مبلغان و نهضت خدمت‏‌رسانی

نویسنده: محمود مهدی پور

مهمترین خدمات دینی

مهمترین اقدام در قلمرو خدمات دینی کدام است؟ و برای موفقیت در ارائه آن چه باید کرد؟
در تفکر دینی ما، خدمت‏به بندگان خداوند متعال، خدمت‏به خدا و اولیای اوست و از عبادات بزرگ شمرده می‏شود، اگر چه تعبیر سعدی را قدری اغراق‏آمیز و نادرست می‏دانیم که فرموده است: «عبادت بجز خدمت‏خلق نیست .» ولی می‏پذیریم که خدمت‏به خلق پس از ایمان به خدا و ارتباط با او بزرگترین عبادت است .

در حدیث‏ شریف نبوی‏صلی الله علیه وآله آمده است:
«افضل الاعمال بعد الایمان بالله، التودد الی الناس; (1)
پس از ایمان به خداوند برترین کارها، [اقدامات دوستانه و] دوستی با مردم است .»
اصولا ایمان به خدا، بزرگترین پشتوانه فکری برای خدمات صادقانه به بشریت است . ایمان هم انگیزه خدمت است و هم هت‏بخش و تعیین کننده اولویتها در انواع خدمات رسانی، و هم عامل پایداری در خدمت در برابر همه مشکلات طبیعی و اجتماعی .
در خدمت رسانی، هر چه کمیت‏بیشتر و کیفیت صادقانه‏تر و بدون منت و به دور از انگیزه‏های غیرالهی باشد، و کار با حفظ شخصیت‏خدمت پذیران انجام گیرد، ارزش بیشتری پیدا می‏کند . و این تنها مؤمنان راستین اند که به قصد انجام وظیفه الهی و احسان به بشریت و عاشقانه و بدون نیرنگ و فریب، پیدا و پنهان و بی منت و مداوم می‏توانند به بشریت‏خدمت کنند . رابطه ایمان و خدمت رابطه‏ای دوسویه و متقابل است; ایمان انسان را به خدمت می‏کشاند و خدمت هم عامل تقویت ایمان است .
خدمت در ایران امروز
در شرائط کنونی کشور ما، علاوه بر دلایل عقلی و نقلی همیشگی بر ضرورت خدمت و خدمت رسانی، این موضوع ابعاد و آثار دیگری یافته است .
خدمت رسانی یک فریضه الهی در زندگی اجتماعی است و همیشه مصداق احسان و انفاق و یاری و نصرت و امداد و حمایت از مؤمن و مظلوم و قضای حوائج مؤمنان است .
همیشه خدمت‏به دیگران پلکان تقرب و راه کمال انسان است، ولی امروز خدمت رسانی و رقابت در خدمات در برابر رقابت در تخریب و توهین و اتلاف و اسراف امکانات در جنگهای گروهی و جناحی قرار دارد .
امروز خدمت، پاسخ عملی به شعارهای استکبار جهانی است . امروز خدمت‏به مردم، پاسداری از آبروی اسلام و مسلمانی است . امروز خدمت و رقابت در خدمت، عامل وحدت و وفاق ملی مسلمانان و همه ساکنان ایران اسلامی است . امروز خدمت‏به مردم نقطه مشترک همه دلسوزان دولت و ملت است . امروز خدمت‏به مردم بجای سرگرم کردن و تخریب یکدیگر عامل محبوبیت دست اندرکاران نظام اسلامی است . امروز خدمت‏رسانی، عامل امیدواری و همکاری بیشتر دولت و ملت و مایه تقویت‏ساختار درونی جامعه اسلامی همیشه خدمت‏به مؤمنان، خدمت‏به خدا و رسول گرامی و پیشوایان بزرگ اسلام است و امروز علاوه بر این ارزش مثبت و بنیادی خدمت رسانی نقش دفاع از تفکر دینی، نظام دینی، و جامعه اسلامی را برعهده دارد . خدمتگزاران راستین همیشه در دنیا و آخرت محترم و مقدس اند ولی امروز کارآیی بیشتری دارند .

