بررسی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار در کتابخانه های عمومی شهرمشهد

ارائه دهنده: جواد ديانتي نيت – استاد مشاور پايان نامه

مقدمه:
درعصر جدید که به آن عصر ارتباطات واطلاعات لقب داده اند، تمامی برنامه ریزی ها وسیاست گذاری ها حول محور اطلاعات می چرخد،به گونه ای که امروزه با حجم گسترده ای ازاطلاعات مواجه هستیم که نوید دهنده جهانی نوباشیوه های نوین بکارگیری اطلاعات است.امروزه اطلاعات را نوعی سرمایه ملی به حساب آورده اند و بهبود فعالیتهای مربوط به گردآوری،پردازش،ذخیره،بازیابی و توزیع آنرا پشتوانه هرگونه برنامه ریزی وشرط رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی دانسته اند. همچنین اطلاعات عامل اصلی کسب قدرت است و هر کشوری که تسلط اطلاعات داشته باشد،قدرت را به لحاظ علمی و صنعتی در دست دارد و از دیگر کشورها پیشی گرفته است.
در زمینه قدرت اطلاعاتی هارت و کیم معتقدند که فناوریهای جدید یک تاثیر واضح هم بر قدرت و هم بر ارزیابی قدرت داشته است و اگریک کشور دارای تجهیزات ارتباطات با فناوریهای پیشرفته باشد،آسانترمی تواند به منابع اطلاعات دسترسی یابد.
همچنین اگر کشوری یک نظام ابر شاهراه اطلاعاتی را ایجاد کرده باشد،در آن صورت شهروندان آن کشور آسانتر می توانند به منابع مهم قدرت دسترسی یایند و این کشور بر سایرکشورهای فاقد آن نظام،برتریهای اطلاعاتی خواهد داشت(هارت و کیم،134:1381)
حری(21:1372)،اطلاعات را پدیده ای بسیار پیچیده و گسترده می داند که تصمیم گیری مارا تحت تاثیر قرار می دهد.
بهان(1)(7:1377) اعتقاد دارد برای سهولت تصمیم گیری به اطلاعات نیازداریم ، هدف نظامهای اطلاع رسانی کسب اطلاعات ،پردازش آن به صورت مفید و دردسترس قرار دادن برای انجام وظایف مختلف یک سازمان است.
فن هرمان (3،ص14)در سال 1832واژه نیاز را چنین تعریف کرده است:”احساس کمبود همراه با کوشش در جهت بر طرف کردن آن”. بنا به تعریف دیگر، نیاز فاصله و خلا بین واقعیت موجود و شرایط مطلوب است که با توجه به ارزشهای جامعه امکان ظهور می یابد و اگر امکان تغییر شرایط موجود برای آن وجود نداشته باشدبه صورت بالقوه باقی می ماند.دراین پژوهش ضمن شناسائی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه داردرکتابخانه های عمومی شهر مشهد،نظریه های مطرح شده دررابطه با نیازهای اطلاعاتی ،با تعمق بیشتری بررسی می شود.

بیان مساله:
به گفته پائو(1378):نیاز اطلاعاتی کاربران در مرکز توجه تدارک کنندگان خدمات اطلاع رسانی است و هدف نهایی هر نظام اطلاع رسانی فراهم سازی و تحلیل اطلاعاتی است که بتواند با درخواستهای اطلاعاتی کاربران مطابقت نماید.
بدیهی است که کلید توفیق درانتقال اطلاعات تا حد زیادی درتشخیص درست اطلاعات درخواستی کاربران است.
و اما طبق تعریف :(نیازهای اطلاعاتی نیازهایی هستند که از طریق خدمات اطلاع رسانی و مواد کتابخانه ای ارضاء می شوند.)(بابائی، 1382)
چگونگی نیازهای اطلاعاتی و منابع اطلاعاتی مورد نیاز از فردی به فرد دیگر متفاوت می باشد.زنان خانه دار هم بعنوان قشری که اگر نیازهای اطلاعاتی آنهابه درستی شناسائی و تامین شوند،خواهند توانست نقش مثبت و موثری را در وضعیت حال و آینده کشور ایفا نمایند.
از آنجائی که شناسایی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار بعنوان ابزار اولیه برنامه ریزی و سازماندهی خدمات اطلاعاتی به آنهاست وبا توجه به اینکه تاکنون تحقیقی در زمینه شناسائی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار صورت نگرفته است،این تحقیق بر آن است که نیازهای اطلاعاتی این دسته از کاربران کتابخانه های عمومی را شناسائی نماید تا مسئولین کتابخانه ها برای پاسخگوئی به آنها راهکارهای مناسبی را اتخاذ نمایند.

هدف تحقیق:
ازآنجائیکه هدف نهائی یک کتابخانه،برآوردن نیازهای اطلاعاتی مراجعان به آن کتابخانه است،جمع آوری اطلاعات در مورد جامعه استفاده کننده و تعیین نیازهای اطلاعاتی و اولویت های آنها حائزاهمیت خواهد بود.
این پژوهش برآن است تا ضمن شناسائی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار،به تعیین اولویت نیازها از دیدگاه زنان خانه دار بپردازد.

اهمیت و ضرورت تحقیق:
کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی سالانه حجم انبوهی از اطلاعات را با صرف هزینه های سنگین گردآوری ،ذخیره و سازماندهی می کنند.با توجه به محدودیتهای مالی و مسائل ناشی از آن و برای کارآئی هر چه بیشتر کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی لازم است تلاشهایی برای تطبیق خدمات این مراکز با نیازهای واقعی استفاده کنندگان صورت گیرد.
امروزه از استفاده کنندگان بعنوان جزء اصلی هر نظام اطلاعاتی یاد می شود و هدف نهایی مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه ها،رضایت استفاده کنندگان ازطریق برآوردن نیازهای اطلاعاتی آنهاست.
کانز(1976)شناسائی نیازهای واقعی استفاده کنندگان رامقدم برهرفعالیتی درکتابخانه می داند و کارآئی هر نظام را در تطابق آن با نیازهای استفاده کنندگان ارزیابی می کند.
زنان خانه دار سهم عمده ای درتربیت فرزندان و روند پیشرفت آنان دارند و تاثیر دانش و بینش آنها بر جامعه نیز پوشیده نمی باشد.
برای ارائه خدمات و اطلاعات مناسب لازم است در این خصوص برنامه ریزی شود.در اختیار داشتن اطلاعات لازم درخصوص نیازهای اطلاعاتی این گروه ازافراد لازمه برنامه ریزی صحیح و اصولی برای ارائه خدمات به آنهاست.
از آنجائی که به نظر می آید یکی از تکیه گاههای مهم زنان خانه داربرای رفع نیازهای اطلاعاتی ،کتابخانه های عمومی هستند،لذا ضرورت دارد برای تطبیق خدمات کتابخانه ها با نیازهای واقعی آنها،ابتدا نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دارشناسائی گردد تا ازاین طریق اطلاعات لازم برای برنامه ریزی درخصوص تامین منابع مورد نیاز آنها فراهم شود.
شناسائی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دارباعث می شود که کتابخانه های عمومی باآگاهی ازاین نیازها مجموعه سازی نمایند.

سوالات پژوهش:

سوالهای اصلی تحقیق:
1- اولویت نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار کدام است؟
2- آیا بین نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار با هر یک از متغیرهای فردی آنها مانند میزان تحصیلات،سن، تعداد فرزند،جنسیت فرزند،شغل همسررابطه معنی داری وجود دارد؟
3- زنان خانه دار شهر مشهد به چه منظورازکتابخانه استفاده می کنند؟
4- زنان خانه دار کتابخانه های عمومی شهرمشهد برای رفع نیازهای اطلاعاتی خود بیشترازچه نوع منابعی استفاده می کنند؟
5- زنان خانه دارکتابخانه های عمومی شهرمشهد درتامین نیازهای اطلاعاتی خود با چه مشکلاتی مواجه هستند؟

سوالهای فرعی پژوهش:
برای پاسخ به سئوالات اصلی تحقیق، توجه به پاره ای متغیرهای تاثیرگذاردیگرحائز اهمیت است.متغیرهائی مانند دلایل استفاده یاعدم استفاده ازکتابخانه و منابع اطلاعاتی دیگر که به عنوان سوالهای فرعی دراین پژوهش مورد بررسی قرارمی گیرند.
1- عمده ترین دلایل استفاده از کتابخانه های عمومی توسط زنان خانه دارچیست؟
2- عمده ترین دلایل عدم استفاده ازکتابخانه های عمومی توسط زنان خانه دارچیست
3- منابع اطلاعاتی زنان خانه داربغیرازکتابخانه های عمومی کدام است؟
4- میزان استفاده زنان خانه داراز کتابخانه های عمومی چقدر است؟

ساختار ارائه مطالب پایان نامه:
این پایان نامه در پنج فصل به بررسی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار در کتابخانه های عمومی شهرمشهدمی پردازد.درفصل اول پس ازارائه مساله تحقیق ،بیان مساله ،ضرورت تحقیق به تعریف عملیاتی متغیرها و واژه ها وبیان محدودیت های پژوهش اشاره می شود.
فصل دوم به بیان دیدگاههای نظری ونظریه های موجود درباره موضوع مورد تحقیق اختصاص دارد.دراین فصل پس ازبررسی نظریه های متفاوت دربررسی نیازهای اطلاعاتی،شالوده اصلی این تحقیق درگزینش نظریه موردنظر،دربررسی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دارپی ریزی می شود.
فصل سوم اختصاص به بیان پیشینه پژوهش دارد.در این بخش پس از مروری مختصر در با ب نیازهای اطلاعاتی،به پژوهشهای صورت گرفته دراین موضوع درجهان وایران اشاره می شود.
در فصل چهارم به نوع وروش نمونه گیری ،ابزارو روش گردآوری داده ها وشیوه تجزیه وتحلیل آنها سخن به میان می آید.در ادامه،نتیجه آزمون ابزارگردآوری اطلاعات گزارش می شود.
فصل پنجم به بیان یافته های پژوهش و توصیف اطلاعات بدست آمده با توجه به سوالهای تحقیق اختصاص دارد.
در فصل ششم ضمن نتیجه گیری و تفسیر نتایج بدست آمده،پیشنهادهایی برای پژوهشهای بعدی ارائه می شود.
درپایان نیز پس ازارائه سیاهه ای ازمنابع فارسی ولاتین مورداستفاده در تحقیق ،پیوست ها و چکیده ای به زبان انگلیسی آورده می شود.

تعریف عملیاتی واژه ها:

نیازهای اطلاعاتی:
نیازهای اطلاعاتی نیازهایی هستند که از طریق خدمات اطلاع رسانی و مواد کتابخانه ای ارضاء می شوند.(بابایی،1382)
در تعریفی دیگر :نیازهای اطلاعاتی درکتابداری واطلاع رسانی به طورگسترده،به عنوان آنچه که در ارتباط با جستجوی اطلاعات ،تعیین نیازهای اطلاعاتی کاربران و استفاده از اطلاعات می باشد ،تعریف شده است(ژولین و دوگان،2000)
و درتعریفی دیگر:شکافی دردانش فرد که وقتی درسطح خودآگاه،بعنوان سوال تجربه می شود،موجب کاوش به دنبال یک پاسخ می گردد(فرهنگ توصیفی)

زنان خانه دار:
کلیه زنانی که در فعالیتهای اداری شرکت نداشته و درجائی شاغل نمی باشندو فقط به کار در منزل و تربیت فرزندان خود اشتغال دارند.

کتابخانه عمومی:

محدودیت ها:
1- مطالعه نیازهای اطلاعاتی معمولادرقالب مطالعه رفتاراطلاع یابی،مطالعه استفاده کنندگان،روند بهره گیری واشاعه اطلاعات صورت می گیرد(بابائی،9:1376)که در تحقیق حاضر تنها به مطالعه استفاده کنندگان اکتفا می شود.
2- چون امکان بررسی همه کتابخا نه های عمومی شهر مشهد در این تحقیق وجود نداشت،از میان کتابخانه های عمومی سطح شهر12کتابخانه در منطقه غنی،متوسط و ضعیف انتخاب شد.(توضیح بیشتر در مورد چگونگی نمونه گیری در فصل چهارم آورده می شود).

فصل دوم:
مبانی نظری ومرور پیشینه پژوهش
2-1.مبانی نظری پژوهش
2-2.پیشینه پژوهش درایران
2-3.پیشینه پژوهش درخارج از کشور
2-4.استنتاج ازمرور پیشینه ها
2-1.مبانی نظری پژوهش

مقدمه:
نیاز سنجی روشی است که بوسیله آن می توان اطلاعاتی را درباره استفاده کنندگان و مصرف کنندگان اطلاعات بدست آورد.از این روش می توان برای کسب اطلاعات درباره استفاده کنندگان و مراجعان به مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه ها استفاده کرد.کسب مهارت در سنجش نیازهای اطلاعاتی و بکار گرفتن آنها،مقدم بر کلیه اقداماتی است که در زمینه طراحی،مجموعه سازی و عرضه خدمات اطلاعاتی از سوی متخصصان اطالع رسانی و کتابداران صورت می گیرد.به تعبیر دیگر، بقای یک نظام اطلاع رسانی در گرو شناخت استفاده کنندگان و نیازهای آنهاست.در حقیقت،نیاز سنجی یک ابزار ارتباطی است که فاصله بین منابع و استفاده کنندگان را می نمایاند(بابائی،1376)
در این فصل ،پس از مروری بر مفهوم “نیاز”از دیدگاه روانشناسی و علوم اجتماعی،به بررسی نظریه های موجود درباره نیاز سنجی اطلاعات پرداخته می شود.نبود ساختار مفهومی و نظری در بررسی نیازهای اطلاعاتی،یکی ازمهمتری مشکلاتی است که متخصصان اطلاع رسانی در بررسیهای خود در نشریه”بررسی سالانه اطلاع رسانی و فناوری¹”در سالهای 1973-1967به آن اذعان کردند برای اینکه بررسی نیازهای اطلاعاتی در حد بررسی تقاضاها و استفاده از منابع اطلاعاتی تنزل نکند،لازم است بر پایه ساختارنظری قابل اتکاء صورت گیرد،کاری که این تحقیق بر آن است تا با استفاده از
نظریه های موجود در بررسی نیازهای اطلاعاتی به آن اقدام کند.

