نویسندگان: علی سلیمانی بشلی – وجیهه طالبی
رقابت با سرعت سرسام آوری رو به گسترش است و امروزه سازمانها می خواهند در این فضای شلوغ و پرترافیک، با اندیشه ای نو و روشی غیرآزاردهنده، در معرض اطلاعات قرار گیرند و در ضمن از زمانشان هم به بهترین وجه استفاده کنند. به همین جهت تبلیغات پنهان در بازاریابی مورد توجه روزافزون قرار گرفته است. نمایش موقعیت گذاری آگاهانه ی انواع محصولات برندها در متن فیلمهای سینمایی و برنامه های تلویزیونی، تبلیغات کتاب درون فیلمی و سایر مثالهایی که در شبکه های خبری، شعر و موسیقی، کتاب، بازیهای رایانه ای ویدئویی، اینترنت، فیلمهای کارتونی و انیمیشن، و ورزشی، با یکپارچه سازی بین محصول و رسانه صورت گرفته است، تبلیغات پنهان یا نامحسوس نامیده می شوند.
چکیده:
تبلیغات پنهان چیست؟ رقابت با سرعت سرسام آوری رو به گسترش است و امروزه سازمانها می خواهند در این فضای شلوغ و پرترافیک، با اندیشه ای نو و روشی غیرآزاردهنده، در معرض اطلاعات قرار گیرند و در ضمن از زمانشان هم به بهترین وجه استفاده کنند.
به همین جهت تبلیغات پنهان در بازاریابی مورد توجه روزافزون قرار گرفته است. نمایش موقعیت گذاری آگاهانه ی انواع محصولات برندها در متن فیلمهای سینمایی و برنامه های تلویزیونی، تبلیغات کتاب درون فیلمی و سایر مثالهایی که در شبکه های خبری، شعر و موسیقی، کتاب، بازیهای رایانه ای ویدئویی، اینترنت، فیلمهای کارتونی و انیمیشن، و ورزشی، با یکپارچه سازی بین محصول و رسانه صورت گرفته است، تبلیغات پنهان یا نامحسوس نامیده می شوند.
تصور جهان بدون تبلیغات دیگر غیرممکن به نظر می آید. یک شهروند در زندگی روزمره ی خود، روزانه بیش از یکصد آگهی تبلیغاتی را مشاهده می کند. صرفنظر از حجم انبوه تبلیغات، عوامل بسیار دیگری مانند بی محتوا بودن، عدم توجه به فرهنگ عمومی جامعه، عدم توجه به کارکردهای پنهان تبلیغات، سلب آرامش روانی جامعه و عدم تطابق امکانات مردم با خواسته های ایجاد شده به وسیله ی تبلیغات، زمینه های دلزدگی و آزاردگی خاطر مخاطبان را فراهم ساخته و اثربخشی تبلیغات را به شدت تحت الشعاع قرار داده است. تبلیغات یک تجارت وسیع و گسترده است که در میان صنایع برتر دنیا و به موازات صنایعی مثل صنعت نفت، اتومبیل، تکنولوژی اطلاعات، و کشاورزی قرار دارد. رشد صنعت تبلیغات در هر کشور، ارتباطی تنگاتنگ با سطح فعللیتهای تجاری و سالم بودن اقتصاد آن دارد. در واقع، میزان رشد و شکوفایی صنعت تبلیغات بیانگر سطح زندگی مردم یک کشور و نشانه میزان توسعه ی اقتصادی آن کشور است.
به طور کلی، تبلیغات پنهان و نامحسوس عبارتند از جایگذاری انواع محصولات، مکانها، و خدمات در بخشهایی از فیلمهای سینمایی، شبکه های خبری، موسیقی، شعر، مجلات، روزنامه ها، برنامه های تلویزیونی و رادیویی، کتاب و سایر رسانه ها که اصولاٌ به طور معمول مورد استفاده ی تبلیغاتی ندارند. این جایگذاری در پی انعقاد قراردادهای سنگین بین صاحبان برند و کارگردانها و تهیه کنندگان فیلمهای سینمایی، نویسندگان، آهنگسازان، شاعران، خبرنگاران و غیره صورت می گیرد. اگرچه سابقه ی استفاده از تبلیغات پنهان به دهه های گذشته بازمی گردد، ولی استفاده از آن در طی سالهای اخیر به طور محسوسی رو به افزایش گذاشته است.
در نگاه اول تشخیص و ردیابی تبلیغات پنهان تا حدودی مشکل به نظر می رسد، ولی با کمی تأمل و دقت در فیلمهای سینمایی، بخصوص فیلمهای هالیوودی، می توان ردپای شرکتهای بزرگ دنیا و برندهای وابسته به آنها را یافت. با زیرنظر قرار دادن عوامل مختلف فیلمهای سینمایی، برای مثال نوع لباسی که بازیگران پوشیدند، نوشیدنیهای قرار داده شده در روی میزها، ساعت مچی، نام روزنامه ی مورد مطالعه، عینک آفتابی قهرمان داستان و سایر لوازم مورد استفاده در صحنه های فیلمبرداری، می توان نامهای آشنایی را یافت که با برنامه ای از قبل مشخص انتخاب شده اند. در بسیاری از موارد، این نوع تبلیغات نامحسوس به عنوان تأمین کننده ی بخشی از هزینه های سرسام آور دستمزد ستاره های سینما به شمار می روند.
وضعیت صنعت تبلیغات پنهان در جهان
براساس آمار منتشره از سوی مؤسسه ی پی کیو مدیا ، در سال2007، ارزش خالص قراردادهای رسمی تبلیغات پنهان در رسانه های مختلف جهان بالغ بر 460/3 میلیارد دلار بوده که در مقایسه با سال 2005 بیش از30درصد رشد داشته است. در فاصله ی سالهای 2004-1999 میزان ارزش این قراردادها از رشد سالانه16 درصد برخوردار بوده است. در سال2007، تلویزیون بیش از55درصد از موارد تبلیغات پنهان را به خود اختصاص داده و از رشد سالانه ای معادل 5/21درصد برخوردار است. در همین سال، فیلمهای سینمایی نیز 37درصد از سهم تبلیغات پنهان را به خود اختصاص داده اند و رشد سالانه ی آن 6/14درصد برآورد شده است. سهم سایر رسانه ها نیز 13درصد تخمین زده شده است.
انواع ابزارهای مورد استفاده در تبلیغات پنهان
شرکتهای تبلیغاتی از شیوه ها و ابزارهای مختلفی در راستای اجرای تبلیغات پنهان بهره می گیرند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• سینما
• شبکه های خبری
• شعر و موسیقی
• کتاب
• بازیهای رایانه ای و ویدئویی
• برنامه ها وشوهای تلویزیونی
• مجلات و روزنامه ها
• کارتون
• اینترنت
• ورزش
انواع روشهای مورد استفاده در تبلیغات پنهان
1. نمایش تصویر، لوگو، یا نمادی از برند در فیلمهای سینمایی، برنامه ها و شوهای تلویزیونی، کتاب، مجلات و بازیهای ویدئویی
2. نام بردن از یک برند در یک فیلم سینمایی، برنامه های تلویزیونی، شبکه های خبری، متن کتاب و شعر و موسیقی
3. استفاده از آهنگ های معرف یک برند در فیلم و برنامه های تلویزیونی (صدای مخصوص گوشیهای نوکیا یا سونی اریکسون که در پلان برخی فیلمنهای دیده می شود و یا نوشیدن نوشابه با برچسب شرکتهای تولیدکننده و… نشان از نوعی تبلیغ پنهان دارد)
4. به کارگیری یک کالای خاص در صحنه هایی از یک فیلم سینمایی یا برنامه های تلویزیونی
مزایای تبلیغات پنهان
به طور کلی مزایای استفاده از تبلیغات پنهان عبارتند از:
1. افزایش مشتریان بالقوه
2. افزایش فروش برندهای نمایش داده شده
3. ایجاد روابط سودمند دوجانبه
4. کاهش هزینه های تبلیغات
5. افزایش گستره ی مخاطبان در سطح جهان
6. افزایش ماندگای تبلیغات
7. افزایش به رسمیت شناختن برند و تقویت آن
8. ایجاد ارتباط بین برند و قهرمانان فیلم، داستان، بازیهای رایانه ای و غیره
9. ایجاد حس واقع گرایانه در محصول از طریق نمایش آن در ابزارهای مورد استفاده در تبلیغات پنهان
10. مخاطبان نمی توانند از دیدن آن اجتناب ورزند
11. ایجاد در آمد جنبی برای تولیدکنندگان فیلم، موسیقی، بازیهای رایانه ای و غیره
12. عدم وجود ابهام برای مخاطبان
13. صحه گذاشتن افراد نامدار بر محصول یا برند مورد نظر.
14. افزایش تمایل مخاطبان به خرید محصول مورد نظر از طریق ایجاد حس همزاد پنداری با قهرمان داستان
معایب تبلیغات پنهان
معایب اصلی تبلیغات پنهان عبارتند از:
1. ریسک بازاریابی قابل توجه (زیرا نمی توان موفقیت فیلم را پیش بینی کرد. همچنین احتمال وجود ارتباط منفی بین کالا و فیلم وجود دارد. در برخی موارد این احتمال وجود دارد محصولات رقبا نیز به نمایش درآید).
2. وجود جنبه های منفی اخلاقی از دید برخی از مخاطبان
3. وجود ریسک برای تولیدکنندگان فیلم
4. عدم وجود هماهنگی احتمالی بین مضمون فیلم، نوع برند و مخاطبان
5. از لحاظ روانشناسی، ممکن است بینندگان احساس کنند که تحت محاصره ی تبلیغات قرار دارند.
6. بسیاری از بینندگان ممکن است متوجه تبلیغ نشوند.
تبلیغات درون فیلمی
نمایش و جایگذاری آگاهانه ی انواع محصولات و برندها در متن فیلمهای سینمایی و برنامه های تلویزیونی، تبلیغات درون فیلمی، یکپارچه سازی محصول و فیلم و یا تبلیغات پنهان یا نامحسوس نامیده می شود. تعریف ساده ی تبلیغات درون فیلمی، وارد کردن یک کالا یا خدمت در فیلمنامه یا صحنه ی یک فیلم، یا برنامه تلویزیونی است. ترویج کنندگان این شیوه ی تبلیغاتی ادعا می کنند که این شیوه با در نظر گرفتن هزینه تبلیغات، در عمل مؤثرتر از شیوه های دیگر تبلیغاتی است. تبلیغات نامحسوس در صنعت سینمای مدرن جایگاه ویژه ای دارد و بیشتر تولیدکنندگان بزرگ به دقت اخبار سینمای جهان را دنبال می کنند و با پییش بینی فروش فیلمهای در دست ساخت، دست به تبلیغ محصول خود در لاله به لای صحنه های جذاب و مورد توجه مخاطبان می زنند و از این طریق با رقبای سرسخت خود به رقابت می پردازند.