معمر بن خلاد از امام کاظم‏علیه السلام نقل می‏کند که فرمود:
«ان لله عبادا فی الارض یسعون فی حوائج الناس هم الآمنون یوم القیامة و من ادخل علی مؤمن سرورا فرح الله قلبه یوم القیامة; (2)
خداوند در زمین بندگانی دارد که در تامین نیازهای مردم می‏کوشند، آنان اند که روز قیامت در سایه چتر ایمنی خدایند، هر کسی مؤمنی را شاد سازد خداوند روز قیامت دلش را شاد خواهد کرد .
امروزه گرچه سررشته بسیاری از امور در دست کسانی است که کمتر دغدغه ایمان و اخلاق و فلاح و رفاه مسلمین دارند، و برخی مشکل مسلمانان را مشکل خویش نمی‏دانند، اما در عین حال عالمان دین و روحانیون متعهد در بسیاری از سطوح جامعه تاثیرگذار و دارای نقشی کارسازاند و به همین دلیل، اگر انگیزه‏های الهی و معنوی آنان تقویت‏شود و برنامه ریزی و هماهنگیهای ضروری برقرار گردد، روحانیت می‏تواند، صدها برابر به دین و دنیای مردم خدمت کند .
تلقی درست از انواع و ابعاد خدمت و تشخیص اولویتهای آن در صحنه فعالیتهای دینی از مهمترین وظایف مبلغان گرامی و همه کسانی است که کمر به خدمت امت اسلامی بسته‏اند و به امور مسلمانان اهتمام می‏ورزند .
خدمت ‏به مسلمانان و انسانها را در دو بخش مهم می‏توان ساماندهی کرد .
1 . تامین نیازمندیها;
2 . مقابله با آفات و خطرات .
همه نهادهای کشاورزی، صنعتی دامپروری و پرورش طیور و شیلات به دلیل تامین و تولید نیازمندیهای راستین انسانها در قلمرو مواد خوراکی، دارای ارزش و احترام اند .
نهادهای تجاری و بازرگانی و همه اصناف و پیشه وران، به دلیل تسهیل در توزیع و نقل و انتقال تولیدات کشاورزی و صنعتی و دامی، در چارچوب خدمت‏به بشریت و کمک به تامین نیازهای راستین انسانها محترم و مقبول و مشروع اند .
حفظ جان و مال و آبرو و آزادی فرد و جامعه، عامل پیدایش صدها نهاد اجتماعی و هزاران شغل معقول و مشروع وابسته به این اهداف ارزشمند شده است .
همه نهادهای بهداشتی، درمانی، نظامی و انتظامی، و بسیاری از نهادهای آموزشی، فرهنگی، مشروعیت و موجودیت‏خود را در سایه پاسداری از جان و مال و آزادی و آبروی مردم توجیه می‏کنند .
زندگی اجتماعی اصولا چیزی جز ارائه خدمات متقابل بین گروههای متفاوت جامعه نیست، هر چه ارتباط بین انسانها بیشتر و گسترده‏تر و نزدیکتر شود، زمینه خدمات بهتر و بیشتری پدید می‏آید و صداقت و دقت و نظم بهتر و افزون‏تر را ایجاب می‏کند .
«جهانی سازی‏» اگر به معنای ارائه هر چه بهتر و بیشتر و گسترده‏تر خدمات باشد، مطلوب و محبوب کل بشریت است و اگر به معنای استثمار و تحمیل و به خدمت گرفتن کل بشریت‏باشد، چیزی است که نه مطلوب است و نه مقدور و آرزویی است که استکبار باید به گور ببرد .
تامین هر کدام از نیازهای واقعی و فطری انسانها خدمت است و مراقبت و پاسداری از جان و مال و آزادی و استقلال و آبروی مردم در زندگی فردی و اجتماعی در برابر مهاجمان و مخالفان نمونه‏های دیگر از خدمات متقابل انسانها به یکدیگر است . مجاهدان، خدمتگزاران راستین بشریت‏اند و سازشکاران عامل گستاخی مهاجمان .
تولید و توزیع نیازمندیهای جامعه بشری خدمت است و ایجاد روحیه مصرف گرایی و بهره‏گیری از زحمات دیگران بدون ارائه خدمات متقابل خیانت‏به خود و جامعه بشری محسوب می‏شود . آب رسانی و برق رسانی، آتش نشانی و گازرسانی، مسکن سازی، تولید و توزیع و نگهداری و کنترل سلامت مواد غذایی، خدمات حمل و نقل دریایی و زمینی و هوایی، تولید و توزیع پوشاک و امکانات حفظ جان انسانها در برابر سرما و گرما، آموزش حرفه و فن و دانشهای مربوط به نیازهای راستین بشریت‏خدمت است .