2-2- نیاز
نیازها از دیدگاههای متفاوتی مورد توجه قرار گرفته ¹است،تبیین و تفسیر نیازها در قلمرو علوم مختلف با تعبیرهای گوناگون همراه بوده است. در این میان علوم روانشناسی و جامعه شناسی هر کدام در محدوده خود از زوایای مختلف به بحث درباره پدیده نیاز،پیدایش،انواع،پویائی،و سلسله مراتب نیازها پرداخته اند(رفیع پور،1363)
2-2-1- نیاز از دیدگاه روانشناسی
واژه نیازدر اوایل دهه 1930در مباحث روانشناسی به کار گرفته شدو “منظور از آن متغیر انگیزاننده ای بود که باعث رفتار خاصی در فرد می شود”(بابائی ،1378)در این مفهوم نیاز با خواست ،تمایل و آرزو مترادف تصور شده است.
نیازــــــــــ» خواست ــــــــــ»انگیزه ــــــــــ»رفتارــــــــــ» ناکامی ــــــــــ»کامیابی
نمودار2-1تقدم و تاخر نیاز،خواست و انگیزه(رحیمی نیک،1374)
تعریف ارائه شده توسط “الکساند ماری”از نیاز دارای جامعیت نسبی است.
از نظر او ،نیاز عبارت است از نیروئی که از ذهن و ادراک آدمی سر چشمه می گیرد و اندیشه وعمل را چنان تنظیم می کند که فرد به انجام رفتاری می پردازد تا وضع نامطلوبی را در جهتی مطلوب تغییر دهد و حالت نارضایتی را به رضایت و ارضای نیاز تبدیل کند(الکساندر ماری؛ نقل شده از رحیمی نیک1374،10)
به عقیده اندیشمندان علم روانشناسی،نیاز یک پدیده روانی،و منشاء آن در درون انسان است و پویائی آن نیز تابع قانونمندی و قواعد خاصی است.
در این میان نظریه مازلو درباره نیازها،موجب پیدایش مباحث گسترده ای در علم مدیریت و رفتار سازمانی گردید.مازلوعقیده دارد نیازها دارای سلسله مراتب از ابتدائی تا پیشرفته هستند که ارضای یک نیاز سبب پیدایش نیاز بعدی می شود و بدین ترتیب خواسته ها و رفتار انسان از سوی نیازهای ارضاء نشده هدایت می شود(رفیع پور،48:1363-15).
نظریه مازلو،بعنوان یک روانشناس انسان گرا،از مطرح ترین نظریه های ارائه شده در زمینه نیازهاست.اونیازهای انسانی را نوعی خاص از غرایز میداند که در حیوانات یافت نمی شود.
مازلو نیازهای انسانی را در پنج گروه نیازهای فیزیواوژیک،نیازهای مربوط به ایمنی،نیازهای مربوط به عشق و محبت،نیازهای مربوط به احترام و عزت نفس و نیازهای خود شکوفایی تقسیم بندی می کند.همانطور که در نمودار 2-2مشاهده می شود نیازهای مطرح شده توسط مازلو دارای مراتب مشخصی است،اما او خود اذعان دارد که این سلسله مراتب قطعی و غیر قابل انعطاف نیست.از نظر مازلو در شرایط بسیار ابتدایی،این نیازهای فیریواوژیک هستند که شکل دهنده رفتار آدمی اند و به ترتیب که این نیازها به طور نسبی ارضاء می گردند،نیازهای سطح بالاتر هدایتگر رفتار می شوند.
البته ،به نظر مازلو رفتارهای آدمی منشاءچند گانه داشته و علاوه بر نیازها،محرکهای بیرونی نیز در آنها دخیل هستند(مازلو،95:1367-70).
مازلو یکی از ویژگیهای این نیازها را عمومی بودن آنها می داند که ورای شکل ظاهری،تفاوتهای فرهنگی و قومی است.او عقیده دارد که نیازهای سطح پایین تر حیاتی تر و ملموس ترندو بخصوص،نیازهای فیزیولوژیک و ایمنی در سالهای اولیه زندگی افراد(دوران کودکی و نوجوانی)به شکل واضحتری قابل مشاهده است.اغلب کودکان در برابر کمبودهای ناشی از نیازهای فیزیولوژیک و تنش های مربوط به نیازهای ایمنی به سرعت واکنش نشان می دهند،اما این موضوع ممکن است در بزرگسالان از آن سرعت لازم برخوردار نباشد

نیازهای مربوط به خود شکوفائی

(نیاز به شناسائی و تحقق استعدادها)
▲
نیاز مربوط به عزت نفس
(نیاز به کسب احساس اعتماد ومورد پذیرش قرار گرفتن)
▲
نیاز مربوط به عشق و محبت
(نیاز به داشتن روابط محبت آمیز با دیگران)
▲
نیاز مربوط به ایمنی
(نیاز به احساس امنیت،عدم نگرانی خاطر داشتن محیط امن)
▲
نیازهای فیزیواوژیک
(نیاز به آب و غذا و هوا وغیره)

نمودار 2-2- سلسله مراتب نیازها ازنظر”مازلو”
در حوزه روانشناسی و از سوی اندیشمندان این رشته،نظریه های دیگری درباره نیازها مطرح شده است “کارل راجرز”،”اریک فروم”و “هنری الکساند ماری”از جمله افرادی هستند که برای نیازهای انسانی سلسله مراتب و تقسیم بندی دیگری قائل بوده و با نگرشهای متفاوتی به تجزیه و تحلیل نیازها پرداخته اند.ولی همانطور که در صفحه… به ان اشاره شد نظریه مازلو به عنوان یکی از مطرح ترین نظریه ها درباره نیازهای انسانی مورد توجه قرار گرفت.
2-2-2- نیاز از دیدگاه جامعه شناسی
جامعه شناسان اغلب به جنبه اجتماعی پدیده “نیاز”توجه دارند.ازنگاه آنان، نیاز حاصل رابطه فرد با محیط است.در این نوع نگرش،نیازهای جمعی و گروهی مورد توجه قرار می گیرد.نیازها از بعد اجتماعی دارای خصوصیات متعددی هستند که در قسمت زیر به تعدادی از آنها اشاره می شود.
-نیازها ناشی از روابط فرد با اجتماع هستند و به صورت دوسویه پدید می آیند
-نظامهای اجتماعی،سیاسی،فرهنگی و اقتصادی در پیدایش و رشد و تکامل نیازها نقش اساسی دارند
– در جامعه نیروها و عواملی وجود دارند که ایجاد و هدایت نیازها را در کنترل خود می گیرند.
– نیازها در جامعه،همانند یک زنجیره به هم پیوسته هستند.بین نیازهای فردی و اجتماعی پیوستگی وجود دارد و تاثیر متقابل بین آنها همواره باید مورد توجه قرار گیرد(بابائی،6:1378)
تلاش اندیشمندان علوم اجتماعی برای تبیین نیازها،منجر به ارائه نظریه های گوناگونی شده است.این تلاشها اگر چه ثمر بخش بود،اما منجر به ارائه یک نظریه کاملا مناسب و بی نقص برای تبیین نیازهای خاص و محدود به شرایط مکانی نگردید.نیازها از دیدگاههای متفاوت مورد تقسیم بندی واقع شده اند.از نظر تامین اولویت آنها اعم از اینکه فردی یا اجتماعی باشند می توان به شرح زیر تقسیم بندی کرد.
– نیازهای ضروری
– نیازهائی که تامین آنها بهتر است.
– نیازهائی که می توان آنها را تامین کرد(بابائی،8:1378)
نیازهائی که تامین آنها کاملا ضروری است.
مانند اطلاعاتی که حیاتی است.
نیازهائی که بهتر است آنها را ارضاء کرد.
نیازهائی که می توان آنها را ارضاء کرد(ارضای آنها ضرورت چندانی ندارد)
نمودار 2-3سلسله مراتب نیازها از نظر اولویت تامین آنها
مطالعه نیازها بدون توجه خاص به ابعاد اجتماعی و تاثیر اجتماع بر روی نیازها و نیز تاثیر نیازها بر جامعه،غیر قابل توجیه است(بابائی،7:1378)
نیازهای اجتماعی در مقایسه با نیازهای فردی ماهیتی دگرگونه دارند.نیاز یک فرد به تحصیل و سواد آموزی با مراجعه به معلم قابل رفع است.
اما این نیاز وقتی ماهیت گروهی و جمعی به خود می گیرد وضعیتی دیگر پیدا می کند؛از جمله نیاز به ایجاد نظم و مقررات،برنامه ریزی درسی و ایجاد سازمان مسئول برای هدایت و سازماندهی فعالیتها ضروری می گردد.از این رو تحلیل و سنجش نیازهای فردی و اجتماعی باید با سطح بندی خاصی-که باید برای هر یک از آنها ارائه شود- صورت گیرد.
برای سنجش نیازها،امکان برنامه ریزی برای تامین آنها فراهم شود.وقتی ابعاد اجتماعی نیاز مورد توجه باشد کاربرد ابزار علمی در سنجش و تحلیل نیازها اهمیت بیشتری پیدا می کند.از این رو،ابزاری که برای سنجش نیازهای فردی مورد استفاده قرارمی گیرد،اغلب مربوط به حوزه روانشناسی است.اما در سنجش نیازهای اجتماعی با توجه به ماهیت آنها ناگزیر از بهره گیری از روشهای علوم اجتماعی است.

2-3- اطلاعات
اطلاعات نیز از دیدگاه متفاوتی مورد بررسی قرار گرفته است.در یک تقسیم بندی کلی دو دیدگاه را در مورد اطلاعات می توان مطرح کرد.دیدگاه اول،که نگرش سنتی به اطلاعات است،اطلاعات را پدیده ای عینی و خارجی می داند که در جهانی منظم و قابل اکتشاف قرار دارد.در این گونه نگرش،اطلاعات پیامی است که از سوی فرستنده برای گیرنده ارسال می شود و بار اطلاعاتی که همراه دارد زمینه تغییر در دریافت کننده را فراهم می کند.هنگامی که با نگرش سنتی به کاوش اطلاعات می پردازیم،هدفمان یک واقعیت خارجی است که با نیازهای درونی ما مطابقت دارد(موریس،73:1375و(rohde,1986:51
دیدگاه دوم،اطلاعات را نه تنها پدیدهای عینی بلکه ساخته شده توسط فرد نیز می داند.این رویکرد را می توان رویکردی ذهنی یا کیفی نامید.
دروین dervin,1986) (،تیلورteylor,1968))وبلکین(belkin,1984)در مطالعات خویش بر روی نیازهای اطلاعاتی،این رویکرد ذهنی به اطلاعات را،که دیدگاه شناختی نیز نامیده می شود،مورد توجه قرار داده و از آن استفاده کردند.
دروین(dervin,1986)با انتخاب رویکردی سازنده گراو با استفاده از مدل”معنا دار”تاکید زیادی بر مرکزیت فرد دارد،در این مدل”اطلاعات تبدیل می شوند به هر آنچه که فرد آگاهی بخش می شمارد”(موریس،1375: 75).دراین مدل بر فهمیدن چگونگی شکل گیری نیازهای اطلاعاتی و راههای رفع این نیازها تاکید می شود.مصرف کننده اطلاعات نه تنها یک دریافت کننده منفعل نیست،بلکه در مرکز فرایندی است که موجب تغییرات ادراکی در فرد شده و این تغییرات نیز موجب دگرگونی در برداشت او از اطلاعات می شود.

2-4- نیاز اطلاعاتی
مفهوم نیاز اطلاعاتی به روشنی مشخص نیست و هر رشته متناسب با نیازها و طبیعت خود به تعریفی از آن بسنده کرده است.نیازه های اطلاعاتی در منابع،اغلب به استفاده از اطلاعات تقسیم شده است.(لاینline,1971 نقل شده در برادران لیل آبادی،8:1372)نیاز اطلاعاتی را چنین تعریف می کند” آنچه که یک فرد در کار تحقیق و رشد شخصیتی به آن نیاز دارد”.
از نظر بابائی(7:1376)نیاز اطلاعاتی ” نیازی است که از طریق خدمات اطلاع رسانی و مواد کتابخانه ای ارضاء می شود.
در یک طبقه بندی بر اساس ماهیت نیازهای اطلاعاتی آنهارا به دو گروه نیازهای اطلاعاتی عینی و نیازهای اطلاعاتی مسئله گرا تقسیم می کنند.در نیازهای اطلاعاتی عینی حدومرز نیاز بخوبی روشن و پاسخ دهی به آن سریع و دقیق خواهد بود و هر استفاده کننده دقیقا به پاسخ مورد نظر دسترسی پیدا خواهد کرد.مثالهای زیر نمونه هائی از نیازهای اطلاعاتی عینی هستند:در ماه گذشته چند نشریه وارد کتابخانه شد؟و یا سود سپرده کوتاه مدت در بانک کشاورزی چقدر است؟در نیاز اطلاعاتی مسئله گرا،به علت شفاف نبودن موضوع ممکن است پاسخدهی به سرعت و سهولت امکان پذیر نباشد و یا اطلاعات دریافت شده با نیاز واقعی استفاده کننده مطابقت نداشته باشد.نیاز اطلاعاتی مسئله گرا اغلب به طور کامل ارضاء نمی شود و محدوده و مضمون آن هنگام دریافت اطلاعات یا دریافت مدارک دستخوش تغییر می گردد و حتی گسترش می یابد.
این نوع نیاز اغلب برای مدت طولانی همچنان باقی می ماند.مثالهای زیر نمونه های عینی نیازهای اطلاعاتی مسئله گرا هستند:چگونه می توان نیازهای اطلاعاتی را ارضاء کرد؟یا چگونه می توان غده های بد خیم را درمان کرد؟(بابائی،7:1376)
در بررسی نیازهای اطلاعاتی فرض بر آن است که همه افراد می خواهند که کارآمد و موثر بوده و از ایمنی لازم برخوردار باشند،و این مهم با دریافت اطلاعات ممکن و میسر است.در سلسله مراتب نیازهای انسانی که توسط مازلو ارائه شده و در بخش 2-2-1از آن بحث شد،نیازهای اطلاعاتی جایگاه ویژه ای دارد.ارضای نیازهای اساسی و روانی موکول به برخورداری از اطلاعات لازم است و فقدان آن باعث بروز مشکلات و ناتوانی در فرد می شود.در یک تقسیم بندی دیگر،با در نظر گرفتن سلسله مراتب نیازهای مازلومی توان نیازهای اطلاعاتی متناسب با هر یک از نیازهای یاد شده ارائه کرد.به نظر بابائی(13:1376)این نیازها در پنج گروه اطلاعات انطباق دهنده،اطلاعات معین یاکمک کننده،اطلاعات روشنگرانه،اطلاعات اغناء کننده،واطلاعات آموزشی وشناختی تقسیم بندی می شوند.
اطلاعات انطباق دهنده،اطلاعاتی هستند که فرد برای بر آوردن نیازهای اساسی و در زندگی روزمره همانند تهیه غذا،پناهگاه،بهداشت و غیره به آن احتیاج دارد.این اطلاعات برای ارضای نیازهای فیزیولوژیک مطرح شده توسط مازلو اهمیت حیاتی دارند و در شرایط اولیه که رفتار موجود زنده تحت تاثیر نیاز است این اطلاعات می تواند کارگشا و حیاتی باشد.
گروه دوم از اطلاعات،اطلاعات کمک کننده هستند.این اطلاعات مربوط به نیازهای ایمنی در سلسله مراتب نیازهای مازلو است.نیاز به ثبات،امنیت،وابستگی،حمایت، رهایی از ترس و آشفتگی که در زمره نیازهای ایمنی و تامینی محسوب می شوند،در کودکان حائز اهمیت اساسی است.به نظر می آید افراد در سالهای اولیه زندگی فعالیتهای عادی و یکنواخت را ترجیح می دهند،در این سالها افراد خواستار دنیایی قابل پیش بینی،قانونمند و منظم هستند.هر گونه ناامنی و نگرانی ناشی از به خطر افتادن این نیازها،می تواند در کودک احساس ناامنی و اضطراب کند.در این راستا وظیفه نظام تعلیم و تربیت خنثی سازی این خطرهای ظاهری از طریق دانش و اطلاعات است؛به طور مثال اینکه “من از رعد نمی ترسم زیرا جیزهائی درباره آن می دانم”(مازلو،75:1376).به عبارت دیگر،اطلاعات کمک کننده مانند اطلاعات مرتبط با زندگی حال وآینده مثل بیمه،حوادث،باز نشستگی و غیره می تواند فرد را در مواجه با نگرانیهای ناشی از نیازهای ایمنی مقاوم و امیدوار نماید.
گروه سوم،اطلاعات روشنگرانه است.این اطلاعات که مرتبط بانیازهای اجتماعی افراد است،می تواند فرد را برای رهایی از غربت و تنهایی وبرقراری ارتباط خانوادگی و اجتماعی یاری رساند.نیازهای مربوط به عشق و تعلق در سلسله مراتب نیازهای مازلو که زمینه گروه گرائی،روابط خانوادگی و رابطه با دوستان،دوری از خود بیگانگی واحساس دوست داشتن را فراهم می سازد،می تواند از طریق مشارکت و عضویت در جمعیت های گوناگون ومشارکت در امور خیریه و شغل و حرفه تامین شود ودر این راستا اطلاعات مربوط به جمعیتها،مشارکتهای اجتماعی و شغل و حرفه های گوناگون می تواند فرد را در ارضای هر چه بیشتر این نیاز یاری رساند.
گروه چهارم و پنجم از اطلاعات مورد نیاز فرد،به تعبیر بابائی(13:1376)اطلاعات “اغناءکننده و آموزشی و شناختی”است.
این اطلاعات مربوط به نیاز به احترام و خود شکوفایی در هرم نیازهای مازلو است.فرد بر اساس اسن نیازها تمایل به کسب قدرت،موقعیت،شایستگی،افتخار و شهرت دارد.
فرد محتاج آن است که خود را بشناسد و توانمندیهای خود را درک کند و در نهایت آن باشد که می تواند باشد.این نیازها که از آنها تعبیر به نیازهای عالی تر نیز می شود،کارکردهای اجتماعی بیشتری دارد و ارضای آنها نیازمند شرایط بیرونی بهتری نیز هست.ارائه اطلاعات درباره این نیازهامی تواند باعث موفقیت فرد در زندگی فردی و اجتماعی شودو ارضای یان نیازها،پیامدهای مدنی واجتماعی مطلوبتری دارد(مازلو،1367: 153-151).
کسب و آگاهی شناخت در مورد هر یک از این نیازها و ارضای نیازهای اطلاعاتی ناشی از آن می تواند فرد را نه تنها”از لحاظ ساختار منشی،بلکه به عنوان یک شهروند درصحنه ملی و بین المللی و همینطور در روابط اجتماعی تکامل بخشد”(مازلو،114:1367).