تاریخچه ی تبلیغات درون فیلمی
تبلیغات درون فیلمی در فیلمهای صامت
از فیلم «جهان گمشده » (1925) به عنوان یکی از نمونه های نخستین تبلیغات درون فیلمی یاد می شود. در صحنه هایی از این فیلم که محصول شرکت فرست نشنال پیکچرز است، بوضوح ماشینهای تایپ کرونا به نمایش درآمده است. از بین مهمترین فیلمهای صامت که در آن از تبلیغات درون فیلمی استفاده شده است می توان به فیلم «بالها » محصول سال 1927 اشاره کرد. در این فیلم که برنده ی جلیزه ی اسکار نیز شد، شکلاتهایی با برند هر شی نشان داده شده است.
پس از پایان دوران فیلمهای صامت، زمینه ی مناسبی برای قرارگیری نام برندها در دیالوگها قرار گرفت. یکی از نخستین فیلامهایی که پس از پایان دوران فیلمهای صامت در آن به تبلیغات درون فیلمی پرداخته شد، «اسب بالدار » محصول سال 1932 بود که در آن بازیگران فیلم در چندین مورد از شکلاتهایی با نام لایف سیورز نام می برند.
در سال 1946 در فیلمی با عنوان «این زندگی شگفت انگیز است »، چندین نسخه از مجله ی نشنال جئوگرافیک به نمایش درمی آید.
همچنین در سال 1949، در فیلم کلاسیک «گان کریزی » ساعتهای بولوآ به طور برجسته نشان داده شده است.
تبلیغات درون فیلمی در عصر حاضر
استفاده از تبلیغات پنهان مبتنی بر قراردادهای تجاری در فیلمهای سینمایی به سال1982 و به فیلم پرطرفدار «ایی تی » باز می گردد که در آن نوع آبنباتی با برند ریسس پیسس محصول کارخانه ی هرشی به نمایش درآمد. این روند، با تبلیغ مدلهای مختلف بی.ام.دبلیو در فیلم «چشم طلایی» ادامه یافت. بر اساس نتایج بررسیهای صورت گرفته به وسیله ی مؤسسه ی نیلسن مدیا، در نه ماهه ی اول سال2006، تعداد تبلیغات درون فیلمی 19125 عدد بوده است که در نه ماهه ی اول سال2007 به رقم22460 افزایش یافته است.
بدون شک جیمزباند و فیلمهای مربوط به وی را می توان به عنوان یکی از بهترین نمونه های موفق در زمینه ی تبلیغات پنهان برندهای مختلف و مشهور دنیا به شمار آورد. جدیدترین فیلم جیمز باند با نام «ذره ای آرامش»، داستان همیشگی مأمور خوش پوش انگلیسی است که ساعتهای گرانقیمت می بندد، نوشیدنی هاینه کن می نوشد و از سواری با آستون مارتین لذت می برد. وقتی که جیمزباند یا همان مأمور007 در فیلم «کازینو رویال» برای اولین بار و سپرلیند را ملاقات می کند، لیند از تلاش سازمان جاسوسی بریتانیا برای پیدا کردن مأمور اطلاعاتی می گوید که دو ویژگی مشخص دارد: لبخندهای ظریف و ساعتهای گرانقیمت! اینجا است که این مأمور اطلاعاتی مورد نظر یکی از همان لبخندهای دلفریبش را تحویل لیند می دهد و اشتباهش را که فکر می کند این ساعتها مارک رولکس هستند، تصحیح می کند و ساعت امگای خود را نشان می دهد.
البته استفاده از برندهای معروف در فیلمهای این مأمور جذاب و شیک پوش انگلیسی، به همین جا ختم نمی شود. ماشینهای آستون مارتین و فورد، گوشیهای موبایل سونی اریکسون، نوشیدنی هاینهکن، و حتی خطوط هوایی ویرجین آتلانتیک ، مارکهای تجاری نامداری هستند که جیمزباند دائماً و هرکجا که فرصتش را بیابد، آنها را تبلیغ می کند، یا اینکه اصولاً شاید بهتر باشد این جمله را این طور اصلاح کنیم: ضریب جذابیت مأمور007 چه از لحاظ ظاهری و چه از لحاظ تبلیغاتی، تا آن اندازه بالا است که مالکان شرکت کوکاکولا هم برای اینکه از قافله عقب نمانند، برای اولین بار نوشیدنی رژیمی را در دستان جیمزباند قرار دادند تا همه با نوشیدن آن ذره ای آرامش به دست آورند!
البته باند بدون هیچگونه عذاب وجدانی برای محصولات مختلف تبلیغ می کند، تا جایی که در تیتراژ پایانی فیلم «کازینورویال» و در بین اسامی تیم ساخت فیلم، نام مدیر تبلیغات هم به چشم می خورد و در پایان تهیه کنندگان یک بار دیگر از تمامی شرکای تجای فیلم تشکر می کنند. در میان سیل فیلمها و مجموعه های مختلف تلویزیونی با کاراکترهای گوناگون از اندی گارسیا، کوین کاستنر یا ون کانری در فیلم تسخیرناپذیران با کت و شلورهای طرح آرمانی گرفته تا تام کروز نتوانسه اند در پول سازی به پای مأمور خوش تیپ و جذاب انگلیسی برسند. در دنیای تبلیغات، جیمزباند همچنان با فاصله از دیگر رقبای خود یکه تازی می کند.
در آخرین فیلم سینمایی جیمزباند، «روز دیگر بمیر»، قرار دادی به مبلغ120 میلیون دلار برای انجام تبلیغات درون فیلمی بسته شد، در حالی که فیلم «فردا هرگز نمی میرد» با 100میلیون دلار، از لحاظ مبلغ قرارداد پیشتاز فیلمهایی بود که در آن از تبلیغات درون فیلمی استفاده شده است.
شرکا اپل را می توان به عنوان یکی از فعالترین و موفقترین شرکتها در زمینه ی بهره برداری از فیلمهای سینمایی در فعالیتهای تبلیغاتی برشمرد. اپل نخستین شرکتی است که واحد ویژه ای را به فعالیتهای تبلیغات درون فیلمی اختصاص داده است. اپل محصولات خود را در بسیاری از فیلمهای سینمایی به نمایش گذاشته است که از جمله ی آنها می توان به «فورست گامپ»، «مأموریت غیرممکن»، «روز مستقل»، ودهها فیلم دیگر اشاره کرد. بر اساس گزارشهای نشریه ی هالیوود ریپورتر، شرکت اپل در چهار ماهه ی نخست سال2006 در38 برنامه ی مختلف تلویزیونی و سینمایی و در مجموع به مدت26 دقیقه از تبلیغات درون فیلمی استفاده کرده است. این شرکت در سالهای 2009 و2010 بیشترین میزان تبلیغات در فیلمهای محصول هالیوود را به خود اختصاص داد و از رقیب دیرینه اش یعنی شرکت فورد، پیشی گرفت.
فیلم دور افتاده که نقش اصلی آن را تام هنکس بر عهده دارد را می توان به عنوان یکی از نمونه های جالب توجه در تبلیغات پنهان نامید. در جای جای این فیلم می توان حضور پر رنگ شرکت فدکس (فدرال اکسپرس) را که در زمینه ی ارسال بسته های پستی فعالیت دارد، مشاهده کرد. لوگوی این شرکت را می توان بر روی اتومبیلهای ون، لباس و کلاه کارکنان، بسه های پیتی، و هواپیما مشاهده کرد. به اعتقاد منتقدان این فیلم، با وجود تعداد نمایش برند این شرکت، به دلیل قرارگیری آنها در صحنه های مناسب، از دیدگاه تماشاگران فیلم، حضور این برند خللی در داستان فیلم ایجاد نکرده و حتی داستان فیلم را باورپذیرتر ساخته است. در بخشی از فیلم، هواپیمای حامل تام هنکس (از کارکنان شرکت فدکس) و بسته های پستی این شرکت در دریا سقوط می کند، با وجود این بیشتر بسته های پستی از صدمات این سقوط در امان می مانند. در صحنه ای جالب از این فیلم، چند روز بعد از سقوط، توجه تام هنکس در حالی که در وضعیت بد روحی قرار دارد، به بسته ای با شکل خاص که حاوی یک توپ ورزشی است، جلب می شود. در داخل این بسته توپ والیبالی با برند ویلسون وجود دارد و تام هنکس با نقاشی صورت یک مرد بر روی این توپ که نام آن را ویلسون می گذارد، به ایجاد رابطه ی احساسی با آن پرداخته و با آن سخن می گوید. در این حقیقت شرکت ویسلون تنها شرکتی است که هنکس در جزیره ی دور افتاده باقی می ماند. در ادامه، تام هنکس باقی بسته های پستی را به جای امنی در جزیره، نزدیک محل سقوط هواپیما منتقل می کند و سالهای دشواری را در جزیره سپری می کند. در صحنه ی جذاب و تأثیرگذار پایانی این فیلم، تام هنکس پس از سالها زندگی در جزیره، بسته های پستی باقیمانده از سقوط هواپیما را در حالی که لوگوی فدکس بوضوح دیده می شود، به صاحبان آنها تحویل می دهد. در یکی از دیدنی ترین صحنه های پایانی، در حالی که تام هنکس یکی از همین بسته ها را به دست گیرنده ی آن می رساند، از وی درباره محتویات آن سؤال می کند و گیرنده در پاسخ می گوید که چیز قابل توجهی در آن وجود ندارد؛ فقط یک دستگاه موقعیت یابGPS یک تلفن ماهواره ای، تصفیه کننده آب و وسایل ماهیگیری،همین. یعنی تمام چیزهایی که تام هنکس با بازکردن بسته ی پستی مذکور می توانست از سالها تحمل مشقت در جزیره رهایی یابد. این صحنه ی خاص که نشان از تعهد و امانتداری این شرکت به مشتریانش دارد، به اندازه ی سالهای تبلیغات می تواند مشتریان را تحت تأثیر قرار دهد. مدیران شرکت فدکس سرمایه گذاری در این فیلم سینمایی را بسیار موفقیت آمیز قلمداد کرده اند. به اعتقاد آنها، این فیلم تأثیر زیادی بر وجهه و اعتبار این شرکت داشته است.
تبلیغات در مراسم اسکار
علاوه بر تبلیغات در فیلمهای سینمایی محصول هالیوود، حمایت مالی از مراسم اسکار نیز در سالهای اخیر مورد توجه شرکتها و برندهای معتبر قرار گرفته است. در طی سالیان مختلف برگزاری مراسم اسکار، هرسال چند شرکت حمایت مالی از آن بر عهده گرفته اند و با توجه به گستردگی مخاطبان تلویزیونی این رویداد سینمایی در سطح جهان، شرکتهایی نظیر کوکاکولا، کادیلاک و پپسی در دوره های مختلف در این مراسم حضوری مستمر داشته و به فعالیتهای تبلیغاتی پرداخته اند. با توجه به پوشش رسانه ای مراسم اسکار، به نظر می رسد بُعد تبلیغاتی آن اگر بیشتر از حضور در فیلمهای سینمای نباشد، کمتر از آن نیز نباشد.