اصولا انسانها نسبت‏به نیازها و مشکلات دیگران سه حالت دارند:
1 . دلسوزی و احساس مسئولیت;
2 . بی تفاوتی و غفلت;
3 . خوشحالی و مسرت .
به عبارت دیگر، برخی در مسیر عبور کاروان بشریت پل می‏سازند، برخی برای جلوگیری از پیشرفت‏بشریت، چاه می‏کنند و برخی نه سنگی از مسیر برمی دارند و نه گلی در راه می‏کارند .
حداقل شرط انصاف و انسانیت این است که اگر گل نیستیم خاری در راه نباشیم، اگر غریقی را نجات نمی‏دهیم، کسی را به درون رودخانه پرخروش و دره مرگ آفرین هل ندهیم .
در تفکر دینی ما، هر کس در جامعه خدمات بهتر و بیشتری ارائه دهد، و میزان کمتری از خدمات دیگران را مصرف کند، ارزشمندتر است .
امیرالمؤمنین علیه السلام متقین را چنین می‏ستاید: «و اجسادهم نحیفة و حاجاتهم خفیفة; (3) پیکرهاشان لاغر است و نیازهایشان اندک .»

خدمات مبلغان و عالمان دین ابعاد گوناگون دارد، که در ذیل به بخشی از این خدمات اشاره می‏شود:
1 . پاسداری از فرهنگ پیامبران;
2 . انتقال معارف وحی به جامعه بشری;
3 . اصلاح تحریف معنوی قرآن و سنت;
4 . مقابله با تلاشهای شیطانی برای وارونه سازی قرآن و سنت;
5 . اصلاح دید جامعه نسبت‏به ارزشهای الهی;
6 . اصلاح معیارهای ارزیابی در شناخت‏حق و باطل;
7 . امر به معروف و نهی از منکر در ابعاد گوناگون اجتماعی;
8 . اصلاح اخلاقی و بیماریهای روحی و روانی مردم;
9 . اصلاح ذات البین و تنش‏زدائی در روابط دنیای اسلام .

رسالت مبلغان و عالمان دین پاسداری از ایمان، آگاهی، آزادی، استقلال، اتحاد و همفکری و واقع بینی و آرامش روحی روانی و تعاون و همکاری جامعه بشری است . و باید دید در شرایط امروز کدامیک از این گوهرها در خطر قرار دارد و چگونه می‏توان از آن پاسداری کرد .
همیشه شیاطین انسی و جنی در کمین این گوهرهای گرانبهایند . مهمترین خدمت روحانیت این است که نگذارد این سرمایه‏های آسمانی به غارت رود و دستخوش تحریف و تخریب قرار گیرد .
اصلاح عقاید بشریت و امت اسلامی، اصلاح عواطف و حب و بغضها درجامعه دینی، اصلاح آمال و آرزوها در زندگی فردی و اجتماعی و اصلاح گفتار و رفتار و نهادها و ساختارهای تاثیرگذار در زندگی اخروی و دنیوی امت اسلامی، بزرگترین وظیفه روحانیون عموما و بویژه مبلغان گرامی است .
در سال خدمت رسانی بزرگترین وظیفه عالمان در روابط الهی، پاسداری از ایمان و عقاید مردم است و گسترش اندیشه توحیدی، و در روابط اجتماعی بزرگترین وظیفه و خدمت مبلغان پاسداری از عدالت و تلاش برای استقرار قسط و عدالت اجتماعی است و اصلاح قانون و قانونگذاران با ترازوی حق و عدل .
«یا ایها الذین آمنوا کونوا قوامین بالقسط شهداء لله‏» ; (4) «ای کسانی که ایمان آورده‏اید! کاملا قیام به عدالت کنید . برای خدا شهادت دهید .»
«یا ایها الذین آمنوا کونوا قوامین لله شهداء بالقسط‏» ; (5) «ای کسانی که ایمان آورده‏اید! همواره برای خدا قیام کنید و از روی عدالت، گواهی دهید .»
«توحید» و «عدالت‏» عالیترین و جاودانه‏ترین نیازهای انسانیت است .
در سال نهضت‏خدمت رسانی باید از حاکمیت‏خدا به جای حاکمیت‏شیطان بزرگ و کوچک سخن گفت و به جای نهادهای بین المللی و استانداردهای دروغین دموکراسی باید از عدالت پاسداری کرد .

پی‏نوشت‏ها:
1) نهج الفصاحه، ک 387 .
2) اصول کافی، ج 3، ص 282 .
3) نهج البلاغه، خطبه 193 .
4) نساء/135 .
5) مائده/8 .

*http://www.hawzah.ne

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *