گفتگو با کیرک پاتریک سیل [1]
چکیده: مخالفت با تکنولوژى در غرب هر روز ابعاد وسیع ترى به خود مى گیرد، چرا که هر روز تبعات و اثرات مخرب آن بیشتر نمایان مى شود. شاید مهم ترین جریان مخالفت با تکنولوژى مدرن از سوى کسانى است که نگران وضعیت محیط زیست مى باشند و لذا در قالب گروه ها و تشکل هاى طرفدار محیط زیست، سعى در مقابله با روند تخریب آن دارند. در این گفت وگو، کیرک پاتریک سیل به عنوان یکى از چهره هاى برجسته این جریان، روند حرکت آن را طى چند دهه گذشته ذکر کرده است و در لابه لاى معرفى هر چه بیشتر این جریان، چشم انداز آن را تا دو دهه آینده که به زعم وى، فروپاشى تقریبا کامل محیط زیست مى باشد، به تصویر کشیده است.
آیا وقوع حادثه خاصى زمینه ساز نگرش کنونى شما شده است؟
کیرک پاتریک سیل: صرفا وقوع یک حادثه خاص موجب چنین نگاهى نشد، بلکه فقط کسب شناخت بیشتر نسبت به جهان اطرافم باعث تحقق چنین امرى شد. سال ها پیش من مشکل را از سیستم آمریکایى مى دانستم. پس از آن مناسبات نظام سرمایه دارى و بعد از آن، نظام صنعتى را منشأ مشکلات مى دیدم. نهایتا در فراگیرترین شکل خود، فهمیدم که کل تمدن غربى دچار عیب است. گرچه چنین درکى یک روزه براى من حاصل نشد و در پى فرایندى طولانى از تفکر در مورد این که دشمن کیست، به وجود آمد. البته ما در قبال کنار گذاشتن باورهایمان نسبت به نظام صنعتى باید با استفاده از آن چه در اطرافمان است چیزى را جایگزین کنیم و آن نمى تواند یک جامعه کوچک تر و یا یک تکنولوژى جدیدتر باشد؛ بلکه چیزى لازم است که بینش آن به طور یکپارچه ماخوذ از طبیعت باشد. همان طور که «هربرت رید» ذکر مى کند: «تنها مردمى مى توانند به جاى ماشین تکیه گاه امور قرار بگیرند که مانند یک شاگرد تازه کار همواره مطیع خواست طبیعت باشند.» تنها طبیعت است که به ما روش زندگىِ مورد نیازمان را تعلیم مى دهد، به شرطى که ما شاگردى اش را بپذیریم.
بر این اساس چه چیزى باعث چنین فهم اجتماعى در شما شد؟
کیرک پاتریک سیل: شاید بتوانیم به وقایع سال 1958، موقعى که رهبرى یک شورش علیه نحوه مدیریت دانشگاه کورنل را عهده دار بودم، برگردیم. ما آغازگر جنبش قدرت نمایى دانشجویى بودیم؛ گرچه در آن زمان نمى دانستیم که مى بایست آن را بدین نام بنامیم. اندکى پس از آن در سال 1961، تلاش کردیم در میدان واشنگتن موسیقى محلى اجرا کنیم که پلیس با باتوم ما را مورد ضرب و جرح قرار داد. یا شاید شروع آن در سال 1965 در اوج جنگ ویتنام بود که با مخالفین جنگ همراهى مى کردیم.
شما فکر مى کنید که امروزه مردم درباره مخالفان تکنولوژى چگونه مى اندیشند؟
کیرک پاتریک سیل: البته، هر کس چنین فکر مى کند که آن ها انسان هاى بدى هستند، چون با کل تکنولوژى مخالفند و آنقدر هم احمق هستند که بر سر چنین ایده اى پافشارى مى کنند. در مجموع، فکر مى کنم که امروزه در ذهن اغلب مردم، برداشت نادرستى از مخالفان تکنولوژى وجود دارد. مردم مى گویند «شما چون قصد استفاده از کامپیوتر را ندارید پس حتما یک فرد ضدتکنولوژى هستید» و این بدین معناست که شما فردى منزوى محسوب مى شوید!
پس نتیجه مى گیریم که لودیسم [طبیعت گرایى و مخالفت با تکنولوژى] برخلاف طبیعت انسان که همواره در حال نوشوندگى، ساختن و پیشرفت است، مى خواهد ما را به عقب برگرداند.
