیانی است که او با لشکر و اعوان خود در زمینی به نام ببداء میان مکه و مدینه هلاک شود و زمین آنها را در خود فرو برد و روایات زیادی به سفیانی تصریح یا اشاره کرده است .
بشیر بن غالب گفت :سفیانی از بلاد روم , در حالی که بر مذهب نصاری است روی می آورد و بر گردن او صلیب باشد و او رهبر آن جماعت است .
و- طلوع خورشید از مغرب
از دیگر علائم طلوع خورشید از مغرب است که از اشراط ساعت و نشانه های قیامت نیز شمرده است و از آنجایی که ظهور حضرت امام مهدی (ع) در آخرالزمان است طلوع خورشید از مغرب هم از جمله نشانه های ظهور حضرت مهدی و نزدیک بودن قیامت است که در اینجا یکی از این روایات را ذکر میکنیم .
از رسول خدا (ص) نقل شده است که فرمود : سه چیز است که هر گاه ظاهر گردد هیچ کسی را که قبل از آن ایمان نیاورده است , ایمانش سود نبخشد طلوع خورشید از مغرب و دجال و دابه می باشد .
ز- دابة الارض
دابة الارض (جنبنده زمین ) از دیگر نشانه ها است .
از حذیفه نقل شده است که گفت : دابه دو مرتبه قبل از روز قیامت بیرون خواهد امد و مرتبه سوم نزد بزرگترین مساجد شما بیرون آید .
ح- خروج دجال
1-از رسول خدا(ص) نقل شده است که می فرمود : خدایا من به تو از شر فتنه دجال پناه می برم .
2-هشام بن عامر انصاری , مردانی را دید که نزد عمران بن حصین و دیگر اصحاب پیامبر (ص) می روند در خشم شد و گفت : سوگند به خدا شما به سوی کسانی می روید که بیش از من از رسول خدا (ص) حدیث نشنیده و حفظ نکرده اند و به تحقیق من از رسول خدا (ص) شنیدم که می فرمود : ما بین خلق آدم تا وقتی قیامت برپا می شود , فتنه ای بزرگتر از فتنه دجال نباشد .
زمان ومکان ظهور
تعدادی از روایات متضمن زمان و مکان امام عصر (عج) می باشد که به ذکر برخی از آن روایات می پردازیم .
1-از امام محمد باقر (ع) نقل شده است که فرمود : سپس مهدی (ع) در مکه هنگام عشاء ظاهر می شود در حالی که پرچم رسول خدا (ص) و پیراهن و شمشیر آن حضرت همراه اوست و علامات و نشانه ها نیز با او می باشد . پس هنگامی که نماز عشاء را به جای آورد , با صدای بلند فریاد زند : ای مردم ! من شما را یارآوری می کنم که خدا را به یادآورید و برای خدا مقاومت کنید و اوحجت خود را بر شما تمام کرد و انبیا را فرستاد و کتاب را نازل کرد و شما را فرمان داد و امر نمود که هرگز به او شرک نورزید و بر فرمانبرداری و طاعت او و رسولش (ص) بکوشید و آن چه را که قرآن آورده و احیاء نموده است زنده نگاه دارید و هر چه را که قرآن میرانده آن را بمیرانید و یار و مددکار هدایت باشید و تقوا را پاسداری کنید که فنای دنیا نزدیک شده و اعلام وداع و جدایی نموده است و من شما را به سوی خدا و رسولش (ص) و عمل به کتاب خدا و به کار گرفتن احکام و دستورات آن , میراندن باطل و نابود کردن آن و احیای سنت و روش پیامبر (ص) که متروک مانده و از میان رفته است دعوت می کنیم.