انواع روشهای تبلیغات درون فیلمی
تبلیغات درون فیلمی به چهار گروه اصلی تقسیم می شوند:
1. قراردادن یک محصول در صحنه ی یک فیلم یا برنامه ی تلویزیونی
2. نام بردن از یک محصول از سوی هنرپیشگان فیلم در خلال یک دیالوگ
3. به کارگیری یک کالا یا استفاده از یک خدمت از سوی هنرپیشه ی فیلم
4. نمایش تبلیغات محیطی یک کالا در فیلم به جای نشان دادن کالا
به اذعان صاحبنظران صنعت سینمای ایران، تبلیغ پودر رختشویی تک در فیلم سینمایی «مرد عوضی»، نیرو محرکه در فیلم «نان، عشق و موتور1000»، سس مهرام در فیلم «مهمان مامان» و حضور شرکت مبل هفت در فیلم پر فروش «آتش بس»، از موفقترین نمونه های تبلیغات درون فیلمی در سینمای ایران به شمار می روند. تهیه کنندگان و گارگردانان فیلمهای نامبرده با هوشمندی و رعایت اصول اولیه ی بهره گیری از حامیان مالی در فیلمهای خود توانسته اند بخوبی انتظارات حامیان مالی خود را برآورده ساخته و ساختار هنری فیلم خود را نیز حفظ کنند.
با افزایش شدت رقابت در میان غولهای تجاری دنیا، شاهد ورود بسیاری از این شرکتهای قدرتمند تجاری به رسانه ها و شبکه های خبری مختلف هستیم. بسیاری از این شرکتها با درک قدرت تبلیغاتی و نفوذ این شرکتها در اذهان مخاطبان، با نفوذ به این شرکتها و در اختیار گرفتن مالیات برخی از این رسانه ها، هدفهای تبلیغاتی خود را بیش از گذشته دنبال می کنند. علاوه بر این، برخی از شرکتها و برندهای مطرح و شناخته شده ی دنیا، با حمایت مالی از این رسانه های تأثیرگذار، دو نوع خبرهای ارائه شده از این رسانه ها تأثیرگذاشته و آنها را با هدفهای تبلیغاتی خود همسو ساخته اند.
شبکه ی سی بی اس
سونی، کمپانی الکترونیک ژاپنی، مالک اصلی سی بی اس رکوردز و کلمبیا پیکچرز است. در بسیاری از خبرهای پخش شده از این شبکه و نیز کلمبیا پیگچرز، شاهد اخبار متعددی از شرکت سونی و موفقیتهای این شرکت هستیم. مالکان شرکت سونی با بهره برداری کامل تبلیغاتی از این شبکه ی به ظاهر خبری، درصدد نفوذ هرچه بیشتر به بازار محصولات الکترونیک در کشورهای مختلف هستند. به همین دلیل با وجود هزینه های هنگفت برندهای رقیب، این شرکت با صرف هزینه های تبلیغاتی بسیار کمتر، هنوز به عنوان برند غالب در دنیای الکترونیک عرض اندام می کند.
شبکه ی ان بی سی
جنرال الکتریک از قدیمی ترین شرکتهای بزرگ امریکایی است که سابقه ی آن حتی به پیش از اختراع رادیو و تلویزیون می رسد. این شرکت مالک شبکه های ان بی سی و سی ان بی سی است.
جنرال الکتریک در اوایل سال 2001 بخشهایی از شبکه های تلویزیونی خود را با بخشهایی از شرکت عظیم مایکروسافت ادغام کرد و نظارت و سرپرستی آنها را بر عهده گرفت. همچنین بتازگی با شرکت رسانه ای «ویوندی یونیورسال»، صاحب کمپانی فیلمسازی مشهور یونیورسال به توافق رسیده است تا با بخشهای بزرگی از این شرکت بزرگ فرانسوی، ادغام شود. با چنین اتفاقی، غول رسانه ای جدیدی همتراز ای اوال تایم وارنر و نیوزکورپوریشن ایجاد می شود. این شرکت نیز با استفاده از رسانه های قدرتمندی که در اختیار دارد، به پوشش کامل تبلیغاتی محصولات خود در کشورهای مختلف اقدم می کند.
نشان دادن محصولات
استفاده از محصولات شرکتهای شناخته شده در روی میز استودیوهای خبری، شناخته شده ترین روش در تبلیغات پنهان شبکه های خبری است. مشابه چنین روشهایی را می توان در شبکه هایی نظیر رویترز، فاکس نیوز، ان بی سی و سی بی اس مشاهده کرد. شبکه ی خبری فاکس نیوز همکاری نزدیکی با شرکت کوکاکولا و مک دونالد داشته و در سالهای اخیر بیشترین موارد تبلیغات پنهان این شبکه به دو برند مذکور اختصاص یافته است. برای نمونه می توان به قراردادن فنجانهای نشاندهنده ی نام کوکاکولا و لیوانهای بلند محتوی قهوه ی سرد، منقش به لوگوی شرکت مک دونالد بر روی میز گویندگان خبری این شبکه ها اشاره کرد. با حضور در رستورانهای مک دونالد در تمامی شعبه های این شرکت در سراسر دنیا می توان به ارتباط نزدیک این شرکت و شبکه ی فاکس نیوز پی برد، از آنجایی که تمامی تلویزیونهای موجود در رستورانهای این شرکت روی این شبکه تنظیم شده و حتی با خواست مشتریان نیز شبکه ی تلویزیونی را تغییر نمی دهند. با کمی دقت بر لوگوی حک شده بر روی لپ تاپهای روبه روی گویندگان اخبار شبکه ی فاکس نیوز، ان بی سی و سی ان ان می توان لوگوی شرکت اپل را مشاهده کرد این حالت بر خلاف ادعای مدیران این شبکه ها نمی تواند اتفاقی باشد. استفاده ی این شبکه ها از تبلیغات پنهان تنها به استودیوهای خبری ختم نمی شود، تا جایی که در برخی مصاحبه های خبری این شبکه ها با باراک اوباما، براحتی می توان لوگوی اپل را بر روی لپ تاپی که در روبه روی وی قرار داده شده، تشخیص داد. قرار دادن دستمالهای کاغذی منقش به نام یک شرکت، بطریهای آب معدنی و سایر نوشیدنیها همراه با برچسب آن در حین مذاکرات هیأتهای سیاسی و اقتصادی کشورها و نیز در روبه روی مهمانان و کارشناسان برنامه های میزگرد سیاسی، اقتصادی، و ورزشی و نمایش آن در برنامه های خبری، از نگاه بسیاری از مخاطبان تلویزیونی، اتفاقی می نماید، ولی به عنوان یکی از شگردهای معمول در تبلیغات پنهان مطرح است.
تبلیغات درون شعری
تبلیغات نیز به دیگر کاربردهای شعر و ترانه اضافه شده است. شاید بتوان تبلیغات درون شعری را از جدیدترین خلاقیتها و ابتکارات شرکتهای تبلیغاتی مطرح دنیا به شمار آورد. پس از موفقیت حضور تبلیغات پنهان در سینمای هالیوود و شبکه های خبری، اینک شرکتهای تبلیغاتی و بخشهای بازاریابی شرکتهای شناخته شده ی دنیا، شعر و ترانه را به عنوان ابزاری جدید در عرصه ی تبلیغات معرفی کرده اند. شرکتهای تولیدکننده ی موادغذایی بخصوص تنقلات مربوط به کودکان، از عمده کاربران این روش تبلیغاتی بوده و با قرار دادن نام محصول و یا برند خود در متون شعرها و سرودها، و استقبال کودکان از این شعرها و ترانه ها، آنها را هدف فعالیتهای بازاریابی و تبلیغاتی خود قرار داده اند. به گزارش مؤسسه ی تحقیقاتی نیلسن، شعر و موسیقی پس از سینما و شبکه های خبری، در جایگاه سوم ابزارهای تبلیغات پنهان در امریکا در فاصله ی سالهای 2007-1998 قرار گرفته اند.
بیل گرینول، از شناخته تپشده ترین افراد در زمینه ی تبلیغات پنهان در شهر به شمار می رود. این شاعر انگلیسی تاکنون به تبلیغ بسیاری از برندها در شعرهای خود پرداخته و به طور مستمر می توان شعرهای وی را در مجلات مختلف و هفتگی منتشر شده در انگلستان مشاهده کرد. وی به نوعی پرکارترین شاعر در زمینه ی تبلیغات درون شعری است.
تبلیغات پنهان در موسیقی
امروزه تبلیغات پنهان دارای ابعاد پیچیده تری در مقایسه با گذشته شده است. پس از استفاده از تلویزیون، سینما، کتاب، مجلات و بازیهای رایانه ای و ویدئویی، شرکتهای مشهور دنیا شعر و موسیقی را نیز به ابزاری برای تبلیغات کالاهای برنددار خود بدل کرده اند. دامنه ی نفوذ این شرکتها تا بدان جا پیش رفته است که برخی از این شرکتها مستقیماً به تأسیس مراکز موسیقایی و استفاده از خوانندگان مشهور پرداخته اند. در راستای استفاده از تبلیغات پنهان در فعالیتهای بازاریابی، برخی از شرکتهای شناخته شده و مطرح جهان مبادرت به عقد قراردادهای قابل توجه با خوانندگان و آهنگسازان پرطرفدار و محبوب کرده اند. بر اساس این قرارداد، این خواننده ی ترانه های پاپ ملزم به قرار دادن نام برند این شرکت در مجموعه ی آهنگهای خودشد. این خواننده ی دارای سابقه ی طولانی در تبلیغات پنهان در موسیقی است. وی در موارد بسیاری به تبلیغ برندهای مشهور در شعر آهنگهای خود پرداخته است.
موسیقی و مسابقات ورزشی
شرکت کیا یکی از قدیمی ترین شرکتهای اتومبیل سازی در کره جنوبی است. کیاموتورز در سال1993 تولید را در ایالات متحده و در کالیفرنیا آغاز کرد و با گسترش خطوط تولید توانست خود را با بازار تقاضای موجود هماهنگ کند. اصلاحات چشمگیری که بین سالهای1998 تا2005 در کیاموتورز شکل گرفت، نه تنها فروش این کارخانه را افزایش داد بلکه، موجب بالا رفتن تقاضای محصولات این کمپانی در ایالات متحده شد. یکی از این اصلاحات، انجام حمایتهای تولیدی از دیگر شرکتها، کارخانجات و سازمانها بود. از سال2004 کیاموتورز هم توانست با حمایتهای مالی خود از جامعه ی ورزشی جهان از جمله فوتبال و تنیس، پیشرفت چشمگیری برای فروش محصولات خود انجام دهد. در سال2010 و مسابقات جام جهانی که در افریقای جنوبی برگزار شد، کیاموتورز نیز مانند دیگر حامیان بی بهره نبود. این شرکت جهت فروش و تبلیغ محصولات خود در جام جهانی فوتبال2010، هزینه های بسیار بالای را متحمل شد که به عنوان نمونه می توان به تبلیغ بسیار ویژه ی مدل بریسا، یکی از محصولات گروه کیاموتورز، اشاره کرد. این تبلیغ واقعاً منحصربه فرد و زیبا ساخته شد و یکی از مواردی که بر منحصربه فرد بودن آن اصرار ورزید، موسیقی به کار رفته شده در آن بود که مسابقات جام جهانی2010 را به مسابقات جام جهانی کیاموتورز تغییر نام می داد. این موسیقی بسیار زیبا در تبلیغات کیاموتورز واقعاً سهم چشمگیری دارد و می توان از آن به عنوان یک موسیقی بسیار زیبا و تأثیرگذار نام برد.