کیرک پاتریک سیل: شاید بتوان گفت که نگرش فرهنگ معاصر ما همین است. لذا اگر شما هم چنین نگرشى دارید، پس شما هم کاملاً اسیر ذهنیت مدرن شده اید و به صورت سرمایه اى بزرگ در خدمت نظام صنعتى قرار گرفته اید. اعتقاد بدین امر که آن چه در طى 200 سال گذشته براى بشریت پیش آمده است، پیشرفت مى باشد، افتادن در دامى است که جامعه صنعتى سعى مى کند شما را به سمت آن سوق دهد. تفکر مدرن مى پندارد که هر امر جدیدى مطلوب مى باشد و فردا از امروز بهتر است، چرا که ما داراى قدرت مادى بیشترى مى شویم و از سرعت و رفاه بالاترى در زندگى مان برخوردار مى شویم و این ها امور ارزشمندى است و در چنین فضا و نگرشى است که شما مى اندیشید.
مخالفان تکنولوژى به صورت ارتجاعى عمل نمى کنند. آن ها مى خواهند براساس شیوه هایى از زندگى که اساسش بر خانواده و همبستگى هاى اجتماعى است و در طى قرون برایشان خوشایند بوده است، عمل کنند و البته از تکنولوژى هایى که در طى سال ها، حالت عرفى و عمومى گرفته اند نیز استفاده کنند. آن ها مى گویند ما مى خواهیم این شیوه زندگى را ادامه دهیم. ما زندگى اى را که در آن مجبور به کار در کارخانه باشیم و ماشین هایى به ما تحمیل شود که نمى توانیم تحت کنترل خود داشته باشیم و به اجبار از زندگى خودکفاى روستایى، به زندگى وابسته و اسیر گونه شهرى کشانده شویم، دوست نداریم.
آیا شما هم اکنون خیزش هاى اجتماعى دیگرى را سازماندهى مى کنید؟
کیرک پاتریک سیل: مخالفت ها همواره جریان داشته است؛ شبیه اعتراضات لودیست هاى اروپایى در قرن نوزدهم یا به آتش کشاندن کارخانجات آمریکایى در سال هاى اولیه انقلاب صنعتى. ما امروزه شاهد مخالفت با بیوتکنولوژى در عرصه جهانى هستیم. کارخانه کارکیل هند چند سال پیش طى آتش سوزى با خاک یکسان شد. همواره شبیه چنین اعتراضاتى در همه جا وجود داشته است. کشاورزان فرانسوى هم اکنون برخلاف عقاید و نظرات مک دونالدى، در حال مبارزه سرسختانه با فعالیت هایى هستند که سعى در تخریب مزارع کوچک و راه اندازى مؤسسات کشت و صنعت در این کشور دارد. شورش علیه جایگزین هاى بیوشیمیایى و فرآورده هاى غذایى از طریق مهندسى ژنتیک، در تمام عرصه ها ادامه دارد، ولى من هیچ مبارزه اى را به وسعت قیام لودیست ها نمى دانم. تخریب املاک در سیاتل، سوزاندن اقامتگاه اسکى در وایل و فعالیت هایى که در کشور در حمایت از محیط زیست صورت مى گیرد، گرچه کاملاً در داخل سنت لودیست ها قرار مى گیرد و بیانگر بهترین نوع واکنش مى باشد، ولى هنوز به صورت یک خیزش درنیامده است.
نظر شما در مورد فعالیت هایى که در مورد احیاى مجدد گونه هاى زیستى منقرض شده، از طریق برنامه هاى تولید مثل و احیاى مجدد انجام مى شود، چیست؟
کیرک پاتریک سیل: محافظت از گونه هاى جانورى و مزارع که به یک علم تبدیل شده است، طرحى مشروع و مفید است و بسیارى از افراد کاملاً معمولى هم در آن مشغول به کار مى باشند. کتاب هاى درسى، کلاس هاى دانشگاهى و یک فصلنامه بدان اختصاص یافته است و با وجودى که از اقدامات متهورانه به دور مى باشد، تلاش صحیحى را براى جبران خسارت هاى عظیم گذشته به کار گرفته است و این چیزى است که حتما مى تواند در یک قطعه کوچک زمین در اَشکالى نظیر احیاى مجدد، تعمیر و محافظت، به گونه اى مشابه با آن چه که در گذشته موجود بود و یا ضرورت دارد، انجام پذیرد.