2-مفضل بن عمر از امام صادق (ع) در مورد مکان ظهور امام مهدی (عج) نقل کرده است که امام صادق (ع) فرمود : سوگند به خدا ای مفضل !گویا به او نگاه میکنم که داخل مکه شده و بُرد و جامه رسول خدا (ص) را در بر دارد و بر سرش عمامه زرد رنگی است و کفش رسول خدا (ص) در پایش و در دست او عصایی باشد و پیشاپیش او گوسفندانی است و حرکت می کند به سوی بیت خدا و کسی او را در آنجا نمی شناسد و او ظاهر شود , در حالی که جوان است . مفضل عرض کرد : ای سید من ! او به صورت جوان باز می گردد یا این که درهیأت پیری ظاهر می گردد ؟ امام (ع) فرمود : سبحان الله ! هنگامی که فرمان از طرف خدای تعالی بیاید هر گونه که بخواهد و به هر صورت که بخواهد ظاهر می شود .مفضل عرض میکند ای سید من ! از کجا و چگونه ظاهر می گردد؟ حضرت فرمود : ای مفضل ! او به تنهایی ظاهر می شود و به تنهایی به سوی بیت الله می آید و به تنهایی وارد کعبه می شود و در تنهایی روز را به شب می رساند . پس هنگامی که چشمها به خواب رفت و تاریکی همه جا را فرا گرفت , جبرئیل و میکائیل و ملائکه که در صفوف هستند , بر او فرود ایند و جبرئیل او را گوید : ای سید من ! کلام تو مقبول و فرمان تو متاع خواهد بود . پس آن حضرت دست بر صورت مبارک خود می کشد و می گوید :
خدا را حمد که وعده خود را تحقق بخشید و زمین را به ارث به ما عطا کرد که از بهشت هر کجا را که خواهیم , برای خود قرار دهیم و اجر عمل کنندگان نیکو باشد .
و آن گاه میان رکن و مقام بایستد و فریاد زند که : ای گروه نقیبان و خواص من و ای کسانی که خداوند شما را برای من ذخیره کرده تا مرا قبل از ظهورم میاری دهید ! نزد من آیید و فرمان برید . پس این فریاد به آنان می رسد در حالی که آنها در محرابهای خدا یا در بستر خود در شرق و غرب زمین هستند پس به سوی او حرکت کنند و زمانی به مقدار چشم بر هم زدن نگذرد که تمام آن یاران برابر حضرت میان رکن و مقام قرار گیرند .
در این هنگام خدای عزوجل امر کند , نوری به صورت عمودی از زمین تا آسمان پدید آید تا آن نور خانه هر مومنی که روی زمین است را روشن سازد و مومنان به آن نور شاد و مسرور شوند در حالی که هنوز از ظهور قائم ما اهل بیت (ع) خبردار نشده اند.
سپس صبح کند , در حالی که سیصد و سیزده مرد به تعداد اصحاب رسول خدا (ص) در جنگ بدر در برابر آن حضرت استاده باشند .آنگاه سید ما قائم (ع) تکیه بر کعبه می نماید و می گوید : ای مردم ! بدانید هر که خواهد نظر برآدم و شیث کند , پس بر من نظر کند .
مقابله امام (ع) با دشمنان تا دندان مسلح
همانگونه که از روایات فراوان استفاده می شود , حضرت ولی عصر جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد و مستکبران و ظالمان را سرکوب نموده و عدل داد را حاکم می نماید .اما در اینجا سوالی مطرح می شود که امام (ع) با چه نوع یا انواع سلاحی به مقابله با دشمن می پردازد و با چه امکاناتی بر ایشان غلبه پیدا می کند .
در پاسخ باید گفت : امکاناتی که حضرت در اختیار دارند تا ماموریت الهی خویش را محقق سازند مرکب از امکانات معنوی و مادی است . قطعا امام (ع) نیروهای خود را مجهز و مسلح به سلاحهای روز میگرداند چنانکه در روایات ابن حجاج آمده است که امام صادق فرمودند : وقتی قائم ما قیام می کند به سرزمین نزدیک کوفه به نام رحبه می آیند و به نقطه ای اشاره کرده و می فرمایند : این محل را حفر کنید چون آن زمین را حفر می کنند سلاحهای بسیاری در انجا میبینند که بیرون آورده و حضرت لشگری با دوازده هزار نیرو را با آن سلاحها مسلح و مجهز کرده به سوی دشمن میفرستد .
امام مهدی (ع) پس از ظهور از مکه مکرمه با سپاه خود که بالغ بر ده هزار نفر خواهد بود به سوی مدینه منوره حرکت خواهد کرد و پس از رسیدن به مدینه با نیروهای دشمن که در مدینه تجمع کرده اند درگیر شده و آنان را شکست داده و آنجا را آزاد می کند و به تصرف خود درمی آورد و با آزاد شدن حرمین , حجاز برای آن حضرت فتح میگردد و با سرزمین یمن تحت لوای آن حضرت قرار میگیرد .