از دیگر موارد موفق استفاده از موسیقی در مسابقات ورزشی می توان به تبلیغ توپ مسابقات جام جهانی افریقای جنوبی اشاره کرد. معرفی این توپ که محصول شرکت آدیداس است، دارای موسیقی بسیار زیبا و شنیدنی است که شنونده ی آن از گوش سپردن به آن کاملاً لذت می برد. ملودی نهایی، موسیقی برگزیده س مسابقات نهای جام جهانی2010 افریقای جنوبی است که جهت تبلیغات گروه صنعتی آدیداس به جهان موسیقی عرضه شد.
تبلیغات پنهان در کتاب
استفاده از تبلیغات پنهان و نامحسوس تنها محدود به تلویزیون و سینما نیست بلکه، موارد متعددی از تبلیغات پنهان را می توان در کتاب، بازیهای رایانه ای، روزنامه ها، شعر و موسیقی جستجو کرد.پس از سینما و تلویزیون، رادیو، بازیهای ویدئویی و رایانه ای، موسیقی، مجلات و روزنامه، کتاب به عنوان جدیدترین ابزار تبلیغات پنهان شناخته می شود که استفاده از آن در مقایسه با سایر موارد نامبرده شده، محدود بوده است، ولی با توجه به بکر بودن این حوزه و هزینه ی کمتر آن انتظار می رود با روندی روبه رشد همراه باشد. برخلاف تبلیغات پنهان در سینما، شوهای تلویزیونی، بازیهای رایانه ای و شبکه های خبری که بیشتر به تبلیغ زیرکانه ی اتومبیل، تلفن همراه، رایانه، عینکهای آفتابی گرانقیمت، سیگار، مواد غذایی و نوشیدنی و غیره اختصاص یافته است، تاکنون غالب تبلیغات پنهان صورت گرفته در کتابها به طور عام و در رمانها به طور خاص و محدود به جواهرآلات، مواد آرایشی، تنقلات خاص نظیر شکلات و شیرینی و کفش و لباس بوده است. رمان cross Dressing به عنوان اولین کتاب جهان در زمینه ی تبلیغات پنهان شناخته می شود که به وسیله ی بیل فیتژوگ در سال1996 نگارش شده و در آن از انواع محصولات با نام تجاری Seagram نام برده شده است. با وجود این، به دلیل اینکه قرار دادن نام برند مذکور در رمان جنبه ی مالی نداشته است، در زمینه ی تبلیغات پنهان در کتاب مورد توجه زیادی قرار نگرفته است. تبلیغات پنهان در کتابها بیشتر مورد توجه برندهای مشهور دنیا در زمینه ی جواهرآلات و انواع کفش و لباس بوده است. در این راستا، برخی از نویسندگان مشهور بخصوص رمان نویسان در خدمت تبلیغات نامحسوس قرار گرفته اند. در این شیوه، از آنان خواسته می شود در متن رمان خود با شیوه های غیرتصنعی و ماهرانه از محصولاتی با برند مشخص نام برده و به طور غیرمستقیم و البته هنرمندانه، ظرافت و زیبایی آنها را برجسته کنند. برای مثال، در بسیاری از رمانهای منتشر شده در اروپا ردپای شرکت ایتالیایی جواهرسازی بولگاری(Bulgari) رایافت. این شرکت در استفاده از کتاب به عنوان وسیله ای برای تبلیغات نامحسوس پا را فراتر نهاده و به رمانهای سفارشی روی آورده است. در سال2001 شرکت مذکور طی قراردادی با فی ولدون، رمان نویس مشهور انگلیسی، زمینه ی درج نام شرکت در متن رمانهای این نویسنده طی سالهای2001تا 2009 را فراهم نمود. علاوه بر این در اقدامی عجیب، رمانی کاملاً تبلیغاتی با نام The Bulgari Connection به وسیله ی این نویسنده در سال2001 منتشر کرد که جنجالهای زیادی را در بین ناشران انگلیسی به راه انداخت. این رمان تبلیغاتی از آنجایی که به عنوان اولین نمونه ی تبلیغات پنهان در کتاب، در پی انعقاد قرارداد مالی بین نویسنده و سفارش دهنده منتشر شده است، حائز اهمیت است. در حال حاضر شرکت ایتالیایی بولگاری در ادامه ی فعالیتهای تبلیغاتی خود، یک نسخه از این کتاب را به مشتریان ویژه ی خود اهدا می کند. لازم به ذکر است این نویسنده در ادامه ی فعالیتهای تبلیغاتی خود در نظر دارد در کتابی حاوی مجموعه داستانهای کوتاه، به تبلیغ پوشاکهایی با نام تجاری Quicksilverاقدام کند.
به طور کلی نویسندگانی که به تبلیغات پنهان و نامحسوس اقدام می کنند را می توان به دو گروه تقسیم کرد:
• گروه اول شامل نویسندگانی هستند که از ابتدا دارای سابقه ی نویسندگی، بویژه رمان نویسی هستند و شرکتهای بزرگ با استفاده از شهرت این گروه از نویسندگان، با پیشنهادهای مالی قابل توجه، درصدد جلب رضایت آنها برای تبلیغ برند خود در رمانهای آنها هستند. از این گروه می توان به نویسندگانی نظیر فی ولدون، کارول ماتئو، جیمزپاترسون و استفان کینگ اشاره کرد.
• گروه دوم شامل برخی متخصصان بازاریابی هستند که از نویسندگی به طور عام و از رمان نویسی به طور خاص، صرفاً به عنوان ابزاری برای بازاریابی بهره می گیرند. این گروه در قالب نویسنده ی رمان با شرکتهای بزرگ و نام آشنا ارتباط برقرار کرده و با عقد قراردادهای سنگین به منافع مالی قابل توجهی دست می یابند. سین استیوارت، جردن وایسمن، جان گریشام و نوارا رابرتز از این نوع نویسندگان به شمار می روند.
هر رمان به طور معمول دارای مخاطبان و خوانندگان خاص خود است. برای مثال برخی از رمانها برای نوجوانان، برخی برای دختران و پسران جوان، و برخی دیگر نیز برای مخاطب عام در نظر گرفته می شوند. برخی از شرکتها و صاحبان نامهای تجاری با درک این موضوع به اهمیت انتخاب کتاب یا رمان مناسب برای تبلیغ کالاها و محصولات خود پی برده اند. کارول ماتئو در سال2004 طی قراردادی با شرکت اتومبیل سازی فورد متعهد شد آخرین مدلهای لوکس این شرکت را در متن رمانهای خود مورد تمجید قرار دهد. از آن نمونه می توان به تبلیغ اتومبیل مدل فیستا شرکت فورد، اتومبیل مورد پسند خانمهای جوان در رمانی پرفروش با نام The Sweetest Taboo اشاره کرد. بیشتر مخاطبان این رمان را زنان تشکیل می دهند که با هدفهای تبلیغاتی تعریف شده برای رمان نیز همخوانی دارد. رمانی دیگر با نام Men in Aprons نیز مردان مجرد را هدف قرار داده و در آن تبلیغ لوازم خانگی با نام تجاری الکترولوکس پرداخته شده است. در بخشهایی از این رمان طنزآلود بر راحتی استفاده از این لوازم خانگی برای مردان تأکید شده است. برخلاف شرایط عادی فروش کتاب، شرکت انگلیسی الکترولوکس، مستقیماً به فروش این رمان از طریق وب سایت خود اقدام می کند. نکته ی قابل توجه در ارتباط با لوازم خانگی مذکور این است که در مقایسه با سایر لوازم خانگی با برندهای مشهور، از ظرافت کمتری در طراحی برخوردار هستند.
از نمونه های جدید تبلیغات پنهان در کتاب می توان به سری هفتم (آخرین سری) از مجموعه رمانهای هری پاتر اشاره کرد. در صفحه ی 542 سری هفتم این رمان (Deathly Hallows) از شکلاتهایی با نام تجاری اسکیتلس (Skittles) نام برده شده است:
“With a roar it reared: Harry dug in his knees, clutching as tightly as couldto the jagged scales as the wings opened, knocking the shrieking goblins aside like SKITTLES, and it soared into air.”
جیمز پاترسون نیز در سال2006 طی قراردادی با شرکت مرسدس بنز به تبلیغ محصولات جدید و لوکس این شرکت اقدام کرد. وی در بخشی از آخرین رمان خود با نامCross، به تمجید اتومبیل مدلR053 محصول شرکت مرسدس بنز پرداخته و در قسمتهای مختلف رمان خود سعی کرد زیبایی و امنیت این مدل را برای خوانندگان خود بازگو کند. پاترسون در این کتاب همه ی اصول مرسوم و متداول در تبلیغات پنهان را زیر پا گذاشته و آشکارا به جزئیات این مدل می پردازد. در پایان رمان، قهرمان داستان با خرید این مدل، به رؤیاهای خود رنگ واقعیت می بخشد و اینگونه به خوانندگان رمان رمان القا می شود که با خرید این اتومبیل می توانند به بسیاری از آرزوهای خود دست یابند:
“So we stopped at the Mercedes dealer.” …Jannie and Damon ogled a silver CLK500 cabriolet convertible, while Michele and I tested out the spacious front seat of an R350. I was thinking family car… safety, beauty, resale value.”
“I liked the vehicle’s zip and also the dual-dash zone climate control, which would keep everybody happy.”