2-5- ساختار مفهومی

2-5 -1-دیدگاه سیستمی(نظام گرا)
از زمان نخستین بررسیهای انجام شده در مورد نیازهای اطلاعاتی در نشریه”بررسی سالانه اطلاع رسانی و فناوری”،همواره تمایلی به سوی کشف ساختار مفهومی برای بررسی نیازهای اطلاعاتی مشهود است.در بررسی نیازهای اطلاعاتی دو رویکرد کلی مد نظر بوده و توسط متخصصان گوناگون مورد استفاده قرار گرفته است.این مطالعه ها و بررسیها در ابتدا در قالب مطالعه های علوم اجتماعی مورد ارزیابی و بررسی واقع شده اند.این دیدگاه که می توان آن را “دیدگاه سیستمی (نظام گرا)”نامید،به بررسی استفاده کنندگان در درون نظام یا گروهی که به آن تعلق دارند می پردازدHewins,1990:154)).در نگاه سیستمی(نظام گرا)،ابتدا کارکردها و نقش های اساسی که نظام لازم است مورد توجه قرار دهد،مشخص می شود و سپس به رابطه اطلاعات موجود با آن کارکردهاپرداخته می شود(Langefors,1973:78).در این نگاه با بررسی نظام وگروهی که استفاده کننده به آن تعلق دارند زمینه شناخت نیازهای اطلاعاتی او فراهم می شود.لون(Luhn,1959inKunz,1976:39)نیز نیازهای اطلاعاتی را دقالب عرضه و تقاضاو “ساز و کار بازار”بررسی می کند در این روش کارائی تسهیلات اطلاعاتی درقالب میزان برآورد خواست استفاده کنندگان ارزیابی می گردد.او در بررسی خود ارتباط این نیازها با مولفه های گوناگون مانند رشته، مناسب بودن نوع و شکل خدمات،کیفیت و سرعت استفاده توسط استفاده کننده می پردازد.پیزلی(paisley,1968:3-6)در استفاده از الگوی سیستمی (نظام گرا)در بررسی نیازهای اطلاعاتی،استفاده کنندگان را در محدوده ده دایره متحدالمرکز که بیانگر استفاده کننده و محیط پیرامون اوست،مودر بررسی قرار می دهد.بطور خلاصه می توان این دایره ها را تحت سه نظام کلی فرهنگی،سیاسی و شخصیت فردی طبقه بندی کرد.بنابراین می توان نتیجه گرفت که در رویکرد سیستمی(نظام گرا)،با مطالعه اهداف و موضوعهای مورد توجه سازمان،بررسی فعالیت و حیطه کاری افراد و محیط پیرامون او سعی در شناسائی نیازها و منابع و مجراهای ارتباطی متناسب با آن می شود(دیویدسون؛لینگم،13:1376)

2-5-2- دیدگاه شناختی
دومین رویکرد در بررسی نیازهای اطلاعاتی از اواخر دهه 1970میلادی با گسترش مطالعه های روانشناسی و نگاه فرد گرایانه به انسان ظهور کرد.این رویکرد را میتوان “رویکرد شناختی”نامید(Hewins,1990:155)
محققانی مانند فورد،ویلسون ،تیلور،بکلین و از همه مهمتر دروین در مطالعات خود بر روی نیازهای اطلاعاتی،با انتخاب رونکردی کاربر_مدار،این نیازها را از دیدگاه شناختی بررسی کرده و چنین می پندارند که نیازها همانطور که ناشی از تعاملات اجتماعی اند،ریشه شناختی نیز دارند.در این نگاه مشخصه های شناختی مانند ساختار یادگیری،انگیزش،شخصیت و حافظه می تواند بر نوع نیازه تاثیر بگذارد و تنوع نیازها راباعث شود
(Hewins,1990:155-59وموریس،77:1375).این محققان در بررسیهای خود درباره نیازهای اطلاعاتی،سه روش جدید را که با آن مواجه شده اند مد نظر قرار دادند.
1- روش ارزشهای استفاده کننده که متمرکز بر درک و دریافت کارائی و ارزش سیستم اطلاعاتی است.
2- الگوی معنا دار که چگونگی درک مردم از جهان اطراف و چگونگی استفاده از اطلاعات برای درک بهتر را مد نظر قرار می دهد.
3- روش مبتنی بر “موقعیت نامشخص”که چگونگی جستجوی اطلاعات در موقعیتهای متفاوتی که اطلاعات کافی ندارند را بررسی می کند.
در رابطه با بررسی نیازها در قالب شناختی،فورد(1374)چنین اظهار می دارد که دانش آموزان”ناهماهنگی شناختی”(مشابه موقعیت نامشخص دانش بلکین)دارند که با دسترسی به اطلاعات و مهارتهای دستیابی به آن قابل بر طرف شدن است.در پاره ای از تحقیقهای مشابه دیگر،سعی شده است که با تلفیقی از دو رویکرد سیستمی و شناختی،رویکردی میان رشته ای را انتخاب کنند.در این رویکرد با مددگرفتن از رشته های گوناگون علوم واجتماعی،کامپیوتر،مدیریت و زبان شناسی به شناسائی نیازهای افراد می پردازند.

تدوین الگوی پیشنهادی

پس از مروری بر نیازهای اطلاعاتی،به بحث اصلی این پژوهش در ارائه الگوی مناسب از نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار پرداخته می شود.این الگو به طور مشخص بر سه پایه استوار است:
الف:هرم نیازهای انسانی مازلو و استفاده از طبقه بندی نیازهای اطلاعاتی مبتنی بر آن.
ب:الگوی ارائه شده در بررسی نیازهای اطلاعاتی توسط متخصصان شرکت کننده در همایش کاخ سفید
(White House Conference,1979in stueart,1982:176)
،که به الگوی چن تعبیر می شود؛چرا که این الگو به طور مشخص تر و عملی تری توسط چن در بررسی نیازهای اطلاعات اهالی منطقه ای نیو انگلند آمریکا مورد استفاده قرار گرفت.
پ:کلیات نظام جدید آموزش متوسطه به عنوان نظام آموزشی حاکم در دبیرستانها.
پیشتر در مورد سلسله مراتب نیازهای مازلو و نیازهای اطلاعاتی مبتنی بر آن مطالبی ارائه شد.اما شاید بتوان گفت که عمده ترین کار بر روی نیازهای اطلاعاتی را گروه محققان و متخصصانی انجام دادند که با شرکت در همایشها و پیش همایشهای کاخ سفید در مورد نیازهای اطلاعاتی به بررسی این نیازها از دیدگاههای متفاوت پرداختند.
در این همایشها ،برای کسب اطمینان از مشارکت گسترده شهروندان،بیش از 58 پیش همایش در ایالتهای گوناگون آمریکا برگزار شد و در مجموع بیش از صد هزار نفر به ارائه بیش از سه هزار نقطه نظر و راه حل درباره نیازهای اطلاعاتی شهروندان پرداختند.برای سهولت بررسی و ارائه ساختارمناسبی برای جمع بندی نظرهاوراه حلها،این پیشنهادها در قالب پنج گروه کلی نیازهای فردی،یادگیری مادام العمر،نیازهای شغلها و حرفه ها،نیازهای اجتماعی و نیازهای بین المللی طبقه بندی شد و هر یک از این گروهها نیز در زیر مجموعه های دیگری طبقه بندی گردید.
از میان گروههای کاری که درباره هر یک از این پنج نیاز اساسی به بحث و بررسی می پرداختند،نیازهای فردی بیشترین شرکت کنندگان و متنوع ترین اظهار نظرها را به خود اختصاص داد.آنها نیاز به اطلاعات برای مواجهه با نیازهای فردی را به نیاز به اطلاعات برای حل مشکلات روزمره،کمک به افراد در موقعیتهای بحرانی،آگاهی رسانی ملی و محلی،تقویت مبانی فرهنگی،قومی،ملی و خانوادگی.نیازهای فراغت و سرگرمی و نیازهای گروههای قومی ویژه تقسیم کردند(Stueart,1982:72).
گروه شرکت کنندگان در کنفرانسهای کاخ سفید پس از توجه به نیازهای فردی،به نقش کتابخانه هاومراکز اطلاع رسانی در زمینه آموزش و یادگیری پرداختند.آنها نقش آموزشی کتابخانه ها را به وظیفه این مراکز در تقویت آموزش مدرسه،کمک به بهبود آموش عالی،بهبود سطح سواد جامعه و رفع بی سوادی و تسریع یادگیری مادام العمر تقسیم بندی کردند( )

نقش کتابخانه و مراکز اطلاع رسانی دربرآوردن نیازهای سیاسی و اجتماعی و حمایت از سازمانها و حرفه های گوناگون از جمله مباحثی بود که در همایش به آن پرداخته شد.آنها به نقش کتابخانه ها در حمایت از سازمانها و موسسه های موجودر جامعه توجه ویژه ای نشان دادند،چرا که ازنظرآنها ارائه اطلاعات به این موسسه ها می تواند باعث کارآیی هر چه بیشترسازمان وموسسه گرددونیززمینه رشدافراددرون آن سازمان را فراهم کند.افزایش مشارکت شهروندی ورشد آگاهی های بین المللی نیز در همایش مورد توجه قرار گرفت،آنها به نقش اطلاعات در هدایت بهتر جامعه و افزایش آگاهیهای اجتماعی اذعان کردند و تاکید ورزیدند که بدون دسترسی آزاد به اطلاعات،امکان داشتن جامعه ای مردم سالارو آگاه وجود ندارد.
توجه به تقسیم بندی نیازهای اطلاعاتی در الگوی ارائه شده در همایش کاخ سفید(1979) و مقایسه آن با نیازهای اطلاعاتی مبتنی بر هرم نیازهای مازلو نشان می دهد که این شرکت کنندگان آگاهانه یا ناآگاهانه در انطباق با این نیازها با هرم نیازهای اساسی انسانی مطرح شده توسط مازلو تلاش شایانی کردند.توجه ویژه آنها به نیازهای فردی،درکنار توجه آنها به نقش اجتماعی افراد می تواند بازگو کننده توجه شرکت کنندگا ن به نیازهای روانی و اجتماعی باشد،که صرف نظر از سن و ویژگیهای قومی و فرهنگی،در افراد وجود دارد.اگر چه توجه شرکت کنندگان درهمایش به نقش کتابخانه ها درارائه اطلاعاتی،که ما ازآنها به اطلاعات انطباق دهنده،کمک کننده و روشنگرانه یاد کردیم،به وضوح مشاهده می شود،ولی توجه آنها به نیازهای سطح بالاتر مثل نیاز به عزت نفس و خود شکوفائی و اطلاعات اغناء کننده و شناخت مبتنی بر آن،از وضوح کافی برخوردار نیست.شاید ذهنی وغیرملموس بودن این نیازها در کنار تاثیر محرکهای بیرونی در ارضاء آنها باعث این عدم وضوح باشد.هم چنانکه شرکت کنندگان درخود همایش مطرح کرده اند،الگوی ارائه شده درهمایش می تواند با توجه به شرایط محیطی و اجتماعی با تغییرهای اصلاحاتی همراه باشد.
چن (chen,1982) یکی از کسانی بود که با الگوی مطرح شده در کنفرانس کاخ سفید در بررسی نیازهای اطلاعاتی به شناسائی نیازهای اطلاعاتی منطقه نیوانگلندآمریکا پرداخت.او در بررسی خود درباره نیازهای اطلاعاتی اهالی نیوانگلند امریکا دریافت که نیازهای فردی از جمله مهمترین نیازهایی هستند که افراد برای کسب اطلاعات درباره آنها به کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مراجعه می کنند.در بررسی چن(chen,1982)به علت عدم اقبال مردم از نقش کتابخانه ها در زمینه رشد آگاهی های بین المللی ،این طبقه از نیازها حذف گردید.او اذعان داشت که توجه مردم به این نیازها تابع موقعیتها و شرایط زمانی است،همچنان که به نظر او اگر این بررسی در زمان بحران گروگان گیری ایران صورت می گرفت توجه مردم به آگاهیهای بین المللی در صد بیشتری از مراجعه به کتابخانه ها را تشکیل می داد.
باکلند(Buckland,1988:3)جامعه آموزشگاه را یک نظام باز در نظر می گیرد که شامل کتابخانه،مدرسه و تبادل اطلاعات بین آنهاست.در چنین نظامی توجه به کارکرد و وظایف هر یک از این اجزاءمی تواند باعث آشکار شدن نیازهای اطلاعاتی افراد گردد.
برای شناخت و تحلیل نیازهای اطلاعاتی زنان خانه داربه بررسی محیط و شرایطی که این نیازها در آن بوجود می آیند وویژگیهای فردی زنان خانه دارحائزاهمیت است.به تعبیر فوریه و کروگر(Fourie&Kruger,1995:255) نیازهای اطلاعاتی افراد را می توان ناشی از نیازهای اساسی انسانی آنها دانست.
این نیازهای اساسی،نیازهای عاطفی،شناختی و روانی حرکتی آنها را در مراحل گوناگون رشد تحت تاثیر قرارمی دهد.به تبعیت ازفوریه و کروگردرهمخوانی با گروه شرکت کنندگان در همایش کاخ سفید(Whie House Conference,1979 inStueart,1982:176)
نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار در چهار گروه کلی نیازهای فردی،نیازهای آموزشی و نیازهای سیاسی اجتماعی و نیازهای مذهبی و هنری تقسیم بندی شد.
نیازهای فردی:گروهی از نیازهای افراد ناشی از تمایلها،نگرشها،احتیاجها و شرایط ویژه انسان به عنوان یک “فرد”است که برای تداوم حیات و رشد فردی به آن احتیاج دارد.دراین بررسی این موارد در گروه نیازهای فردی قرار می گیرد.نیازهایی که می تواند تا حدودی بازگو کننده اطلاعات انطباق دهنده و معین در نیازهای اطلاعاتی مبتنی بر هرم نیازهای مازلو و نیازهای فردی در الگوی چن باشد.
نیازهای آموزشی و تحصیلی:زنان خانه دار نیزبه گونه ای نیازمند کسب آموزش دارند.گروهی از آنان پیرو تحصیلات قبلی خود و گروهی دیگر جهت تکمیل آموخته های قبلی خود این نیاز را حس می کنند.بدیهی است که این آموزش ها می تواند اشکال مختلفی داشته باشد.بنابراین درهماهنگی باالگوی چن وبا درنظرگرفتن اهداف نظام آموزش متوسطه،گروه دوم از نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دارتحت عنوان نیازهای آموزشی طبقه بندی شد.
نیازهای سیاسی و اجتماعی:رابطه فرد با جامعه شکل دهنده گروه سوم از نیازهای اطلاعاتی است.همانطور که مازلو نیز به آن اشاره دارد نیازهای سطح بالاتر مانند نیاز به عزت نفس و احترام و خود شکوفائی،نیازمند محرکهای بیرونی و شرایط محیطی است.ارضاء این گروه از نیازها در بستر شرایط اجتماعی مطلوب شکل می گیرد.در اهداف نظام آموزش متوسطه نیز یکی از هدفهای مهم نظام آموزشی،رشد آگاهیهای سیاسی اجتماعی،شناخت ارزش کار و آمادگی برای اشتغال ،آشنایی با نظم و قانون و حقوق شهروندی می باشد.در این راستا،درهماهنگی باالگوی چن گروه سوم ازنیازهای اطلاعاتی زنان خانه دارنیازهای سیاسی و اجتماعی طبقه بندی شده است.
نیازهای مذهبی و معنوی:ازآنجا که هدف اصلی نظام تعلیم و تربیت در ایران گسترش ایمان واعتقاد به مبانی اسلامی است.پاره ای ازنیازهای اطلاعاتی افراد را نیازهای مذهبی و دینی آنها شکل می دهد.این دسته از نیازها در اهداف نظام آموزش جایگاه ویژه ای دارندو مازلو نیز درسلسله مراتب نیازهای خود در مبحث نیازهای ایمنی،خودشکوفائی به آنها اشاره می کند.برای ارائه الگویی مناسب از نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار،توجه به نیازهای فردی و اجتماعی حائز اهمیت است.درارائه الگوی پیشنهادی برای بررسی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار،سعی شده است به هرم نیازهای مازلو،توجه شود.در شکل گیری این مدل الگوی چن مورد توجه قرار گرفت که با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی ایران تغییراتی به خصوص درنیازهای سیاسی واجتماعی آن اعمال گردید.این نیازها در چهار گروه تقسیم بندی شده که در زیر به آن اشاره می شود:
1- نیازهای فردی
– نیازهای زیستی مانند غذا،مسکن،پوشاک،وبهداشت و….
– نیازهای مرتبط با روابط خانواده،ازدواج و تربیت فرزند
– آگاهیهای روزمره
– نیازهای مرتبط با اوقات فراغت،ورزش و سرگرمی
– ذوق واستعداد هنری

2- نیازهای آموزشی
– تقویت توان آموزشی علمی و تحصیلی
– فراهم نمودن زمینه برای آموزش عالی
– آموزش مشاغل و حرفه ها
– آموزش مستمرومادام العمر

3- نیازهای اجتماعی و سیاسی
– شناخت فرهنگ،تاریخ و گذشته جامعه و دیگر کشورهای جهان
– رشد آگاهیهای سیاسی و درک و تحلیل مسائل ایران و جهان
– روابط اجتماعی مانند نظم،قانون،حقوق شهروندی،ارزشهای اجتماعی
– کاریابی و آشنائی با مشاغل و حرفه ها

4- نیازهای مذهبی و معنوی
– آشنائی با مبانی اعتقادی دین و تقویت آن
– آشنائی با دیدگاههای سیاسی و اجتماعی اسلام
– آشنائی و تقویت ارزشهای والای انسانی مانند ایثار،گذشت و غیره

نیازها – اعم از اینکه فردی یا اجتماعی اند- شکل دهنده پاره ای از رفتارهای آدمی اند و ارضاء آنها زمینه امنیت روانی و سازگاری فرد با اجتماع را فراهم می سازد.شناخت نیازهای اطلاعاتی می تواند زمینه برنامه ریزی برای ارضاءبهتر آنها را فراهم کند و ارائه الگوئی مناسب بر پایه نظریه های موجود درنیازسنجی اطلاعات،زمینه سازتبیین بهتراین نیازهاست.تنوع وگستردگی نیازهاهمانطور که درمرورپیشینه نیازهای اطلاعاتی مشاهده می شود ناشی ازپیچیدگیهای روانشناختی انسان و گسترش سازمان ها و فعالیتهائی است که افراد با آن مواجه اند.برای درک بهتر نیازهای اطلاعاتی افراد،توجه به این پیچیدگی ها حائزاهمیت است.

پیشینه پژوهش تحقیق:
مطالعات غیر علمی و تجربی در خصوص سنجش نیازهای اطلاعاتی برای مدتهای طولانی در آمریکا،انگلستان و کشورهای اروپایی انجام گرفته است.سابقه بررسی نیازهای اطلاعاتی و کاربرد اطلاعات در حرفه های متفاوت به دهه1920برمی گردد.ولی از جنگ جهانی دوم در این زمینه،تحقیق از چنان پیشرفت قابل ملاحظه ای برخوردار بود که تخمین زدنآنها مشکل است.مطالعات در ابتدا بیشتر پیرامون علوم و فناوری بوده است.اما تحقیفات مربوط به نیازهای اطلاعاتی اولین بار در سال 1950در آمریکا شروع شد.اولین دوره تحقیقات مربوط به نیازهای اطلاعاتی و کاربران آن اصولا بر اطلاعات علمی و فنی تاکید داشته است.
مطالعات نیازهای اطلاعاتی از دهه 1960تاکنون رو به گسترش است.قبل از دهه 1960بررسیها بیشتر جنبه اکتشافی و توصیفی داشته،به استثناءچند مطالعه که در اروپا انجام گرفته،اکثر متون در اواسط دهه 1960مربوط به استفاده از اطلاعات علمی و فنی است.
رابرت کوور((1960,coouer.Robertمطالعات انجام شده بین سالهای 1953تا 1966را در این زمینه مورد بررسی قرار داده است و علت افزایش این نوع تحقیقات را افزایش اطلاعات درعلوم و تکنولوژی دانست(نقل شده در مزینانی،1376).
به نظرمارتین((1974,Martynعلت اصلی این تمرکز آن است که دوره استفاده از اطلاعات علمی و فنی به طور سنتی دوره ای است که در آن مشکلات اطلاعاتی به بیشترین حدخود احساس می شدو کارگزاران اطلاعاتی در این دوره فعال تر از هر موقع دیگری بودند،بعد از مطالعات بر روی استفاده کنندگان از اطلاعات علمی و فنی تحقیق در مورد کاربران علوم اجتماعی عنوان شدو ادامه یافت ( نقل شده در زهراوی،1374).
از سال 1966تحقیقات مربوط به نیازهای اطلاعاتی و استفاده از منابع اطلاعاتی در مجله علوم و تکنولوژی انتشار یافت.منزل(1966,menzel)در همین سال در مروری بر مطالعات استفاده کنندگان چنین نتیجه گیری می کند:هرچند که تحقیقات در مورد نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان هنوز به اهداف خود نرسیده است لیکن به نظر می رسد که پایان 1963نقطه عطفی برای تحقیقات تجربی نیازهای اطلاعاتی دانشمندان و مهندسان باشد(نقل شده در صفری راد،1379).
در مطالعاتی که در اولین جلد علوم و تکنولوژی در این زمینه انجام شده (تا قبل از سال 1963میلادی)سه جهت کلی برای این نوع مطالعات ارائه کرده که عبارتند از:
1- بوجود آوردن روشی به نام “نقطه بحرانی”که قبل از این در تحقیقات کمتر بکار برده میشد.
2- پیدایش حداقل دو روش بسیار مطلوب یعنی بررسی پیشینه های پژوهش و مقایسه فعالیت های انواع گروههای تحقیق که وظایف یکسانی را انجام می دادند.
3- افزایش میزان تحقیقات در زمینه های مختلف که این امر منجر به بوجود آمدن روش استاندارد و الگوی انجمن رانشناسان آمریکا برای تحقیقات بعدی شد(menzel،1966نقل شده در مزینانی،1376).
درباره کانال های دستیابی به اطلاعات هرنر(herner،1954)عقیده دارد که محققان علوم محض اساسا به مطالعات مکتوب وابستگی دارند،در حالی که پژوهشگران علوم عملی برای بررسی و رسیدن به اطلاعات موردنیاز خود به منابع متنوع تری توجه دارند(نقل شده در مزینانی،1376).
در سال 1970 میلادی تلاش گسترده کشورها جهت بررسی نیازهای اطلاعاتی و استفاده از منابع اطلاعاتی در علوم و فناوری را شاهد هستیم.اما با این مجود هنوز دانشمندان،مهندسان و محققان علوم و فناوری معتقد بودندکه اطلاعات مورد نیاز آنها یا وجود ندارد و یا اگر وجود دارد کافی نیست.
به این ترتیب بررسی نیازها و مصارف اطلاعات به صورت یک پدیده جهانی درآمده و به کشورهای دیگر سرایت کرد.در این زمینه این و گاروی (line&Garvey،1973) عقیده دارند که نخستین گام برای رفع مشکلات اطلاعاتی دانشمندان،محققان و مهندسان درک و تحلیل نیازهای اطلاعاتی آنهاست.به نظر آنها مشکلات اطلاعاتی این محققان از 2جنبه باید مدنظر قرار گیرند.

1- عواملی که باعث تفاوت و گوناگوی نیازهای اطلاعاتی می شود
2- انواع نیازهای اطلاعاتی
در مورد اول،شغل و کار مهمترین عامل تفاوت در نیازها دانسته شد و فعالیت شخص در زمینه کاربردی یا بنیادی و همچنین در دسترس بودن اطلاعات در مراحل بعدی قرار گرفت.در مورد جنبه دوم،بعضی از اسخاص به فیلم،کتاب،موادسمعی و بصری،مجله و بعضی دیز منابع مرجع مثل چکیده و نمایه را ترجیح دادند.او نتیجه گرفت که تفاوت نیاز اطلاعاتی در میزان استفاده از انواع منبع اطلاعاتی تاثیر دارد(نقل شده در ملکی زاده،1376).
لیپتز انتشارات سال 1970را مورد بررسی قرارداد(نقل شده در ملکی زاده،1376).او عقیده دارد که اگر مطالعه نیازهای اطلاعاتی واستفاده از آنها به عنوان یک وسیله برای رسیدن به هدف مورد نظر باشد یک فعالیت منطقی است.او مطالعاتش را در سه بخش خلاصه کرد:

1- بررسی :در این بخش نتایج حاصله چنین بود که اکثر دانشمندان منابع غیر رسمی را ترجیح می دادند و در بین آنها دانشمندان جوان به منابع رسمی بیشتر متکی بودند.دلیل استفاده و یا عدم استفاده از منابع اطلاعاتی به شکل ظاهری و محل قرار گرفتن آن بستگی نداشت.نیاز اطلاعاتی مهندسین بیشتر از دانشمندان علوم بود و مراجعه به کتابدار بیشتر در کتابخانه های جامعه مشاهده شد تاکتابخانه های عمومی و دانشگاهی.
2- روش شناسی.روش هایی که در مطالعات استفاده کنندگان و نیازهای آنان به کار می رودعبارتند از:
پرسشنامه،مشاهده،یادداشت،تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود که از میان آنها پرسشنامه،مصاحبه،مشاهده به ترتیب از اهمیت بالایی برخوردارند.
3- نظریه.این بخش پیش بینی موارداستفاده و روش استفاده از اطلاعات را مورد بحث قرار می دهد.طرحهای مهندسی اغلب شامل دو مرحله آزمایش و تعریف می باشد.در مرحله آزمایش طرحجستجوی اطلاعات بیشتر است.لیپتز با مطالعه رفتار اطلاعاتی دانشمندان و روانکاوان نتیجه گرفت که روانکاوان استفاده کننده و جستجو گرانی اصول گرا و شایسته هستند ولی دانشمندان در استفاده از متون مبتدی و اغلب با منابع مهم مرجع آشنا نیستند و آنها براحتی از منابع غیر رسمی استفاده می کنند.در میان دانشمندان،منبع اطلاعاتی بر اساس اصل حداقل هزینه و تلاش برای جوینده اطلاعات انتخاب می گردد.
در سال 1980گردهمایی تحت عنوان”کتابخانه های موسسات و نهادهای آموزشی دانشگاهی”در کلمبیا برگزارگردید.دراین گردهمایی بررسی نیازهای اطلاعاتی برای برنامه ریزی و توسعه کتاتبخانه مطرح شده است.دراین گردهمایی مطالعات انجام شده در دو دهه اخیر مورد توجه قرار گرفت و بر مواردی نظیر توجه به نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان،کافی بودن منابع موجود و خدمات و لزوم انجام بررسی نیازهای استفاده کنندگان در کتابخانه های دانشگاه کلمبیا تاکید شد،(1980,Cortesنقل شده در صفری راد،1379).

پیشینه در خارج از کشور:
سابقه مطالعه نیازهای اطلاعاتی:کتاب سال 1973فدراسیون بین المللی اسناد و مدارک از حدود 144عنوان منبع اطلاعاتی نام می برد که به مطالعه درباره نیازهای اطلاعاتی پرداخته و تمامی آنها در دوره زمانی1973-76منتشر شده بودند.به موجب یک بررسی که در سال 1979انجام گرفت،طی سال های1972-78تعداد عناوینی که به مطالعه نیازهای اطلاعاتی پرداختخ بودند به117عنوان رسید.تا نیمه دوم سال 1996بنابر جستجوی انجام شده در سال1376درLISAتعداد676عنوان مطالعه که اختصاصاً به بررسی نیازهای اطلاعاتی پرداخته انجام گرفته است.وهمچنین در بیش از2000عنوان از اطلاعات گردآوری شده درLISA یکی از محورهای بررسی ها،نیازهای اطلاعاتی بود ه است ودر بیش از 7000رکورد،بطور مستقیم یا غیر مستقیم به “نیازهای اطلاعاتی”اشاره شده است(نقل شده دربابائی،1376).
بررسی نیازهای اطلاعاتی و استفاده ازآن در علوم وفناوری برای اولین بار توسط منزل(1966)صورت گرفت.منزل به بررسی راه های مورد استفاده دانشمندان و مهندسان برای بهره گیری از نظام های اطلاعاتی پرداخت.وی نیازها،رضایت و تاثیری که انتخاب این راهها بر کوشش های آینده آنان خواهد داشت را در طرح ریزی معقول نظام های اطلاع رسانی موثردانست.