شما یک فاجعه چشم گیر زیست محیطى را حدود سال 2020 پیش بینى کرده اید، چرا سال 2020 را انتخاب کرده اید و این امر چگونه رخ خواهد داد؟
کیرک پاتریک سیل: سال 2020 را از آن رو انتخاب کردم، چون مناسب به نظر مى رسد و یک تقریب نسبى از زمانى است که فکر مى کنم این فاجعه صورت پذیرد و احتمالاً بخش اعظمى از عرصه هاى حیات را نابود سازد. ارزیابى من این است که تلفیقى از فاجعه هاى زیست محیطى نظیر بالا آمدن آب دریا به خاطر ذوب شدن قطعات بزرگ یخ مخصوصا در منطقه آنتارکنتیک و کاهش ضخامت لایه اوزون، زمینه ساز آن چیزى مى شوند که من از آن به مرگ سریع مردم یاد مى کنم. استرالیا اولین قاره اى خواهد بود که زیر آب مى رود. پرندگان بینایى خود را از دست خواهند داد و انواع گوناگونى از اختلالات زیست محیطى رخ خواهد داد که این امر مسبب فجایع و بیمارى هاى گوناگونى خواهد شد. علاوه بر این، زوال و انحطاط اجتماعى فعلى، باعث فراگیر شدن این اختلال [در طبیعت و جامعه] خواهد شد. در حالى که به نظر مى رسد تا 20 سال آینده ما شاهد وقوع فجایع فوق و حتى فراتر از آن هستیم، هیچ علامتى مبنى بر شکل گیرى یک اجماع جهانى علیه چنین ویرانى جهانى و به منظور مقابله با یک فاجعه قریب الوقوع وجود ندارد. این روند خطرناک با حداکثر سرعت در حال پیش روى است، در حالى که دانشمندان مى توانند به طور پیاپى در این باره هشدار دهند و معترضین مى توانند به خیابان ها بریزند، ولى هیچ نشانه اى دال بر این که آن ها قصد حرکت و اعتراض، به خاطر تبعات ویرانگر این روند را دارند وجود ندارد. لذا بدین خاطر است که من مى گویم [تا سال 2020] چنین چیزى رخ خواهد داد.
شما براى حرکت جوانان در یک مسیر صحیح و سازنده در آینده چه خواهید گفت؟
کیرک پاتریک سیل: من به طور مشخص به جوانان خواهم گفت که هر چه زودتر یاد بگیرند که چگونه در یک اجتماعى که خود را وفادار به طبیعت مى داند، زندگى کنند. یک دسته از مردم هلندى الاصل که آمیش [2] نامیده مى شوند، [در آمریکا]چنین رویه اى را در پیش گرفته اند. یک سرى گروه هاى زیست منطقه اى و همچنین بعضى از اجتماعاتى که از ابتدا بدین منظور شکل گرفته اند نیز در این جریان قرار دارند. هیچ کدام از آن ها، آن طور که انتظار مى رود کامل و قانع کننده نیستند و این ها به تنهایى کفایت نمى کنند. براى یک جوان، چیزى که مهم است، داشتن تحلیل از اهمیت جامعه مى باشد و این که [زندگى] وى مى بایست طبیعت محور باشد. آن چه که مهم است، زندگى طبیعت محور است و ضرورتى ندارد که از قبل مدلى را طراحى کنید و یا در جمع افراد پیر قرار بگیرید.
در خاتمه، ممکن است به بعضى از علائم امیدوارکننده در جهت حل معضلاتى که در مورد آن با هم صحبت کردیم، اشاره بکنید.
کیرک پاتریک سیل: نکته این است که من هیچ راه حلى را براى این معضلات سراغ ندارم. بدین علت که این معضلات قرار نیست رفع بشوند. این ها منجر به فاجعه اى مى شوند که اشاره کردم قرار است در آینده به وقوع بپیوندد. پاسخ معقولى که من بدان معقتدم، این است که جامعه را به گذشته برگردانیم و در آن، اجتماع هاى کوچک طبیعت محور، جماعت هاى پایدار و بادوامى را بر اساس عادات و رسوم خودشان به وجود آورند. این اصل بنیادین زیست منطقه اى است که تمام مردم مى توانند بیاموزند که چگونه در محل سکونت خودشان به شکل درستى زندگى کنند. به جاى این که شما معقتد باشید که مى توانید معضلات کنونى را حل کنید و سیستم نادرست موجود را متحول سازید، روش فوق الذکر روش صحیحى است که مى توان آن را انجام داد. بر همین اساس، مى توان به قاعده Ecostery اشاره کرد که براى زندگى صحیح لازم نیست که به حکومت ها و نهادهاى جهانى دیگر توجه و اعتنایى کرد.
منبع: www.yeolde consciousnessshoppe.com
منبع : سیاحت غرب/ شماره هشتم
[1] Kirk Patrick Sale، محقق و نویسنده درمباحث محیط زیست و آینده نگرى. مقالات فراوانى از وى در نشریات نیویورک تایمز، آتن ریدر، انترناسیونالیست نو، حیات مجدّد و… به چاپ رسیده است.
[2] Amis
بر گرفته از پایگاه علمی-تحلیلی عصر گذار «www.asregozaar.ir»