انواع روشهای تبلیغات پنهان در کتاب
1. ذکر نام برند در عنوان کتاب،
2. درج نام برند در متن کتاب و یا ایجاد ارتباط بین شخصیت و قهرمان داستان با یک برند ویژه،
3. استفاده از عکس یا نمادی از برند روی جلد،
4. قراردادن کارت ویزیت و عکس مرتبط با برند در لابه لای صفحات کتاب،
5. اختصاص یک صفحه ی کامل همراه با عکس تمام رنگی در کتاب
انواع بازیهای رایانه ای و ویدئویی
بازیهای رایانه ای بر اساس شیوه ی انجام بازی و حالت گرافیکی، به گروه(ژانر) های زیادی از جمله موارد اشاره شده در فهرست زیر تقسیم می شوند:
• آموزشی (Educational)
• اتومبیلرانی (Driving games)
o مسابقه ی اتومبیلرانی (Racing)
• راهبرد(strategy)
o راهبرد نوبتی(Turn Based Strategy)
o راهبرد بی درنگ (Real Time Strategy)
• اکشن-ماجراجویی (Action- Adventure)
o مخفی کاری(Stealth Action)
o (Survival Horror)
• اینترنتی(Online games)
• سکویی (Platformers)
• تیراندازی(Shooters) یا (Shoot’em Up)
o تیراندازی سوم شخص(Third Person Shooters)
o تیراندازی اول شخص (First-person shooters)
o شبیه سازی(Simulation)
o شبیه سازی فضایی(Space simulation)
• ضرباهنگی (Rhythm game)
• ماجرایی(Adventure)
• مبارزه ای(Beat’em up/Fighting)
• معمایی(Puzzle)
• نقش آفرینی (ایفای نقش) (Role- Playing Game)
o نقش آفرینی غربی، امریکایی یا کامپیوتری ( computer RPG)
o نقش آفرینی کنسولی یا ژاپنی (Japanese RPG)
• ورزشی(Sports)
• هزارتو (لابیرینتی) (Maze games)
تبلیغات پنهان و بازیهای رایانه ای
پس از استفاده ی گسترده از فیلمهای سینمایی و تلویزیونی، انواع شبکه های خبری، کتاب، شعر و موسیقی، بازیهای رایانه ای و ویدئویی نیز مورد توجه برندهای مشهور دنیا قرار گرفته و در فعالیتهای تبلیغاتی این برندها مورد استفاده قرار گرفته اند. بازیهای رایانه ای با توجه به رشد روزافزون فناوری در مقایسه با سالهای گذشته، دچار تحول شگرفی در زمینه ی طراحی شده اند، بنابراین با توجه به گسترش قابل توجه در تنوع این بازیها و استقبال کاربران از آن، پتانسیل زیادی در زمینه ی تبلیغات محصولات مختلف مرتبط با برندهای مشهور و معتبر برخوردار هستند. صاحبان برندهای صاحبنام دنیا با درک قابلیت بازیهای رایانه ای، سرمایه گذاری زیادی در این زمینه کرده اند به طوری که بر اساس گزارش مؤسسه ی تحقیقاتی نیلسن، میزان سرمایه گذاری برندهای امریکایی از 35میلیون دلار در سال2004، به بیش از970 میلیون دلار در سال2011 خواهد رسید که نشانده ی تأثیرگذاری بسیار زیاد این سرگرمیها در فعالیتهای تبلیغاتی است. شرکت سگا در دهه ی 1980 برای نخستین بار به تبلیغات سیگار مارلبورو در بازیهای مربوط به مسابقات اتومبیلرانی اقدام کرد. پس از موفقیت در این روش تبلیغاتی، سایر شرکتهای تولیدکننده بازیهای ویدئویی استفاده از این شیوه ی تبلیغاتی و کسب درآمد را در دستور کار خود قرار دادند. در حال حاضر شرکتهایی مانند Electronic Arts Inc IGA WorldوDouble fusionوTHQو Massive Inc و Blizzard Entertainmentو(EA)wide و Massive Inc از بزرگترین و صاحبنامترین شرکتهای تولیدکننده ی بازیهای رایانه ای هستند که فعالیتهای زیادی در زمینه ی تبلیغات پنهان در این بازیها دارند. الیزابت هارز مدیر فروش شرکتEA در سال2007، استفاده از تبلیغات برندهای مشهور در انواع بازیهای ارائه شده این شرکت را به عنوان بخش مهمی از استراتژیهای متنوع سازی کسب درآمد این شرکت معرفی کرده است. استفاده از تبلیغات پنهان در بازیهای این شرکت موجب افزایش 60درصدی درآمد این شرکت در سال2008 در مقایسه با سال2006 شد. نمایش کالاها و لوگوی برندها در متن فیلم و بیلبوردهای ارائه شده در محیط بازی، از رایجترین روشهای تبلیغاتی در بازیهای رایانه ای (Advergame) به شمار می روند. شرکت Massive Inc در راستای افزایش قدرت مانور خود در زمینه ی تبلیغات پنهان در بازیهای رایانه ای، نرم افزار جدیدی را طراحی و طی قراردادی در اختیار شرکتهای متقاضی تبلیغات در بازیهای ارائه شده به وسیله ی این شرکت قرار می دهد که از طریق این نرم افزار قادر خواهند بود تبلیغات خود را در بازیهای رایانه ای آنلاین تغییر یا اصلاح کرده و به روز کنند. از میان انواع بازیهای رایانه ای، بازیهای با سبک اتومبیلرانی و همچنین مسابقه ی اتومبیلرانی، یکی از پر طرفدارترین سبک از بازیهای رایانه ای به شمار می روند. شرکت فورد بعد از ارائه ی نسخه ی اول بازیهای اتومبیلرانی با ماشینهای فورد با نام Ford Racing اقدام به انتشار نسخه ی دوم این بازی کرده است که نشاندهنده ی استقبال کاربران از این بازی محبوب و زیبا است. این بازی که شامل بهترین و جدیدترین (همچنین نسخه های قدیمی) نوع ماشینهای تولیدی شرکت فورد است، دارای بخشهای مختلف برای اتومبیلرانی با ماشینهای فورد بوده و ویژگیهای ماشینهای تولیدی را به کاربران نشان می دهد و نوعی تبلیغات برای این شرکت است و کاربر بی اختیار با این اتومبیلها آشنا شده و در رانندگی با آنها به تبحر خاصی می رسد. این بازی با وجود حجم بسیار پایین، از گرافیک فوق العاده بالایی برخوردار است و کاربر را برای ساعات زیادی پشت رایانه نگه می دارد. جذابیت اصلی این بازی اینجا است که کربر می تواند ابتدا دوره ای آموزشی در خود بازی بگذارند و سپس به بازیهای مسابقه ای و حرفه ای برود که این خود نیز شامل مراحلی است.
شرکت مک دونالد نیز در ادامه ی متنوع سازی فعالیتهای تبلیغاتی خود، سرمایه گذاری کلانی در زمینه ی تبلیغات پنهانی در بازیهای رایانه ای انجام داد و در آخرین اقدام خود لوگوی خود را در بیلبوردهای تبلیغاتی محیط بازیهایی نظیرThe Need for، PES 2009، NBA Live2009، Lasvegas 2، Undercover Rain Six، Speed، و Burnout Paradise قرار داد. در بازی Asphalt Urban GT که صرفاً به منظور استفاده در تلفنهای همراه عرضه شده است، تبلیغات انواع اتومبیلهای مربوط به کمپانیهای مطرح دنیا مانند آئودی، فورد، جنرال موتورز، لوتوس، لامبورگینی، و نیسان با ذکر مشخصات فنی واقعی آنها ارائه شده است که امکان مقایسه ی فنی بین این اتومبیلها را نیز برای کاربران فراهم می آورد. در جدول(1-6)، برخی از نمونه های مربوط به استفاده از تبلیغات پنهان در بازیهای رایانه ای و ویدئویی ارائه شده است. مدیران شرکت رنو با عقد قراردادی با شرکتEA، به طور جدی در زمینه ی استفاده از بازیهای رایانه ای را برای تبلیغ آخرین محصولات این شرکت فراهم کردند. مدیران رنو ضمن استقبال از این قرارداد، از آن به عنوان سرمایه گذاری موفق این شرکت یاد می کنند.
استفاده از بازیگران هالیوود در صنعت بازیهای رایانه ای، اقبال بیش از پیش کاربران بازیهای رایانه ای را در پی داشته است. بازیگران مشهور شرکت بزرگ فیلمسازی هالیوود با منعقد کردن قراردادهایی با شرکتهای تولیدکننده ی بازیهای رایانه ای، دستمزدهای قابل توجهی برای استفاده از صدایشان در بازیهای جدید این شرکتها دریافت می کنند. برای مثال می توان به بازی پر فروش Grand Theft Auto اشاره کرد. شخصیتهای این بازی از صدا و حتی دیالوگهای بازیگران هالیوود بهره برده اند. در این میان گروهی از بازیگران نیز با پرداخت هزینه های فراوان به شرکتهای تولیدکننده ی بازیهای رایانه ای، برای کسب شهرت بیشتر، صدای خود را در این بازیها به کار می گیرند.
تبلیغات سیاسی در بازیهای رایانه ای
القائات سیاسی بازیهای رایانه ای و ویدئویی، امر آشکاری است که با شگفتی هرچه تمامتر، کمتر محقق و پژوهشگری حاضر به بحث در مورد آن شده است. از آغاز شکل گیری بازیهای رایانه ای، القائات سیاسی به عنوان جزئی جدایی ناپذیر در این بازیها حضور داشته اند. جهان سیاست، بویژه در غرب، بزودی متوجه آن شد که بازیهای رایانه ای محلی مناسب برای ایده های سلطه طلبانه ی آنها در خارج از مرزهای خود هستند. از این رو، بازیهایی پدید آمد که آشکار و پنهان حاوی ایده های استعماری و سلطه طلبانه اند. این ایده ها نه تنها در بازیهای تبلیغاتی و مردم پسند به طور آشکار تبلیغ می شود(برای مثال، در بازیهایی که راجع به خاورمیانه و تروریسم ساخته شده) بلکه، به طور پنهان در بازیهای استراتژیک و جنگی نیز وجود دارد. علاوه براین، باید به رابطه ی دوسویه ی نظامی گری و بازیهای رایانه ای توجه کرد. صنایع نظامی نه تنها در سرمایه گذاری برای تولید بازیهای رایانه ای سهم بسزایی داشته اند بلکه، ایده های نظامی گری خود را در بازیهای مختلف جنگی و به اصطلاح ضد تروریستی تبلیغ کرده اند. جنگ خلیج فارس آشکارا نشان داد که شیوه ی هدایت جنگی پنتاگون در این جنگ، کاملاً شبیه بازیهای رایانه ای بود که پیش از این ساخته شده بود. سرانجام، در اینجا حتی باید به جریانهای مقاومت و نحوه ی استفاده از آنها از بازیهای رایانه ای پرداخت. حزب ا… لبنان با بازی نیروهای ویژه (1و2) نشان داد که برای مقاومتهای نظامی هم از بازیها می توان استفاده کرد. بنابراین، دامنه ی جنگها از فضاهای واقعی به فضای مجازی نیز کشانده شدند. حتی جریانهای تروریستی، نظیرالقاعده، نیز با ساختن بازیهایی نظیر زیر خاکستر، از ظرفیت بازیهای رایانه ای در راستای هدفهای خود بهره بردند.
کارایی قابل ملاحظه ای القائات سیاسی که از طریق بازیهای رایانه ای انجام می گیرد، دیگر کشورهای جهان را نیز به تکاپو واداشته است تا بدین طریق دست به تبلیغ و القای هدفهای سیاسی شان بزنند. به عنوان نمونه، رژیم صهیونیستی در یک بازی رایانه ای با عنوان «روی جاده ی بیت المقدس»، دست به یک شبیه سازی در آموزشی دینی زده اند و در جریان بازی که برای دانش آموزان ابتدایی طراحی شده است، بیان داشته اند سرزمین فلسطین از آغاز متعلق به چه کسانی بوده است.