بعد ازمنزل،محققان متعدد دیگری مانند:
لاین(line،1971)ساگامزواران (Sagmesawaran،1976نقل شده در زهراوی،1374)،استون(Stone،1982نقل شده در اکرمی،1380)،تویت و براکل،(Toit&Brokel،1986نقل شده در صفری راد،1379)،کانینگهام(Canningham،1988نقل شده در صدیقی،1378)،پرم اسمیت(permsimith،1990نقل شده در ملکی زاده تفتی،1376)،هارت من(Hartman،1993نقل شده در ملکی زاده تفتی،1376)،راولینسون ومیدوز(Rolinson&Miadows،1996)،گورمن(Gorman،1995)،هاساردویلکینو ولکی(Hassardwilkins&Leekie،1997نقل شدهدرصفریراد،1379)،ایلایان(Elayyan،1998نقل شده در ملکی زاده تفتی،1376)،شوهام(Shoham،1998نقل شده شده دریمین فیروز،1381)،نازان اوزنگ اوچاک(Nazan ozene ucak،1998)و ساناتال جا(Sanna Talja،1998)نیازهای اطلاعاتی دانشمندان و محققان حوزه های مختلف جامعه علمی را مورد قرار داده اند.
ویلسون(Willson،1979)در پژوهشی با عنوان”بررسی نیازهای اطلاعاتی کارمندان خدمات اجتماعی)به بررسی نیازهای اطلاعاتی کارمندان خدمات اجتماعی پرداخت.اودر این پژوهش اطلاعات مورد نیاز جامعه مورد پژوهش در پنج گروه متخصصان ،مسئولان،پرستاران،کارمندان و مددکاران را مورد بررسی قرار داد.دراین تحقیق ،انواع اطلاعات مورد نیاز،میزان د ستیابی به اطلاعات و کیفیت دسترسی به منابع را مشخص کرده وبا استفاده از آزمون مجذور کای (X2)مشاهده کرد که تفاوت معنی داری بین نوع اطلاعات مورد نیاز گروه های مختلف وجود دارد،بعلاوه کارمندان ستادی نسبت به کارمندان صف اطلاعات بیشتری دریافت می دارند.
گودمن(Goodman،1993) درپژوهشی با عنوان نیازهای اطلاعاتی برای تصمیم گیری مدیریت به این نتیجه رسید که تصمیم گیری مدیریتی اغلب ناکامل و نادرست اتخاذ می گردد.در این پژوهش ،فرآیند تصمیم گیری مدیریت بازبینی شده درتئوری های مربوط به استفاده از اطلاعات در تصمیم گیری مدیریتی و اطلاع جویی عمومی بررسی گردیده و ارتقای فرایندهای موجود را توصیه کرده است.از جمله این فرایندها،طرح نگهداری و مدیریت رکوردها وارزیابی آرشیو و فرآیندهای توصیف می باشد.
پوئی گنائو(puignau،1993)پژوهشی با عنوان محققان به عنوان کاربران اطلاعات انجام داد ودر آن نقش محققان به عنوان کاربران اطلاعات را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.نتایج حاصل نشان داد که اطلاعات نقش اساسی در توسعه مناطق روستایی آمریکای لاتین دارد.وی همچنین بر نقش اساسی اطلاعات در تصمیم گیری ها تاکیدکرده است.
یافته های پژوهش نشان می دهد که یکی از گروههایی که درتوسعه بیشتر نیاز اطلاعاتی نقش دارند،همین محققان هستند و در این زمینه پیشنهاد می کند که پشتیبانی اطلاعاتی از این محققان نیازمند همکاری متخصصان از حوزه فناوری ارتباطات،رایانه و کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی است.
میدوز وآریف(Meadows&Arif،1994)طی مطالعه ای به بررسی روشهای دستیابی به اطلاعات صنعتی در شرکتهای عربستان سعودی با شرکتهای مشابه آن در انگلستان پرداختند.در این مطالعه با استفاده از پرسشنامه،اطلاعات لازم جمع آوری شده است.
هدف تحقیق تعیین منابع اطلاعاتی مهم موجود در صنایع عربستان سعودی و انگلستان،بررسی سطوح خدمات،ارتباط خدمات ارائه شده ،بررسی نحوه آگاهی صنایع از منابع اطلاعاتی و بالاخره جستجوی اختلاف استفاده از اطلاعات صنعتی در میان دو کشور بود.در این تحقیق وسعت شرکتها،منابع اطلاعاتی در کشور،منابع اطلاعاتی غیر دولتی و سایر منابع موجود مورد بررسی قرارگرفت،ازپاسخ دهندگان خواسته شد که نحوه دستیابی به اطلاعات مورد نیازشان واینکه آنها چه تجارب ومشکلاتی را در راه دستیابی به اطلاعات دارند را شرح دهند.نتایج نشان داد که ارائه اطلاعات در عربستان سعودی نسبت به تقاضاهای موجود هم از لحاظ مقدار و هم از لحاظ ارائه اطلاعات کافی می باشد.اما تجارت انگلستان در این مورد نشان داد که ارائه اطلاعات و خدمات اطلاع رسانی می بایست همگام با توسعه فعالیتهای صنعتی رشد بیشتری داشته باشد(نقل شده در صدیقی،1378).
لی و پو(Lee&pow،1996)پژوهشی در مورد رفتارهای اطلاع یابی و میزان رضایت متخصصان علوم پزشکی از نظام های اطلاع رسانی پزشکی انجام دادند.در این پژوهش گرایش این متخصصان به انواع مجراهای اطلاع رسانی و ویژگی تقاضاهای اطلاعات مورد لزوم آنها مورد بررسی قرار گرفت.در این پژوهش66نفر از متخصصان پزشکی که در بیکارستان های هنگ کنگ کار می کردند ممورد پرسش قرار گرفتند و نیازهای اطلاعاتی و الگوهای دستیابی اطلاعات توسط آنها با الگوهای 51نفر از متخصصان امورمالی و حسابداری مقایسه گردید.نتایج حاصل نشان داد که بین این دو گروه از نظر نیازهای اطلاعاتی،الگوهای دستیابی و گرایش به مجراهای اطلاعاتی تفاوت اساسی وجود دارد.یعنی متخصصان علوم پزشکی به مجراهای دستیابی اطلاعات،ویژگی های تقاضای اطلاعات و روایی اطلاعات نسبت به دست اندرکاران امور مالی وحسابداری توجه بیشتری دارند(نقل شده در ملکی زاده تفتی،1376).
هوتاری و ویلسون(Huotari&Wilson،1996)در تحقیقی تحت عنوان زنجیره ارزشی،عوامل موفقیت و نیازهای اطلاعاتی دو شرکت فنلاندی،کاربرد مفهوم زنجیره ارزشها و رویکرد عامل موفقیت را مورد بررسی قرار داده است.با استفاده از این رویکرد می توان حوزه های اطلاعات مدار یک سازمان و نیازهای اطلاعاتی آن را شناسایی کرد.
یافته های اصلی مبتنی بر یک مطالعه کیفی بوده است که در 2شرکت در بخش داروئی و انتشارات صنایع فنلاند صورت پذیرفته است.مدیریت اطلاعات به عنوان ضروری ترین عامل موفقیت در شرکت های داروئی شناخته شده است.بر اساس این تحقیق در صنعت انتشارات اهمیت این عامل کمتر بوده است.یافته ها دال بر آن هستند که عامل موفقیت و نیازهای اطلاعاتی مرتبط با آن بر اساس فعالیتهای ارزشی،خوشه بندی می شوند.مدیریت اطلاعات یک فعالیت حمایتی ضروری بوده و بخش ضروری زیر ساخت یک سازمان می باشد و هر بخش صنعتی به مقتضای خصوصیات خود تا حدی به خوشه بندی عوامل اصلی موفقیت می پردازد.در این تحقییق ارتباط متقابل بین فعالیتهای اولیه یا بدوی مورد تاکید قرار گرفته است.همچنین توصیه شده که تئوری شبکه اجتماعی به منظور شناسایی ساختارهای عمیق تر اطلاع یابی و همچنین تحلیل تاثیر حوزه های اساسی وزنجیره ارزشی توصیه می شود تا بدین ترتیب سازماندهی عملکرد مدیریت اطلاعات صورت پذیرد.
بوید فریزر(Boyd Fraser،1996)در پژوهشی تحت عنوان شناسایی نیازهای اطلاعاتی فردی وجمعی،نتیجه گرفت که تصویر کلی(طرح کلی)در مدیریت رکوردها عمموما،والبته نه همیشه،همان جمع بندی تصاویر کوچک می باشد.اگر هر منطقه کاری از نقطه نظر مدیریت اطلاعات بطور مطلوب عمل کند،کل سازمان به احتمال زیاد دارای یک نظام اطلاعاتی موثرخواهد بود.تعریف دوباره نظام اطلاعات بیانگر تفکری درباره اطلاعات به عنوان یک وسیله مناسب با کاربرد وسیع می باشد.هر شخصی در حوزه کاری شخصی اش و هر سازمانی به یک سیاست اطلاعاتی نیاز دارد.سیاست نظام های اطلاعاتی بدون یک خط مشی اطلاعاتی یک پارچه و ساختار یافته فاقد ارزش است.به این معنی که جمع آوری و احتمالا تحلیل اطلاعات بدون مدیریت بر ورودی و یا خروجی آنها صورت گرفته است.
تربلانش(Terblanch،1996)تحقیقی را با هدف تعیین نیازهای اطلاعاتی مدیران موفق در صنعت و تجارت انجام داد.در این پژوهش هدف مشخص کردن که منابع اطلاعاتی مورد نیاز مدیران در این بخشها میران توانمندی مراکز اطلاع رسانی در تامین نیازهای اطلاعاتی مدیران درآفریقای شمالی بود.وی جهت گردآوری اطلاعات،پرسشنامه ای رابرای 170شرکت که بطورتصادفی انتخاب شده بودند ارسال و پس از دریافت 85 پرسشنامه به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخت.وی دراین پژوهش بر نقش اطلاعات به عنوان یک منبع مهم اقتصادی در امر توسعه تاکید کرده است.یافته های پژوهش نشان می دهد که مدیران بخش های تجارت و صنعت به خدمات اطلاع رسانی اختصاص و به اطلاعات به سهولت قابل دسترس نیازدارند.از نتایج دیگر پژوهش این بود که در شرکتهای کوچک و متوسط،تمایل به استفاده از تماسهای شخسی جهت گردآوری اطلاعات بیشتر از استفاده از منابع اطلاعاتی ممنتشر شده سنتی کاربرد دارد،ضمنا انتشارات فنی و تجاری بطور منظم ممورد استفاده قرار می گیرد(نقل شده در اکرمی،1380).

گری سون(Grayson،1999)در تحقیقی با عنوان”نیازمندیهای اطلاعاتی سازمانهای بزرگ”معتقد است که در دنیای امروزی سازمانهای بزرگ به کیفیت اطلاعاتی رقیبان خود وابسته هستند.اطلاعات ممکن است شفاف و کامل و واقعی باشند و یا به گونه ای باشد که کاربران را سردرگم کند.
نظام های اطلاعاتی مدیریت هر چیزی را که برای دانستن مفید است گردآوری نموده وسپس آن را پردازش،خلاصه سازی و در اختیارکاربران قرار می دهند تا آنها را در جریان کار خود مورد استفاده قرار دهند.استفاده از این اطلاعات باعث می شود که از رقیبان پیشی گرفته و آنها را پشت سر بگذارند.مدیران به اطلاعات دقیقی درباره وضعیت حوزه مدیریت خود نیاز دارند.کارکنان اداری عادت ندارند اطلاعاتی را تهیه کنند که توسط تصمیم گیران در زمان مناسب به دقت مورد مطالعه قرار گیرد.
اسپرینگ ورلاگ هیدلبرگ (Springer-Verlag Heidelberg،2001) در پژوهشی تحت عنوان”ویژه سازی نیازهای اطلاعاتی:پیشرفت روش شناسی کار”بیان داشته که روشن ساختن نیازهای اطلاعاتی یک گام مهم در طراحی شبکه های ارائه اطلاعات می باشد.
چارچوب راهبرد نمایش2000به بعد یک برنامه از مدیریت امور عمومی و آب هلند برای جستجوی نوآوری در بخش نمایش در دست تهیه است.این روشی است که رو به توسعه می باشد و سیاست مدیریت آب را به نمایش از طریق روشن ساختن نیازهای اطلاعاتی مربوط می سازد.استفاده از این روش به پیشرفت در تمرین شیوه نمایش هدایت می شود که مسلما بوسیله اهالی مربوط مورد قضاوت قرار خواهد گرفت.با این وجود مانع اصلی برای بکارگیری این روش،ترجمه واقعی سیاست ها و خط مشی های تولیدات اطلاعاتی بود.
مطالعه دیگری که انجام گرفته است که بر این جنبه از این روش تمرکزدارد تا برای شرکت کننده های این پروژ]ه یک چارچوب ذهنی بوجود آوردتا بتوانند به وضوح نیازهای اطلاعاتی را روشن سازند.
رویل و دیگران(Royle&etal،2002)در پژوهشی تحت عنوان”ارزیابی نیازهای اطلاعاتی کارکنان در سازمان مراقبتهای طولانی مدت(از بیماران)”با تاکید بر نقش اطلاعات در موفقیت انجام بهینه وظایف بهورزان در اونتاریو کانادا به این نتیجه رسید که این سازمان از لحاظ نیازها ومیزان دسترسی به اطلاعات تفاوت دارند.یافته های وی نشان داد که کارکنان بارای مقابله با مشکلات بهداشتی و سلامتی بیماران به منابع اطلاعاتی بیشتری نیاز دارند.
عبدالکریم نور شهریزا(Norshahriza Abdul Karim،2002)در مقاله ای با عنوان “فناوریهای نوین اطلاعات:شناخت رفتار اطلاعات سازمانی تجاری از طریق پویش محیطی(ای اس)”به طرز تهیه یک الگو برای شناخت نیازهای اطلاعاتی سازمانی بین سازمان های تجاری کوچک پرداخت.وی در مقاله خود پرسشهای اساسی زیر را بررسی کرده است.

1- چگونه شرکتها می توانند از فناوری اطلاعات و ارتباطات در جستجوی اطلاعات بهره بگیرند؟
2- آیا استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات،ماهیت جستجوی اطلاعات بین سازمانها را تغییر داده است؟
3- آنها(شرکت ها)چه نوع اطلاعات را برای کدام اهداف جستجو می کنند؟
4- مدیران اطلاع رسانی چه نقشی می توانند در پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی سازمانها بازی کنند؟

در ادامه مقاله با بحث و بررسی درموردپرسش های فوق،فناوری اطلاعات و ارتباطات رادر برآوردن نیازهای اطلاعاتی موثر ارزیابی کرده و پیشنهادهایی را ارائه داده است.