عراق
هنگامی که سرزمین حجازو یمن آزاد شد ,حضرت به سوی عراق حرکت می نماید و در مسیر حرکت امام (ع) از حجاز به عراق ,سپاه ایرانیان و جماعت آنها به فرماندهی خراسانی و شیع بن صالح به آن حضرت ملحق میشوند و با ایشان بیعت می کنندو امام مهدی (ع) وارد سرزمین عراق شده و اوضاع عراق را سامان میدهد و با باقیماندگان از لشکر سفیانی می جنگد و آنها را شکست می دهد و منزهم میسازد و با گروه های متعدد خوارج نیز درگیر شده , بر آنها غلبه می کند .
چگونگی تشکیل حکومت
پس از شکست دشمنان توسط امام مهدی (ع) و استیلای امام بر عراق, یمن حجاز و ایران کشور های خلیج نیز در تصرف ایشان قرار میگیرد و آنگاه آن بزرگوار عراق را مرکز دولت خود و کوفه را پایتخت قرار می دهد.در این زمینه روایات بسیاری وارد شده است که به تعدادی از آنها اشاره می کنیم :
1-صالح بن ابی الاسود از حضرت ابوعبدالله صادق (ع) روایت کرده است که آن بزرگوار مسجد سهله را ذکر کرد و فرمود :بدان که آنجا منزل صاحب ما خواهد بود , هنگامی که با اهل خود بیاید.
2-عبدالاعلی (حلبی)می گوید: حضرت ابو جعفر (ع) فرمود:برای صاحب این امر غیبتی است او در بعضی از کوه ها و شعاب خواهد بود و سپس با دست خود اشاره به ناحیه ذی طوی نمود تا این که دو شب قبل از خروجش خادم حضرت با بعضی از یارانش ملاقات می نماید و به آنها می گوید تعداد شما در اینجا چقدر است ؟ می گویند: نزدیک چهل نفر هستیم . خادم می گوید : چگونه خواهید بود اگر صاحب خود را ببینید؟می گویند: سوگند با خدا اگر او ما را با خود در این کوه ها ماوی دهد ما با او در این کوه ها پناه بگیریم و با او باشیم. سال بعد باز نزد آنها می اید و می گوید : برگزیدگان و نیاکان خود را به من معرفی نمائید پس از معرفی آنان را با خود نزد صاحبانشان می برد و حضرت ایشان را به شب آینده وعده می دهد….
3-از عبایة بن ربعی نقل شده است که ز امیر المومنین (ع) شنیدم در رابطه با آیه ((هو الذی ارسل رسوله)) می فرمود: نه چنین است به آن کس که جانم در دست اوست,(پس از ظهور قائم عجل الله تعالی فرجه )هیچ قریه ای باقی نمی ماند, مگر این که در آنجا صبح و شام این ندا فریاد شود ((اشهد ان لا اله الا الله و ان محمد رسول الله)).مدت حکومت حضرت ولی عصر (عج)و چگونگی پایان آن در رابطه با مدت حکومت حضرت قائم (ع) روایات مختلفی وجود دارد که در اینجا به ذکر برخی از آنها می پردازیم:
1-ابو جارود از حضرت ابوجعفر (ع) روایت کرده است که فرمود که همانا دوران حکومت قائم عجل الله تعالی فرجه 309 سال خواهد بود , به همان مقدار که اصحاب کهف در غار خود ماندند …
2- ابن ابی یعفوز از حضرت صادق (ع) نقل کرده است که آن حضرت فرمود : حکومت قائم(ع) 19 سال و چند ماه خواهد بود.
3- عبدالکریم خثعمی روایت کرده است که به حضرت ابو عبدالله (ع) عرض کردم: ملک قائم (ع) چند سال خواهد بود ؟فرمود: هفت سال و روزها و شب ها طولانی شود , به طوری که یک سال آن برابر ده سال از سال های شما خواهد بود . بنابراین ,ملک او هفتاد سال ازسال های شما خواهد بود.