یکی از جالب توجه ترین استفاده ی تبلیغاتی از بازیهای رایانه ای را می توان در رقابتهای انتاخاباتی باراک اوباما در انتخاب ریاست جمهوری امریکا مشاهده کرد. باراک اوباما در رقابتهای انتخاباتی خود برای ریاست جمهوری امریکا زمینه ی جدیدی را برای تبلیغات تجربه کرد؛ به این ترتیب که ستاد تبلیغاتی وی تبلیغات این کاندیدا را داخل نسخه ی آنلاین برخی از پرفروشترین بازیهای رایانه ای و ویدئویی قرارداد. هالی راک وود، سخنگوی Electronic Arts Inc ، یکی از بزرگترین شرکتهای تولید بازیهای ویدئویی، اعلام کرد که ستاد تبلیغاتی اوباما، آگهی های 9بازی پرفروش از این کمپانی سازنده ی بازیهای رایانه ای، از بازی فوتبالMadden 90 گرفته تا مسابقات اتومبیلرانی خیابانی Burnout: Paradise را که در صدر بازیهای محبوب قرار دارند، به تبلیغات انتخاباتی باراک اوباما اختصاص داده اند. در این شیوه از تبلیغ، بر روی بیلبوردهای محیط بازی و دیگر محلهای مناسب، تبلیغ اوباما نمایان است و بازیکنان به وسیله ی آنها به وب سایت تبلیغاتی هدایت می شوند. اوباما اولین کاندیدای ریاست جمهوری به حساب می آید که از این شیوه ی تبلیغاتی استفاده کرده است. تیم تبلیغاتی اوباما قصد داشت با این اقدام، بازیگران بازیهای رایانه ای مانند رالی، بسکتبال، هاکی روی یخ، و اسکیت سواری، تصویر وی را بر روی دیوارهای محیط بازی ببینند و این چیزی است که برای آینده ی سیاسی هر رییس جمهوری خوب است. بر اساس آمار مؤسسه ی رتبه بندی نرم افزاهای سرگرمی، اغلب کاربران بازیهای ویدئویی در امریکا نوجوانانی هستند که به سن رای دهی رسیده اند. آخرین گزارش این مؤسسه نشان می دهد که میانگین سنی بازی کنندگان35 سال بوده و 49درصد آنها بین سنین 18تا49 سال هستنئد. تنها 25درصد بازی کنندگان زیر سن18 سال هستند. البته به کارگیری تبلیغات این چنینی در بازیهای رایانه ای، اعتراض برخی از کاربران این بازیها را نیز برانگیخته است، آنها اعتقاد دارند دیگر هیچ جایی برای فراغت از سیاست برایشان باقی نمانده است.
مزایای تبلیغات پنهان در بازیهای رایانه ای
• افزایش استقبال سازندگان بازیهای رایانه ای در زمینه ی تبلیغات برندهای مطرح دنیا
• کارایی قابل توجه در قبال هزینه ی نسبتاً پایین
• افزایش روزمره ی کاربران بازیهای رایانه ای
• گسترش سریع بازیهای رایانه ای در بین کاربران
• تنوع زیاد در انواع بازیهای رایانه ای
• افزایش فروش شرکت در صورت استقبال از بازیهای رایانه ای
تبلیغات اینترنتی به استفاده از اینترنت به عنوان یک کانال و وسیله ی ارتباطی برای ارسال تبلیغات در محیط وب اشاره دارد. در تعریفی دیگر، تبلیغات ابنترنتی را اینگونه تعریف کرده اند: نمایش دادن نامها و علائم تجاری، شعارها و تصاویر تبلیغاتی در سایتهای (پایگاههای) پر بیننده ی اینترنت، به نحوی که به تحقق هدفهای تبلیغات کمک کند. در فرایند تهیه و اجرای تبلیغات اینترنتی، شرکتهای تبلیغاتی، ناشران اینترنتی، و تبلیغ دهندگان (سازمانها و شرکتهای تولیدی و خدماتی) درگیرند.
اصول ضروری در تهیه ی آگهی های اینترنتی
در تهیه ی یک آگهی یا تبلیغ برای فروش اینترنتی، باید پنج اصل کلی زیر رعایت شود:
1. یک آگهی فروش یا تبلیغ خوب باید خوانندگان (طیفهای مختلف) را جذب کند.
2. این آگهی نباید برای کاربران خسته کننده باشد و باید در کوتاهترین شکل ممکن هدف خود را بیان کند.
3. پیام موردنظر باید مزایای خرید اینترنتی را برای خواننده به طور کامل شرح دهد.
4. پیام مورد نظر باید به روشنی و وضوح در آگهی اینترنتی مطرح شود و برای مخاطب مبهم نباشد.
5. محتوای آگهی یا تبلیغات اینترنتی باید دارای اعتبار لازم باشد.
استفاده ی شرکتهای تبلیغاتی از فیس بوک
فیس بوک از فوریه ی2004 روی اینترنت ظاهر شده است. بر اساس آماری که از ترافیک آن به دست آمده، 250 میلیون کاربر اینترنت در آن عضویت دارند و از پر مراجعه ترین رسانه های اجتماعی است. کاربران این سایت می توانند عکسها و پیامهای خود را منتشر کنند و همین طور به دیدن و خواندن عکسها و پیامهای دیگر کاربران بپردازند.
بیش از 80درصد شرکتهای بزرگ تبلیغاتی امریکایی از امکانات فیس بوک استفاده می کنند و این به معنای پذیرفتن شبکه های اجتماعی به عنوان پلاتفورم ترویج و تبلیغات از سوی شرکتهای بزرگ است. این روند بیانگر تحول عمده ای در صنعت تبلیغات است، زیرا شرکتها تا کنون تمایلی به تبلیغات در شبکه های اجتماعی نداشتند، بویژه با توجه به بی علاقگی کاربران به تبلیغات و اینکه احتمال می رفت نشان تجاری شرکتها در کنار محتوای نامناسب نمایش داده شود. با وجود این، سایت فیس بوک که ماهانه 34میلیون کاربر جدید جذب می کند، مدعی است 83 شرکت از100 شرکت بزرگ امریکا از این سایت برای تبلیغات خود استفاده می کنند. برخی از این شرکتها عبارتند از نایک، جانسون اندجانسون و ای تی اندتی. فیس بوک شیوه ی جدیدی را برای جذب کاربران به تبلیغات انتخاب کرده است. این سایت برخلاف سایر سایتها که یک آگهی را در بالا یا گوشه ی صفحه ی اصلی نشان می دهد. بیشتر به معرفی محصولات می پردازد. به این معنا که کاربر با هر بار مراجعه به صفحه ی خود، در گوشه ی صفحه پیامی را می بیند که از او دعوت می کند تا هوادار یک محصول شود. البته در فیس بوک علاوه بر محصولات، کاربران می توانند طرفدار بازیگران، کارگردانان، موسیقیدانان، ورزشکاران، شخصیتهای سیاسی، فیلسوفان، شاعران، فیلمها و کارتونها نیز شوند که برای هرکدام یک توضیح نیز آمده است.
اما مهمترین بخش آن مربوط به آگهی محصولات است که به طور غیرمستقیم تبلیغ می شوند؛ یعنی فیس بوک همان گونه که از کاربران دعوت می کند تا به عنوان هوادار افراد ثبت نام کنند، می خواهد که هوادار یک محصول نیز باشند. مارک زوکر برگ، مدیر تبلیغات فیس بوک، معتقد است که با شیوه ی جدیدی از تبلیغات مختلط برای فیس بوک کار می کند. به عنوان مثال آنها از کاربران خود می پرسند که کدام رنگ از رنگهای محصوات اماندام را ترجیح می دهند؟ در حقیقت کاربران با رأی دادن به یک مارک، به طور غیرمستقیم، خود آن را تبلیغ می کنند. یا فایرفاکس با در اختیار گذاشتن بخشی از تم های خود در این سایت، به کاربران اجازه ی استفاده از آنها را داده و به این شکل هوادار به دست می آورد. فیس بوک اخیراً روش تبلیغی جدید را معرفی کرده است که به شرکتها این فرصت را می دهد تا با توجه به ویژگیهای جغرافیایی هر منطقه، آگهی هایشان را به زبان افراد آنجا ارائه دهند.
تبلیغات در فیس بوک با ظرافت هرچه تمام با طراحی سایت ادغام می شود و محتوای آن از کاربران دعوت می کند تا با شرکتها ارتباط برقرار کنند و لینکهایی به صفحات این شرکتها در این شبکه ارائه می دهد. شرکت استارباکس بیش از7/3 میلیون طرفدار در صفحه ی خود دارد و این در حالی است که تعداد طرفداران کوکاکولا به 5/3 میلیون نفر می رسد. گفتنی است که فیس بوک از شرکتها بابت ایجاد صفحه وجهی دریافت نمی کند. تعامل شرکتها با مشتریان در فیس بوک ممکن است برای نشانهای تجاری مصرفی مفید باشد، اما معلوم نیست تجارت صنعتی بتواند از این پلاتفورم برای تبلیغات استفاده کند. فیس بوک هنوز شرکتی خصوصی تلقی می شود و اطلاعات مالی خود را منتشر نمی سازد، اما یکی از اعضای هیأت مدیره ی این شرکت در سال2009 عنوان کرد در سال مذکور بدون کوشش زیاد 500میلیون دلار درآمد داشته است و اگر بخواهد به دنبال درآمد بیشتر باشد، براحتی از مرز یک میلیارد دلار سال خواهد گذشت.
نتیجه گیری
امروزه اینترنت نقش متمایزی در دنیای تبلیغات ایفا می کند. بسیاری از شرکتهای تجاری سرمایه گذاری قابل توجهی بر تبلیغات اینترنتی کرده اند. اما به نظر می رسد زیاده روی در تبلیغات اینترنتی موجب دلزدگی کاربران شده است. مشابه این واکنش را در تبلیغات محیطی و تلویزیونی نیز می توان درک کرد. برخی از شرکتهای تجاری با درک این دلزدگی و واکنش منفی مخاطبان به تبلیغات سنتی اینترنتی، با روی آوری به رسانه های اجتماعی برآنند تا مخاطبان خود را بیش از پیش و به دلخواه آنها در اختیار گیرند. بهره گیری از وبلاگها، فرومها، رسانه های اجتماعی جدید مانند فیس بوک، مای اسپیس، یوتیوب و توییتر، بخشی از این استراتژی تبلیغاتی اصطلاحاً ملایم را تشکیل می دهد. مشابه سایر روشهای مورد استفاده در تبلیغات پنهان، مجدداً شاهد حضور پر رنگ شرکتهای تجاری معتبر و شناخته شده ی دنیا در این حوزه ی تبلیغاتی جدید هستیم که نشاندهنده ی هوشمندی این شرکتها در بهره گیری از تمامی امکانات در دسترس جهت برقراری ارتباط با مشتریان است. در فضای بسیار رقابتی امروز، شرکتهایی قادر به حیات هستند که بتوانند از همه ی امکانات و به نحو صحیح در معرفی و همراهی خود با مخاطبان استفاده کنند. به اعتقاد منتقدان تبلیغات اینترنتی، این شیوه ی تبلیغاتی در حین عدم دلزدگی کاربران اینترنتی، می تواند بیش از روشهای رایج تبلیغات اینترنتی در جلب مخاطبان تأثیرگذار باشد.