پیشینه پژوهش در داخل کشور:
در ایران پژوهش هایی در زمینه نیازهای اطلاعاتی و مصرف اطلاعات صورت پذیرفته است.ولی معدود مطالعاتی از رویکرد مدیریتی به این مساله پرداخته اند.پژوهشهای انجام شده در زمینه نیازهای اطلاعاتی و مصارف اطلاعات عمدتا در باب نیاز به منابع اطلاعاتی بوده و در میان رشته های تخصصی نیز بیشتر از آن رشته علوم پزشکی می باشد.به هر حال،در ادامه به برخی از مطالعات انجام شده در ایران اشاره می شود که تا حدودی زمینه مشترک با موضوع مورد بحث دارند.
گروه آموزش کتابداران دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران(1354)، دانشی(1355) ،دستمالچی(1366)،طاهری(1373)،امیری(1374)، ملکی زاده تفتی(1376)،مزینانی(1376)،سجادینَ(1378)،صفری راد (1379)، قربانی(1379)ورمضانی (1380) در بررسی نیاز های اطلاعاتی در دانشگاه های غیر علوم پزشکی بین رشته های مختلف به نتایجی دست یافته اند که در عمده موارد کتاب،مجموعه های شخصی،نشریات و همچنین استفاده از اینترنت به عنوان اصلی ترین منابع اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفته است.تفاوت درنوع منابع اطلاعاتی تابع نوع شغل و موقعیت اجتماعی مراجعان و مدرک تحصیلی آنان می باشد که باعث تفاوت در نوع و نحوه استفاده ازمنابع اطلاعاتی می باشد که البته تحقیقات فوق بیشتر به جنبه های کتابخانه ای پرداخته است.
اسدی کرگانی(1366)در پژوهش خود تحت عنوان”بررسی نحوه دستیابی کارشناسان امور بهزیستی به منابع و مدارک موردنیاز”پنچ گروه از کارشناسان امور بهزیستی(آموزشی،پژوهشی،توان بخشی،حمایتی وبرنامه و بودجه)را با در نظر گرفتن فرضیات پژوهش که عبارتند از اینکه رابطه معنی داری بین زمینه فعالیتی کارشناسان امور بهزیستی و میزان استفاده از منابع تخصصی وجود دارد،ودیگر اینکه عوامل بازدازنده چندی در دستیابی کارشناسان امور بهزیستی به منابع و مدارک تخصصی وجود دارد،مورد مطالعه قرارداد.اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری گردید.نتایج حاصل از بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که اختلاف معنی داری بین میزان استفاده از منابع و زمینه فعالیت کارشناسان امور بهزیستی وجود دارد.گروه پژوهشی بیشترین و گرههای توان بخشی وحمایتی کمترین نیاز به اطلاعات را دارند.کتابخانه شخصی بیش از همه مورد استفاده قرار می گیرد.مراجعه به کتابخانه ها کمتر مورد توجه این گروه از کارشناسان می باشد.کارشناسان امور بهزیستی از بین منابع ،استفاده از کتاب را ترجیح می دهند(نقل شده در زهراوی،1374).
حاجبی(1371)؛خوش منش(1371)؛معصومی(1371)؛شکوري منفرد(1372)؛ برادران
لیلآبادی(1372)؛گبل(1372)؛ناظری(1373)؛طلاچی(1375)؛قیاسی (1376)؛پاک ضمیر(1377)؛سامانیان(1378)ورسول آبادی(1381)،در بررسی نیازهای اطلاعاتی در دانشگاههای علوم پزشکی بین رشته های مختلف به این نتیجه رسیدند که کتاب و مقالات و مجموعه های شخصی و همچنین شرکت در سمینارها به عنوان مهمترین منابع اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفته است و غالبا تفاوت نوع شغل و زمینه فعالیت و میزان تحصیلات آنها و استفاده ازانواع منابع اطلاعاتی آنها می شود . در این مطالعات بیشتر به جنبه های کتابخانه ای برداخته اند .
مبلغی (1372 ) در شیوهای کسب اطلاعات کارشناسان خدمات بهداشتی استان آذربایجان غربی نشان داد که در میان این کارشناسان استفاده از مجموعه شخصی بیش ازهر مجموعه دیگری است . وی در بررسی مشکلات 130 نفر کارشناسان تحت مطالعه در دسترسی به منابع،نبودن واحدی برای تامین و نگهداری منابع اطلاعاتی مکتوب در مراکز بهداشتی است.
زهراوی(1374)درتحقیق وخود با عنوان”بررسی نیازهای مسئولین وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی به اطلاعات آماری و نحوه دسترسی آنان به این اطلاعات”مشخص نمود که بین رشته فعالیت مسئولین نوع اطلاعات آماری مورد استفاده آنان رابطه معنی داری وجود دارد.اطلاعات آماری مورد نیاز پژوهشگران و مسئولین امر حوزه ها ازطریق اداره کل آماروزارتخانه دراختیار قرار می گیرد.
اسلامی(1375)در تحقیقی تحت عنوان”نقش نظامهای اطلاعات مدییت در تصمیم گیری مدیران شرکت ایران یاسا”سعی نموده با بررسی فرآیند تصمیم گیری،جایگاه اطلاعات و نظام های اطلاعاتی در این فرآیند مشخص گردد.نتایج حاکی ازآن است که ،نزدیک به 80%از مدیران شرکت یاسا وجود نظام های اطلاعاتی مدیریت را در سرعت،دقت و صحت تصمیمات حیاتی دانسته اند.
در بررسی نیازهای اطلاعاتی،رفتار اطلاع یابی به عنوان یک عامل اساسی در تعیین این نیازها محسوب می شود.نور محمدی(1376)به مطالعه رفتار اطلاع یابی متخصصان مراکز تحقیقات مهندسی وزارت جهاد سازندگی در کسب اطلاعات علمی و فنی پرداخت.وی انگیزه اصلی جستجوی اطلاعات نزد اکثر متخصصان را انجام امورپژوهشی می داند.
در ضمن متخصصانی که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد هستندبا7/39%بالاترین انگیزه انتشار مطالب علمی را دارند.در مورد استفاده اعضای هیئت علمی از پایگاههای رایانه ای به این نتیجه رسید که بیش از نیمی از متخصصان از دیک های فشرده نوری برای تامین اطلاعات مورد نیازشان استفاده می کنند و تقریبا بیش از یک سوم آنان نیزاطلاعات مورد نیاز خودرااز طریق جستجوی پیوسته بازیابی می کنند(نقل از صفری راد1379).
میزان رضایت افراد از برآورده شده نیازهای اطلاعاتی آنان می تواندبه افزایش کارآیی کارکنان بیانجامد.
فلاح هروی(1379)طی تحقیقی به بررسی میزان رضایت شغلی و تعهد سازمانی دردومعاونت(مهندسی واجرایی)شرکت خودروسازی سایپاپرداخته است وبه این نتیجه دست یافت که بطور کلی مدیران به دو دلیل به موضوع نیازهای اطلاعاتی علاقمند هستند.

1- اول آن که بسیاری از مدیران از لحاظ اخلاقی خود را مسئول ایجاد و حفظ سطح بالاتر از نیازها در نیروی انسانی سازمان خود می دانند،در واقع مدیران زمانی خود را در انجام وظایفشان موفق می بینند که افراداز رضایت شغلی سطح بالایی برخوردار باشند و باپویایی وطراوت به کار خود ادامه دهد.
2-مدیران نسبت به اثراتی که رضایت شغلی بر عملکرد کارکنان دارد آگاهی یافته اند.برطرف شدن نیازها یک احساس مثبت داشته که این حالت کمک زیادی به سلامت فیزیکی و روانی افراد می کند و از نظر سازمانی سطح بالای مرتفع شدن نیازها منعکس کننده جوسازمان بسیار مطلوب است که منجر به جذب کارکنان ودر نتیجه مرتبط با تعهد سازمانی هر فرد میباشد.
صالحی(1379)درتحقیقی تحت عنوان”بررسی و تجزیه وتحلیل نظام های اطلاعاتی مدیریت منابع انسانی موجود در شرکت آیفا غرب استان تهران و طراحی نظام بهینه”به تحلیل مسائل مربوط به نظام اطلاعاتی مدیریت در شرکت مذکور پرداخته است.
این تحقیق با روش پیمایش رابطه بین بکارگیری نظام های اطلاعاتی مدیریت و بهینه شدن در زمینه های جذب آموزش ،حقوق ودستمزد واطلاعات کارکنان و بهینه شدن فرآیند مدیریت منابع انسانی را مورد بررسی قرارداده است.پژوهش به این نتیجه رسیده است که بکارگیری نظام های اطلاعاتی مدیریت تاثیر زیادی در بهینه شدن فرآیند مدیریت منابع انسانی شرکت آیفا غرب استان تهران دارد.
کرمی(1380)به بررسی امکانات ونیازهای اطلاعاتی کارخانه های صنایع غذایی شهر مشهد پرداخت.نتایج پژوهش وی نشان داد که کارخانه های صنایع غذائی موجود در مشهد فاقد مراکز اطلاع رسانی کارآمد می باشند.وی راه اندازی نظام اطلاع رسانی متمرکز برای این کارخانه هارا از لحاظ اقتصادی و اجتماعی توجیه پذیر دانست و پیشنهادهایی برای رفع یا کاهش موانع دستیابی به اطلاعات در کارخانه های صنایع غذایی مشهد ارائه داده است.

استنتاج از مرور پیشینه های پژوهش:
مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه نیازهای اطلاعاتی تا سال1985نشان می دهد که این پژوهش ها عمدتا در زمینه علوم و فناوری متمرکز بوده است.اما در سال های اخیر بررسی نیازهای اطلاعاتی در رشته های تخصصی انجام می شود که سهم گروه های تجربی بویژه علوم زیستی (از جمله پزشکی)بیشتر ازدیگران است،(Hewins,1990).
آنچه که از بررسی پیشینه هااستنباط می شود این است که تحقیقات انجام شده درحوزه رفتار اطلاعاتی ونیازسنجی اطلاعاتی عمدتا در مورد اعضاءهیئت علمی دانشگاهها و محیط های آموزشی صورت گرفته است و در زمینه نیازهای اطلاعاتی که به مشخص نمودن اطلاعات مورد نیازگروه های مختلف اجتماعی یا سازمانی همچون سازمان تامین اجتماعی پرداخته باشد،تحقیقات کمتری صورت پذیرفته است.
با نگاهی به پیشینه های ارائه شده می توان به این نتیجه رسید که ابهام در مفهوم نیازهای اطلاعاتی باعث شده گستره زیادی از بررسی منابع تا مجراهای اطلاع یابی در روند اشاعه اطلاعات بعنوان بررسی نیازهای اطلاعاتی در نظر گرفته شود.در اکثر تحقیقات انجام شده به نقش عواملی شناختی مانند نگرش،علاقه،انگیزش وحافظه در شکل دهی نیازهای اطلاعاتی افراد پرداخته نشده است.
آنچه که این تحقیق رانسبت به تحقیقات گذشته در زمینه های نیازهای اطلاعاتی متمایز می کند،این است که در تحقیقات گذشته تاکید بر متخصصان حوزه های مختلف علمی بوده،لیکن در این تحقیق تاکید بر نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار گام موثری برداشته شود.

فصل سوم
روش شناسی پژوهش
3-1.نوع وروش پژوهش
3-2.جامعه آماری پژوهش
3-3.ابزاروروش گردآوری داده ها
3-4.روایی وپایایی ابزارسنجش
3-5.روشهای آماری،بررسی وتحلیل داده ها
3-6.محدودیت هاومشکلات پژوهش
هر پژوهش بنا به شرایط واهدافی که دارد،مناسبترین روش را برای اجرا برمیگزینددراین فصل،اطلاعات ورویکردهای مرتبط با فرایند پژوهش مورد توجه قرارمی گیرد وبه توضیح و تشریح هر یک از موارد اساسی پژوهش،جامعه آماری پژوهش،روش نمونه گیری،حجم نمونه جامعه،ابزارگردآوری اطلاعات،روشهای آماری در تجزیه وتحلیل داده ها و نهایتا محدودیت های پژوهش،پرداخته می شود.

3-1.نوع وروش پژوهش
پژوهش انجام شده از نوع کاربردی با رویکردی توصیفی- تحلیلی وبه روش پیمایشی انجام شده است .هدف ازپژوهش پیمایشی،شناخت جامعه مورد بررسی ویاپیش بینی یک یا چند جنبه ازرفتاراین جامعه یاهردوی اینهاست.
ازاین رودرپژوهش پیمایشی،گردآوری نظام مند اطلاعات ازنمونه ها یاپاسخگویان به منظور شناسائی یا پیش بینی جنبه هائی ازرفتارجامعه مدنظراست(کومار،1374،ص.48)
به عبارت دیگر،هدف تحقیق پیمایشی ،مانند بسیاری از روشهای تحقیق دیگر،واقعیت نمائی است.در این روش محقق به گردآوری اطلاعات درباره واقعیتها می پردازد ونتایج حاصل رابصورت کمی تصور می کند(دیانی،1369،ص.21)
از آنجا که پژوهش حاضربه مطالعه وبررسی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه داردرکتابخانه های عمومی شهرمشهد می پردازد،روش پیمایشی به عنوان مناسبترین روش انتخاب گردید.

3-2.جامعه آماری پژوهش
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان خانه دار عضودرکتابخانه های عمومی شهر مشهد می باشد.نظر به اینکه کتابخانه های عمومی موجود درشهرمشهد52کتابخانه بوده است،اقدام به نمونه گیری شد.که روش نمونه گیری طبقه ای بوده است وازبین 52مورد12کتابخانه بنا براستقرار کتابخانه های فوق درنواحي بالا،متوسط وپائین شهرانتخاب شدند که درنهایت بین 300خانم خانه دار در12کتابخانه پرسشنامه توزیع شد.
حجم نمونه براساس جدول گرجسی ومورگان(دیانی،1382،ص.109)300نفر درنظرگرفته شد.

3-3.ابزارگردآوری داده هاواطلاعات:
برای گردآوری داده ها ازپرسشنامه استفاده شد.به نظربابائی(1378)درتحلیل نیازهای اطلاعاتی،مصاحبه،پرسشنامه،ویادداشتهای روزانه ومشاهده از روش های موجود گردآوری اطلاعات محسوب می شوند(بابائی،1378:122).
هنگامی که تعداد افرادی که باید مورد سوال واقع شوند،زیاد باشد ودرموردمنابع مالی وزمان اجرای پژوهش محدودیت وجودداشته باشد،استفاده ازپرسشنامه برای گردآوری اطلاعات توصیه می شود(دلاور،1374).پرسشنامه را می توان ازمتداولترین ابزارگردآوری اطلاعات دانست.

روش گردآوری داده ها:
برای گردآوری داده ها پرسشنامه ای از نوع سوالهای تلفیقی بازوبسته که دردوبخش اطلاعات هویتی وبخش مربوط به سوالهای تحقیق،تدوین گردید.(پیوست1)
با توجه به تقسیم بندی فوریه وکروگر(Fourie &Kruger,1995:226)نیازهای اطلاعاتی درچهار گروه نیازهای فردی،آموزشی،سیاسی اجتماعی ومذهبی تقسیم بندی شد.سپس با مراجعه به الگوی چن دربررسی نیازهای اطلاعاتی ،این گروهها به زیرگروههایی تقسیم بندی شدند.الگوی تهیه شده توسط عده ای از متخصصان واستادان روانشناسی موردبررسی قرارگرفت.براساس الگوی یاد شده وبررسی متون وتحقیقات انجام شده درزمینه پژوهش حاضر واستفاده ازراهنمائیهای استادان راهنما ومشاور،پرسشنامه برای زنان خانه دار تهیه گردید.
جهت سنجش روائی پرسشنامه از پیش آزمون *استفاده شد که درنمونه ای به حجم 30خانم خانه دار درگروهی قابل قیاس با گروههای نهائی تحقیق اجرا شد.نتایج حاصل از این آزمایش موجب رفع خطاهای احتمالی گردید.

عوامل ذکر شده درپرسشنامه به دو دسته متغیرهای مستقل ووابسته تقسیم گردید متغیرهای این پژوهش عبارتند از:

3-3-1.متغیرهای مستقل:
میزان استفاده از کتابخانه
دلایل عدم استفاده از کتابخانه
هدف استفاده ازکتابخانه
منابع کسب اطلاعات مورد نیاز

3-3-2.متغیروابسته:
3-3-2-1.نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دارکه شامل:
نیازهای فردی
نیازهای آموزشی وتحصیلی
نیازهای فرهنگی

3-4.روایی وپایایی ابزارسنجش:
درمطالعات وتحقیقات اجتماعی به لحاظ ماهیت متغیرهای مورد بررسی آن که اغلب کیفی وانتزاعی هستند،بحث اعتباروروایی ابزاراندازه گیری ضروری است.مفهوم اعتبار به این سئوال پاسخ می دهد که ابزاراندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظررامی سنجدوبدون آگاهی ازاعتبارابزاراندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل ازآن اطمینان داشت(سرمدودیگران،1378).
بدین منظوربرای اینکه بدانیم شاخصهای بکاررفته تاچه حدابزارمناسبی هستند وآیا گویه های مطرح شده درپرسشنامه توان اندازه گیری متغیرهای تحقیق را داراست،لازم بودقبل از گردآوری اطلاعات،پیش-آزمون*صورت گیرد.از این روبرای تامین اعتباروروایی شاخصهای بکاررفته،پرسشنامه پس ازطرح سوالات،دراختیاراساتیدراهنما ومشاورقرارگرفت وبدین روش اعتبار صوری ومحتوایی گویه های پرسشنامه فراهم شد.اما برای اینکه بدانیم آیا روش انتخاب شده،موضوع مورد نظررابه طوردقیق می سنجد یا خیروروش سنجش تا چه حدپایایی دارد،یعنی چنانچه همان واحد تحلیل مکرر به کار گرفته شود نتایج یکسانی به دست آید یا خیر،باید سنجش پایایی صورت گیرد.
دراین تحقیق،ابزار تحقیق(پرسشنامه)ازنظرسنجش پایایی ازروش ضریب آلفا- کرونباخ که مبتنی برماتریس همبستگی گویه ای است وضریب پایایی کل طیف را مشخص می کند،استفاده شده است.
برنامهspssعلاوه بر محاسبه ضریب آلفا(پایایی کل طیف) موقعیت تک تک گویه ها راازجهت نقش آنان درکاهش یا افزایش ضریب کل مشخص می نماید.بدین ترتیب گویه های نامناسب که حذف آنها باعث افزایش پایایی کل طیف شده،مشخص می شود که درپیش آزمون این کار صورت گرفت وآلفای متغیر مجموع نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار با ضریب اطمینان31/63درصد به دست آمد. که درصدقابل قبولی برآورده می شود.

3-5.روشهای آماری بررسی وتحلیل داده ها
داده های حاصل از پرسشنامه توسط نرم افزار آماری SPSSتجزیه وتحلیل گردید.
برای تجزیه وتحلیل از آمارتوصیفیوآماراستنباطی X*,F,T استفاده شد.نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها،به صورت جدول ونموداردرفصل بعد ارائه شده است.
برای ارائه آمارتوصیفی جهت هرمتغیرسه معیارآماری فراوانی،درصد،ومیانگین استفاده شده وبرای آماراستنباطی از آماره های آنالیز واریانس یکطرفه،ضریب همبستگی پیرسون،ضریب همبستگی اسپیرمن برای محاسبهروابط بین متغیرها استفاده شد.

3-6.محدودیت هاومشکلات پژوهش
از جمله محدودیت هایی که پژوهشگر با آنها مواجه بود عبارتند از:
1.مطالعه نیازهای اطلاعاتی معمولا درقالب مطالعه رفتاراطلاع یابی،مطالعه استفاده کنندگان،روندبهره گیری واشاعه اطلاعات صورت می گیرد(بابائی،1376:9)،که درتحقیق حاضر تنها به مطالعه استفاده کنندگان اکتفا شده است.
2.عدم وجود منابع کافی مربوط به موضوع موردپژوهش
3.چون امکان بررسی همه کتابخانه های شهرمشهد دراین تحقیق وجودنداشت،ازمیان52 کتابخانه های عمومی در سطح شهر، 12کتابخانه در سه منطقه غنی،متوسط وضعیف انتخاب شد.
4.تکمیل ناقص پرسشنامه ازسوی بعضی ازخانم های خانه دار.

فصل چهارم
ارائه یافته ها وتجزیه وتحلیل داده های پژوهش
4-1.تحلیل اطلاعات جمعیت شناختی
4-2.ارائه داده هاوآمار توصیفی
4-3.تحلیل داده ها یا آمار تحلیلی
در این فصل یافته ها ونتایج تحقیق حاضر به صورت توصیفی و تحلیلی ارائه گردیده است.درقسمت اول ضمن ترسیم سیمای نمونه آماری،توصیف و تحلیل یک متغیری مدنظرقرار گرفته است.
درقسمت دوم؛تحلیل دو متغیری از طریق آزمونهای مناسب،رابطه بین متغیرها مورد کنکاش قرار گرفته است.
1-4- نتایح توصیفی و یک متغیره تحقیق

تحلیل اطلاعات جمعیت شناختی
در این بخش به دوقسمت پرسشنامه مبنی بر میزان تحصیلات زنان خانه دار پرداخته می شود
1-1-4- وضعیت میزان تحصیلات پاسخگویان
از کل نمونه آماری پژوهش حاضر17نفر(7/5درصد)پاسخگویان دارای تحصیلات ابتدایی و57نفر(19درصد)دارای تحصیلات در سطح سیکل و31نفر(3/10درصد)پاسخگویان دارای تحصیلات زیر دیپلم و142نفر(3/47درصد)دارای تحصیلات دیپلم و32نفر(7/10درصد)پاسخگویان دارای تحصیلات لیسانس وبالاتربوده اند.لازم به ذکر است2نفر(7/0درصد) پاسخگویان میزان تحصیلات خود را اعلام نکرده اند.

جدول4-1:توزیع فراوانی نمونه آماری برحسب میزان تحصیلات

2-1-4-وضعیت تعداد فرزندان پاسخگویان:
ازکل نمونه آماری این تحقیق53 نفر(7/17درصد)فاقد فرزند بوده اند و81نفر(27درصد)ازپاسخگویان دارای یک فرزند بوده اندو87نفر(29درصد)پاسخگویان دارای دوفرزند بوده اندو32نفر(7/10درصد)پاسخگویان دارای 3فرزند بوده اند و9 نفر(3درصد)پاسخگویان دارای 4فرزند می باشندودو نفر(3/0درصد)از پاسخگویان هر کدام دارای 5و6 فرزند بوده اند.لازم به ذکر است 65 نفر(8/19درصد)پاسخگویان تعداد فرزندان خودرااعلام نکرده اند.

جدول4-3:توزبع فراوانی نمونه آماری بر حسب تعداد فرزندان

-2.ارائه داده ها وآمار توصیفی
سوال اول پژوهش:اولویت نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار کدام است؟
اولین گروه از نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دارنیازهای فردی آنهاست.این گروه به زیرگروههایی مانند زمینه های بهداشتی،اصول خانه داری،تربیت فرزندوروابط با دیگران،ذوق واستعداد هنری،ورزش وسرگرمی ومسائل متفرقه واخبارواطلاعات روزمره تقسیم بندی می شود.

جدول4-5: توزیع فراوانی پاسخ گویان براساس نیازهای اطلاعاتی فردی درزمینه های بهداشتی

بر اساس این جدول 10نفر(3/3درصد)از پاسخگویان نیازهای اطلاعاتی در زمینه بهداشتی را کم اظهار داشته اند،72نفر(24درصد)تا حدودی،210نفر(70درصد)خیلی اظهار داشته اند.همچنین 8نفر(7/2)از پاسخگویان با این سئوال پاسخ نداده اند.

جدول4-6:توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب پاسخ به سئوال …نیازهای فردی در زمینه اصول خانه داری،تربیت فرزندو…

همانگونه که ملاحظه می کنیدبر اساس این جدول213نفر از خانمهای خانه دار نیازهای اطلاعاتی خودرادرزمینه نیازهای فردی خیلی،76نفرتاحدودی،و8نفرهم کم اظهار داشته اندو1نفر هم اصلا نیازی را اعلام نکرده است همچنین 2نفر این سوال را بدون پاسخ گذاشته اند.

جدول 4-7:توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب پاسخ به سئوال نیازهای فردی در زمینه ذوق واستعداد هنری

همانگونه که ملاحظه می نمائید123نفرازخانمهای خانه دار نیاز خودرا تاحدودی،87نفرخیلی،61نفرکم و14نفر اصلا اعلام نموده اند.اضافه شود که15نفر اززنان خانه دار سوال را بدون پاسخ گذاشته اند.از این جدول اینگونه برآورد می شود که نیازهای اطلاعاتی فردی زنان خانه دار در زمینه ذوق واستعداد هنری از از سطح بالایی برخوردار نمی باشد چرا که با توجه به آنچه که انتظار می رفت(تجربه شخصی محقق نسبت به کتابخانه های عمومی) اینگونه پیش بین می شد که این نیاز بیشترین نیاز اطلاعاتی زنان خانه دار را به خوداختصاص دهد.

جدول4-8:توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب پاسخ به سئوال نیازهای فردی در زمینه ورزش،سرگرمی ووسائل متفرقه

با ملاحظه جدول بالا می توان دریافت که نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار درزمینه نیازهای فردی درزمینه ورزش وسرگرمی متوسط برآوردمی شود چرا که 107نفراززنان خانه دارنیازهای خودراتاحدودی،85نفر کم،74نفرخیلی و28نفر اصلا اعلام نموده اند.وهمچنین6نفراززنان خانه دار سوال را بدون پاسخ گذاشته اند.

جدول4-9:توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب پاسخ به سوال نیازهای فردی در زمینه اخبار واطلاعات روزمره

چنانچه ملاحظه می شود 147نفر از خانمهای خانه دارنیازهای فردی خود را درزمینه اخبار واطلاعات روزمره تا حدودی،90نفر زیاد،47نفر کم،9نفراصلاو7نفر هم پاسخی به این سوال نداده اند.با توجه به جدول فوق نیازهای زنان خانه دار دراین زمینه متوسط برآورد می شود.
-4-آماره های مربوط به متغیر نیازهای فردی
مفهوم نیازهای اطلاعاتی فردی با 5 ستوال درقالب طیف لیکرت سنجیده شدوعدد صفر بیانگرحداقل اهمیت نیاز به منابع اطلاعاتی فردی کتابخانه می باشد ونمره15نشانگر حداکثر اهمیت نیاز به منابع اطلاعاتی فردی کتابخانه است.میانگین بدست آمده 21/11می باشد که بیانگر اهمیت زیاد دسترسی به نیازهای فردی از طریق کتابخانه دارند.

جدول4-10:آماره های مربوط به متغیرنیازهای فردی پاسخگویان

-دومین گروه از نیازهای اطلاعاتی زنان خانه دار،نیازهای آموزشی وتحصیلی آنهاست.
جدول 4-11:توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب پاسخ به سئوال نیازهای آموزشی وتحصیلی در زمینه های وجود منابع علمی مثل کتب روانشناسی،پزشکی،بهداشت و…

با بررسی جدول فوق این نتیجه حاصل می شود که تعداد 204نفراززنان خانه دارنیازهای خود را در این زمینه زیاد،82نفر تاحدودی،10نفرکم اعلام نموده اندوهمچنین 4نفر از خانمهای خانه دار این سوال را بدون پاسخ گذاشته اند.از این جدول اینگونه استنباط می شود که نیازهای آموزشی زنان خانه داردرزمینه وجودمنابع علمی مثل کتب روانشناسی،پزشکی ،بهداشت زنان وروابط زناشوئی، بسیارزیاد می باشد.
جدول 4-12:توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب پاسخ به سئوال نیازهای اطلاعاتی آموزشی وتحصیلی درزمینه های وجود راهنماها ودستورالعملها گوناگون

همانگونه که درجدول4-12نشان داده شده است،
جدول 4-13:توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب پاسخ به سئوال نیازهای اطلاعاتی آموزشی وتحصیلی در زمینه های وجود منابع گوناگون در زمینه.شیوه های مطالعه،تحقیق ونگارش وغیره

-4.آماره های مربوط به متغیرنیازهای آموزشی وتحصیلی
سازه نیازهای آموزشی با 3سئوال درچارچوب مقیاس لیکرت مورد سنجش قرار گرفته است.با توجه به نتایج بدست آمده میانگین متغیر نیازهای آموزشی برای نمونه گیری 61/6می باشد که در حد متوسط به بالا مشاهده شده است.بنابراین می توان گفت نیاز پاسخگویان برای دسترسی به اطلاعات آموزشی وتحصیلی متوسط به بالا برآورد شده است.

جدول4-14:جدول آماره های مربوط به نیازهای آموزشی وتحصیلی

جدول4-15:توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب پاسخ به سئوال نیازهای فرهنگی-اجتماعی و سیاسی در زمینه اعتقادات دینی

جدول 4-16:توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب پاسخ سئوال دونیازهای فرهنگی ،اجتماعی وسیاسی در زمینه دیدگاههای اجتماعی،سیاسی وفلسفی دین

جدول4-17:توزیع فراوانی زنان خانه دار بر حسب پاسخ به سئوال دونیازهای اجتماعی ،سیاسی وفرهنگی در زمینه های ارزشهای انسانی

1-4-آماره های مربوط به متغیر نیازهای فرهنگی – اجتماعی وسیاسی
متغیر نیازهای فرهنگی با 3 سئوال درچهارچوب مقیاس لیکرت مورد سنجش قرار گرفته است وبین0 تا9 متغیر می باشد.با توجه به نتایج حاصله میانگین متغیر نیازهای فرهنگی- اجتماعی وسیاسی 51/6 می باشد که درحد متوسط به بالا مشاهده شده است ومی توان گفت دسترسی به نیازهای فرهنگی-اجتماعی وسیاسی برای پاسخگویان درحد متوسط به بالا می باشد.
جدول4-18:آماره های مربوط به متغیر نیازهای فرهنگی- اجتماعی وسیاسی

-1-4.آماره های مربوط به متغیر نیازهای اطلاعاتی(مجموع نیازهای فردی،تحصیلی وفرهنگی)
سازه(construct)مربوط به متغیر کل نیازهای اطلاعاتی مطرح شده(فردی،آموزشی وتحصیلی،فرهنگی وسیاسی واجتماعی)با 11سوال بوسیله مقیاس لیکرت سنجیده شده وبین 0تا33تغییرات دارد که نمره0 نشانگرحداقل رفع نیاز و33نشانگراهمیت نیازپاسخگویان با استفاده ازخدمات کتابخانه می باشد.میانگین بدست آمده42/24بیانگر اهمیت زیاد نیازهای مختلفشان می باشد.