تبلیغات در انیمیشن و برنامه های کودک
در ایالات متحده هم اکنون به طور تخمینی در حدود 10میلیارد دلار برای تبلیغات غذا و نوشابه ها و با هدفگیری جوانان صرف می شود. طبق یکی از بررسیهای انجام شده در سال2009، کودکان در سنین 2تا8 سال، و نوجوانان 9تا11 سال و 12تا17 سال، سالانه به ترتیب به طور میانگین در معرض13904، 30155 و28556 مورد تبلیغات پنهان در فیلمهای کارتونی و سینمایی مربوط به کودکان قرار دارند که به ترتیب4400، 7600 و6000 مورد از آنها مربوط به مواد غذایی است.
نخستین بار استفاده از تبلیغات در فیلمهای کارتونی به نمایش عطر شانل در کارتون آناستازیا باز می گردد. پس از آن به دفعات زیاد در برنامه های کارتونی و فیلمهای سینمایی مربوط به کودکان، نمایش و تبلیغ انواع شیرینی و شکلات، اسباب بازی، بازیهای رایانه ای، نوشابه، و فست فود رایج شد. با این حال، شیرینی و شکلات و نیز انواع چیپس در فیلمهای انیمیشن و کارتونی، بیشترین سهم تبلیغات پنهان را به خود اختصاص داده اند.
نمایش سیگارهایی با برند سالم در مجموعه ی انیمیشن بیبوپ را می توان از نمونه های جالب توجه تبلیغات پنهان در انیمیشن بر شمرد. به طور متوسط در هر قسمت از این انیمیشن دوبار لوگوی این شرکت سیگارسازی به نمایش درآمده است.
در سالهای اخیر، برخلاف مک دونالد که بیشتر فیلمهای سینمایی را هدف تبلیغات پنهان خود قرار داده است، پیتزا هات بیشتر ار تبلیغات در فیلمهای انیمیشن و کارتونی بیشترین بهره را برده است. بر اساس تحقیق صورت گرفته به وسیله ی مؤسسه نیلسن بر روی کودکان 8-5 ساله در فاصله ی سالهای2004 (زمانی که پیتزا هات برای نخستین بار از تبلیغات درون فیلمهای کارتونی بهره گرفت)، تا سال 2008، میزان آشنایی کودکان با این برند بیش از 67درصد افزاتیش یافته است. امروزه می توان حضور این برند را در بسیاری از فیلمهای انیمیشن محبوب کودکان مانند Madagascar، Code Geass و Fantastic Four مشاهده کرد.
فیلم سینمایی انیمیشن نیروی جی یا ارتش خوکچه ها محصول سال 2009 شرکت والت دیسنی را می توان از نمونه های موفق تبلیغات پنهان در فیلمهای انیمیشن به شمار آورد. در این فیلم برندهایی مانند اپل، اتومبیلهای شورولت و جنرال موتورز، نوشابه ی کوکاکولا، پو.شاک هینس و حتی فیس بوک با ظرافتهای خاص، در بسیاری از صحنه های این انیمیشن به نمایش درآمدند. گفتنی است شرکت والت دیسنی از بابت قراردادهای تبلیغاتی با برندهای مذکور، بالغ بر 16 میلیون دلار درآمد نصیب خود کرد.
پس از فیلم انیمیشن ارتش خوکچه ها، می توان فیلم کارتونی داستان اسباب بازی3 را از لحاظ میزان برندهای مورد استفاده و مبلغ قراردادهای تبلیغاتی، به عنوان موفقترین فیلم کارتونی به شمار آورد. در این فیلم نیز شرکت اپل حضوری قابل توجه دارد و پس از آن شاهد تبلیغ عروسکهای باربی، اتومبیلهای کوروتی ، وب سایت ای بای، چسب سوپرگلو، و روان نویسهای شارپی هستیم. تهیه کنندگان این انیمیشن جذاب و دیدنی، از بابت قرار دادهای تبلیغاتی، 13 میلیون دلار داشته اند.
محققان تایلندی در تحقیقات جدید و جالب توجه خود نشان داده اند کودکانی که معمولاً سری کارتونهای ملوان زبل مشهور به «Popeye» را نگاه می کنند، دو برابر بیشتر از دیگر کودکان سبزیجات می خورند. ملوانی با چهره ی خنده دار و بازوهای نامتناسب و بزرگ که همیشه اسفناج می خورد، چیزی به یادتان نمی آورد؟ ظاهراً گروهی از دانشمندان این ملوان کارتونی بنام را بخوبی به یاد داشته اند و مطالعاتی روی تأثیر عادات غذایی او بر گیاهخواری کودکان انجام داده اند. نتایج تحقیقات آنها نشان می دهد این ملوان کارتونی از دهه 1930 تاکنون میلیونها کودک و نوجوان را به خوردن مواد غذایی گیاهی بویژه اسفناج تشویق کرده و از سویی دیگر به گونه ای بر بقای صنعت تولید این گیاه در امریکا تأثیر گذاشته است. متخصصان در دانشگاه «ماهیدال» بانکوک دریافته اند کودکانی که معمولاً داستانهای این ملوان گیاهخوار را نگاه می کنند، میزان مصرف سبزیجات را در برنامه ی غذایی خود دو برابر می کنند. در واقع کودکان چهار تا پنج ساله قبل از نگاه کردن بخشهای مختلف این فیلم کارتونی، دو بخش گیاهی در غذای خود دارند، در حالی که پس از مشاهده ی کارتون، این میزان به چهار بخش افزایش پیدا می کند. به گفته ی دانشمندان، رفتارهای این ملوان گیاهخوار روی افزایش میزان مصرف میوه ی کودکان تأثیری نداشته است و تنها میزان مصرف سبزیجات را در آنها افزایش داده است.
ملوان زبل یا همان پاپای، برای اولین بار در سال1933 و با حمایت شرکتهای تولیدکننده کنسرو اسفناج روی صفحه ی تلویزیونها نمایان شد. این شخصیت کارتونی یکی از عوامل ناجی صنعت تولید اسفناج در دهه ی 1930 امریکا به شمار می رود.
استفاده از شخصیتهای کارتونی در تبلیغات، ایده ی جدیدی نیست. «پاپای» که در سال2004 هفتاد و پنجمین سالگرد به دنیا آمدنش را جشن گرفت، اولین شخصیت کارتونی بود که برای اولین بار برای تبلیغات همه نوع وسیله به کار رفت و هم اکنون دارای کنسروهای اسفناج مخصوص خود است که دومین کنسرو پرفروش امریکا است. این ملوان هرچه که در سوپر مارکتها می بینید را تبلیغ می کند؛ ار پیسی گرفته تا پاپ کورن. جالب اینجا است که امروزه در فروشگاههای امریکا، کالاهایی که عکس پاپای بر روی آنها نقش بسته است، از قیمت بالایی برخوردار هستند.
شرکت رستورانهای زنجیره ای مک دونالد هم از کاراکترهای محبوب کودکان و نوجوانان نظیر نمو، تارزان، وینیدپو، دالماتیانز101، فوربی، و بچه های بینی به علاوه ی اهدای اسباب بازیهای بی ارزش به منظور تبلیغ پرکالری و کم ارزش خود تبحری خاص دارد و به عنوان یک رویکرد تبلیغاتی ثابت از آنها بهره می گیرد.
صهیونیسم و برنامه های کودکان
لابی (گروه فشار) صهیونیسم در هالیوود، در عرصه ی تولید فیلمهای کودکان نیز تاکنون بسیار مؤثر و فعال عمل کرده است. امروز در سراسر «والت دیسنی» نامی آشنا است و بیشتر کودکان شخصیتهای کارتونی والت دیسنی را بخوبی می شناسند. بد نیست بدانیم اولین شخصیت مشهور آثار والت دیسنی: «میکی ماوس» نمادی از همان یهودی سرگردان و بی کس است که مدام از سوی رقیبان قویتر تهدید می شود و او صرفاً با اتکا به زیرکی و چالاکی خویش، بر تمامی دشمنان فائق می آید. امروز هم تداوم این شخصیت کارتونی را در انیمیشن «تام وجری» می توان مشاهده کرد که موشی بدجنس و فریبکار با تکیه بر شیطنتها و ناجوانمردیهایش به طرز اعجاب آوری همیشه بر گربه ای نادان و احمق پیروز می شود. این قبیل آثار در دادن حس اعتماد به نفس مخاطبان یهودی (که دقیقاً مفهوم سمبل «موش» را می فهمند) و همچنین در دادن الگویی دغل و بدجنس به کودکان و نوجوانان بی گناه جهانیان، تأثیر بسزایی دارند.
تأثیر تبلیغات تجاری بر کودکان
کودکان در سنین آغازین تحت تأثیر تبلیغات قرار می گیرند. به طور مثال، لایل و هافمن دریافتند که تقریباً 75درصد مادران کودکان پیش دبستانی می گویند که کودکان آنها در سن 3سالگی اشعار تبلیغات تجاری را می خوانند. مواجهه با تبلیغات تلویزیونی انواع مختلف تأثیرات را ایجاد می کند. مثلاً یادگیری اجتماعی از رفتارهای الگویی و اجتماعی شدن، مصرف کننده را به وجود می آورد. همچنین سبب می شود که بر ترجیحات محصولی کودکان و درخواست خرید آنها تأثیر بگذارد. به دلیل اینکه سیاستهای تنظیمی برای حمایت و محافظت از کودکان در برابر تبلیغات در آنچه در آخر گفته شد به وجود آید، تنها جنبه ی تأثیرات آن در این تحقیق مورد نظر قرار گرفت. بیشتر تحقیقات نشان می دهد که خردسالان عکس العمل مثبتی به تبلیغات تجاری که برای کودکان ساخته شده است، نشان می دهند. تبلیغات تجاری برای کودکان حداقل در دستیابی به این هدف که تمایل به محصولات تبلیغ شده را افزایش دهند، موفق هستند. رویکردهای متفاوت زیادی تأثیرات متقاعدگرایانه ی تبلیغات تجاری محصولگرا را بر کودکان نشان داده است. یکی از روشها این است که مستقیماً درباره ی منبع اطلاعات محصولات دلخواه، پرسیده اند. در این رویکرد نشان داده شده است که تلویزیون بیشترین تأثیر متقاعدگرایانه را بر روی ترجیحات محصولی کودکان دارد. تحقیقات دیگر، تمایل کودکانی را که در معرض تبلیغات قرار گرفته اند، با تمایل کودکان گروه کنترل در شرایط آزمایشگاهی مقایسه کرده است. این تحقیق هم نشان داد که کودکان، مستعد وپذیرای ماهیت متقاعدگرایانه ی تبلیغات تجاری هستند، حتی در مورد محصولاتی که خردسالان فکر می کنند که خودشان آنها را ارزشمند دانسته اند. «اتکین» و «گیبسون» دریافتند که 90درصد کودکانی که تبلیغات تجاری خوراک صبحانه با شکر را دیده بودند، آن محصول را می خواستند. البته در مقایسه با 66درصد از کودکانی که در گروه کنترل هیچ تبلیغی در مورد این محصول ندیده بودند و تنها محصول برای آنها توصیف شده بود.
تصمیم واقعی برای خرید یک محصول، بیشتر مربوط به تمایل به خرید آن محصول می شود، زیرا اغلب کودکان، ابزاری برای کسب و دسترسی به آن، بدون کمک والدین خود ندارند. بار دیگر سنجشهای خود گزارشی و مشاهده ی رفتاری تقاضاهای خرید یک محصول، نشان می دهد که تبلیغات تأثیر بسیار قدرتمندی بر کودکان دارد. تماشاگران دائمی به نسبت آنهایی که کمتر آن را می بینند، بیشتر تمایل به خرید دارند. سرانجام تفاوت افراد به لحلظ سن، نقش بسیار مهمی در مواجهه با تأثیرات تبلیغات می گذارد. در این رویکرد بخوبی نشان داده شده است که تمایلات و تقاضاها هر دو هنگامی که کودکان بزرگتر می شوند، کاهش می یابد. همچنین پذیرش تبلیغات از جانب کودکان تأثیر معکوسی نسبت به سن آنها دارد. چنین نتایجی مطابق گزارشهایی است که در آن سن با توانایی تشخیص تفاوت بین برنامه ی تبلیغاتی و برنامه ی تلویزیونی لحاظ شده است و بیان می کند که چنین عواملی به بیان و تشریح تأثیرات قدرتمند و قوی تبلیغات بر کودکان خردسال کمک می کند.
از دیدگاه تبلیغات، کودکان طعمه هایی عالی محسوب می شوند. آنها زیاد تلویزیون نگاه می کنند، پول توجیبی زیادی خرج می کنند، با مادرهایشان به خرید می روند و برای خرید آخرین تولید خوراکیهای صبحانه و نوشابه های گازدار، آنها را ذله می کنند. جای تعجب ندارد که بسیاری از مردم، نگران تأثیر نوع بازاریابی بر کودکان هستند. مخالفان اینگونه تبلیغات کارتونی، خواستار آن هستند که دولتها در تبلیغاتی که مستقیماً کودکان را هدف قرار می دهند، محدودیتهایی قائل شوند. کودکان توان درک موضوع تبلیغات را ندارند و تبلیغاتچی ها نیز از کودکی و ناپختگی آنها سوء استفاده می کنند. چیزی که در مورد کودکان فوق العاده است، این است که ذهن آنها تقریباً خالی است، بدین رو هر پیامی ک به ذهن آنها فرستاده شود، در حافظه شان می ماند. کودکان بسیار راحت تحت تأثیر تبلیغات قرار می گیرند. حتی اگر کودکان این قدرت تشخیص را داشته باشند، تبلیغات باعث می شود که آنها والدین خود را برای خرید کالای مورد نظر به ستوه بیاورند. آنها به سرعت تبلیغات را جذب می کنند و شرکتها اغلب می توانند از رابطه ی آنها با والدینشان استفاده کرده و کاری کنند که بچه ها با تکرار مکرر تبلیغات، والدینت خود را تحت تأثر قرار دهند.
انتقال بازیکن
در موارد زیادی در انتقال یک بازیکن بخصوص بازیکنان فوتبال از یک کشور به کشور دیگر، بیش از آنکه استفاده از مهارتهای ورزشی ورزشکار مدنظر باشد، دستیابی به بازار جدید مورد توجه است. برای مثال، در انتقال فوتبالیستی هیده توشی ناکاتا از ژاپن به لیگ ایتالیا، دستیابی به مزایای فروش امتیاز پخش لیگ ایتالیا به کشور ژاپن مدنظر بوده است و اگر هم خبری مربوط به او و انتقالش به باشگاههای مطرح جهان میان آمد، تنها جنبه ی تبلیغاتی او مورد ارزیابی قرار گرفته می شود. همچنین در این رابطه شرکتهای بزرگ ژاپنی برای تبلیغ محصولات الکترونیکی خود، همواره خود را به دنبال ناکاتا، به تیمهای مطرح اروپایی تحمیل می کنند. در طی سالیان گذشته، مدیران بازاریابی باشگاه آرسنال نیز در انتقال بازیکنان آسیایی به لیگ برتر انگلستان نیز هدفهای مشابهی را در نظر داشته اند و صراحتاٌ بر مزایای مالی فروش حق پخش بازیها به این کشورها تأکید داشته اند.
انتقال دیوید بکهام از باشگاه منچستر یونایتد به باشگاه رئال مادرید را می توان به عنوان یکی از نمونه های هوشمندانه ی انتقال بازیکنان فوتبال به شمار آورد. با وجود مهارت بالای این بازیکن، مدیران باشگاه رئال توانستند با استفاده ی وسیع تبلیغاتی از این بازیکن، مبالغ هنگفتی عاید خود سازند.
تبلیغات از طریق نام ورزشگاهها
امروزه تغییرنام ورزشگاهها و استفاده ی تبلیغاتی از آنها بخصوص در لیگ برتر انگلستان مورد توجه زیادی قرار گرفته است. بی شک پخش تلویزیونی گسترده ی رقابتهای فوتبال لیگ برتر در کشورهای مختلف جهان در این رویکرد نقش بسزایی ایفا می کند و تعدادی از باشگاههای مختلف این لیگ نام ورزشگاه خود را به نام حامیان مالی خود تغییر نام داده اند. برای مثال باشگاه بولتون نام ورزشگاه خود را به حامی مالی خود، ریبوک، تغییر داد. همچنین باشگاههای میدلزبورو و لسترسیتی به ترتیب نام «کلنت سایب ریور» و «والکرز» را برای ورزشگاههای اختصاصی خود انتخاب کردند.
میزان فعالیت برندهای مطرح در جام جهانی تا بدان حد افزایش یافته است که تا تغییر نام ورزشگاههای مهم جام جهانی 2010 افریقای جنوبی نیز پیش رفته است. برای نمونه، استادیوم الیس پارک یا کوکاکولا پارک، که نام آن پس از توافق با کمپانی کوکاکولا تغییر یافته، شاهد دیدارهای حساس و فراموش نشدنی زیادی در عرصه ی فوتبال ملی و تعدادی از بازیهای تیم ملی افریقای جنوبی بوده است. استادیوم کوکاکولا پارک، میزبان دیدار فینال و همچنین مراسم افتتاحیه و اختتامیه ی رقابتهای جام کنفدراسیونها نیز بود. از دیگر موارد تغییر تبلیغاتی نام ورزشگاهها در جام جهانی2010 افریقای جنوی، می توان به ورزشگاه لفتوس ورسفلد اشاره کرد که در طی سالیان مختلف، نام شرکتهای مختلف را یدک کشیده است و از این طریق بخش زیادی از هزینه های این ورزشگاه تأمین می شود.
تبلیغات پنهان در مسابقات فرمول1
مسابقات اتومبیلرانی بویژه مسابقات فرمول1، از پربیننده ترین مسابقات ورزشی در سطح دنیا به شمار می روند. مسابقات فرمول1 به صورت زنده از تلویزیونهای سراسر دنیا پخش می شود و البته آمارها از جمعیت دومیلیارد نفری تماشاچیان تلویزیونی خبر می دهند. تنها قراردادهای این ورزش پر بیننده جزو بالاترین رقم قراردادها میان ورزشکاران سراسر جهان است.
شرکتهای بزرگ اتومبیل دنیا مانند فراری، مرسدس، فورد، مک لارن، تویوتا، و غیره علاوه بر درج نام شرکت خود بر روی اتومبیلهای خود در طی زمان برگزاری مسابقات فرمول1، کارزار تبلیغاتی دیگری را نیز مورد توجه قرار می دهند. بینندگان تلویزیونی توجه خاصی به برندگان این مسابقات دارند و نام آنها را در اذهان خود می سپارند. بنابراین، شرکتهای اتومبیل سازی شرکت کننده در این مسابقات در تلاش هستند تا قابلیتهای فنی اتومبیلهای خود را به جهانیان اثبات کنند و بر اعتبار خود بیش از پیش بیفزایند. اهمیت مسابقات فرمول1 به حدی است که تمامی شرکتهای اتومبیل سازی مطرح دنیا سعی می کنند بخشی ویژه از تولیدات خود را صرفاً برای این مسابقات تدارک دیده و به این ترتیب از رقبای خود عقب نمانند.
علاوه بر حضور مستقیم شرکتهای اتومبیل سازی در این مسابقات، سایر شرکتها نیز سعی می کنند بیشترین بهره برداری تبلیغاتی را از این مسابقات داشته باشند. برای مثال مارلبورو یکی از اسپانسرهای همیشگی مسابقات فرمول1، بویژه شرکت فراری است. با وجود اینکه در چند سال اخیر قوانین سختی علیه حمایتهای مالی شرکتهای دخانیات از مسابقات ورزشی و بویژه مسابقات پرطرفدار اتومبیلرانی فرمول یک در نقاط مختلف جهان به اجرا درآمده است، اما مارلبورو توانست با تکیه بر لابیهای قوی خود در مواردی از اجرای این قوانین معاف شود که مسابقات بحرین در سال2006 نمونه ای از این معافیت محسوب می شود. تبلیغ سیگار در بسیاری از کشورهای دنیا ممنوع است، (جالب است که مصرف سیگار در ای کشورها بالاتر است). طبیعی است که شرکتهای تولیدکننده ی سیگار اگر می خواهند از قافله عقب نمانند، باید ابتکارات بیشتری به کار بگیرند. یکی از جالبترین ابتکارات مربوز به برند مشهور مارلبورو است. این برند برای حمایت مالی مسابقات فرمول یک در سال2008، حدود یک میلیارد دلار هزینه کرده است تا روی اتومبیلهای فراری، شکلی شبیه به بارکد روی این اتومبیل نصب کند. بارکدها معمولاً به وسیله ی چشم غیر مسطح قابل تشخیص نیستند و برای افراد عادی مفهومی ندارند. اما این بارکد با سایرین تفاوت زیادی دارد. هنگانمی که این اتومبیل با سرعت بالای 200کیلومتر در ساعت از جلوی چشم تماشاچیان عبور می کند، لوگوی مارلبورو قابل مشاهده می شود. کمیسیون سلامت عمومی اتحادیه ی اروپایی بدون آنکه متوجه باشد، علیه این تبلیغ موضع گیری کرد و خواهان حذف این لوگو از روی اتومبیلهای فراری شد. مدیران مارلبورو با تظاهر به ناخشنودی در برابر این اقدام، به آن اعتراض کردند و در نهایت آنها را از روی اتومبیلها حذف کردند. اما واقعیت این بود که با این ترفند، علاوه بر فضای محدود مسابقات فرمول یک، فضای رسانه ای رایگانی برای تبلیغ مجدد در اختیار این برند قرار گرفت و در پوشش اخبار تبلیغات این شرکت انجام شد و خیلی بیشتر از آن یک میلیارد دلار هزینه، منفعت عاید این شرکت شد.
نام کتاب:تبلیغات پنهان در بازاریابی
مولفان:علی سلیمانی بشلی-وجیهه طالبی
با پیش گفتاری از:پرویزدرگی,مدرس دانشگاه-مشاور ومحقق بازاریابی
ویراستاران:احمداخوندی-محسن جاویدموید
انتشارات بازاریابی
خلاصه کننده :الیاس لعل کاظمیان