جدول4-19:آماره های مربوط به متغیر نیازهای اطلاعاتی پاسخگویان

سوال دوم پژوهش:زنان خانه دار شهرمشهد به چه منظورازکتابخانه استفاده می کنند؟-وضعیت موارد عمده استفاده از کتابخانه های عمومی توسط پاسخگویان با توجه به اینکه از پاسخگویان درخواست شده بود نظر خود را در خصوص موارد عمده استفاده از کتابخانه های عمومی را از میان گزینه های مطرح شده در پرسشنامه جند عدد از آنها را انتخاب کنند از میان گزینه های مطرح شده در پرسشنامه چند عدد را انتخاب کنند ازاین رو هر گزینه فراوانی آن احصاءگردید که تعداد فراوانی هر گزینه نشان دهنده هدف پاسخگویان از مراجعه به کتابخانه ها می باشد.درپاسخ ب این سئوال که عمدتا به چه منظوری از کتابخانه عمومی استفاده می کنید؟

246نفر(8/74%)پاسخگویان هدف خودراامانت گرفتن کتاب و61 نفر(5/18%)هدف خود را استفاده از سالن مطالعه و12نفر(6/3%)هدف خود رابی هدفی و وقت گذرانی و93نفر(3/28%)هدف خود را مطالعه روزنامه ومجله ،27نفر(2/8%) هدف خودرااز مراجعه به کتابخانه امانت گرفتن کتاب برای سایر اعضاء کتابخانه ذکر کرده اند.

جدول4-20:توزیع فراوانی موارد عمده استفاده از کتابخانه های عمومی از نظر پاسخگویان

با توجه به اینکه فراوانی های بدست آمده موارد عمده استفاده از کتابخانه های عمومی را به ترتیب می توان چنین عنوان کرد:
1-امانت گرفتن کتاب
2-مطالعه روزنامه ومجله
3-استفاده ازسالن های مطالعه
4-امانت گرفتن کتاب برای سایر اعضای کتابخانه
5-بی هدفی و گذراندن وقت

سوال سوم پژوهش:زنان خانه دار کتابخانه های عمومی شهرمشهد برای رفع نیازهای اطلاعاتی خودبیشترازجه نوع منابعی استفاده می کنند؟
-4-نحوه تامین نیازهای اطلاعاتی پاسخگویان از منابع مورد نظر:
با توجه به اینکه از پاسخگویان درخواست شده بود نظرخود را درخصوص نحوه تامین نیازهای اطلاعاتی خود اعلام کنند،از این رو از پاسخگویان خواسته شد نظر خود را با زدن هرچند تعداد به دلخواه گزینه های مورد نظرشان را انتخاب کنند.بدین صورت فراوانی هرگزینه نشان دهنده راههای کسب اطلاعات وآگاهی راازمنابع مختلف مطروحه نشان می دهد.
104نفر(6/31%) پاسخگویان ارتباط با دوستان وآشنایان را وسیله کسب اطلاعات و آگاهیهای مورد نیاز خود بیان کرده اند.

جدول4-21:توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نحوه تامین نیازهای اطلاعاتی خود

با توجه به فراوانی های بدست آمده منابع عمده تامین نیازهای اطلاعاتی پاسخگویان را می توان به ترتیب اولویت چنین عنوان کرد:
1-رادیو وتلویزیون
2-ارتباط با دوستا ن وآشنایان
3-همسرواعضاء خانواده
4-از دیگرکتابخانه های عمومی سطح شهر
5-استفاده از اینترنت
6-روزنامه ومجله
7-خرید کتاب را پاسخگویان کمتر اظهار کرده اند.

سوال چهارم پژوهش:زنان خانه دارکتابخانه های عمومی شهرمشهددرتامین نیازهای اطلاعاتی خودبا چه مشکلاتی مواجه هستند؟
سوال های فرعی پژوهش:
1-عمده ترین دلایل عدم استفاده زنان خانه داراز کتابخانه های عمومی شهر مشهد کدام است؟
با توجه به اینکه از پاسخگویان درخواست شده بود به این سوال که چنانچه از کتابخانه استفاده نمی کنید و یا احتمالا کمتر استفاده می کنید ،دلیل آن چیست؟
پاسخگویان می توانستند از میان گزینه های مطرح شده جند عدد ازآنها را انتخاب کنند ،ازاین رو هرگزینه فراوانی آن احصاءگردید و تعداد فراوانی هرگزینه نشان دهنده دلایل پاسخگویان درعدم استفاده از منابع کتابخانه می باشد.115نفر(35%)پاسخگویان دلیل خود را در عدم استفاده از منابع کتابخانه کمبود وقت،39نفر(9/11%)پاسخگویان به عدم وجود کتاب ومجله وسایرمداک درزمینه های مورد علاقه شان اشاره کرده اندو18نفر(5/5%)دلیل خودراعدم تاثیرکتابهای آموزشی دررفع نیازهای اطلاعاتی و33نفر(10%)دلیل خود را کم بودن مدت زمان امانت کتاب .4 نفر(2/1%)دلیل خود را عدم برخورد خوب کتابدارا اظهار داشته اند

جدول4-22:توزیع فراوانی دلایل زنان خانه داردر عدم استفاده از منابع کتابخانه

با توجه به فراوانی بدست آمده دلایل زنان خانه دار در عدم استفاده از منابع کتابخانه را می توان به ترتیب اولویت از نظر پاسخگویان چنین عنوان کرد:
1-کمبود وقت
2-عدم وجود کتاب ومجله وسایر مدارک درزمینه مورد علاقه
3-کم بودن مدت زمان امانت کتاب
4-عدم تاثیر کتابهای آموزشی در رفع نیازهای اطلاعاتی
5-عدم برخورد خوب کتابداران را پاسخگویان در عدم استفاده از منابع کتابخانه عنوان کرده اند.

سوال فرعی2:میزان استفاده زنان خانه دار از کتابخانه های عمومی شهر مشهد چقدر است؟
-1-4-وضعیت میزان استفاده از کتابخانه عمومی توسط زنان خانه دار از کل نمونه آماری این پژوهش 122نفر(1/37%)اظهار داشته اند ،از خدمات کتابخانه های عمومی خیلی استفاده می کرده اند و132نفر(1/40%)از پاسخگویان اظهار داشته اند تا حدی از کتابخانه های عمومی استفاده می کنندو24نفر(3/7%)پاسخگویان اظهار داشته اند از خدمات کتابخانه های عمومی کم استفاده می کنند و18نفرازپاسخگویان(5/5%)اظهار داشته اند اصلا از خدمات کتابخانه های عمومی استفاده نمی کنند.همچنین 33نفر(10%)پاسخگویان به این سوال پرسشنامه پاسخ نداده اند.

جدول4-23:توزیع فراوانی نمونه آماری بر حسب میزان استفاده از کتابخانه

فرضیه های تحقیق:
فرضیه اول:
به نظر می رسد بین سن پاسخگویان با نیازهای اطلاعتی آنان رابطه معنا داری وجود دارد.مجموع نیازها وسن پاسخگویان رابطه معنی دار وجود ندارد.با توجه به سطح معنی داری بدست آمده(p=805%)فزضیه تحقیق رد می شود.
جدول4-24:ضریب همبستگی پیرسون وسطح معنی داری آن بین دومتغیر

فرضیه دوم:
– بنظرمی رسد بین مجموع نیازهای پاسخگویان وتعداد فرزند آنها رابطه معنی داری وجود دارد.
نتایج بدست آمده ازپژوهش حاضرنشان می دهد بین مجموع نیازهای پاسخگویان وتعداد فرزند آنها رابطه معنی داری وجودندارد.با توجه به سطح معنی داری بدست آمده(p=0/938)فرضیه تحقیق رد می شود.
جدول4-25:ضریب همبستگی پیرسون وسطح معنی داری آن بین دومتغیرکل نیازها وتعداد فرزند

فرضیه سوم:بنظر می رسد بین تحصیلات ونیازهای فردی پاسخگویان رابطه معنی داری وجوددارد.
نتایج بدست آمده ازپژوهش حاضر نشان می دهد بین تحصیلات ونیازهای فردی پاسخگویان رابطه معنی داری وجود ندارد زیرا سطح معنی داری بدست آمده(p=0/606)بزرگتر ازآلفای مورد قبول در تحقیقات است.از این رومدرک وشواهد کافی برای رد فرضیه تحقیق وجوددارد.
جدول4-26:ضریب همبستگی پیرسون وسطح معنی داری آن بین دومتغیر

بنظر می رسد بین سطح تحصیلات ونیازهای آموزشی وتحصیلی رابطه معنی داری وجوددارد.نتایج بدست آمده ازپژوهش حاضر نشان می دهد بین سطح تحصیلات ونیازهای آموزشی وتحصیلی پاسخگویان رابطه معنی داری وجودندارد.زیرا سطح معنی داری بدست آمده بزرگتر از آلفای موردقبول درتحقیقات می باشد وازاین رومدرک وشواهد کافی برای ردفرضیه تحقیق وجوددارد(P=0/270)

جدول4-27:

– بنظر می رسد بین سطح تحصیلات ونیازهای فرهنگی – اجتماعی – سیاسی پاسخگویان رابطه معنی داری وجود دارد.
نتایج بدست آمده ازپژوهش حاضر نشان می دهد بین سطح تحصیلات ونیازهای فرهنگی- اجتماعی – سیاسی پاسخگویان رابطه معنی داری وجوددارد.با توجه به سطح معنی داری بدست آمده(P=0/046)فرضیه تحقیق پذیرفته می شود همچنین شدت همبستگی بین دو متغیر به میزان(r=0/046)بیانگر این مطلب است که با افزایش تحصیلات پاسخگویان میزان نیاز آنها به اطلاعات فرهنگی- اجتماعی وسیاسی به صورت معتدلی کاهش می یابدوجهت رابطه معکوس ومنفی دارد.

جدول4-28:

بنظر می رسد بین سطح تحصیلات پاسخگویان ومجموع نیازهای آنها رابطه معنی داری وجود دارد.
نتایج بدست آمده ازپژوهش حاضر نشان می دهد بین تحصیلات پاسخگویان ومجموع نیازهای آنها رابطه معنی داری وجود ندارد.زیرا سطح معنی داری بدست آمدهP=547%))بزرگترازآلفای مورد قبول درتحقیقات است.بنا براین مدرک وشواهد کافی برای رد فرضیه تحقیق وجوددارد.

جدول4-29:

جدول(4- ):توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب اظهار نظر با تعیین اولویت درباره سئوال دو پرسشنامه:ترجیح می دهید کتابخانه ای که شما درآن عضوهستید درارتباط با موضوعات فردی کتاب،روزنامه ومجله بیشتری تهیه کند

درپژوهش حاضر از زنان خانه دار جامعه آماری پژوهش خواسته شد تا نظرخودرادرارتباط با تیه کتاب،مجله وروزنامه در کتابخانه هایی که عضوهستند با تعیین اولویت در4موضوع مختلف مشخص کنند.نتایج بدست آمده بیانگر این است که 216نفر از پاسخگویان(72%)مطالعه درزمینه موضوعات فردی را اولویت اول خود دانسته اند،53نفرازپاسخگویان(7/17%)اولویت دوم،12نفر(4%)اولویت سوم و4نفر(3/1%)مطالعه درزمینه موضوعات فردی رااولویت چهارم خود دانسته اند.همچنین 15نفر(5%)پاسخگویان با این سئوال جواب نداده اند.
جدول(4- ):توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب اظهار نظر با تعیین اولویت آنها درباره سئوال
دو :ترجیح می دهید کتابخانه ای که درآن عضو هستید،درارتباط با موضوعات آموزشی وهنری،کتاب ،مجله و.روزنامه بیشتری تهیه کند

جدول(4- ):توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب اظهار نظر با تعیین اولویت آنها درباره سئوال دوترجیح می دهید کتابخانه ای که عضو آن هستید درارتباط با موضوعات سیاسی واجتماعی کتاب،مجله وروزنامه بیشتری تهیه کند

جدول(4- ):توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب اظهار نظردرموردتعین اولویت سئوال دو:ترجیح می دهید کتابخانه ای که عضو آن هستید در ارتباط با موضوعات دینی،کتاب ،روزنامه و مجله تهیه کند

بنظر می رسد بین مجموع نیازهای پاسخگویان ومیزان مراجعه آنان به کتابخانه رابطه معنی داری وجوددارد.
نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر نشان می دهد بین مجموع نیاز پاسخگویان ومیزان مراجعه آنان به کتابخانه رابطه معنی داری وجود ندارد.(572/0=p)
با توجه به اینکه آلفای بدست آمده بزرگترازآلفای موردقبول درتحقیقات میدانی می باشد،فرضیه فوق الذکر در می شود.
جدول(4- ):ضریب همبستگی پیرسون وسطح معنی داری آن بین دومتغیر مجموع نیازهای پاسخگویان ومیزان مراجعه به کتابخانه

بنظر می رسد میزان نیازهای فردی پاسخگویان ونیازهای آموزشی وتحصیلی درآنان رابطه معنی داری وجود دارد.
نتایج بدست آمده ازپژوهش حاضر نشان می دهد بین میزان نیازهای فردی پاسخگویان ونیازهای آموزشی وتحصیلی آنان رابطه معنی داری وجود دارد.(000/0=p)
همچنین شدت همبستگی بین دومتغیر به میزان (410/0=r)بیانگر ارتباط قوی بین دونیاز پاسخگویان است ومی توان گفت با اهمیت یافتن نیازهای فردی افراد نیازهای آموزشی وتحصیلی آنان نیز اهمیت می یابد.
جدول(4- ):ضریب همبستگی پیرسون وسطح معنی داری آن بین دومتغیر نیازهای فردی ونیازهای آموزشی وتحصیلی پاسخگویان

بنظر می رسد بین نیازهای فردی پاسخگویان ونیازهای فرهنگی –اجتماعی وسیاسی پاسخگویان رابطه معنی داری وجود دارد.
نتایج بدست آمده ازپژوهش حاضر نشان می دهد بین میزان نیازهای فردی پاسخگویان ونیازهای فرهنگی ،اجتماعی وسیاسی آنان رابطه معنی داری وجود دارد.(000/0=p)همچنین شدت همبستگی پاسخگویان است ومی توان گفت با اهمیت یافتن نیازهای فردی پاسخگویان نیازهای فرهنگی ،اجتماعی وسیاسی آنان نیز بطور متوسط ومعتدل افزایش می یابد.
جدول(4- ):ضریب همبستگی پیرسون وسطح معنی داری آن بین دومتغیر نیازهای اطلاعاتی فردی ونیازهای اطلاعاتی فرهنگی-اجتماعی وسیاسی پاسخگویان.